The closing down of publishing houses and Catholic press in Poland in the second half of the forties of 20th century
 
More details
Hide details
1
Akademia Ignatianum w Krakowie, Wydział Zamiejscowy Nauk Humanistycznych i Społecznych w Mysłowicach, ul. Powstańców 19, 41-400 Mysłowice, Polska
 
 
Submission date: 2017-06-03
 
 
Final revision date: 2018-02-12
 
 
Acceptance date: 2018-02-12
 
 
Publication date: 2018-12-22
 
 
Corresponding author
Witold Chmielewski   

Akademia Ignatianum w Krakowie, Wydział Zamiejscowy Nauk Humanistycznych i Społecznych w Mysłowicach, ul. Powstańców 19, 41-400 Mysłowice, Polska
 
 
Wychowanie w Rodzinie 2018;17(1):117-140
 
KEYWORDS
ABSTRACT
Aim: The aim of this article is to present restrictions on, and the gradual closing down of, publishing houses and Catholic press in Poland after the Second World War. Methods: The methods applied in the publication were appropriate for the history of education and the history of the press. Results: The accomplishing of this task resulted from the communist ideological assumptions of the non-sovereign Polish state, which found itself under the strong influence of the Soviet Union. According to those assumptions, Polish society, especially its young generation, was to be secularized. Within a few post-war years, the vast majority of Catholic publishing houses was closed down and the number of books and magazine titles was dramatically reduced. The circulation of the still existing press and published books was small and clearly contrasted with the fast growing propaganda and Marxist publications which were supported by the authorities. Conclusions: The article is based on previously unknown archival sources. The subject needs further in-depth research. The basic conclusion that can be drawn from the article is that the topic, which has been tackled, is very important, vast and requires further and thorough research.
 
REFERENCES (31)
1.
Archiwum Akt Nowych w Warszawie, zespół: Polska Partia Robotnicza: sygn. 295/V-8, Protokół nr 6 z posiedzenia Komisji [Kolegium] Oświatowo-Kulturalnej PPR, odbytego w dniu 18 kwietnia 1947 r.
 
2.
Archiwum Akt Nowych w Warszawie, zespół: Polska Partia Robotnicza: sygn. 32. 295/XVII-57, Protokół z posiedzenia kandydatów na wykładowców doktryn polityczno-społecznych na wyższych uczelniach, odbytego dnia 14 maja 1947 r. w KC PPR.
 
3.
Archiwum Akt Nowych w Warszawie, zespół: Polska Zjednoczona Partia Robotnicza: sygn. 237/V-160, Drukarnie kościelne nieogłoszone w „Monitorze [Polskim]”, nie podlegające upaństwowieniu.
 
4.
Archiwum Akt Nowych w Warszawie, zespół: Polska Zjednoczona Partia Robotnicza: sygn. 237/V-160, Wykaz drukarń kościelnych podlegających upaństwowieniu.
 
5.
Archiwum Akt Nowych w Warszawie, zespół: Stanisław Skrzeszewski: sygn. 478/54, Komisja Oświatowo-Kulturalna, Plan i organizacja pracy od 1 XI 1947 r. do 1 VII 1948 r.,.
 
6.
Archiwum Akt Nowych w Warszawie, zespół: Stanisław Skrzeszewski: sygn. 478/54, Ż. Kormanowa, Notatka do protokółu. Wnioski na B[iuro] P[olityczne] towarzyszy z Min [inisterstwa] Oświaty, wezwanych na posiedzenie dn. 23 IV 1947.
 
7.
Archiwum Akt Nowych w Warszawie, zespół: Stanisław Skrzeszewski: sygn. 478/54, Ż. Kormanowa, Uzgodnione wnioski (t[owarzysz]. Wiesław [Władysław Gomułka]).
 
8.
Archiwum Akt Nowych w Warszawie, zespół: Stanisław Skrzeszewski: sygn. 478/55, Wydawnictwa katolickie, październik 1948 r.
 
9.
Archiwum Akt Nowych w Warszawie, zespół: Stanisław Skrzeszewski: sygn. 478/55, Prasa katolicka, wrzesień – październik, przy piśmie przewodnim L. Wojtygi, dyrektora GUKPPiW z 25 października 1948 roku do S. Skrzeszewskiego.
 
10.
Archiwum Akt Nowych w Warszawie, zespół: Stanisław Skrzeszewski: sygn. 478/178, Prasa.
 
11.
Archiwum Akt Nowych w Warszawie, zespół: Stanisław Skrzeszewski: sygn. 478/178, Pisma katolickie.
 
12.
Archiwum Akt Nowych w Warszawie, zespół: Stanisław Skrzeszewski: sygn. 478/178, Pismo L. Wojtygi z GUKPPiW z 25 października 1948 roku do S. Skrzeszewskiego w sprawie materiałów na posiedzenie komisji analizującej działalność prasy i wydawnictw katolickich, k. 24.
 
13.
Instytut Pamięci Narodowej, Biuro Udostępniania i Archiwizacji Dokumentacji.
 
14.
IPN BU 0 259/568, Ks. Zygmunt Kaczyński, Odpis. Kościół, Naród, Państwo.
 
15.
IPN BU 0 259/568, Protokół przesłuchania ks. Z. Kaczyńskiego w więzieniu mokotowskim w dniu 1 czerwca 1949 r.
 
16.
Chmielewski W., Kształcenie nauczycieli w okresie ideologizacji szkolnictwa, Wydawnictwo Neriton, Warszawa 2006.
 
17.
Chmielewski W., Sprawa nauki religii w szkole w okresie Tymczasowego Rządu Jedności Narodowej, „Przegląd Historyczno-Oświatowy” 2009, nr 3–4.
 
18.
Dominiczak H., Organy bezpieczeństwa PRL w walce Kościołem katolickim 1944–1990, Bellona, Warszawa 2000.
 
19.
Kondek S.A., Władza i wydawcy. Polityczne uwarunkowania produkcji książek w Polsce w latach 1944–1949, Biblioteka Narodowa, Warszawa 1993.
 
20.
Lewandowski Cz., Kierunki tak zwanej ofensywy ideologicznej w polskiej oświacie, nauce, szkołach wyższych w latach 1944–48, Uniwersytet Wrocławski, Wrocław 1993.
 
21.
List Episkopatu do Prezydium Rady Ministrów w sprawie rozprowadzania pism katolickich, [w:] P. Raina, Kościół katolicki a państwo w świetle dokumentów 1945–1989, t. 1, lata 1945–1959, Wydawnictwo „W drodze”, Poznań 1994.
 
22.
List Episkopatu do Rządu w sprawach katolickich wydawnictw i prasy, [w:] P. Raina, Kościół katolicki a państwo w świetle dokumentów 1945–1989, t. 1, lata 1945– 1959, Wydawnictwo „W drodze”, Poznań 1994.
 
23.
List Komisji Głównej Episkopatu Polski do Rządu w sprawie polityki kadrowej w kraju i obrażania uczuć religijnych narodu, [w:] P. Raina, Kościół katolicki a państwo w świetle dokumentów 1945–1989, t. 1, lata 1945–1959, Wydawnictwo „W drodze”, Poznań 1994.
 
24.
List Sekretarza Episkopatu bp. Z. Choromańskiego do wiceministra administracji publicznej W. Wolskiego w sprawie prasy katolickiej, [w:] P. Raina, Kościół katolicki a państwo w świetle dokumentów 1945–1989, t. 1, lata 1945–1959, Wydawnictwo „W drodze”, Poznań 1994.
 
25.
Odezwa Biskupów Polskich do wiernych. W rocznicę poświęcenia Narodu Niepokalanemu Sercu Maryi, [w:] Listy pasterskie Episkopatu Polski 1945–1974, Éditions du Dialogue, Paryż 1975.
 
26.
Stefaniak J., Polityka władz państwowych PRL wobec prasy katolickiej w latach 1945–1953, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin 1998.
 
27.
Wielgat D., Bibliografia katolickich czasopism religijnych w Polsce1945–1949, TN KUL, Lublin 1996.
 
28.
Wojdon J., Propaganda polityczna w podręcznikach dla szkół podstawowych. Polski Ludowej (1944–1989), Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń 2001.
 
29.
Zarządzenie Kierownika Ministerstwa Informacji i Propagandy z dnia 27 lutego 1947 r. o ogłoszeniu drugiego wykazu przedsiębiorstw przechodzących na własność Państwa, Monitor Polski Dziennik Urzędowy Rzeczypospolitej Polskiej 1947, nr 39, poz. 304.
 
30.
Zarządzenie Kierownika Ministerstwa Informacji i Propagandy z dnia 4 marca 1947 r. o ogłoszeniu trzeciego wykazu przedsiębiorstw przechodzących na własność Państwa, Monitor Polski Dziennik Urzędowy Rzeczypospolitej Polskiej, Monitor Polski 1947, nr 40, poz. 305.
 
31.
Zieliński Z., Educatrix et Advokata Wychowawca i Obrońca. Miejsce Kościoła w dziejach Narodu. Studia i Szkice, TN KUL, Lublin 2015.
 
eISSN:2300-5866
ISSN:2082-9019
Journals System - logo
Scroll to top