Parents’ rights in school as a tool of democracy (?) – analysis of legal acts regulating parents’ participation in the process of children’s education
More details
Hide details
1
Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie, Wydział Nauk Społecznych, Dybowskiego 13, 10-723 Olsztyn, Polska
Submission date: 2024-09-30
Acceptance date: 2024-12-10
Online publication date: 2023-12-30
Publication date: 2025-01-18
Corresponding author
Beata Adrjan
Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie, Wydział Nauk Społecznych,
Dybowskiego 13, 10-723 Olsztyn, Polska
Wychowanie w Rodzinie 2024;31(4):241-254
KEYWORDS
TOPICS
ABSTRACT
Aim. This analysis examines the rights of parents in the school context. The aim of the research is to juxtapose the universal rights of parents (both European and Polish) with specific rights established in regulations governing school organization in Poland. Methods and materials. The study involves the analysis of two groups of documents concerning parents’ rights: 1) Universal rights, including the Constitution of the Republic of Poland, the European Charter of Parents’ Rights, the EU Charter of Fundamental Rights, the Declaration of Human Rights, the Convention on the Rights of the Child, and the Family and Guardianship Code. 2) Particular rights of parents related to current school law, including Education Law, the Teacher’s Charter, regulations on the organization of public schools, and regulations on framework school statutes. Results and conclusion. The analysis reveals a significant gap between universal rights, which provide parents with broadly defined privileges and responsibilities for the upbringing and education of their children, and particular rights, which, while detailed, offer only limited means for parents to assert their rights within the educational process. This study highlights the starkly different legal perspectives: universal rights position parents as key figures in their child’s education, whereas particular rights focus on detailed school regulations.
REFERENCES (32)
1.
Babiuch, H. (2014). Konstytucyjne prawo rodziców w zakresie wychowania dziecka. W: M. Jabłoński (red.), Realizacja i ochrona konstytucyjnych wolności i praw jednostki w polskim porządku prawnym (ss. 177–198). Wrocław: E-wydawnictwo. Prawnicza i Ekonomiczna Biblioteka Cyfrowa. Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii Uniwersytetu Wrocławskiego.
2.
Bielecki, M. (2007). Prawa rodziców w systemie oświaty. Rocznik Wydziału Nauk Prawnych i Ekonomicznych KUL, 3(1), 281–303.
6.
Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. (1997). Dz. U. 1997.78.483.
7.
Konwencja o Prawach Dziecka. (1989). Dz. U. 1991.120.526.
8.
Krumm, V. (1989a). Do kogo należy szkoła?: Uwagi nad złym stanem rzeczy, z którego prawie wszyscy są zadowoleni. Kwartalnik Pedagogiczny, 1, 53–72.
9.
Krumm, V. (1989b). Na ile otwarta jest szkoła publiczna?: O współpracy nauczycieli z rodzicami. Kwartalnik Pedagogiczny, 3, 17–35.
10.
Moschella, M. (2016). To whom do children belong?: Parental rights, civic education and children’s autonomy [Do kogo należą dzieci?: Prawa rodziców, wychowanie obywatelskie i autonomia dzieci]. Cambridge: Cambridge University Press.
11.
Olechowska, A. (2017). Rodzice w szkole – demaskowanie mitów. Lubelski Rocznik Pedagogiczny, 36(1), 171–186. DOI: 10.17951/lrp.2017.36.1.171.
13.
Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 28 lutego 2019 r. w sprawie szczegółowej organizacji publicznych szkół i publicznych przedszkoli. (2019). Dz. U. 2023.2736.
14.
Śliwerski, B. (2001a). Edukacja pod prąd. Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls”.
15.
Śliwerski, B. (2001b). Rada szkoły, rada oświatowa: Przewodnik dla samorządowych władz oświatowych, dyrektorów szkół, nauczycieli, rodziców i uczniów. Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls”.
16.
Śliwerski, B. (2008a). Klinika szkolnej demokracji. Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls”.
17.
Śliwerski, B. (2008b). Oświatowy remanent, czyli o ideologicznym majsterkowaniu polityków oświatowych w latach 1989–2006. W: M. Dudzikowa, M. Czerepaniak-Walczak (red.), Wychowanie: Pojęcia, procesy, konteksty: Interdyscyplinarne ujęcie (t. 4, ss. 95–140). Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
18.
Śliwerski, B. (2008c). Jak zmieniać szkołę?: Studia z polityki oświatowej i pedagogiki porównawczej. Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls”.
19.
Śliwerski, B. (2009). Problemy współczesnej edukacji: Dekonstrukcja polityki oświatowej III RP. Warszawa: Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne.
20.
Śliwerski, B. (2012). Szkoła na wirażu zmian politycznych: Bez cenzury. Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls”.
21.
Śliwerski, B. (2013). Diagnoza uspołecznienia szkolnictwa III RP w gorsecie centralizmu. Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls”.
22.
Śliwerski, B. (2015). Edukacja (w) polityce: Polityka (w) edukacji: Inspiracje do badań polityki oświatowej. Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls”.
23.
Śliwerski, B. (2017). Meblowanie szkolnej demokracji. Warszawa: Wolters Kluwer Polska.
24.
Śliwerski, B. (2020). (Kontr-)rewolucja oświatowa: Studium z polityki prawicowych reform edukacyjnych. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
25.
Śliwerski, B. (2022). Kultura rywalizacji i współpracy w szkole. Warszawa: Wolters Kluwer.
26.
Śliwerski, B. (2024). Szkolne rewolucje. Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls”.
27.
Uryga, D., Wiatr, M. (2015). Quasi szkoły – nowe przedsięwzięcia rodzicielskie na obrzeżu systemu oświaty. Pedagogika Społeczna, 3(57), 217–232.
28.
Ustawa z dnia 25 lutego 1964 r. (1964). Kodeks rodzinny i opiekuńczy. Dz. U. 2023.2809.
29.
Ustawa z dnia 26 stycznia 1982 r. (1982). Karta Nauczyciela. Dz. U. 2024.986.
30.
Ustawa z dnia 7 września 1991 r. (1991) o systemie oświaty. Dz. U. 2024.750,854,1473.
31.
Ustawa z dnia 14 grudnia 2016 r. (2016). Prawo oświatowe. Dz. U. 2023.900,1672, 1718,2005.
32.
Wiatr, M. (2019). Rodzice w edukacji: Między dyskursem instrumentalno-technicznym a krytyczno-emancypacyjnym. Studia Edukacyjne, 54, 199–220. DOI: 10.14746/se.2019.54.12.