Narratives in family transmission. Threads of verbal folklore in regional literature on the example of one of the volumes of the series "Jako downi bywało"
More details
Hide details
1
Uniwersytet Bielsko-Bialski, Wydział Humanistyczno-Społeczny, Instytut Pedagogiki, Willowa 2, 43-309 Bielsko-Biała, Polska
Submission date: 2023-12-09
Acceptance date: 2023-12-14
Online publication date: 2023-12-30
Corresponding author
Agnieszka Przybyła-Dumin
Uniwersytet Bielsko-Bialski, Wydział Humanistyczno-Społeczny, Instytut Pedagogiki,
Willowa 2, 43-309 Bielsko-Biała, Polska
Wychowanie w Rodzinie 2023;30(3):209-220
KEYWORDS
TOPICS
ABSTRACT
Aim. The aim of this article is to discuss selected threads of verbal folklore used in the study of an inhabitant of upper Silesia published as part of the pu-blishing series „Jako downi bywało” by the museum „Górnośląski Park Etnograficzny in Chorzów”. The genres, the circumstances in which they are evoked, and their functions are presented. The form in which they are presented reveals the role of family transmission in the communication of the values carried by these cultural texts. Materials and methods. Analysis of the source text - a publication from the series „Jako downi bywało” entitled Najmilsze zimowe wieczory. Piyrzi furgało, berōw sie słuchało by Anna Stronczek. Results and conclusion. The book Najmilsze zimowe wieczory is an important contribution to the preservation of the intangible cultural heritage of upper Silesia. The descriptions of traditions cultivated in the community to which the author belongs, and the verbal folklore found in the message, are an important expression of their worldview, while the work itself is a valuable source of regional cultural content for researchers. it is also an interesting and valuable source for designing scenarios for regional education or supporting family transmission in the absence of the older generation or when transmission disappears for other reasons. Folklore is an important factor in building up the image of the world and of man; it is an expression of the values shared by the community, of the socially desirable model of man, and thus provides an opportunity to shape the personality of its members. The additional value in the form of the presentation of plots gives insight into their ‚natural’ message, places them in their proper context, which contributes to enriching their content with non-verbal meanings.
REFERENCES (21)
1.
Ciołek, T.M., Olędzki, J., Zadrożyńska, A. (1976). Wyrzeczysko: O świętowaniu w Polsce. Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza.
2.
Domańska-Kubiak, I., Kubiak, K. (1981) Chleb w tradycji ludowej. Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza.
3.
Ilnicka, M. (1870). Czytanie dziecinne. Bluszcz, 50, b.s.
4.
Jolles, A. (1965). Proste formy. Przegląd Humanistyczny, 9, 5(50), 65–84.
5.
Jon, E. (2022). Tu sie wszysko zaczło. Chorzów: Muzeum „Górnośląski Park Etnograficzny w Chorzowie”.
6.
Kaczmarczyk, S. (2018). Dwór w Wieszowie: Historia i wspomnienia. Chorzów: Muzeum „Górnośląski Park Etnograficzny w Chorzowie”.
7.
Kosowska, E. (1985). Legenda – kanon i transformacje: Św. Jerzy w polskiej kulturze ludowej. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
8.
Kowalski, P. (1990). Współczesny folklor i folklorystyka: O przedmiocie poznania w dzisiejszych badaniach folklorystycznych. Wrocław: Polskie Towarzystwo Ludoznawcze.
9.
Krzyżanowski, J. (1962). Polska bajka ludowa w układzie systematycznym (t. 1). Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
10.
Krzyżanowski, J. (1963). Polska bajka ludowa w układzie systematycznym (t. 2). Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
11.
Krzyżanowski, J. (1980). W świecie bajki ludowej. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.
12.
Ługowska, J. (1993). W świecie ludowych opowiadań: Teksty, gatunki, intencje narracyjne. Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego.
13.
Olkusz, W. (2000). Baśń – cudowność – fantastyka: Refleksje Marii Ilnickiej na tle pozytywistycznej pedagogiki oraz krytyki literatury dla dzieci i młodzieży. Literatura Ludowa, 4/5, 59–71.
14.
Przeliorz, Z. (2020). Dusza starego domu. Chorzów: Muzeum „Górnośląski Park Etnograficzny w Chorzowie”.
15.
Przybyła-Dumin, A. (2013). Proza folklorystyczna u progu XXI wieku: Na podstawie badań terenowych: Monografia. Chorzów - Katowice: Muzeum „Górnośląski Park Etnograficzny w Chorzowie”, Wydawnictwo Naukowe „Śląsk”.
16.
Ranke, K. (1997). Rozważania o istocie i funkcji bajki. Literatura Ludowa, 2, 3–30.
17.
Simonides, D. (1969). Współczesna śląska proza ludowa. Opole: Wyższa Szkoła Pedagogiczna im. Powstańców Śląskich.
18.
Simonides, D. (ok. 1965). Śląska bajka ludowa dawniej a dziś. B. m.
19.
Stronczek, A. (2017). Najmilsze zimowe wieczory: Piyrzi furgało, berōw sie słuchało. Chorzów: Muzeum „Górnośląski Park Etnograficzny w Chorzowie”.
20.
Stronczek, A. (2023). Przaja swojimu miejscu na ziymi: Jak ze studnie wyciōngniynte opowieści, zwyczaje i życie. Chorzów: Muzeum „Górnośląski Park Etnograficzny w Chorzowie”.
21.
Woźniak, A.E. (1988). Podanie i legenda: Z badań nad rosyjską prozą ludową: Rozprawa doktorska. Lublin: Redakcja Wydawnictw Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego.