Current issue
Online first
Archive
About the Journal
Aims and Scope of the Journal
Publisher and Management organ
Editorial Team
Academic Council
The board of Reviewers
Indexation and impact factors
Copyright and open access policy
Source of funding
Privacy policy
For authors
Procedure for publication
Review procedure
Publication ethics
Publishing fees
Editorial requirements
Family home of a child from a working class background in interwar Łódź in the light of ethnographic materials
1
Katedra Historii Wychowania i Pedeutologii, Wydział Nauk o Wychowaniu, Uniwersytet Łódzki,
ul. Pomorska 46/48, 91-408 Łódź, Polska
Submission date: 2018-05-30
Final revision date: 2018-12-06
Acceptance date: 2018-12-06
Publication date: 2018-12-31
Corresponding author
Joanna Sosnowska
Katedra Historii Wychowania i Pedeutologii, Wydział Nauk o Wychowaniu, Uniwersytet Łódzki, ul. Pomorska 46/48, 91-408 Łódź, Polska
Katedra Historii Wychowania i Pedeutologii, Wydział Nauk o Wychowaniu, Uniwersytet Łódzki, ul. Pomorska 46/48, 91-408 Łódź, Polska
Wychowanie w Rodzinie 2018;18(2):101-135
KEYWORDS
1918–1939childhood in Łódź in the interwar periodworking class familyeducation of a child in a working class family in the interwar periodethnographic research in historic reconstruction
ABSTRACT
Aim: I In 1918–1939, adults and children from a typical working class family were employed in a factory, often in the same one. In the everyday rhythm of a working life, work was the supreme value. It was at its core, as people “worked to live”. In Łódź,
where the basis of the economy and the main city-forming factor was the textile industry, the interwar period turned out to be particularly complex. What was characteristic of the Łódź economy was distinctive phases of boom and prosperity but also stagnation,
which, in the years of the economic crisis, resulted in temporary stoppages of production or, in the worst cases, in bankruptcy of factories, and for the families – in no source of income. The aim of the research was to reconstruct the conditions of living for a typical child from a working class background in Łódź in the period 1918–1939.
Methods: The research was based on the ethnographic materials collected in the Łódź Archiwum Zbiorów Etnograficznych (Ethnographic Archive), gathered during the research on the culture of the working class in Łódź in the interwar period conducted
since the middle of the 1970s and managed by Prof. Bronisława Kopczyńska-Jaworska. Narrative interviews (which were recorded and catalogued) given by former workers of textile factories include many references to childhoods lived between the wars.
Results:By reaching to the interwar past preserved in the memories of working women and men from Łódź, the author tried to focus on the following aspects: living conditions of the family (furniture, food, clothes), housework and house chores (different for girls and boys and for the older generation), childcare (feeding, cleanliness, and
hygiene), and education (games, school education, learning social rules).
Conclusions: In interwar Łódź the material situation of a working class family was
defined by the degree of satisfying the basic needs, i.e. conditions of accommodation, food, access to culture, or spending free time. The work of the parents (or having no work) determined the situation of children, their everyday life, relationships with their parents, brothers, and sisters, household chores, and school duties.
REFERENCES (61)
1.
Archiwum Zakładu Etnografii Instytutu Etnologii i Antropologii Kulturowej Uniwersy tetu Łódzkiego.
2.
Konkurs Folkloru Robotniczego Łodzi: sygn. B 1644 „Zwyczaje i obyczaje okresu Bożego Narodzenia w rodzinie robotniczej”.
3.
Konkurs Folkloru Robotniczego Łodzi: sygn. B 1645 „Jak robotnicy spędzali wolny czas”.
6.
Konkurs Folkloru Robotniczego Łodzi: sygn. B 1648 „Zwyczaje z okresu Bożego Narodzenia i innych świąt dorocznych”.
7.
„Sposoby zabawiania i usypiania małych dzieci w rodzinie robotniczej”; „Zabawy i gry dzieci i młodzieży robotniczej”: sygn. B 1652 „Gry i zabawy dzieci i młodzieży łódzkiej oraz spędzanie wolnego czasu”.
9.
Tematyka: Matka i dziecko w rodzinie robotniczej w okresie międzywojennym: sygn. B 1909; B 1910; B 1913; B 1914; B 1915; B 1916.
10.
Tematyka: Opieka, higiena, zdrowotność dziecka w rodzinie robotniczej: sygn. B 1896; B 1897; B 1898; B 1899; B 1900; B 1901; B 1902; B 1903; B 1904; B 1905; B 1906.
11.
Tematyka: Opieka nad dzieckiem, higiena ciała, zdrowotność w rodzinie robotniczej: sygn. B 1907.
12.
Bołdyrew A., Dziecko w rodzinie robotniczej w Królestwie Polskim na przełomie XIX. i XX w. Warunki życia i normy wychowania, „Wychowanie w Rodzinie”, t. VII (1/2013).
13.
Bołdyrew A., Wychowanie i socjalizacja dzieci i młodzieży w rodzinach robotniczych w Łodzi w okresie II Rzeczypospolitej, [w:] B. Kiereś, M. Gromek, K. Hryszan (red.), Rodzina – historia i współczesność, Wydawnictwo Episteme, Lublin 2018.
14.
Bujak J., Zabawki w Europie. Zarys dziejów – rozwój zainteresowań, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 1988.
15.
Eliade M., Sacrum, Mit, Historia. Wybór esejów (wybór M. Czerwiński, tłum. A. Tatarkiewicz), PIW, Warszawa 1993.
16.
Gawin M., Bilet do nowoczesności. O kulturze polskiej w XIX/XX wieku, Fundacja Świętego Mikołaja, Warszawa 2014.
17.
Gross F., Proletariat i kultura. Warunki społeczne i gospodarcze kultury proletariatu, nakładem Związku Zawodowego Pracowników Kolejowych, Warszawa 1938.
18.
Janczak J., Ludność Łodzi przemysłowej 1820–1914, „Acta Universitatis Lodziensis, Folia Historica” 1982, t. 11.
19.
Janiak-Jasińska A., Sierakowska K., Szwarc A. (red.), A. Żarnowska, Kobieta i rodzina w przestrzeni wielkomiejskiej na ziemiach polskich w XIX i XX wieku, Wydawnictwo DiG, Warszawa 2013.
20.
Kabacińska K., Od grzechotki do... – słów kilka o zabawkach dziecięcych, „Studia Edukacyjne” 2010, nr 11.
21.
Kaliński J., Landau Z., Gospodarka Polski w XX wieku, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa 2003.
22.
Kałwa D., Rodzina i dom, [w:] A. Chwalba (red.), Obyczaje w Polsce. Od Średniowiecza do czasów współczesnych, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2004.
23.
Karpińska G.E., Kopczyńska-Jaworska B., Woźniak A., Pracować żeby żyć. Żyć żeby pracować, „Łódzkie Studia Etnograficzne” 1992, t. XXXI.
24.
Kaźmierska K., Wywiad narracyjny jako jedna z metod w badaniach biograficznych, „Przegląd Socjologiczny” 2004, t. 53.
25.
Kopczyńska-Jaworska B., Wychowanie dziecka robotniczego, „Etnografia Polska” 1991 t. XXXV.
26.
Kostrowicka I., Landau Z., Tomaszewski J., Historia gospodarcza Polski XIX i XX wieku, Książka i Wiedza, Warszawa 1975.
27.
Kowalski P., Kultura magiczna. Omen, przesąd, znaczenie, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2007.
28.
Krahelska H., Łódzki przemysł włókienniczy wobec ustawodawstwa pracy, nakładem Instytutu Gospodarstwa Społecznego, Warszawa 1927.
30.
Landau Z., Tomaszewski J., Wielki kryzys 1930–1935, Książka i Wiedza, Warszawa 1982.
31.
Lipiec W., Kultura i oświata w Łodzi w okresie międzywojennym, Wydawnictwo Artystyczno-Graficzne RSW „Prasa”, Łódź 1973.
32.
Lipiński A., Pozostałości kultury tradycyjnej w łódzkich rodzinach robotniczych, „Łódzkie Studia Etnograficzne” 1965, t. VII.
34.
Margolis A., Gruźlica w Łodzi: studjum epidemjologiczno-statystyczne, Magistrat Miasta Łodzi, Łódź 1932.
35.
Marzyńska S., Działalność Towarzystwa Opieki nad Matką i Dzieckiem „Kropla Mleka” w Łodzi w ciągu lat 30-tu, „Dziennik Zarządu Miasta Łodzi” 1935, nr 10.
36.
Mądrzakówna D., Dawne gry i zabawy łódzkich dzieci, „Łódzkie Studia Etnograficzne” 1965, t. VII.
37.
Michalska I., Życie łódzkich rodzin w czasach kryzysu ekonomicznego lat trzydziestych XX wieku w przekazie gazety „Ilustrowania Republika”, „Wychowanie w Rodzinie”, t. XIV (2/2016).
38.
Mierzecki W., Praca zarobkowa kobiet w środowisku robotniczym w Polsce międzywojennej, [w:] A. Żarnowska, A. Szwarc (red.), Kobieta i edukacja na ziemiach polskich w XIX i XX wieku. Zbiór studiów, cz. 2, Warszawa 1992.
39.
Mroczka L., Fenomen robotniczy Drugiej Rzeczypospolitej, Wydawnictwo Naukowe WSP, Kraków 1987.
40.
Nowacki T., Rozwój świadomości społecznej u dzieci i młodzieży warstwy robotniczej Łodzi, Wydawnictwa Towarzystwa Polonistów R.P. Oddział w Łodzi, Łódź 1939.
41.
Rębowska A., Funkcje i typy domu w oczach architekta i socjologa, [w:] P. Łukasiewicz, A. Siciński (red.), Dom we współczesnej Polsce. Szkice, Wydawnictwo „Wiedza o kulturze”, Wrocław 1992.
43.
Rokuszewska-Pawełek A., Wywiad narracyjny jako źródło informacji, „Media – Kultura– Społeczeństwo” 2006, nr 1.
44.
Rosset E., Dur brzuszny w Łodzi w świetle danych statystycznych w latach 1919–1923, Zarząd Miejski w Łodzi, Łódź 1934.
46.
Rzepkowski A., Ludność miasta Łodzi w latach 1918–1939, Wydawnictwo Ibidem, Łódź 2008.
47.
Samsel A., Rodziny potrzebujące wsparcia w II Rzeczypospolitej – jakość życia, realizacja podstawowych funkcji, opieka społeczna, „Wychowanie w Rodzinie”, t. VII (1/2013).
48.
Siciński A., O idei domu i jego roli w Polsce, [w:] P. Łukasiewicz, A. Siciński (red.), Dom we współczesnej Polsce. Szkice, Wydawnictwo „Wiedza o kulturze”, Wrocław 1992.
49.
Skodlarski J., Matera R., Bariery rozwoju przemysłowego w Łodzi w okresie międzywojennym. Kluczowe aspekty instytucjonalne, ekonomiczne i społeczne, [w:] W. Mędrzecki, C. Leszczyńska (red.), Praca i społeczeństwo Drugiej Rzeczypospolitej. Metamorfozy społeczne, t. 9, Instytut Historii PAN, Warszawa 2014.
50.
Sosnowska J., Instytucje wychowania przedszkolnego w wielokulturowej Łodzi w latach 1924–1939. Organizacja, zadania, formy działania, „Wychowanie w Rodzinie”, t. IX (1/2014).
51.
Sosnowska J., Problemy oświaty, wychowania i opieki nad dzieckiem na łamach „Dziennika Zarządu miasta Łodzi” (1919–1939), [w:] I. Michalska, G. Michalski (red.), Addenda do dziejów oświaty. Z badań nad prasą Drugiej Rzeczypospolitej, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź 2013.
52.
Sosnowska J., Wydział Oświaty i Kultury Zarządu miasta Łodzi w upowszechnianiu edukacji dziecka w dwudziestoleciu międzywojennym, „Kultura i Wychowanie” 2013, nr 5.
54.
Supady J., Działalność łódzkiej Kropli Mleka w latach 1904–1939, „Przegląd Pediatryczny” 1981, nr 6.
55.
Szczepańska B., Działalność łódzkiego samorządu miejskiego w dziedzinie oświaty powszechnej i pozaszkolnej w latach 1919–1939, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź 2002.
56.
Warunki życia robotniczego w Warszawie, Łodzi i Zagłębiu Dąbrowskiem w świetle ankiet 1927 roku, Drukarnia „Rola” J. Buriana, Warszawa 1929.
57.
Zimowe rozrywki w miejskich parkach, „Dziennik Zarządu Miasta Łodzi” 1932, nr 52.
58.
Żarnowska A., Między kulturą ludową a drobnomieszczańską. Narodziny kultury robotniczej na ziemiach polskich na przełomie XIX i XX wieku, „Kwartalnik Historyczny” 1985, nr 3.
59.
Żarnowski J., Nowe spojrzenie na społeczeństwo Polski międzywojennej, [w:] W. Mędrzecki, J. Żarnowski (red.), Społeczeństwo międzywojenne: nowe spojrzenie. Metamorfozy społeczne, t. 10, Instytut Historii PAN, Warszawa 2015.
60.
Żarnowski J., Robotnicy polscy a Kościół katolicki, [w:] A. Żarnowska (red.), Wokół tradycji i kultury robotniczej w Polsce, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa 1986.
61.
Żołądź-Strzelczyk D., Kabacińska K. (red.), Dawne i współczesne zabawki dziecięce, Wydawnictwo Rys, Poznań 2010.
© 2006-2024 Journal hosting platform by Bentus
We process personal data collected when visiting the website. The function of obtaining information about users and their behavior is carried out by voluntarily entered information in forms and saving cookies in end devices. Data, including cookies, are used to provide services, improve the user experience and to analyze the traffic in accordance with the Privacy policy. Data are also collected and processed by Google Analytics tool (more).
You can change cookies settings in your browser. Restricted use of cookies in the browser configuration may affect some functionalities of the website.
You can change cookies settings in your browser. Restricted use of cookies in the browser configuration may affect some functionalities of the website.
