Bieżący numer
Online first
Archiwum
O czasopismie
Cele i zakres czasopisma
Wydawca i organ zarządzający
Zespół redakcyjny
Rada Naukowa
Kolegium Recenzentów
Indeksacja i współczynniki wpływu
Prawa autorskie i polityka otwartego dostępu
Źródła finansowania
Polityka prywatności
Dla autorów
Procedura publikacji
Procedura recenzowania
Wymogi redakcyjne
Etyka publikacji
Opłaty wydawnicze
Likwidowanie wydawnictw i prasy katolickiej w Polsce w drugiej połowie lat czterdziestych XX wieku
1
Akademia Ignatianum w Krakowie, Wydział Zamiejscowy Nauk Humanistycznych i Społecznych w Mysłowicach, ul. Powstańców 19, 41-400 Mysłowice, Polska
Data nadesłania: 03-06-2017
Data ostatniej rewizji: 12-02-2018
Data akceptacji: 12-02-2018
Data publikacji: 22-12-2018
Autor do korespondencji
Witold Chmielewski
Akademia Ignatianum w Krakowie, Wydział Zamiejscowy Nauk Humanistycznych i Społecznych w Mysłowicach, ul. Powstańców 19, 41-400 Mysłowice, Polska
Akademia Ignatianum w Krakowie, Wydział Zamiejscowy Nauk Humanistycznych i Społecznych w Mysłowicach, ul. Powstańców 19, 41-400 Mysłowice, Polska
Wychowanie w Rodzinie 2018;17(1):117-140
SŁOWA KLUCZOWE
STRESZCZENIE
Cel: Celem artykułu jest ukazanie ograniczania i stopniowej likwidacji wydawnictw
oraz prasy katolickiej w Polsce po drugiej wojnie światowej.
Metody: W publikacji zastosowano metody właściwe dla historii wychowania i historii
prasy.
Wyniki: Realizacja zadania likwidacji wydawnictw oraz prasy katolickiej w Polsce
wynikała z komunistycznych założeń ideologicznych niesuwerennego państwa polskiego,
znajdującego się pod silnym wpływem Związku Sowieckiego, zmierzających do
zlaicyzowania polskiego społeczeństwa, a zwłaszcza jego młodego pokolenia. W przeciągu
kilku powojennych lat doprowadzono do zamknięcia zdecydowanej większości
katolickich wydawnictw, drastycznego zmniejszenia liczby książek i tytułów czasopism.
Nakłady istniejącej jeszcze prasy i wydawanych książek były niewielkie
i stały w wyraźnym kontraście z szybko rosnącymi publikacjami o charakterze propagandowym
i marksistowskim, popieranymi przez władzę.
Wnioski: Artykuł oparty został o nieznane źródła archiwalne. Podstawowy wniosek
z tego artykuł można sprowadzić do konstatacji, że podjęty temat jest bardzo ważny
społecznie, obszerny i wymaga dalszych, dogłębnych badań.
REFERENCJE (31)
1.
Archiwum Akt Nowych w Warszawie, zespół: Polska Partia Robotnicza: sygn. 295/V-8, Protokół nr 6 z posiedzenia Komisji [Kolegium] Oświatowo-Kulturalnej PPR, odbytego w dniu 18 kwietnia 1947 r.
2.
Archiwum Akt Nowych w Warszawie, zespół: Polska Partia Robotnicza: sygn. 32. 295/XVII-57, Protokół z posiedzenia kandydatów na wykładowców doktryn polityczno-społecznych na wyższych uczelniach, odbytego dnia 14 maja 1947 r. w KC PPR.
3.
Archiwum Akt Nowych w Warszawie, zespół: Polska Zjednoczona Partia Robotnicza: sygn. 237/V-160, Drukarnie kościelne nieogłoszone w „Monitorze [Polskim]”, nie podlegające upaństwowieniu.
4.
Archiwum Akt Nowych w Warszawie, zespół: Polska Zjednoczona Partia Robotnicza: sygn. 237/V-160, Wykaz drukarń kościelnych podlegających upaństwowieniu.
5.
Archiwum Akt Nowych w Warszawie, zespół: Stanisław Skrzeszewski: sygn. 478/54, Komisja Oświatowo-Kulturalna, Plan i organizacja pracy od 1 XI 1947 r. do 1 VII 1948 r.,.
6.
Archiwum Akt Nowych w Warszawie, zespół: Stanisław Skrzeszewski: sygn. 478/54, Ż. Kormanowa, Notatka do protokółu. Wnioski na B[iuro] P[olityczne] towarzyszy z Min [inisterstwa] Oświaty, wezwanych na posiedzenie dn. 23 IV 1947.
7.
Archiwum Akt Nowych w Warszawie, zespół: Stanisław Skrzeszewski: sygn. 478/54, Ż. Kormanowa, Uzgodnione wnioski (t[owarzysz]. Wiesław [Władysław Gomułka]).
8.
Archiwum Akt Nowych w Warszawie, zespół: Stanisław Skrzeszewski: sygn. 478/55, Wydawnictwa katolickie, październik 1948 r.
9.
Archiwum Akt Nowych w Warszawie, zespół: Stanisław Skrzeszewski: sygn. 478/55, Prasa katolicka, wrzesień – październik, przy piśmie przewodnim L. Wojtygi, dyrektora GUKPPiW z 25 października 1948 roku do S. Skrzeszewskiego.
10.
Archiwum Akt Nowych w Warszawie, zespół: Stanisław Skrzeszewski: sygn. 478/178, Prasa.
11.
Archiwum Akt Nowych w Warszawie, zespół: Stanisław Skrzeszewski: sygn. 478/178, Pisma katolickie.
12.
Archiwum Akt Nowych w Warszawie, zespół: Stanisław Skrzeszewski: sygn. 478/178, Pismo L. Wojtygi z GUKPPiW z 25 października 1948 roku do S. Skrzeszewskiego w sprawie materiałów na posiedzenie komisji analizującej działalność prasy i wydawnictw katolickich, k. 24.
15.
IPN BU 0 259/568, Protokół przesłuchania ks. Z. Kaczyńskiego w więzieniu mokotowskim w dniu 1 czerwca 1949 r.
16.
Chmielewski W., Kształcenie nauczycieli w okresie ideologizacji szkolnictwa, Wydawnictwo Neriton, Warszawa 2006.
17.
Chmielewski W., Sprawa nauki religii w szkole w okresie Tymczasowego Rządu Jedności Narodowej, „Przegląd Historyczno-Oświatowy” 2009, nr 3–4.
18.
Dominiczak H., Organy bezpieczeństwa PRL w walce Kościołem katolickim 1944–1990, Bellona, Warszawa 2000.
19.
Kondek S.A., Władza i wydawcy. Polityczne uwarunkowania produkcji książek w Polsce w latach 1944–1949, Biblioteka Narodowa, Warszawa 1993.
20.
Lewandowski Cz., Kierunki tak zwanej ofensywy ideologicznej w polskiej oświacie, nauce, szkołach wyższych w latach 1944–48, Uniwersytet Wrocławski, Wrocław 1993.
21.
List Episkopatu do Prezydium Rady Ministrów w sprawie rozprowadzania pism katolickich, [w:] P. Raina, Kościół katolicki a państwo w świetle dokumentów 1945–1989, t. 1, lata 1945–1959, Wydawnictwo „W drodze”, Poznań 1994.
22.
List Episkopatu do Rządu w sprawach katolickich wydawnictw i prasy, [w:] P. Raina, Kościół katolicki a państwo w świetle dokumentów 1945–1989, t. 1, lata 1945– 1959, Wydawnictwo „W drodze”, Poznań 1994.
23.
List Komisji Głównej Episkopatu Polski do Rządu w sprawie polityki kadrowej w kraju i obrażania uczuć religijnych narodu, [w:] P. Raina, Kościół katolicki a państwo w świetle dokumentów 1945–1989, t. 1, lata 1945–1959, Wydawnictwo „W drodze”, Poznań 1994.
24.
List Sekretarza Episkopatu bp. Z. Choromańskiego do wiceministra administracji publicznej W. Wolskiego w sprawie prasy katolickiej, [w:] P. Raina, Kościół katolicki a państwo w świetle dokumentów 1945–1989, t. 1, lata 1945–1959, Wydawnictwo „W drodze”, Poznań 1994.
25.
Odezwa Biskupów Polskich do wiernych. W rocznicę poświęcenia Narodu Niepokalanemu Sercu Maryi, [w:] Listy pasterskie Episkopatu Polski 1945–1974, Éditions du Dialogue, Paryż 1975.
26.
Stefaniak J., Polityka władz państwowych PRL wobec prasy katolickiej w latach 1945–1953, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin 1998.
27.
Wielgat D., Bibliografia katolickich czasopism religijnych w Polsce1945–1949, TN KUL, Lublin 1996.
28.
Wojdon J., Propaganda polityczna w podręcznikach dla szkół podstawowych. Polski Ludowej (1944–1989), Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń 2001.
29.
Zarządzenie Kierownika Ministerstwa Informacji i Propagandy z dnia 27 lutego 1947 r. o ogłoszeniu drugiego wykazu przedsiębiorstw przechodzących na własność Państwa, Monitor Polski Dziennik Urzędowy Rzeczypospolitej Polskiej 1947, nr 39, poz. 304.
30.
Zarządzenie Kierownika Ministerstwa Informacji i Propagandy z dnia 4 marca 1947 r. o ogłoszeniu trzeciego wykazu przedsiębiorstw przechodzących na własność Państwa, Monitor Polski Dziennik Urzędowy Rzeczypospolitej Polskiej, Monitor Polski 1947, nr 40, poz. 305.
31.
Zieliński Z., Educatrix et Advokata Wychowawca i Obrońca. Miejsce Kościoła w dziejach Narodu. Studia i Szkice, TN KUL, Lublin 2015.
Udostępnij
ARTYKUŁ POWIĄZANY
| eISSN: | 2300-5866 |
| ISSN: | 2082-9019 |
© 2006-2024 Journal hosting platform by Bentus
Przetwarzamy dane osobowe zbierane podczas odwiedzania serwisu. Realizacja funkcji pozyskiwania informacji o użytkownikach i ich zachowaniu odbywa się poprzez dobrowolnie wprowadzone w formularzach informacje oraz zapisywanie w urządzeniach końcowych plików cookies (tzw. ciasteczka). Dane, w tym pliki cookies, wykorzystywane są w celu realizacji usług, zapewnienia wygodnego korzystania ze strony oraz w celu monitorowania ruchu zgodnie z Polityką prywatności. Dane są także zbierane i przetwarzane przez narzędzie Google Analytics (więcej).
Możesz zmienić ustawienia cookies w swojej przeglądarce. Ograniczenie stosowania plików cookies w konfiguracji przeglądarki może wpłynąć na niektóre funkcjonalności dostępne na stronie.
Możesz zmienić ustawienia cookies w swojej przeglądarce. Ograniczenie stosowania plików cookies w konfiguracji przeglądarki może wpłynąć na niektóre funkcjonalności dostępne na stronie.
