Seniors in Poland – health status, institutional support and informal care
 
More details
Hide details
1
Institute of Sociological Sciences and Pedagogy, Warsaw University of Life Sciences [Instytut Nauk Socjologicznych i Pedagogiki, Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie], Nowoursynowska 166, 02-787 Warsaw, Poland
 
 
Submission date: 2022-01-31
 
 
Final revision date: 2022-04-26
 
 
Acceptance date: 2022-04-26
 
 
Publication date: 2022-07-25
 
 
Corresponding author
Małgorzata Helena Herudzińska   

Instytut Nauk Socjologicznych i Pedagogiki, Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie, Nowoursynowska 166, 02-787 Warszawa, Polska
 
 
Wychowanie w Rodzinie 2022;27(2):325-344
 
KEYWORDS
ABSTRACT
Introduction. In Poland (but not only) the last decades have been characterised by a persistent phenomenon of an increasing proportion of elderly people in the population age structure. The dynamics of social changes, which are caused, among other factors, by demographic processes, makes the issue of elderly care one of the most important challenges today. In our country elderly care is organised mainly in the private sphere – the family plays a huge role here. Meanwhile, the families’ caring potential is diminishing. Aim. The aim of the article is to identify problems and challenges concerning the system of support for the elderly in Poland, including the support provided by informal caretakers. Materials and methods. The study is based on the desk research method. Results. Among the many challenges concerning the situation of the elderly in Poland, those related to health and health care are predominant. Life expectancy does not go hand in hand with health, and with age come (often multidimensional) care needs. Informal caretakers for older people are usually family members (so-called family caretakers), most often women – still underestimated allies of the state care system. Research to date has shown, among other things, that providing care for the elderly is time-consuming, demanding, lacking comprehensive support from the health care system, overburdening caregivers and making it difficult for them to fulfil their other roles, for instance: professional roles. Changing, improving and developing a senior care system so that it would meet the current needs of seniors and their caretakers is a very timely and urgent task. Improving the situation of informal caretakers means improving the situation of their charges.
 
REFERENCES (54)
1.
Bakalarczyk, R. (2021). Seniorzy obecni?: Starzejące się społeczeństwo – prognozy, wyzwania, możliwości. Caritas Polska. Pobrane 20.01.2024 z: https://caritas.pl/wp-content/....
 
2.
Bakalarczyk, R. (2021a). Starość po polsku. Propozycja reformy systemu opieki nad osobami starszymi. Klub Jagielloński, SENIOR.HUB IPS. Pobrane 20.01.2024 z: https://klubjagiellonski.pl/pu....
 
3.
Błędowski, P., Grodzicki, T., Mossakowska, M., Zdrojewski, T. (red.) (2021). Polsenior 2: Badanie poszczególnych obszarów stanu zdrowia osób starszych, w tym jakości życia związanej ze zdrowiem. Gdańsk: Gdański Uniwersytet Medyczny. Pobrane 20.01.2024 z: https://polsenior2.gumed.edu.p....
 
4.
Błędowski, P. (red.) (2020). Opieka długoterminowa w Polsce: Dzisiaj i jutro. Warszawa: OCI Sp. z o.o. Pobrane 20.01.2024 z: https://niesamodzielnym.pl/upl....
 
5.
Błędowski, P., Szatur-Jaworska, B., Szweda-Lewandowska, Z., Zrałek, M. (2016). Model wsparcia społecznego osób starszych w środowisku zamieszkania. W: P. Błędowski, B. Szatur-Jaworska (red.), System wsparcia osób starszych w środowisku zamieszkania: Przegląd sytuacji, propozycja modelu: Praca zbiorowa (ss. 13-46). Warszawa: Biuro Rzecznika Praw Obywatelskich.
 
6.
Błędowski, P., Maciejasz, M. (2013). Rozwój opieki długoterminowej w Polsce – stan i rekomendacje. Nowiny Lekarskie, 82(1), 61–69.
 
7.
Centrum Badania Opinii Społecznej (2019a). Jakiej pomocy potrzebują osoby starsze i kto im jej udziela? Komunikat z badań nr 116/2019. Pobrane 20.01.2024 z: https://www.cbos.pl/SPISKOM.PO....
 
8.
Centrum Badania Opinii Społecznej (2019b). Sytuacja społeczno-ekonomiczna seniorów. Komunikat z badań nr 129/2019. Pobrane 201.01.2024 z: https://cbos.pl/SPISKOM.POL/20....
 
9.
Chmielowiec, K., Chmielowiec, J. Z., Chmielewski, P., Grzywacz, A. (2018). Struktura wielochorobowości w starszym wieku u osób przebywających w instytucjach opieki długoterminowej. Rocznik Lubuski, 44(2a), 196-207.
 
10.
Główny Urząd Statystyczny (2014). Sytuacja demograficzna osób starszych i konsekwencje starzenia się ludności Polski w świetle prognozy na lata 2014-2050. Pobrane 22.01.2024 z: https://stat.gov.pl/obszary-te....
 
11.
Główny Urząd Statystyczny (2021a). Jakość życia osób starszych w Polsce. Pobrane 22.01.2024 z: https://stat.gov.pl/obszary-te....
 
12.
Główny Urząd Statystyczny (2021b). Sytuacja demograficzna Polski do 2020 r. Zgony i umieralność. Pobrane 22.01.2024 z: https://stat.gov.pl/obszary-te....
 
13.
Główny Urząd Statystyczny (2022a). Informacja sygnalna opublikowana 27 stycznia 2022 r. o wstępnych wynikach Narodowego Spisu Powszechnego Ludności i Mieszkań 2021. Pobrane 20.01.2024 z: https://stat.gov.pl/aktualnosc....
 
14.
Główny Urząd Statystyczny (2022b). Ludność: Stan i struktura oraz ruch naturalny w przekroju terytorialnym w 2021 r.: Stan w dniu 30 czerwca. Pobrane 22.01.2024 z: https://stat.gov.pl/obszary-te....
 
15.
Główny Urząd Statystyczny (2022c). Sytuacja osób starszych w Polsce w 2020 r. Pobrane 22.01.2024 z: https://stat.gov.pl/obszary-te....
 
16.
Główny Urząd Statystyczny (2022d). Trwanie życia w zdrowiu w 2020 r. Pobrane 22.01.2024 z: https://stat.gov.pl/obszary-te....
 
17.
Hebda, J., Biela, A. (2015). Znaczenie stereotypów i teorii starzenia się w postrzeganiu społecznym osób starszych. Edukacja Etyczna, 9, 49-62.
 
18.
Herudzińska, M.H. (2020). Nieformalni opiekunowie osób starszych – doświadczenia i uczucia oraz ich potrzeby związane z pełnioną rolą. Rocznik Lubuski, 46(2), 281-293. DOI: 10.34768/rl.2020.v462.20.
 
19.
Instytut Pracy i Spraw Socjalnych (2020). Badanie ewaluacyjne z realizacji programu wieloletniego „Senior+” na lata 2015-2020. Edycje 2016-2019. Raport końcowy. Pobrane 22.01.2024 z: https://das.mpips.gov.pl/sourc....
 
20.
Janiszewska, A. (2017). Zróżnicowanie przestrzenne starzenia się ludności na świecie. Acta Universitatis Lodziensis: Folia Oeconomica, 5(331), 91-113. DOI: 10.18778/0208-6018.331.06.
 
21.
Janowicz, A. (2014). Rola opiekunów nieformalnych w opiece u kresu życia: Przyczynek do badań w ramach projektu European Palliative Care Academy (EUPCA). Pielęgniarstwo i Zdrowie Publiczne, 4(2), 161-167.
 
22.
Kamińska, W., Ossowski, W. (2017). Wieloaspektowa ocena procesów starzenia się ludności na obszarach wiejskich w Polsce. Biuletyn KPZK PAN, 267, 9-36.
 
23.
Kancelaria Senatu. Biuro Analiz, Dokumentacji i Korespondencji (2018). Starzenie się ludności w Unii Europejskiej – stan obecny i prognoza. Opracowania tematyczne OT–662. Warszawa. Pobrane 22.01.2024 z: https://www.senat.gov.pl/gfx/s....
 
24.
Kotlarska-Michalska, A. (2000). Starość w aspekcie socjologicznym. Roczniki Socjologii Rodziny, 12, 147-159.
 
25.
Krzyszkowski, J. (2018). Deinstytucjonalizacja usług dla seniorów jako element polityki senioralnej. Problemy Polityki Społecznej. Studia i Dyskusje, 42(3), 37-52.
 
26.
Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej (2017). Raport krajowy – POLSKA: Informacja na temat podejmowanych w Polsce działań na rzecz osób starszych: Realizacja madryckiego planu działania na rzecz osób starszych w okresie 2012–2016. Warszawa. Pobrane 22.01.2024 z: https://das.mpips.gov.pl/sourc....
 
27.
Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej (2020). Informacja o sytuacji osób starszych w Polsce za rok 2019. Pobrane 22.01.2024 z: https://www.gov.pl/web/rodzina....
 
28.
Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej (2021a). Co się działo w polityce senioralnej w 2021 roku?: Spokojna i bezpieczna jesień życia. Pobrane 22.01.2024 z: https://www.gov.pl/web/rodzina....
 
29.
Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej (2021b). Informacja o sytuacji osób starszych w Polsce za 2020 r. Pobrane 22.01.2024 z: https://www.gov.pl/web/rodzina....
 
30.
Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi (2021). Model gospodarstwa opiekuńczego w Polsce coraz bliżej. Pobrane 22.01.2024 z: https://www.gov.pl/web/rolnict....
 
31.
Mirewska, E. (2016). Model opieki senioralnej i wsparcia opiekunów osób starszych-zależnych. W: M. Halicka, J. Halicki, E. Kramkowska (red.), Starość: Poznać, przeżyć, zrozumieć (ss. 81-100). Białystok: Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku.
 
32.
Myck, M., Oczkowska, M., Trzciński, K. (2020). Bezpieczeństwo osób starszych w czasie pandemii Covid-19: Sytuacja mieszkaniowa osób w wieku 65+ w Polsce na tle innych krajów Europy. Komentarze CenEA. Pobrane 22.01.2024 z: https://cenea.org.pl/wp-conten....
 
33.
Najwyższa Izba Kontroli (2018a). Raport: System ochrony zdrowia w Polsce – stan obecny i pożądane kierunki zmian. Informacja o wynikach kontroli. KZD.034.001.2018. Nr ewid. 8/2019/megainfo/KZD. Pobrane 22.01.2024 z: https://www.nik.gov.pl/plik/id....
 
34.
Najwyższa Izba Kontroli (2018b). Usługi opiekuńcze świadczone osobom starszym w miejscu zamieszkania. Jednostka kontrolująca: Delegatura NIK we Wrocławiu. Informacja o wynikach kontroli. Pobrane 22.01.2024 z: https://www.nik.gov.pl/kontrol....
 
35.
Obserwatorium Integracji Społecznej, Wielkopolskie Regionalne Obserwatorium Terytorialne, Departament Polityki Regionalnej UMWW, Czub, K., Szpyrka, S., Zaręba, M. (2017). Pogłębione studium usług opiekuńczych skierowanych do osób starszych. Środowiskowa opieka formalna i nieformalna. Raport z badań. Pobrane 22.01.2024 z: https://wrot.umww.pl/wp-conten....
 
36.
Racław, M., Rosochacka-Gmitrzak, M., Tokarz-Kamińska, B. (2012). Aktywność społeczna i kulturalna osób starszych. W: Rzecznik Praw Obywatelskich, Strategie działania w starzejącym się społeczeństwie: Tezy i rekomendacje (ss. 27-36). Warszawa. Pobrane 22.01.2024 z: https://www.brpo.gov.pl/sites/....
 
37.
Rosochacka-Gmitrzak, M., Racław, M. (2015). Opieka nad zależnymi osobami starszymi w rodzinie: ryzyko i ambiwalencja. Studia Socjologiczne, 2(217), 23-47.
 
38.
Rządowa Rada Ludności. Główny Urząd Statystyczny (2021). Problemy rozwoju demograficznego Polski w XXI wieku w ujęciu regionalnym. Pobrane 22.01.2024 z: https://bip.stat.gov.pl/organi....
 
39.
Rzecznik Praw Obywatelskich (2016). „Za starość naszą i waszą!” – pytania i odpowiedzi. Pobrane 22.01.2024 z: https://bip.brpo.gov.pl/pl/con....
 
40.
Rzecznik Praw Obywatelskich (2020). Sytuacja osób starszych w Polsce – wyzwania i rekomendacje: Raport komisji ekspertów ds. osób starszych na podsumowanie VII kadencji RPO. Pobrane 22.01.2024 z: https://bip.brpo.gov.pl/sites/....
 
41.
Sejm RP (2013). Czy Polska jest gotowa na zdrową starość? – debata w Sejmie. VII Kadencja. Archiwum. Pobrane 22.01.2024 z: https://www.sejm.gov.pl/sejm7.....
 
42.
SENIOR.HUB Instytut Polityki Senioralnej (2021). Jakość życia osób starszych w Polsce w pierwszym roku pandemii COVID-19. Raport z badania. Pobrane 22.01.2024 z: https://seniorhub.pl/wp-conten....
 
43.
Siemieńska, R. (2009). O samodzielności i samowystarczalności polskich rodzin i roli sieci społecznych. W: K. Zagórski (red.), Życie po zmianie. Warunki życia i satysfakcje Polaków (ss. 97-110). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar. Centrum Badania Opinii Społecznej.
 
44.
Szatur-Jaworska, B. (2012). Sytuacja rodzinna i potrzeby opiekuńcze ludzi starych w Polsce. Studia BAS, 2(30), 59–76.
 
45.
Szatur-Jaworska, B. (2016). System wsparcia społecznego osób starszych w Polsce. W: P. Błędowski, B. Szatur-Jaworska (red.), System wsparcia osób starszych w środowisku zamieszkania: Przegląd sytuacji, propozycja modelu: Praca zbiorowa (ss. 65-108). Warszawa: Biuro RPO.
 
46.
Szostakowska, K. (2021). Rodzinna opieka nad seniorem – trudna lekcja życia. Warszawa: Wydawnictwo Akademii Pedagogiki Specjalnej im. Marii Grzegorzewskiej.
 
47.
Szukalski, P. (2019). Polska – kraj starych ludzi! 1/4 Polaków ma przynajmniej 60 lat. Demografia i Gerontologia Społeczna – Biuletyn Informacyjny, 3. Pobrane 22.01.2024 z: https://dspace.uni.lodz.pl/xml....
 
48.
Szukalski, P. (2011). Starzenie się ludności – wyzwanie XXI wieku. W: P. Szukalski, Z. Szweda-Lewandowska (red.), Elementy gerontologii społecznej: Skrypt dla studentów Podyplomowego Studium Gerontologii Społecznej UŁ (ss. 5-26). Łódź: Wydawnictwo Biblioteka.
 
49.
Szukalski, P. (2008). Rodzinne sieci wsparcia seniorów w starzejących się społeczeństwach – kilka refleksji. W: J. Grotowska-Leder (red.), Sieci wsparcia społecznego jako przejaw integracji i dezintegracji społecznej (ss. 28-43). Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
 
50.
Szwałkiewicz, E. (2019). Profesjonalizacja usług asystenckich i opiekuńczych dla osób niesamodzielnych: Standardy usług i kształcenia: Raport finalny projektu. Pobrane 31.12.2019 z: https://www.ipiss.com.pl/?proj....
 
51.
Urbaniak, A. (opr.) (2018). Sytuacja opiekunów rodzinnych w kontekście sprawowania opieki nad osobami w wieku 60+ z terenu województwa łódzkiego: Badanie naukowe zrealizowane przez Agencję badawczą „ARC Rynek i Opinia” na zlecenie Regionalnego Centrum Polityki Społecznej w Łodzi: Raport końcowy. Łódź: Regionalne Centrum Polityki Społecznej w Łodzi Jednostka Organizacyjna Samorządu Województwa Łódzkiego, Regionalne Obserwatorium Integracji Społecznej. Pobrane 22.01.2024 z: https://dspace.uni.lodz.pl/bit....
 
52.
Wieczorkowska, M. (2017). Role społeczne współczesnych polskich seniorów w świetle wyników badań. Acta Universitatis Lodziensis: Folia Sociologica, 61, 77-97. DOI: 10.18778/0208-600X.61.05.
 
53.
Wolskie Centrum Kultury (2021). Wsparcie osób, które w związku z epidemią COVID-19 znalazły się w trudnej sytuacji, realizowane przez inicjatywy pomocowe na Woli – raport z badań. Pobrane 22.01.2024 z: https://wck-wola.pl/wp-content....
 
54.
Żołędowski, C. (2012). Starzenie się ludności – Polska na tle Unii Europejskiej. Problemy Polityki Społecznej. Studia i Dyskusje, 17, 29-43.
 
eISSN:2300-5866
ISSN:2082-9019
Journals System - logo
Scroll to top