Aspekty współpracy szkoły i domu w świetle dzienników urzędowych kuratoriów okręgów szkolnych w Polsce w latach 1932–1939
Więcej
Ukryj
1
Katedra Historii Wychowania, Instytut Pedagogiki, Uniwersytet Szczeciński, ul. Ogińskiego 16/17, 71-431 Szczecin
Data nadesłania: 29-09-2014
Data ostatniej rewizji: 20-10-2015
Data akceptacji: 20-10-2015
Data publikacji: 30-12-2015
Autor do korespondencji
Elżbieta Magiera
Katedra Historii Wychowania, Instytut Pedagogiki, Uniwersytet Szczeciński, ul. Ogińskiego
16/17, 71-431 Szczecin
Wychowanie w Rodzinie 2015;12(2):175-196
SŁOWA KLUCZOWE
STRESZCZENIE
W artykule poddałam analizie dzienniki urzędowe poszczególnych kuratoriów okręgów szkolnych z lat 1932–1939 w kontekście współpracy szkoły i domu rodzinnego uczniów. Na łamach analizowanych czasopism poruszano cały obszar problematyki, związanej ze współpracą szkoły z domem rodzinnym uczniów, mianowicie poszukiwano jej przyczyn, starano się ją uzasadniać szerokimi determinantami społeczno-kulturowymi, przemianami rodziny i samej szkoły jako instytucji dydaktyczno-wychowawczej. Zastanawiano się nad celami, treściami, formami i zasadami tej współpracy. Publikując przykłady budowania prawidłowych relacji między szkołą a domem oraz pomysły na zawiązanie i organizowanie współpracy z domem rodzinnym uczniów szkół powszechnych i średnich, starano się sformułować ogólne prawidłowości wzajemnych relacji szkoły i domu. Autorzy publikujący na łamach dzienników urzędowych poszczególnych kuratoriów okręgów szkolnych podnosili współpracę szkoły z domem do rangi jednego z najważniejszych czynników pracy szkoły, zwłaszcza pracy wychowawczej. Część artykułów miała charakter sprawozdawczy, a cześć postulatywny, prognozujący, wołający o zmiany w zakresie współpracy szkoły i domu. Analizowane dzienniki w latach 30. XX wieku w Polsce odegrały ważną rolę w popularyzowaniu współpracy szkoły z domem oraz wyjaśnieniu jej różnorodnych kwestii: formalnoprawnych, organizacyjnych, społecznych, dydaktyczno-wychowawczych i innych. Ponadto treści zawarte na łamach analizowanych czasopism zawierają liczne wskazania dotyczące współpracy obu środowisk wychowawczych: domu i szkoły, które
do dziś nie straciły na swojej aktualności. Współczesny, uważny Czytelnik, pedagog i nauczyciel może czerpać inspirację z doświadczeń minionych pokoleń okresu międzywojennego oraz je wykorzystać w budowaniu relacji między szkołą a domem rodzinnym uczniów.
REFERENCJE (57)
1.
Bandura L., Oddziaływanie szkoły na środowisko, „Życie Szkolne” 1935, nr 5–6.
2.
Batarowicz Z., O współpracy szkoły z domem, „Przyjaciel Szkoły” 1934, nr 15.
3.
Bednarz J., Wychowawcza współpraca szkoły ze środowiskiem, „Praca Szkolna” 1932/33, nr 1.
4.
Benhard E., O pracy wychowawczej w szkole, „Przegląd Pedagogiczny” 1931, nr 29.
5.
Bibliografia zagadnienia „Współpraca domu ze szkołą” zebrana na podstawie książek i artykułów znajdujących się w Centralnej Bibliotece pedagogicznej KOSL, Dz. U. KOS Lubelskiego 1936/37, nr 11.
6.
Bursa F.R., Zasady organizowania pracy wychowawczej w szkole powszechnej, Dz. U. KOS Krakowskiego 1936, nr 7.
7.
Bzowski J., Szkoła i rodzina. Ich wzajemny stosunek i formy współżycia, Książnica – Atlas, Lwów – Warszawa 1930.
8.
Chejło E., Zagadnienia wychowawcze szkoły zawodowej, Dz. U. KOS Wołyńskiego 1933, nr 4.
9.
Chodkowski S., Zasady wewnętrznej organizacji pracy wychowawczej w szkole i regulamin szkolny, Dz. U. KOS Poleskiego 1932, nr 4.
10.
Dec J., Próby z dziedziny wychowania społecznego na wsi, „Oświata i Wychowanie” 1935, z. 6.
11.
Dominko J., Spółdzielnie uczniowskie, Dz. U. KOS Brzeskiego 1936, nr 6.
12.
Dz. U. KOS Brzeskiego 1931, nr 1.
13.
Jakubiak K., Współdziałanie rodziny i szkoły w pedagogice II Rzeczypospolitej, Wydawnictwo Uczelniane WSP w Bydgoszczy, Bydgoszcz 1997.
14.
Jakubiak K., Wypracowanie modelu współpracy domu rodzinnego uczniów i szkoły w polskiej pedagogice II Rzeczypospolitej, [w:] J. Jundziłł (red.), Wychowanie w rodzinie od starożytności po wiek XX, Wydawnictwo Uczelniane WSP w Bydgoszczy, Bydgoszcz 1994.
15.
Jedlewski S., Postulat współpracy domu ze szkołą, Dz. U. KOS Lubelskiego 1937/38, nr 11.
16.
Kasperski W., Samorząd w szkole powszechnej, Dz. U. KOS Lubelskiego 1939, nr 4.
17.
Knopp M., Koordynacja i właściwy stosunek różnych dziedzin pracy kierownika szkoły, Dz. U. KOS Wołyńskiego 1932, nr 7.
18.
Kopeć A., Współpraca szkoły z domem przez organizacje uczniowskie, Dz. U. KOS Brzeskiego 1939, nr 1.
19.
Kopystyńska S., Sprawozdanie roczne z pracy wychowawczej w 7 kl. Publicznej szkole powszechnej żeńskiej im Ks. ST. Konarskiego we Lwowie, Dz. U. KOS Lwowskiego 1931, nr 10.
20.
Kowalczyk S., Rola opiekuna klasowego w szkole powszechnej, Dz. U. KOS Krakowskiego 1937, nr 10.
21.
Lasowski J., Współpraca szkoły z rodzicami w sprawach wychowawczych oraz opieki moralnej i materialnej nad młodzieżą, Dz. U. KOS Wołyńskiego 1938, nr 3.
22.
Lisowski S., Współpraca szkoły z domem: z doświadczeń przeprowadzonych na terenie szkoły ćwiczeń przy Seminarium nauczycielskim w Wilnie, nakł. „Naszej Księgarni” Sp. Akc. Związku Nauczycielstwa Polskiego, Warszawa 1935.
23.
Magiera E., Współpraca rodziny i szkoły w wychowaniu spółdzielczym dzieci i młodzieży w Drugiej Rzeczypospolitej (1918–1939), „Wychowanie w Rodzinie”, S. Walasek, L. Albański (red.), t. II: Rodzina na przestrzeni wieków, Jelenia Góra 2011.
24.
Magiera E., Wychowanie państwowe w szkolnictwie powszechnym Drugiej Rzeczypospolitej, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, Szczecin 2003.
25.
Missona K., Plan nauki wychowania w szkołach średnich, Dz. U. KOS Lwowskiego 1931, nr 9.
26.
Moniewski T., Kilka uwag na czasie na temat współpracy szkoły z domem rodzicielskim, Dz. U. KOS Lubelskiego 1936/37, nr 3.
27.
Okólnik Ministerstwa Wyznań religijnych i Oświecenia Publicznego do Kuratoriów Okręgów Szkolnych, dyrekcji i kierownictwa wszelkich stopni i rodzajów, tudzież do całego nauczycielstwa w sprawie propagandy odbudowy gospodarczej państwa przez szkołę, Dz. U. MWRiOP 1925, nr 12.
28.
Okólnik Ministra Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego do Kuratorów Okręgów Szkolnych, wojewody śląskiego i wizytatora Liceum Krzemienieckiego w sprawie wpływu wychowawczego nauczycieli na młodzież, Dz. U. MWRiOP 1927, nr 12.
29.
„Opiekun Społeczny” 1938, nr 9.
30.
Parnowski T., Garść spostrzeżeń na temat organizacji pracy społecznej młodzieży w gimnazjum, Dz. U. KOS Brzeskiego 1935, nr 1.
31.
Program nauki w publicznych szkołach powszechnych trzeciego stopnia z polskim językiem nauczania (tymczasowy), PWKS, Lwów 1933.
32.
Radlińska H., Stosunek wychowawczy do środowiska społecznego. Szkice z pedagogiki społecznej, nakł. „Naszej Księgarni” Sp. Akc. Związku Nauczycielstwa Polskiego, Warszawa 1935.
33.
Rogalczyk W., Zagadnienie współpracy szkoły z domem, „Szkoła” 1932, nr 1.
34.
Rowid H., Psychologia pedagogiczna. Podręcznik dla młodzieży przygotowującej się do zawodu nauczyciela, Sk. Gł. Gebethner i Wolff, Kraków 1930.
35.
Rozporządzenie Ministra Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego z dnia 31 października 1933 r. o organizacji gimnazjów państwowych, Dz. U. MWRiOP 1933, nr 13, poz. 184.
36.
Sadowski F., Przykład planu wychowawczego, realizowanego w samorządzie uczniowskim, opartym na grupach funkcyjnych, Dz. U. KOS Krakowskiego 1933, nr 5.
37.
Samsel A., Rodziny potrzebujące wsparcia w II Rzeczypospolitej – jakość życia, realizacja podstawowych funkcji, opieka społeczna, „Wychowanie w Rodzinie”, B. Jędrychowska, E. Jurczyk-Romanowska (red.), t. VII: Od starożytnej myśli filozoficznej do współczesnych rozwiązań legislacyjnych, Jelenia Góra – Wrocław 2013, nr 1.
38.
Słowo od redakcji, Dz. U. KOS Brzeskiego 1936, nr 6.
39.
Statut Gimnazjum państwowego, Dz. U. KOS Warszawskiego 1933, nr 11.
40.
Statut Publicznych Szkół Powszechnych (Z uwzględnieniem zmian do 1935 r.). Wstępem i przypisami opatrzyła S. Łotocka, Księgarnia R. Schweitzera, Lwów 1937.
41.
Statut publicznych szkół powszechnych siedmioletnich. Załącznik do rozporządzenia Ministra WRiOP z dnia 21 listopada 1933 roku, Dz Urz. MWRiOP 1933, nr 14, poz. 194.
42.
Świdwiński S., Reforma szkoły średniej, „Praca Szkolna” 1929, nr 7.
43.
Tokarski K., Rola dyrektora i rady pedagogicznej w szkole. Referat wygłoszony na konferencji Dyrektorów i nauczycieli Szkół Średnich Ogólnokształcących i Zakładów Kształcenia nauczycieli Okręgu Szkolnego Wołyńskiego w dniu 14 listopada 1931 r., Dz. U. KOS Wołyńskiego 1932, nr 2 i 1932, nr 4.
44.
Ustawa z 11 marca 1932 r. o ustroju szkolnictwa, Dz. U. 1932, nr 38, poz. 389.
45.
Ustawa z dnia 11 marca 1932 roku o ustroju szkolnictwa, Dz. U. z 1932, nr 38, poz. 389.
46.
W sprawie stosunku nauczycieli do dzieci i rodziców. Okólnik Kuratora Okręgu Szkolnego Wołyńskiego z dnia 31 marca 1932 r., Dz. U. KOS Wołyńskiego 1932, nr 4.
47.
Wasążnik F., Współpraca szkoły z domem (szkoła powszechna), Dz. U. KOS Brzeskiego 1939, nr 1.
48.
Wytyczne w niektórych dziedzinach pracy szkoły: organizacyjne, pedagogiczne i dydaktyczne, Dz. U. KOS Wileńskiego 1931, nr 12.
49.
Z konferencji inspektorów Szkolnych okręgu poznańskiego w Bydgoszczy. Przemówienie kuratora Okręgu Szkolnego Poznańskiego Dr. Michała Pollaka na inferencji Inspektorów Szkolnych całego kraju, odbytej w dniach 29 i 30 września 1932 r. w Bydgoszczy, Dz. U. KOS Poznańskiego 1932, nr 11.
50.
Zakładajmy spółdzielnie uczniowskie, Dz. U. KOS Wileńskiego 1929, nr 11.
51.
Zaręba L., Współudział rodziców w wychowaniu dzieci i młodzieży, Dz. U. KOS Brzeskiego 1931, nr 1.
52.
Zdanowicz G., Samorząd szkolny, Dz. U. KOS Wołyńskiego 1932, nr 9.
53.
Ze Zjazdu Okręgowego Delegatów Związku Nauczycielstwa Polskiego w Poznaniu.
54.
Przemówienie Kuratora Okręgu Szkolnego poznańskiego Dr. Michała Pollaka na Zjeździe okręgowym Delegatów Związku Nauczycielstwa Polskiego w Poznaniu w dniu 2 lutego 1933 r., Dz. U. KOS Poznańskiego 1933, nr 2.
55.
Ziemnowicz M., Rodzina a wychowanie państwowe, Książnica – Atlas, Lwów – Warszawa 1932.
56.
Znaniecki F., Socjologia wychowania, t. I: Wychowujące społeczeństwo, Książnica – Atlas Tow. Naucz. Szkół Wyższych, Warszawa 1928.
57.
Żebrowska A., Współpraca domu ze szkołą, „Oświata i Wychowanie” 1930, nr 5.