Current issue
Online first
Archive
About the Journal
Aims and Scope of the Journal
Publisher and Management organ
Editorial Team
Academic Council
The board of Reviewers
Indexation and impact factors
Copyright and open access policy
Source of funding
Privacy policy
For authors
Procedure for publication
Review procedure
Publication ethics
Publishing fees
Editorial requirements
Social inclusion in the interpersonal zone of adult women with mild intellectual disabilities on the example of relationships with spouse/partner, parents, and siblings
1
Uniwersytet Zielonogórski, Wydział Nauk Społecznych, Instytut Pedagogiki, Licealna 9, 65-417 Zielona Góra, Polska
Submission date: 2023-08-30
Final revision date: 2023-11-10
Acceptance date: 2023-11-10
Publication date: 2023-12-12
Corresponding author
Jarosław Bąbka
Uniwersytet Zielonogórski, Wydział Nauk Społecznych, Instytut Pedagogiki, Licealna 9, 65-417 Zielona Góra, Polska
Uniwersytet Zielonogórski, Wydział Nauk Społecznych, Instytut Pedagogiki, Licealna 9, 65-417 Zielona Góra, Polska
Wychowanie w Rodzinie 2023;30(2):235-260
KEYWORDS
ABSTRACT
Aim. This article describes the manifestations of social inclusion of adult women with mild intellectual disabilities in the interpersonal zone. Methods. The research was carried out using the in-depth interview method. Eleven women between the ages of 23 and 37, who had been issued with a certificate of special education due to mild intellectual disability during their school years, participated in the study. The research results obtained were developed according to the assumptions of the phenomenographic perspective. Results. The women with mild intellectual disabilities surveyed, function in intimate marital or cohabiting relationships. Two types of interpersonal relationships with parents were noted. One is characterised by partnership, respecting the subjectivity of parents and their adult children. The other type refers to difficult relationships with parents as a result of neglect and lack of support earlier in the lives of the women studied. The types of relationships with the siblings of the women studied share a bonding function and differ in the frequency of encounters and their direct or indirect nature. Conclusion. Mild intellectual disability, in the case of the women studied, is not a limiting factor for social inclusion in the interpersonal zone. The interpersonal relationships with members of their immediate family of the women studied are important for their sense of worth, security, family ties, and the respect they are accorded in the local community.
REFERENCES (61)
1.
Adler, R.B., Rosenfeld, L.B., Proctor, R.F. (2011). Relacje interpersonalne: Proces porozumiewania się. Poznań: Dom Wydawniczy Rebis.
2.
Argyle, M. (2002). Psychologia stosunków międzyludzkich. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
3.
Bartnikowska, U., Chyła, A., Ćwirynkało, K. (2014). Kobiety z niepełnosprawnością intelektualną w roli matki – perspektywa zagrożeń = The difficulties of women with intellectual disabilities on the way to keep custody of their children and fulfill the roles of mothers. Niepełnosprawność, 13, 40–53.
4.
Bąbka, J. (2020). Style życia jako kategorie opisu realizacji zadań rozwojowych przez dorosłe osoby z lekką niepełnosprawnością intelektualną. Wychowanie w Rodzinie, 22(1), 205–226. DOI: 10.34616/wwr.2020.1.205.226.
5.
Begum, G., Blacher, J. (2011). The sibling relationship of adolescents with and without intellectual disabilities [Relacje rodzeństwa młodzieży bez niepełnosprawności intelektualnej i z nią]. Journal Research in Developmental Disabilities, 32(5), 1580–1588. DOI: 10.1016/j.ridd.2011.01.056.
6.
Borkowski, J. (2003). Podstawy psychologii społecznej. Warszawa: Wydawnictwo Elipsa.
7.
Broda-Wysocki, P. (2012). Wykluczenie i inkluzja społeczna: Paradygmaty i próby definicji. Warszawa: Instytut Pracy i Spraw Socjalnych.
8.
Canevello, A., Crocker, J. (2010). Creating good relationships: Responsiveness, relationship quality, and interpersonal goals [Tworzenie dobrych relacji: Szybkość reakcji, jakość relacji i cele interpersonalne]. Journal of Personality and Social Psychology, 99(1), 78–106. DOI: 10.1037/a0018186.
9.
Chase, J., McGill, P. (2019). The sibling’s perspective: Experiences of having a brother or sister with an intellectual disability and behaviour described as challenging [Perspektywa rodzeństwa: Doświadczenia związane z posiadaniem brata lub siostry z niepełnosprawnością intelektualną]. Tizard Learning Disability Review, 24(3), 138–146. DOI: 10.1108/TLDR-11-2018-0032.
10.
Coleman, J. S. (1988). Social capital in the creation of human capital [Kapitał społeczny w kreowaniu kapitału ludzkiego]. The American Journal of Sociology, 94, 95–120.
11.
Commission of the European Communities (2000). Social Policy Agenda: Communication from the Commission to the Council, the European Parliament, the Economic and Social Committee and the Committee of the Regions [Agenda polityki społecznej: Komunikat Komisji do Rady Parlamentu Europejskiego, Komitetu Ekonomiczno-Społecznego i Komitetu Regionów]. Pobrane 13.02.2024 z: https://eur-lex.europa.eu/proc....
12.
Ćwirynkało, K. (2018). Kobiecość z perspektywy kobiet z niepełnosprawnością intelektualną – raport z badań fokusowych. Niepełnosprawność. Dyskursy pedagogiki specjalnej, 32, 293–303. DOI: 10.4467/25439561.NP.18.073.10473.
13.
Ćwirynkało, K. (2020). Realizowanie się w rolach przez kobiety z niepełnosprawnością intelektualną: Raport z badań fokusowych. Niepełnosprawność: Dyskursy Pedagogiki Specjalnej, 38, 155–169.
14.
Ćwirynkało, K. (2021). Niepełnosprawność intelektualna mężczyzn jako cecha niedostrzegana, nieistotna, negowana lub nadawana przez innych – perspektywa partnerek. Niepełnosprawność. Dyskursy Pedagogiki Specjalnej, 41, 182–197.
15.
Ćwirynkało, K., Włodarczyk-Dudka, M., Arciszewska, A. (2015). Postawy rodziców wobec dzieci z orzeczeniem o potrzebie kształcenia specjalnego. Przegląd Badań Edukacyjnych, 21(2), 35–59. DOI: 10.12775/PBE.2015.047.
16.
Ditchman, N., Werner, S., Kosyluk, K., Jones, N., Elg, B., Corrigan, P. W. (2013). Stigma and intellectual disability: Potential application of mental illness research [Piętno i niepełnosprawność intelektualna: Potencjalne zastosowanie badań nad chorobami psychicznymi]. Rehabilitation Psychology, 58(2), 206–216. DOI: 10.1037/a0032466.
17.
Gajdzica, Z. (2004). Status rodzinny i zawodowy osób z lekkim upośledzeniem umysłowym na tle zmiany społecznej. W: Z. Janiszewska-Nieścioruk (red.), Człowiek z niepełnosprawnością intelektualną: Praca zbiorowa: T. 2, Wybrane problemy społecznego funkcjonowania oraz rehabilitacji osób z niepełnosprawnością intelektualną (ss. 37–48). Kraków: Oficyna Wydawnicza Impuls.
18.
Gajdzica, Z. (2017). Dorosłość osób z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu lekkim. W: M. Bełza, Z. Gajdzica, D. Prysak, (Nie)łatwe drogi wchodzenia w dorosłość przez osoby z niepełnosprawnością (ss. 91–150). Cieszyn: Wydawnictwo Arka.
19.
Gilmore, L., Cuskelly, M. (2014). Vulnerability to loneliness in people with intellectual disability: An explanatory model [Osamotnienie u osób z niepełnosprawnością intelektualną: Model wyjaśniający]. Journal of Policy and Practice in Intellectual Disabilities, 11(3), 192–199. DOI: 10.1111/jppi.12089.
20.
Grütz, M. (2007). Trzy historie o miłości rehabilitującej: Partnerstwo, małżeństwo i rodzicielstwo w życiu niepełnosprawnych intelektualnie mieszkańców domu pomocy społecznej. W: Cz. Kosakowski, A. Krause, A. Żyta (red.), Osoba z niepełnosprawnością w systemie rehabilitacji, edukacji i wsparcia społecznego (ss. 411–418). Olsztyn: Wydawnictwo Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego.
21.
Havighurst, R.J. (1982). Developmental tasks and education [Zadania rozwojowe i edukacja]. New York – London: Longman.
22.
Hazarika, M., Das, S., Choudhury, S. (2017). Parents’ attitude towards children and adolescents with intellectual developmental disorder [Postawa rodziców wobec dzieci z zaburzeniami intelektualnymi]. International Journal of Child Development and Mental Health, 5(1), 11–21.
23.
Jerg, J.V. (2013). Inklusion von anfang an: Entgrenzungen als herausforderung für eine inklusive gestaltung von kindertagesstätten [Inkluzja społeczna od początku: Przełamywanie granic jako wyzwanie dla włączającego projektowania ośrodków dziennej opieki]. Frühe Kindheit, 2(10). Pobrane 14.02.2024 z: https://liga-kind.de/fk-210-je....
24.
Jurkiewicz, P. (2017). Rodzeństwo osób z niepełnosprawnością intelektualną w drodze od osamotnienia do zaradności, zrozumienia i samodzielności. Warszawa: Wydawnictwo Akademii Pedagogiki Specjalnej.
25.
Karpińska, A. (2017). Pełnienie ról małżeńskich i rodzicielskich przez osoby z niepełnosprawnością intelektualną w Polsce: Przegląd wybranych badań = Fulfilling martial and parental roles by pesons with intellectual disabilities living in Poland: Research overview . W: J. Leśny, J. Nyćkowiak (red.), Rodzina, dzieci i młodzież (ss. 72–78). Poznań: Wydawnictwo Młodzi Naukowcy.
26.
Kirenko, J., Łaba-Hornecka, A. (2018). Niepełnosprawność intelektualna – wyuczona bezradność: Uwarunkowania. Rzeszów: Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego.
27.
Krause, A., Żyta, A., Nosarzewska, S. (2010). Normalizacja środowiska społecznego osób z niepełnosprawnością intelektualną. Toruń: Wydawnictwo Edukacyjne Akapit.
28.
Krzemińska, D., Lindyberg, I. (2012). Wokół dorosłości z niepełnosprawnością intelektualną: Teksty rozproszone. Kraków: Oficyna Wydawnicza Impuls.
29.
Lehto, E. (2021). The right to love: The evolution of relationship related rights of sexual minorities under the European Convention on Human Rights [Prawo do miłości: Ewolucja praw mniejszości seksualnych w związkach w ramach Europejskiej Konwencji Praw Człowieka]. University of Helsinki, Faculty of Law.
Master’s thesis. Pobrane 15.02.2024 z: https://helda.helsinki.fi/bits....
30.
Lin, N. (2001). Social capital: A theory of social structure and action [Kapitał społeczny: Teoria struktury i działania społecznego]. Cambridge: Cambridge University Press.
31.
Macleod, S. (2024). Bowlby’s attachment theory [Załącznik do teorii Bowlby’ego]. Pobrane 15.02.2024 z: https://www.simplypsychology.o....
32.
Marciniak-Madejska, N. (2016). Obiektywna i subiektywna jakość życia dorosłych osób z niepełnosprawnością intelektualną zamieszkujących województwo wielkopolskie: Uwarunkowania środowiskowe oraz poziom wsparcia realizatorów polityki społecznej: Raport z badania. Poznań: Obserwatorium Integracji Społecznej.
33.
Marton, F. (1981). Phenomenography – describing conceptions of the word around us. Instructional Science, 10, 177–200. DOI10.1007/BF00132516.
34.
Marton, F., Booth, S. (1997). Learning and awareness. Nowy Jork: Routledge. DOI: 10.4324/9780203053690.
35.
McCarthy, M., Bates, C., Elson, N., Hunt, S., Milne-Skillman, K., Forrester-Jones, R. (2022). 'Love makes me feel good inside and my heart is fixed': What adults with intellectual disabilities have to say about love and relationships ['Miłość sprawia, że czuję się dobrze w środku, a moje serce jest naprawione': Co dorośli z niepełnosprawnością intelektualną mają do powiedzenia na temat miłości i związków]. Journal of Appiled Research in Intellectual Disabilities, 35(4), 955–965. DOI: 10.1111/jar.12893.
36.
Myśliwczyk, I. (2017). Dorosłe osoby z niepełnosprawnością intelektualną: (Nie)możliwe zmiany w ich sytuacji rodzinnej. Niepełnosprawność: Dyskursy Pedagogiki Specjalnej, 25, 72–86. DOI: 10.4467/25439561.NP.17.004.8080.
37.
Myśliwczyk, I. (2019). Relacje dorosłych niepełnosprawnych intelektualnie ze znaczącym Innym – perspektywa biograficzna. Niepełnosprawność: Dyskursy Pedagogiki Specjalnej, 35, 70-88. DOI: 10.4467/25439561.NP.19.032.12275.
38.
Myśliwczyk, I. (2022). Doświadczanie relacji z rodzeństwem z niepełnosprawnością w rekonstrukcjach biograficznych. Niepełnosprawność i Rehabilitacja, 86(2), 6–17.
39.
Nowak-Lipińska, K. (2003). Psychospołeczne aspekty małżeństw osób niepełnosprawnych intelektualnie z pełnosprawnymi. W: K.D. Rzedzicka, A. Kobylańska (red.), Dorosłość, niepełnosprawność, czas współczesny: Na pograniczach pedagogiki specjalnej (ss. 165–175). Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls”.
40.
Obuchowska, I. (1995). Dzieci upośledzone umysłowo w stopniu lekkim. W: I. Obuchowska (red.), Dziecko niepełnosprawne w rodzinie: Praca zbiorowa (ss. 199–238). Warszawa: Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne.
41.
Pająk, K. (2014). Samotność u osób z lekką niepełnosprawnością intelektualną. W: G. Gunia, D. Baraniewicz (red.), Teoria i praktyka oddziaływań profilaktyczno-wspierających rozwój osób z niepełnosprawnością: T. 3.1 (ss. 153–165). Kraków: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Pedagogicznego.
42.
Parchomiuk, M. (2015). Dorosłość osób z upośledzenie umysłowym – wybrane aspekty. Niepełnosprawność i Rehabilitacja, 4, 3–19.
43.
Pietkiewicz, I., Smith, J. A. (2012). Praktyczny przewodnik interpretacyjnej analizy fenomenologicznej w badaniach jakościowych w psychologii. Czasopismo Psychologiczne, 2(18), 361–369.
44.
Putnam, R.D. (2008). Samotna gra w kręgle: Upadek i odrodzenie wspólnot lokalnych w Stanach Zjednoczonych. Warszawa: Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne.
45.
Ramik-Mażewska, I. (2018). Style życia kobiet z niepełnosprawnością intelektualną: Studium socjopedagogiczne. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Frel.
46.
Saarinen, M.K., Jahnukainen, M.T., Pirttimaa, R.A. (2016). The social networks of people with intellectual disabilities during the on-campus supported adult education programme [Sieci społecznościowe osób z niepełnosprawnością intelektualną podczas programu wspierania edukacji dorosłych na terenie kampusu]. Journal of Education and Learning, 2(5), 302–317. DOI: 10.5539/jel.v5n2p302.
47.
Sassler, S. (2010). Partnering across the life course: Sex, relationships, and mate selection [Partnerstwo przez całe życie: Płeć, relacje i wybór partnera]. Journal of Marriage and Family, 72(3), 557–575. DOI: 10.1111/j.1741-3737.2010.00718.x.
48.
Silver, H. (2015). The contexts of social inclusion [Konteksty inkluzji społecznej]. United Nations Department of Economic and Social Affairs DESA Working Paper No 144. Pobrane 15.02.2024 z: https://ssrn.com/abstract=2879....
49.
Simplican, S.C., Leader, G., Kosciulek, J., Leahy, M. (2015). Defining social inclusion of people with intellectual and developmental disabilities: An ecological model of social networks and community participation [Definiowanie włączenia społecznego osób z niepełnosprawnością intelektualną i rozwojową: Ekologiczny model sieci społecznych i uczestnictwa w społeczności]. Research in Developmental Disabilities, 38, 18–29. DOI: 10.1016/j.ridd.2014.10.008.
50.
Speck, O. (2015). Osoby z niepełnosprawnością intelektualną: Podręcznik dla celów wychowawczych i edukacyjnych. Gdańsk: Wydawnictwo Harmonia Universalis.
51.
Stelter, Ż. (2010). Młodzi dorośli z niepełnosprawnością intelektualną: Kontekst społeczny. W: A.I. Brzezińska, R. Kaczan, K. Smoczyńska (red.), Diagnoza potrzeb i modele pomocy dla osób z ograniczeniami sprawności (ss. 130–142). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
52.
Szkudlarek, T. (1997). Poststrukturalizm a metodologia pedagogiki. Acta Universitatis Nicolai Copernici: Nauki Humanistyczno-Społeczne: Socjologia Wychowania, 13(317), 167–199.
53.
Sztompka, P. (2016). Kapitał społeczny: Teoria przestrzeni międzyludzkiej. Kraków: Znak Horyzont - Społeczny Instytut Wydawniczy Znak.
54.
Uusiautti, S., Määttä, K., J. Mattila, J. (2017). How do people with intellectual disability describe the experience of falling in love? [Jak osoby z niepełnosprawnością intelektualną opisują doświadczenie zakochania?]. The International Journal of Emotional Education, 9(1), 71–84.
55.
Zambrino, N., Hedderich, I. (2021). Family members of adults with intellectual disability living in residential settings: Roles and collaboration with professionals: A review of the literature [Członkowie rodziny osób z niepełnosprawnością intelektualną mieszkający w placówkach usamodzielnienia: Role i współpraca ze specjalistami: Przegląd literatury]. The Journal of Health Care Organization, Provision and Financing, 58, 1–13. DOI: 10.1177/004695802199130.
56.
Zasępa, E. (2020). Dorosłość osoby z niepełnosprawnością intelektualną. W: E. Zasępa (red.), Niepełnosprawność intelektualna: Poznawanie i wspieranie (ss. 143–157). Warszawa: Wydawnictwo Akademii Pedagogiki Specjalnej.
57.
Zawiślak, A. (2003). Zawieranie związków małżeńskich przez osoby z lekkim upośledzeniem umysłowym na przykładzie absolwentów szkół zawodowych specjalnych. W: Z. Janiszewska-Nieścioruk (red.), Człowiek z niepełnosprawnością intelektualną: Praca zbiorowa: T. 1, Wybrane problemy osobowości, rodzin i edukacji osób z niepełnosprawnością intelektualną (ss. 165–172). Kraków: Oficyna Wydawnicza Impuls.
58.
Zawiślak, A. (2011). Jakość życia dorosłych osób z niepełnosprawnością intelektualną. Warszawa: Wydawnictwo Difin.
59.
Ziemen, K. (2012). Inklusion [Inkluzja]. Pobrane 15.02.2024 z: http://www.inklusion-lexikon.d....
60.
Żółkowska, T. (2004). Wyrównywanie szans społecznych osób z niepełnosprawnością intelektualną: Uwarunkowania i obszary. Szczecin: Oficyna In Plus.
61.
Żółkowska, T. (2017). From communication to humanization of disabled person. Interdyscyplinarne Konteksty Pedagogiki Specjalnej, 16, 245–255. DOI: 10.14746/ikps.2017.16.14.
| eISSN: | 2300-5866 |
| ISSN: | 2082-9019 |
© 2006-2024 Journal hosting platform by Bentus
We process personal data collected when visiting the website. The function of obtaining information about users and their behavior is carried out by voluntarily entered information in forms and saving cookies in end devices. Data, including cookies, are used to provide services, improve the user experience and to analyze the traffic in accordance with the Privacy policy. Data are also collected and processed by Google Analytics tool (more).
You can change cookies settings in your browser. Restricted use of cookies in the browser configuration may affect some functionalities of the website.
You can change cookies settings in your browser. Restricted use of cookies in the browser configuration may affect some functionalities of the website.
