The influence of the State Policy of Collectivization on the Marginalization of the Traditional Peasant Family Values in Poland in the Mid-Twentieth Century
 
More details
Hide details
1
Akademia Pomorska w Słupsku Krzysztofa Arciszewskiego 22A 76-200 Słupsk
 
 
Submission date: 2014-07-01
 
 
Final revision date: 2014-12-30
 
 
Acceptance date: 2014-12-30
 
 
Publication date: 2014-12-30
 
 
Corresponding author
Tomasz Skonieczny   

Akademia Pomorska w Słupsku Krzysztofa Arciszewskiego 22A 76-200 Słupsk
 
 
Wychowanie w Rodzinie 2014;10(2):55-76
 
KEYWORDS
ABSTRACT
Based on interviews, autobiographical materials, and archival documents from the mid-twentieth century, there is an attempt made to find answers to the question of how much the collectivization of agriculture in Poland broke young people’s emotional and economic ties with the family and their farms. The government’s decision on the necessity of making agriculture collective as soon as possible liberated the young from the previous obligation to inherit farms and allowed them to work outside agriculture without risking parental dissatisfaction. The establishment of production cooperatives enabled them to continue their studies in secondary school and made the dreams of those young people come true, namely to live in the city. It was much easier because the developing industries needed labour. This way the idea of patrimony, developed throughout decades as the sole basis of life of the peasant child was overthrown. Thus, with the move to the city such traditional peasant values as the authority of the father, piety, respect for bread faded away. The situation led to numerous conflicts with the family remaining in the countryside.
 
REFERENCES (68)
1.
Adamski F., Socjologia małżeństwa i rodziny, Wydawnictwo PWN, Warszawa 1982.
 
2.
Anioł J., Gajewski E. (red.), Moje życie w Polsce Ludowej. Wspomnienia, Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza, Warszawa 1969.
 
3.
Archiwum Akt Nowych, KC PPR, KC PZPR.
 
4.
Archiwum Państwowe w Koszalinie, PWRN w Koszalinie.
 
5.
Archiwum Zakładu Historii Ruchu Ludowego, Nowe Pamiętniki Chłopów.
 
6.
Bijak J. (red.), W myśli, w mowie, w sercu..., Pamiętniki młodzieży 1945–1968, Wydawnictwo Czytelnik, Warszawa 1970.
 
7.
Bogucka M., Samsonowicz H., Dzieje miast i mieszczaństwa w Polsce przedrozbiorowej, Wydawnictwo Ossolineum, Wrocław – Warszawa – Kraków – Gdańsk – Łódź 1986.
 
8.
Bukraba-Rylska I., Socjologia wsi polskiej, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2008.
 
9.
Centralne Archiwum Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji, Ministerstwo Bezpieczeństwa Publicznego.
 
10.
Centralne Archiwum Pamiętnikarskie w Rudnej, Młode Pokolenie Wsi.
 
11.
Chałasiński J. (oprac.), Młode pokolenie wsi Polski Ludowej. Pamiętniki i studia, t. 1: Awans pokolenia, Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza, Warszawa 1964.
 
12.
Chałasiński J. (oprac.), Młode pokolenie wsi Polski Ludowej. Pamiętniki i studia, t. 2: Tu jest mój dom. Pamiętniki z Ziem Zachodnich i Północnych, Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza, Warszawa 1965.
 
13.
Dancygier J., Szczechura T. (red.), Pokolenia przemian wsi polskiej, t. 2: Budując nową ojczyznę. Wspomnienia działaczy młodzieżowych, Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza, Warszawa 1986.
 
14.
Dobieszewski A., Kolektywizacja wsi polskiej 1948–1956, Fundacja im. Kazimierza Kelles-Krauza, Warszawa 1993.
 
15.
Drozd-Piasecka M., Ziemia w społeczności wiejskiej. Studium wsi południowo-wschodniego Mazowsza (koniec XIX i XX wiek), Wydawnictwo Instytutu Historii Kultury Materialnej PAN, Warszawa 1991.
 
16.
Dziurzyński P., Osadnictwo rolne na Ziemiach Odzyskanych, Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza, Warszawa 1983.
 
17.
Gałaj D. i Jakubczak F. (oprac.), Młode pokolenie wsi Polski Ludowej. Pamiętniki i studia, t. 5: W poszukiwaniu drogi. Pamiętniki działaczy, Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza, Warszawa 1968.
 
18.
Gałaj D., Gospodarstwo chłopskie i kwestia chłopska w Polsce, [w:] D. Gałaj i F. Jakubczak (oprac.), Młode pokolenie wsi Polski Ludowej. Pamiętniki i studia, t. 5: W poszukiwaniu drogi. Pamiętniki działaczy, Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza, Warszawa 1968.
 
19.
Gołębiowski B. (oprac.), Młode pokolenie wsi Polski Ludowej. Pamiętniki i studia, t. 3: W poszukiwaniu drogi. Pamiętniki działaczy, Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza, Warszawa 1966.
 
20.
Gołębiowski B. (oprac.), Młode pokolenie wsi Polski Ludowej. Pamiętniki i studia, t. 9: Odzyskanie młodości. Pamiętniki, Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza, Warszawa 1980.
 
21.
Gołębiowski B., (oprac.), Młode pokolenie wsi Polski Ludowej. Pamiętniki i studia, t. 6: Nauczyciele i uczniowie. Pamiętniki, Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza, Warszawa 1969.
 
22.
Gołębiowski B., Grzelak Z. (oprac.), Młode pokolenie wsi Polski Ludowej. Pamiętniki i studia, t. 7: Nowe zawody. Pamiętniki, Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza, Warszawa 1969.
 
23.
Gołębiowski B., Grzelak Z., Ewolucja ról i pozycji inteligencji w środowisku wiejskim, [w:] B. Gołębiowski, Z. Grzelak (oprac.), Młode pokolenie wsi Polski Ludowej, t. 7: Nowe zawody. Pamiętniki, Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza, Warszawa 1969.
 
24.
Gołębiowski B., Świadomość podłoża historycznego teraźniejszości w pamiętnikach młodego pokolenia wsi, [w:] Tenże (oprac.), Młode pokolenie wsi Polski Ludowej, t. 9: Odzyskanie młodości, Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza, Warszawa 1980.
 
25.
Gorlach K., Świat na progu domu. Rodzinne gospodarstwa rolne w Polsce w obliczu globalizacji, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2001.
 
26.
Grabski W., System socjologii wsi, „Roczniki Socjologii Wsi” 1936, t. I.
 
27.
Halamska M., Chłopi polscy na przełomie epok, Wydawnictwo IRWiR PAN, Warszawa 1991.
 
28.
Jabłonowska Z., Rodzina w XIX i na początku XX wieku, [w:] J. Komorowska, Przemiany rodziny polskiej, Instytut Wydawniczy CRZZ, Warszawa 1975.
 
29.
Jagiełło-Łysiowa E. (oprac.), Młode pokolenie wsi Polski Ludowej. Pamiętniki i studia, t. 4: Od chłopa do rolnika. Pamiętniki, Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza, Warszawa 1967.
 
30.
Jakubczak F. (oprac.), Młode pokolenie wsi Polski Ludowej. Pamiętniki i studia, t. 8: Drogi awansu w mieście. Pamiętniki działaczy, Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza, Warszawa 1972.
 
31.
Jarecka-Kimlowska S., Z problemów spółdzielczości wiejskiej w Polsce w latach 1944–1957, Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza, Warszawa 1977.
 
32.
Jarosz D. (wstęp i oprac.), Relacja Artura Starewicza o nastrojach społecznych na wsi w sierpniu 1948 roku, „Dzieje Najnowsze” 1993, nr 2.
 
33.
Jarosz D., Kolektywizacja wsi w Polsce: obraz publicystyczny a potoczna świadomość chłopów, „Pamiętnik Instytutu Macieja Rataja”, Wydawnictwo Instytutu Macieja Rataja, Warszawa 1994, z. 1.
 
34.
Jarosz D., Pastor M., W krzywym zwierciadle. Polityka władz komunistycznych w Polsce w świetle plotek i pogłosek z lat 1949–1956, Wydawnictwo FAKT, Warszawa 1995.
 
35.
Jarosz D., Plotka i pogłoska w Polsce w latach 1949–1953, „Wiadomości Historyczne” 1993, nr 4.
 
36.
Jarosz D., Pogłoski jako wyraz świadomości potocznej chłopów w Polsce w latach 1949–1956, „Dzieje Najnowsze” 1993, nr 3.
 
37.
Jarosz D., Polityka władz komunistycznych w Polsce w latach 1948–1956 a chłopi, Wydawnictwo DiG, Warszawa 1998.
 
38.
Karłowicz R., Rozwój wielkich aglomeracji miejskich w Polsce, Wydawnictwo PWN, Warszawa 1978.
 
39.
Kocik L., Przeobrażenia funkcji wychowawczej współczesnej rodziny wiejskiej, Wydawnictwo Ossolineum, Kraków 1976.
 
40.
Kozłowski K., Materiały archiwalne do wydarzeń gryfickich z 1951 r., Wydawnictwo Archiwum Państwowego w Szczecinie, Warszawa 1992.
 
41.
Kozłowski K., Źródła do dziejów kolektywizacji rolnictwa w powiatach Drawsko i Białogard (1950–1951), Wydawnictwo Archiwum Państwowego w Szczecinie Wydawnictwo Archiwum Państwowego w Szczecinie, Szczecin 1992.
 
42.
Kryńska E., Mauersberg S., Indoktrynacja młodzieży szkolnej w Polsce w latach 1945–1956, Wydawnictwo Trans Humana, Białystok 2003.
 
43.
Maciaszkowa J., O współżyciu w rodzinie, Nasza Księgarnia, Warszawa 1980.
 
44.
Mauersberg S., Nauczyciel wobec indoktrynacji komunistycznej w latach 1947–1956, „Przegląd Historyczno-Oświatowy” 2004, nr 3–4.
 
45.
Mauersberg St., Walczak M. (oprac.), Na przełomie. Część II. Antologia relacji nauczycieli i uczniów z lat 1944–1956, Wydawnictwo Instytutu Badań Edukacyjnych, Polskie Towarzystwo Pedagogiczne, Warszawa 1994.
 
46.
Mędrzecki W., Młodzież wiejska na ziemiach Polski centralnej 1864–1939, Wydawnictwo DiG, Warszawa 2002.
 
47.
Miernik G., Chłopi wobec kolektywizacji wsi w województwie kieleckim 1948–1949, „Studia Kieleckie” 1992, nr 2.
 
48.
Miernik G., Opór chłopów wobec kolektywizacji w województwie kieleckim 1948–1956, Wydawnictwo „Takt”, Kielce 1999.
 
49.
Okoniewska B., Gospodarka rolna i osadnictwo na Żuławach w okresie powojennym. Przeobrażenia strukturalne w latach 1945–1958, Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa 1992.
 
50.
Pielkowa J., Rodzicielskie troski, Instytut Wydawniczy Związków Zawodowych, Warszawa 1988.
 
51.
Pohoski M., Migracje ze wsi do miast. Studium wychodźstwa w latach 1945–1957 oparte na wynikach ankiety Instytutu Ekonomiki Rolnej, Państwowe Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa 1963.
 
52.
Próchniak L., Kolektywizacja rolnictwa w regionie łódzkim, Wydawnictwo IPN, Łódź 2003.
 
53.
Robakowski K., Społeczno-polityczne problemy rozwoju spółdzielczości produkcyjnej w Polsce w latach 1944–1956, Wydawnictwo UAM, Poznań 1986.
 
54.
Ruszkiewicz H., Wiloch B. (red.), Nowe pamiętniki chłopów, „Książka i Wiedza”, Warszawa 1962.
 
55.
Ryś M., Rodzina z problemem alkoholowym jako rodzina dysfunkcyjna, „Studia nad Rodziną” 1998, nr 2.
 
56.
Siekierski St., Świadomość chłopów okresu kolektywizacji w świetle pamiętników, „Przegląd Humanistyczny” 1990, nr 4.
 
57.
Skonieczny T., Postawy chłopów wobec koncepcji i poczynań PPP (PZPR) w początkowej fazie kolektywizacji polskiego rolnictwa (1948–1949), Wydawnictwo Naukowe Akademii Pomorskiej, Słupsk 2009.
 
58.
Skonieczny T., Wartości wychowania chłopskiego w okresie transformacji ustrojowych przełomu lat czterdziestych i pięćdziesiątych XX wieku w Polsce, [w:] E.J. Kryńska (red.), Ideały wychowania i wzory osobowe narodu polskiego w XIX i XX wieku, t. II, Wydawnictwo Trans Humana, Białystok 2006.
 
59.
Skonieczny T., Zrzekanie się gospodarstw rolnych na Ziemiach Zachodnich i Północnych w okresie intensywnej kolektywizacji (1948–1956), [w:] E. Frątczak, Z. Strzelecki (red.), Demografia i społeczeństwo Ziem Zachodnich i Północnych 1945–1995. Próba bilansu, Wydawnictwo Polskiego Towarzystwa Demograficznego, Warszawa 1996.
 
60.
Słabek H., Historia społeczna Polski Ludowej (1944–1970), Wydawnictwo Akademii Nauk Społecznych, Warszawa 1988.
 
61.
Smolińska-Theiss B., Dzieciństwo w małym mieście, Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa 1993.
 
62.
Szczawiej J. (red.), Takie będą Rzeczypospolite. Wspomnienia i wypowiedzi nauczycieli, Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza, Warszawa 1962.
 
63.
Szczepański J., Chłopi i kultura chłopska w społeczeństwie polskim, Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza, Warszawa 1988.
 
64.
Szczepański J., Elementarne pojęcia socjologii, PWN, Warszawa 1970.
 
65.
Turkowski R., Próby kolektywizacji wsi kieleckiej, „Roczniki Dziejów Ruchu Ludowego” 1983–1984, nr 23/24.
 
66.
Turowski J., Chłopi: stara czy nowa struktura społeczna, [w:] Stare i nowe struktury społeczne w Polsce, t. II: Wieś, Wydawnictwo UMCS, Lublin 1995.
 
67.
Tyszka Z., Socjologia rodziny, PWN, Warszawa 1979.
 
68.
Winiewska R., Obciążenia podatkowe gospodarstw chłopskich w latach 1944–1955, Polskie Wydawnictwa Gospodarcze, Warszawa 1961.
 
eISSN:2300-5866
ISSN:2082-9019
Journals System - logo
Scroll to top