Current issue
Online first
Archive
About the Journal
Aims and Scope of the Journal
Publisher and Management organ
Editorial Team
Academic Council
The board of Reviewers
Indexation and impact factors
Copyright and open access policy
Source of funding
Privacy policy
For authors
Procedure for publication
Review procedure
Publication ethics
Publishing fees
Editorial requirements
The Braille system – a stimulator or an inhibitor in the upbringing and inclusive education of students with visual impairments?
1
Uniwersytet Zielonogórski, Wydział Nauk Społecznych, Instytut Pedagogiki, al. Wojska Polskiego 69, 65-417 Zielona Góra, Polska
Submission date: 2023-11-17
Final revision date: 2023-12-17
Acceptance date: 2023-12-29
Online publication date: 2023-12-31
Publication date: 2023-12-31
Corresponding author
Małgorzata Joanna Czerwińska
Uniwersytet Zielonogórski, Wydział Nauk Społecznych, Instytut Pedagogiki, al. Wojska Polskiego 69, 65-417 Zielona Góra, Polska
Uniwersytet Zielonogórski, Wydział Nauk Społecznych, Instytut Pedagogiki, al. Wojska Polskiego 69, 65-417 Zielona Góra, Polska
Wychowanie w Rodzinie 2023;30(4):279-306
KEYWORDS
visual impairmentthe Braille systemraising a child with visual impairmentinclusive education of children with visual impairment
TOPICS
ABSTRACT
Introduction. Recognizing the obligatory use of Braille techniques in the upbringing and inclusive education of students with visual impairments is an indisputable issue, the following issues were addressed: the Braille system as an alternative form of contact with the
written word, teaching the Braille system to children and adolescents, the educational and communicative significance and the use of Braille, its future, and its conditions for further development. Aim. The goal is to draw the attention of tutors (including parents) and educators to the indispensable role of the Braille system and techniques for the psychosocial functioning of blind children, for their real education and social inclusion. Materials and methods. Descriptive and critical analysis of the subject literature. Results and conclusion. Currently, the Braille system is not given due recognition from students with profound visual impairments, their parents, and teachers. Educators and parents are not aware that the Braille system determines the acquisition of literacy, i.e., access to the written word; mastering the rules of spelling, punctuation, grammar of the native and foreign languages; enables familiarizing oneself with the arrangement of text on a page;
provides access to sources: textual, mathematical, physical, chemical, computer, musical, graphic; prevents secondary illiteracy; creates equal educational and professional opportunities; allows participation in social, scientific, technical, and cultural life. Introducing Braille reading at the early development stage of a child with visual impairment is recommended. It is necessary to integrate tactile and auditory materials and techniques in the course of education and training.
REFERENCES (78)
1.
Bendych, E., Nowak, J. (1985). Przygotowanie dzieci niewidomych do nauki szkolnej. Warszawa: Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne.
2.
Bogdanowicz, M., Barańska, M., Jakacka, E. (1998). Od piosenki do literki. Gdańsk: Wydawnictwo Fokus.
3.
Brzezińska, A. (red.) (1987). Czytanie i pisanie – nowy język dziecka. Warszawa: Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne.
4.
Brzezińska, A. (1992). Umiejętność czytania i pisania. W: A. Brzezińska, M. Burtowy, Psychopedagogiczne problemy edukacji przedszkolnej: Wybrane zagadnienia z teorii i metodyki wychowania przedszkolnego (ss. 131–150). Poznań: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Adama Mickiewicza.
5.
Brzezińska, A., Burtowy, M. (1985). Psychopedagogiczne problemy edukacji przedszkolnej: Wybrane zagadnienia z teorii i metodyki wychowania przedszkolnego. Poznań: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Adama Mickiewicza.
6.
Cackowska, M. (1984). Nauka czytania i pisania w klasach przedszkolnych. Warszawa: Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne.
7.
Chojecka, A., Magner, M., Szwedowska, E., Więckowska, E. (2008). Nauczanie niewidomych dzieci rysunku: Przewodnik dla nauczyciela. Laski: Towarzystwo Opieki nad Ociemniałymi.
8.
Cieszyńska, J. (2006). Kocham uczyć czytać: Poradnik dla rodziców i nauczycieli. Kraków: Wydawnictwo Edukacyjne.
10.
Czacka, E. (2008). O niewidomych. Warszawa: Wydawnictwo Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego.
11.
Czarnecka, M., Rączy, K., Szewczyk, J., Paplińska, M., Jednoróg, K., Marchewka, A., Hesselmann, G., Knops, A., Szwed, M. (2023). Overlapping but separate number representations in the intraparietal sulcus – Probing format – and modality – independence in sighted Braille readers [Nakładające się, ale oddzielne reprezentacje liczb w bruździe śródciemieniowej – badanie niezależności od formatu i modalności u widzących czytelników Braille’a]. Cortex, 162, 65–80. DOI: 10.1016/j.cortex.2023.01.011.
12.
Czelakowska, D. (2009). Metodyka edukacji polonistycznej dzieci w wieku wczesnoszkolnym. Kraków: Oficyna Wydawnicza Impuls.
13.
Czerwińska, K., Kucharczyk, I. (2019). Tyflopsychologia: Realizacja zadań rozwojowych w biegu życia przez osoby z niepełnosprawnością wzroku. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
14.
Czerwińska, M. (1999). Pismo i książka w systemie L. Braille’a w Polsce: Historia i funkcje rewalidacyjne. Warszawa: Wydawnictwo Stowarzyszenia Bibliotekarzy Polskich.
15.
Czerwińska, M. (2003). Alfabet Braille’a. W: T. Pilch (red.), Encyklopedia pedagogiczna XXI wieku (t. 1, ss. 80–87). Warszawa: Wydawnictwo Akademickie Żak.
16.
Czerwińska, M. (2004). Niewidomy. W: T. Pilch (red.), Encyklopedia pedagogiczna XXI wieku: (t. 3, ss. 685–693). Warszawa: Wydawnictwo Akademickie Żak.
17.
Czerwińska, M. (2015). Early support in the development of blind children by means of a Braille system and tactile books [System Braille’a i książka dotykowa we wczesnym wspomaganiu rozwoju dzieci niewidomych]. W: J. Bąbka, A. I. Brzezińska (red.), Early support for a child with a disability in the Polish and international perspective (ss. 112–130). Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek.
18.
Czerwińska, M. (2016). System Braille’a w edukacji i rehabilitacji dzieci z niepełnosprawnością wzroku – przyczynek do komunikacji i inkluzji społecznej. W: J. J. Błeszyński, K. B. Kochan, E. M. Skorek (red.), Edukacyjne oblicza komunikacji: Dyskurs interdyscyplinarny (ss. 119–134). Zielona Góra: Wydawnictwo Uniwersytetu Zielonogórskiego.
19.
Czerwińska, M. (2017). Tyflografika – szansa na nowe oblicze książki niewidomego i obecność jej użytkowników w świecie informacji? W kręgu rozważań bibliologiczno-tyflologicznych. Przegląd Biblioteczny, 85(2), 169–184. DOI: 10.36702/pb.447.
20.
Czerwińska, M. (2019). Pismo i książka w systemie Braille’a – szansą na partycypację osób z niepełnosprawnością wzroku w społeczeństwie informacyjnym? W kręgu rozważań bibliologiczno-tyflopedagogicznych. W: M. Fedorowicz-Kruszewska,.
21.
M. Cyrklaff-Gorczyca, T. Kruszewski (red.), W świecie bibliologii i informatologii: Księga dedykowana Profesor Bronisławie Woźniczce-Paruzel w 70. rocznicę urodzin (ss. 303–323). Toruń: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika.
22.
Czerwińska, M., Paplińska, M. (2016). System Braille’a, pisma alternatywne, polskie modyfikacje: W kręgu historycznych i współczesnych rozważań tyflologiczno-bibliologicznych. W: M. Paplińska (red.), Pismo Braille’a: Z tradycją w nowoczesność (ss. 11–32). Warszawa: Fundacja Polskich Niewidomych i Słabowidzących Trakt.
23.
Doman, G., Doman, J. (1992). Jak nauczyć małe dziecko czytać. Bydgoszcz: Oficyna Wydawnicza Excalibur.
24.
Dycht, M. (2016). Skróty brajlowskie: Schyłek czy nowa odsłona. W: M. Paplińska (red.), Pismo Braille’a: Z tradycją w nowoczesność (ss. 33–60). Warszawa: Fundacja Polskich Niewidomych i Słabowidzących Trakt.
25.
Faherty, J. (2006). Proponents say the decline in braille instruction is leading literacy [Zwolennicy twierdzą, że spadek nauczania systemu Braille’a prowadzi do analfabetyzmu]. Braille Monitor, (49)9, 14–17.
26.
Gruba, J. (2002). Komputerowe wspomaganie umiejętności czytania u dzieci sześcioletnich. Kraków: Oficyna Wydawnicza Impuls.
27.
Grzegorzewska, M. (1926). Psychologia niewidomych, t. 1. Lwów: Naukowe Towarzystwo Pedagogiczne.
28.
Grzegorzewska, M. (1927). Struktura psychiczna czytania wzrokowego i dotykowego. Warszawa: Skład Główny Książnica – Atlas.
29.
Hadamik, B., Więckowska, E. (2012). Program Mangold. W: M. Paplińska (red.), Jak przygotować niewidome dziecko do nauki brajla? Przewodnik dla rodziców i nauczycieli (ss. 124–129). Warszawa: Fundacja Polskich Niewidomych i Słabowidzących Trakt.
30.
Jakubowicz, A., Lenartowska, K., Plenkiewicz, M. (1999). Czytanie w początkowych latach edukacji. Bydgoszcz: Wydawnictwo Arcanus.
31.
Jakubowski, M. (2009). Tyflografika – historia i współczesność, metody i technologie. Tyfloświat, 1(3), 36–40.
32.
Jakubowski, S. (2001). Pomoce dydaktyczne i środki techniczne przydatne w nauczaniu dzieci z uszkodzonym wzrokiem. W: S. Jakubowski (red.), Poradnik dydaktyczny dla nauczycieli realizujących podstawę programową w zakresie szkoły podstawowej i gimnazjum z uczniami niewidomymi i słabo widzącymi (ss. 77–100). Warszawa: Ministerstwo Edukacji Narodowej.
33.
Jakubowski, S. (2005). Wtórny analfabetyzm skutkiem odejścia od pisma brajla. W: S. Jakubowski (red.), Uczeń niewidomy i słabo widzący w ogólnodostępnej szkole średniej: Poradnik dla nauczycieli (ss. 115–116). Warszawa: Ministerstwo Edukacji Narodowej i Sportu.
34.
Józefowicz, T., Saloni, Z. (1991). System polskich ortograficznych skrótów brajlowskich: Omówienie systemu i jego historia. Warszawa: Redakcja Wydawnictw Tyflologicznych, Zakład Wydawnictw i Nagrań Polskiego Związku Niewidomych.
35.
Kamińska, J., Pierzchała, B., Kawczyńska-Reguła, B. (opr.) (1996). Mój elementarz. Kraków: Wydawnictwo Trans-Krak.
36.
Kamińska, K. (2005). Nauka czytania dla dzieci w wieku przedszkolnym. Warszawa: Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne.
37.
Kawczyńska-Reguła, B., Pierzchała, B. (2001). Zagadnienia nauczania początkowego dzieci z dysfunkcją wzroku. W: S. Jakubowski (red.), Poradnik dydaktyczny dla nauczycieli realizujących podstawę programową w zakresie szkoły podstawowej i gimnazjum z uczniami niewidomymi i słabo widzącymi (ss. 101–137). Warszawa: Ministerstwo Edukacji Narodowej.
38.
Kazanowska, B. (2012). Książki dotykowe dla małych dzieci – czyli zrób to sam. W: M. Paplińska (red.), Jak przygotować niewidome dziecko do nauki Brajla? Przewodnik dla rodziców i nauczycieli (ss. 96–104). Warszawa: Fundacja Polskich Niewidomych i Słabowidzących Trakt.
39.
Klimasiński, K. (1984). Czytanie dotykiem: Specyficzne zagadnienia odbioru tekstów brajlowskich przez niewidomych. Warszawa: Polski Związek Niewidomych.
40.
Klus-Stańska, D., Nowicka, M. (2009). Sensy i bezsensy edukacji wczesnoszkolnej. Warszawa: Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne.
41.
Konarska, J. (2010). Rozwój i wychowanie rehabilitujące dziecka niewidzącego w okresie wczesnego i średniego dzieciństwa. Kraków: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Pedagogicznego.
42.
Kuczyńska-Kwapisz, J., Paplińska, M. (2006). Nauczanie pisma Braille’a w Polsce i za granicą. W: C. Kosakowski, A. Krause, S. Przybyliński (red.), Pomiędzy teorią a praktyką (ss. 51–58). Olsztyn: Wydawnictwo Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego.
43.
Kulpa, J., Więckowski, R. (1983). Metodyka nauczania języka polskiego w klasach początkowych. Warszawa: Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne.
44.
Majewski, T. (2002). Tyflopsychologia rozwojowa: Psychologia dzieci niewidomych i słabo widzących. Warszawa: Zarząd Główny Polskiego Związku Niewidomych.
45.
Majchrzak, I. (2004). Nazywanie świata: Odimienna metoda nauki czytania. Warszawa: MAC Edukacja.
46.
Malmquist, E. (1982). Nauka czytania w szkole podstawowej. Warszawa: Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne.
47.
Mangold, S. S. (2000). Mangold – Rozwojowy program percepcji dotykowej i rozpoznawania liter brajlowskich. Warszawa: Polski Związek Niewidomych.
48.
Marek, B. (2007). Brajl: Podręcznik do nauki brajla dla nauczycieli i lektorów języka angielskiego. Lublin: Wydawnictwo Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego.
49.
Mekler, R., Wantuch, W. (1979). Przewodnik metodyczny do „Elementarza dla dzieci niewidomych”. Warszawa: Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne.
50.
Mystkowska, H. (1977). Uczymy czytać w przedszkolu. Warszawa: Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne.
51.
Olczyk, M. (2016). Brajlowskie napisy na barwnych mapach dotykowych. W: M. Paplińska (red.), Pismo Braille’a: Z tradycją w nowoczesność (ss. 159–173). Warszawa: Fundacja Polskich Niewidomych i Słabowidzących Trakt.
52.
Paplińska, M. (2004). System Louisa Braille’a – nie tylko dla niewidomych. W: K. J Zabłocki, D. Gorajewska (red.), Pedagogika specjalna – kontynuacja tradycji dla przyszłości (ss. 117–122). Warszawa: Wydawnictwo Akademii Pedagogiki Specjalnej.
53.
Paplińska, M. (2005a). Brajl w nowoczesnych technologiach – kierunki przemian w edukacji i komunikacji niewidomych. W: D. Gorajewska (red.), Społeczeństwo równych szans: Tendencje i kierunki zmian (ss. 174–181). Warszawa: Stowarzyszenie Przyjaciół Integracji.
54.
Paplińska, M. (2005b). „Zanurzanie dzieci w brajlu” jako element holistycznej nauki języka – rozwiązania stosowane w Stanach Zjednoczonych. Szkoła Specjalna, 4, 247–257.
55.
Paplińska, M. (2006). Sposoby nauczania brajla w Polsce i wybranych krajach świata. Szkoła Specjalna, 1, 15–22.
56.
Paplińska, M. (2007). Wprowadzanie pisma Braille’a – brytyjskie i polskie podejście w nauczaniu niewidomych dzieci. Człowiek, Niepełnosprawność, Społeczeństwo, 1, 77–91.
57.
Paplińska, M. (2008). Poznawanie pisma Braille’a przez niewidome dziecko – klucz do niezależności. W: W. Pilecka, K. Bidziński, M. Pietrzkiewicz (red.), O poznawaniu siebie i świata przez dziecko ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi (ss. 397–402). Kielce: Wydawnictwo Uniwersytetu Przyrodniczo-Humanistycznego im. Jana Kochanowskiego.
58.
Paplińska, M. (2009). Nauka brajla w weekend: Podręcznik dla studentów kierunków pedagogicznych, nauczycieli, wykładowców pracujących z niewidomym uczniem i studentem. Warszawa: Wydawnictwo Akademii Pedagogiki Specjalnej.
59.
Paplińska, M. (red.) (2012a). Jak przygotować niewidome dziecko do nauki brajla? Przewodnik dla rodziców i nauczycieli. Warszawa: Fundacja Polskich Niewidomych i Słabowidzących Trakt.
60.
Paplińska, M. (2012b). Oswajanie z brajlem. W: M. Paplińska (red.), Jak przygotować niewidome dziecko do nauki brajla? Przewodnik dla rodziców i nauczycieli (ss. 92–96). Warszawa: Fundacja Polskich Niewidomych i Słabowidzących Trakt.
61.
Paplińska, M. (2012c). Zabawa z tabliczką i dłutkiem. W: M. Paplińska (red.), Jak przygotować niewidome dziecko do nauki brajla? Przewodnik dla rodziców i nauczycieli (ss. 140–143). Warszawa: Fundacja Polskich Niewidomych i Słabowidzących Trakt.
62.
Paplińska, M. (2012d). Zaprzyjaźnić się z maszyną brajlowską. W: M. Paplińska (red.), Jak przygotować niewidome dziecko do nauki Brajla? Przewodnik dla rodziców i nauczycieli (ss. 133–140). Warszawa: Fundacja Polskich Niewidomych i Słabowidzących Trakt.
63.
Paplińska, M. (2015). Niewidomy czytelnik – cyfrowy tubylec czy brajlowski analfabeta? O kryzysie umiejętności czytania dotykowego. W: K. Czerwińska, M. Paplińska, M. Walkiewicz-Krutak (red.), Tyflopedagogika wobec współczesnej przestrzeni edukacyjno-rehabilitacyjnej (ss. 179–195). Warszawa: Wydawnictwo Akademii Pedagogiki Specjalnej.
64.
Paplińska, M. (2016a). Skróty brajlowskie w tydzień: Program do samodzielnej nauki Polskich Ortograficznych Skrótów Brajlowskich I Stopnia. Warszawa: Fundacja Polskich Niewidomych i Słabowidzących Trakt.
65.
Paplińska, M. (2016b). Znaczenie czytania dotykowego i jego charakterystyka a bariery mentalne osób niewidomych i ociemniałych wobec pisma Braille’a. W: M. Paplińska (red.), Pismo Braille’a: Z tradycją w nowoczesność (ss. 89–100). Warszawa: Fundacja Polskich Niewidomych i Słabowidzących Trakt.
66.
Paplińska, M. (2022). Neurodydaktyka dla tyflopedagogiki – zachwyt czy ostrożna inspiracja? Opisowo-krytyczna analiza źródeł. Forum Pedagogiczne, 12(1), 199–211. DOI: 10.21697/fp.2022.1.13.
67.
Plenkiewicz, M. L. (1994). Z problemów efektywności czytania w klasach początkowych. Zeszyty Naukowe Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Bydgoszczy: Studia Pedagogiczne, 27(10), 49–63.
68.
Rocławski, B. (1990). Nauka czytania i pisania. Gdańsk: Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego.
70.
Szuman, W. (1961). Wychowanie niewidomego dziecka. Warszawa: Państwowe Zakłady Wydawnictw Szkolnych.
71.
Śmiechowska-Petrovskij, E. (2016). Integrowanie technologii i technik brajlowskich w edukacji uczniów z niepełnosprawnością wzroku. W: M. Paplińska (red.), Pismo Braille’a: Z tradycją w nowoczesność (ss. 101–125). Warszawa: Fundacja Polskich Niewidomych i Słabowidzących Trakt.
72.
Tinker, M. (1980). Podstawy efektywnego czytania. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
73.
Wdówik, P. (2010). Technologie asystujące dla uczniów niewidomych w zakresie czytania i pisania. W: J. Witczak-Nowotna (red.), Wspomaganie uczniów z dysfunkcją wzroku w szkołach ogólnodostępnych: Wybrane zagadnienia (ss. 61–69). Warszawa: Biuro ds. Osób Niepełnosprawnych Uniwersytetu Warszawskiego.
74.
Wiazowski, J. (2015). Proces efektywnego doboru technologii wspierających edukację osób niewidomych i słabowidzących. W: K. Czerwińska, M. Paplińska, M. Walkiewicz-Krutak (red.), Tyflopedagogika wobec współczesnej przestrzeni edukacyjno-rehabilitacyjnej (ss. 156–178). Warszawa: Wydawnictwo Akademii Pedagogiki Specjalnej.
75.
Wiazowski, J. (2016). Rola technologii wspomagających w funkcjonowaniu społecznym uczniów z niepełnosprawnością wzroku w kontekście edukacji włączającej. Forum Pedagogiczne, 1, 101–114. DOI: 10.21697/fp.2016.1.07.
76.
Wieszczeczyńska, E. (2007). Wczesnoszkolna edukacja językowa a nauczanie czytania: Program alfabetyzacji w języku niemieckim jako obcym na przykładzie wybranych metod i elementarzy. Wrocław: Oficyna Wydawnicza Atut – Wrocławskie Wydawnictwo Oświatowe.
77.
Więckowska, E. (2011). Tyflografika – konieczność czasu. W: J. Placha (red.), Środowisko Lasek w perspektywie historii i chrześcijańskiej myśli pedagogicznej (ss. 283–291). Warszawa: Wydawnictwo Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego.
78.
Witczak-Nowotna, J., Paplińska, M. (2003). Kwestionariusz – nowe źródło wiedzy o umiejętnościach związanych z czytaniem pisma L. Braille’a. W: A. Kaczmarek (red.), Nowoczesne techniki kształcenia dzieci niewidomych i słabo widzących: Europejska Konferencja, Owińska 25–26.04.2003 r. (ss. 73–84). Poznań: Oficyna Ekonomiczna Wydawnictwa eMPi.
| eISSN: | 2300-5866 |
| ISSN: | 2082-9019 |
© 2006-2024 Journal hosting platform by Bentus
We process personal data collected when visiting the website. The function of obtaining information about users and their behavior is carried out by voluntarily entered information in forms and saving cookies in end devices. Data, including cookies, are used to provide services, improve the user experience and to analyze the traffic in accordance with the Privacy policy. Data are also collected and processed by Google Analytics tool (more).
You can change cookies settings in your browser. Restricted use of cookies in the browser configuration may affect some functionalities of the website.
You can change cookies settings in your browser. Restricted use of cookies in the browser configuration may affect some functionalities of the website.
