Nurseries and „A Drop of Milk” Stations as the Centres Supporting Poor Families in the Kingdom of Poland at the Turn of the XIX-th and XX-th Centuries
 
 
More details
Hide details
1
Zakład Historii Oświaty, Katedra Historii Wychowania i Pedeutologii, Wydział Nauk o Wychowaniu, Uniwersytet Łódzki, Pomorska 46/48, 91-408 Łódź, Polska
 
 
Submission date: 2016-07-01
 
 
Final revision date: 2016-12-31
 
 
Acceptance date: 2016-12-31
 
 
Publication date: 2016-12-31
 
 
Corresponding author
Aneta Bołdyrew   

Zakład Historii Oświaty, Katedra Historii Wychowania i Pedeutologii, Wydział Nauk o Wychowaniu, Uniwersytet Łódzki, Pomorska 46/48, 91-408 Łódź, Polska
 
 
Wychowanie w Rodzinie 2016;14(2):103-119
 
KEYWORDS
ABSTRACT
The article is devoted to the centers taking care of children under the age of three which were opened in the second part of the XIX-th century and at the beginning of the XX-th century in the Kingdom of Poland. They were supposed to support the poorest families, especially working or single mothers in fulfilling the educational and protective roles. This purpose was fulfilled mostly by nurseries, „A Drop of Milk” stations and sometimes orphanages. The last ones were for children between 3 and 7 years oldbut sometimes, in the countries, when people worked in the fields, they younger childrencould stay there. The centers for the protection of babies and toddlers were createdand financed by private individuals, charities and other social organizations. Much attentionwas paid by press to the activity of nurseries and „A Drop of Milk” stations inthe form of reports and postulates. The reporters tried to popularize the idea of institutionalprotection of small children, described possible solutions in western Europeancountries, pointed to the fact that such institutions lowered mortality of small childrenfrom the poorest families, especially in the towns. Both theoreticians and practical activity of the institutions concentrated on nursing rather than educational role. In case of nurseries and „A Drop of Milk” stations the cooperation with the children’s mothers was necessary. The mothers were also educated how to protect and bring up a small child.
REFERENCES (49)
1.
Archiwum Naukowe Instytutu Etnologii i Antropologii Kulturowej Uniwersytetu Łódzkiego, sygn. B 1575.
 
2.
Archiwum Państwowe w Łodzi, Archiwum Ostrowskich i Potockich z Maluszyna, sygn. II/87 plik 1.
 
3.
Balcerek M., Rozwój opieki nad dzieckiem w latach 1918–1939, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1978.
 
4.
Bączkiewicz J., Walka ze śmiertelnością dzieci, „Zdrowie” 1914, nr 7.
 
5.
Berner W., Supady J., Działalność lekarsko-społeczna na rzecz zdrowia publicznego w Łodzi w latach 1870–1914, Wydawnictwo ADI, Łódź 2001.
 
6.
Biliński L., O pracy kobiet ze stanowiska ekonomicznego, „Przewodnik Literacki i Naukowy” 1874, nr 6, t. I.
 
7.
Blicharz J., Kilka uwag na temat ubóstwa wśród kobiet w Polsce, [w:] J. Blicharz, L. Klat-Wertelecka, E. Rutkowska-Tomaszewska (red.), Ubóstwo w Polsce, E-Wydawnictwo. Prawnicza i Ekonomiczna Biblioteka Cyfrowa, Wrocław 2014.
 
8.
Bobrowska-Nowak W., Historia wychowania przedszkolnego, Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa 1978.
 
9.
Bołdyrew A., Der Einfluss des Ersten Weltkrieges auf das natürliche Bevölkerunswachstum Polens in der Diskussion von Spezialisten der Medizin und der Demographie 1914–1927 [Wpływ I wojny światowej na przyrost naturalny ludności na ziemiach polskich w dyskusji specjalistów w zakresie medycyny i demografii w latach 1914–1927], [w:] U. Caumanns, F. Dross, A. Magowska (red.), Medizin und Krieg in historischer Perspektive [Medycyna i wojna w perspektywie historycznej], Peter Lang Internationaler Verlag, Frankfurt am Main – Berlin – Bern – Bruxelles – New York – Oxford – Wien Frankfurt nad Menem – Berlin – Berno – Bruksela –Nowy Jork – Oxford – Wiedeń 2012.
 
10.
Bołdyrew A., Dzieciobójstwo i porzucenia dzieci w Królestwie Polskim jako przejaw patologii życia społecznego. Zarys problemu w świetle publicystyki przełomu XIX i XX w., „Studia z Historii Społeczno-Gospodarczej XIX i XX wieku” 2008, t. V.
 
11.
Bołdyrew A., Dziecko w rodzinie robotniczej w Królestwie Polskim na przełomie XIX i XX w. Warunki życia i normy wychowania, „Wychowanie w Rodzinie”, t. VII (1/2013).
 
12.
Bronisław P., Przechadzka po ochronach warszawskich w czerwcu 1858 r., „Wieniec. Pismo zbiorowe ofiarowane Stanisławowi Jachowiczowi”, t. III, Drukarnia Alexander Gins, Warszawa 1858. Bukowska J., Ochrona najmłodszego wieku dziecięcego, „Zdrowie” 1916, nr 10. Chodźko, O instytucyach „Kropli mleka”, „Zdrowie” 1907, nr 5. Duroselle J.B., Początki katolicyzmu społecznego we Francji (1822–1870), Instytut Wydawniczy PAX, Warszawa 1961. Działalność oddziałów Towarzystwa, „Zdrowie” 1908, nr 4. Działalność Oddziałów Towarzystwa, „Zdrowie” 1912, nr 4.
 
13.
Fijałek J., Indulski J., Opieka zdrowotna w Łodzi do roku 1945. Studium organizacyjno- -historyczne, Instytut Medycyny Pracy im. prof. dra med. Jerzego Nofera, Łódź 1990. g. [J. Korczak], „Kropla mleka”, „Głos” 1904, nr 25.
 
14.
Iwańska M., Inteligencja łódzka wobec problemu pomocy społecznej na przełomie XIX i XX wieku, [w:] M. Przeniosło, M. Przeniosło (red.), Dobroczynność i pomoc społeczna na ziemiach polskich w XIX, XX i na początku XXI wieku, t. II, Kieleckie Towarzystwo Naukowe, Kielce 2010.
 
15.
Jachowicz E., Ochrony i zakłady sierot warszawskiego Towarzystwa Dobroczynności, [w:] Niedole dziecięce, Drukarnia Noskowskiego, Warszawa 1882.
 
16.
Jaworski J., Ochrona i ubezpieczenie macierzyństwa, „Zdrowie” 1908, nr 7–8. Jeszcze o losach opuszczonych dzieci, „Kronika Rodzinna” 1891, nr 22.
 
17.
Karczewska M., Warunki pracy ochroniarek wiejskich, „Polski Łan” 1907, nr 25.
 
18.
Kon W., Walka ze śmiertelnością niemowląt w Łodzi, „Zdrowie” 1906, nr 11.
 
19.
„Kropla Mleka” przy Instytucie Hygieny Dziecięcej, „Zdrowie” 1908, nr 9.
 
20.
„Kropla mleka” w Radomiu, „Zdrowie” 1907, nr 8.
 
21.
Kurcz A., Żłobek, [w:] T. Pilch, (red.), Encyklopedia pedagogiczna XXI wieku, t. VII, Wydawnictwo Akademickie „Żak”, Warszawa 2008.
 
22.
Lepalczyk I., Marynowicz-Hetka E. (red.), Instytucjonalna pomoc dziecku i rodzinie. Diagnoza i propozycje, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław 1988.
 
23.
Markiewicz S., Sprawa dzieci opuszczonych, „Ateneum” 1890, nr 6, t. II.
 
24.
Markiewiczowa H., Działalność opiekuńczo-wychowawcza Warszawskiego Towarzystwa Dobroczynności 1814–1914, Wydawnictwo Akademii Pedagogiki Specjalnej, Warszawa 2002.
 
25.
Mazur E., Dobroczynność w Warszawie XIX wieku, Wydawnictwo Instytutu Archeologii i Etnologii PAN, Warszawa 1999.
 
26.
Moldenhawer A., Stowarzyszenia i instytucye zagraniczne, opiekujące się dziećmi, [w:] Niedole dziecięce, Drukarnia Noskowskiego, Warszawa 1882. Notatki statystyczne, „Głos” 1895, nr 5.
 
27.
Nowak S., Zasady walki ze śmiertelnością niemowląt, „Czasopismo Lekarskie” 1906, t. VIII. Organizacja Wydziału Opieki Państwowej nad Dzieckiem i Matką, „Biuletyn Dyrekcji Służby Zdrowia” 1918, nr 4.
 
28.
Pamiętnik Towarzystwa „Kropla Mleka” w Łodzi 1904–1926, Drukarnia Państwowa w Łodzi, Łódź [b.r.w.].
 
29.
Piotrowska-Marchewa M., Ideał filantropijny w polskich realiach społecznych w XIX wieku, [w:] Miernik G. (red.), Bieda w Polsce, Wydawnictwo Uniwersytetu Jana Kochanowskiego, Kielce 2012.
 
30.
Piotrowska-Marchewa M., Nędzarze i filantropi. Problem ubóstwa w polskiej opinii publicznej w latach 1815–1863, Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń 2004. Postęp lecznictwa i hygieny w Łodzi za ostatnie dziesięciolecie, „Rozwój” 1907, nr 245. „Przegląd Tygodniowy” 1899, nr 5.
 
31.
Reszke I., Uwarunkowania feminizacji biedy w Polsce, „Kultura i Społeczeństwo” 2001, nr 2.
 
32.
Roszkowski M., O potrzebie rozpowszechniania instytucyi, zwanej „Kroplą mleka”, „Zdrowie” 1905, nr 2.
 
33.
Sikorska-Kowalska M., Feminizacja biedy w XIX i początkach XX wieku, [w:] G. Miernik (red.), Bieda w Polsce, Wydawnictwo Uniwersytetu Jana Kochanowskiego, Kielce 2012.
 
34.
Skarbek F., Pracownia Ś. Marty. Ubogie kobiety w Warszawie „Pamiętnik Religijno- -Moralny” 1854, nr 3.
 
35.
Skarbek F., Pracownia Ś. Marty. Ubogie kobiety w Warszawie, „Gazeta Codzienna” 1854, nr 51.
 
36.
Solecki J., O włościanach w Królestwie Polskiem, „Wieniec. Pismo zbiorowe ofiarowane Stanisławowi Jachowiczowi”, t. III, Drukarnia Alexander Gins, Warszawa 1858.
 
37.
Sosnowska J., Działanie Towarzystwa „Kropla Mleka” na rzecz opieki nad dzieckiem i matką w Łodzi w latach I wojny światowej, „Studia z Historii Społeczno-Gospodarczej” 2013, t. XI.
 
38.
Sprawozdanie roczne z naszych zakładów dobroczynnych warszawskich, „Zwiastun Ewangeliczny” 1909, nr 1.
 
39.
Sprawozdanie za rok 1912 z działalności Instytutu Hygjeny Dziecięcej im. bar. de Lenvala, „Zdrowie” 1914, nr 4.
 
40.
Sprawozdanie za rok 1912 z działalności Instytutu Hygjeny Dziecięcej im. bar. de Lenvala, „Zdrowie” 1913, nr 4.
 
41.
Supady J., Powstanie i działalność łódzkiej Kropli Mleka, „Zdrowie Publiczne” 1977, nr 6.
 
42.
Szenajch W., Dziecko w pierwszym roku życia, Oddział Łódzki Towarzystwa Higienicznego Warszawskiego, Łódź 1907.
 
43.
Szenajch W., Zadania Wydziału Opieki Państwowej nad Dzieckiem i Matką, „Biuletyn Dyrekcji Służby Zdrowia” 1918, nr 4. 1907–1957. Pamiętnik 50-letniej działalności i obchodu jubileuszowego Towarzystwa Lekarskiego Zagłębia Dąbrowskiego w dniu 19 X 1957 roku [b.m.w.].
 
44.
Tomaszewicz A., Dobroczynność w guberni kaliskiej 1864–1914, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź 2010. „Tygodnik Ilustrowany” 1905, nr 43.
 
45.
W sprawie walki ze śmiertelnością niemowląt. „Kropla mleka” w Dąbrowie, „Zdrowie” 1908, nr 5.
 
46.
Wiadomości z kraju. Cicha praca, „Tygodnik Mód i Powieści” 1886, nr 7.
 
47.
Żarnowska A., Status rodzinny robotników Królestwa Polskiego u schyłku XIX w., [w:] S. Kalabiński (red.), Polska klasa robotnicza. Studia historyczne, t. II, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1971.
 
48.
Żarnowska A., Klasa robotnicza Królestwa Polskiego 1870–1914, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1974.
 
49.
Żeleński T., Biura porady dla matek, „Rodzina i Szkoła” 1906, nr 21–22.
 
Accessibility Declaration
 
eISSN:2300-5866
ISSN:2082-9019
Journals System - logo
Scroll to top