Learning Difficulties and Problems in the Psychosocial Functioning of School-Age Children
 
 
More details
Hide details
1
Faculty of Pedagogy, Kazimierz Wielki University in Bydgoszcz, Bydgoszcz, Poland
 
 
Submission date: 2025-03-31
 
 
Acceptance date: 2025-06-03
 
 
Online publication date: 2025-09-18
 
 
Corresponding author
Marta Nikel   

Wydział Pedagogiki, Uniwersytet Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy, Chodkiewicza 30, 85-064 Bydgoszcz, Polska
 
 
 
KEYWORDS
TOPICS
ABSTRACT
Aim. The article discusses problems in the psychosocial functioning of school-age students in the context of difficulties and school failures, taking into account the following aspects: self-orientation, emotional, motivational-volitional, social, and behavioural. The work aims to indicate areas for further research and practical recommendations for teachers and parents. Methods and materials. The study is based on a critical analysis of scientific literature in psychology and pedagogy. The analysis includes Polish and foreign scientific publications, taking into account the results of empirical research, concerning the relationship between school difficulties and various areas of a child’s functioning. Results and conclusion. The most frequently examined subjects were students with specific learning difficulties. Students with learning difficulties and school failures face psychosocial deficits, including low self-esteem, a weak sense of competence, high anxiety, and difficulty coping with stress. They have reduced motivation to learn, low persistence in action, and tend to withdraw socially, exhibiting low social competence and occupying low social positions. Their relationships with peers and adults are often poor. They display negative behavioural patterns, both internalising and externalising. The article emphasises the need for comprehensive help in creating conditions for children with school difficulties to compensate for deficits in school skills and psychosocial characteristics. It is important to adapt teaching methods to the individual needs of students, implement support programs, and increase teachers’ competencies in working with children with such difficulties. The need for further research was also emphasised, especially regarding the long-term effects of school failure and the effectiveness of pedagogical interventions.
REFERENCES (83)
1.
Adi, N. S., Othman, A., Kuay, H. S., & Mustafa Q. M. (2024). A study on the psychological functioning of children with specific learning difficulties and typically developing children. BMC Psychology, 12. https://bmcpsychology.biomedce....
 
2.
Alexander-Passe, N. (2008). The sources and manifestations of stress amongst schoolaged dyslexics, compared with sibling controls. Dyslexia, 14(4), 291–313. https://doi.org/10.1002/dys.35....
 
3.
Appelt, K. (2005). Wiek szkolny: Jak rozpoznać potencjał dziecka? [School age: How to recognize a child’s potential?]. In A. I. Brzezińska (Ed.), Psychologiczne portrety człowieka (pp. 259–302). Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
 
4.
Appelt, K., & Jabłoński, S. (2004). Osiągnięcia i zagrożenia dla rozwoju dziecka w wieku szkolnym [Achievements and threats to the development of a school-age child]. In A. Brzezińska & E. Hornowska (Eds.), Dzieci i młodzież wobec agresji i przemocy (pp. 75–90). Wydawnictwo Naukowe Scholar.
 
5.
Aro, T., Eklund, K., Eloranta, A.-K., Ahonen, T., & Rescorla, L. (2022). Learning disabilities elevate children’s risk for behavioural-emotional problems: Differences between LD types, genders, and contexts. Journal of Learning Disabilities, 55(6), 465–481. https://doi.org/10.1177/002221....
 
6.
Bee, H. (2004). Psychologia rozwoju człowieka [Human development psychology]. Zysk i S-ka Wydawnictwo.
 
7.
Bogdanowicz, M. (2008). Ryzyko dysleksji: Problem i diagnozowanie: Skala ryzyka dysleksji wraz z normami dla klas 0 i 1 [Dyslexia risk: The problem and diagnosis: Dyslexia risk scale with norms for grades 0 and 1]. Wydawnictwo Harmonia.
 
8.
Brophy, J. (2002). Motywowanie uczniów do nauki [Motivating students to learn]. Wydawnictwo Naukowe PWN.
 
9.
Brzezińska, A. (2004). Socjometria [Sociometry]. In J. Brzeziński (Ed.), Metodologia badań psychologicznych: Wybór tekstów (pp. 192–231). Wydawnictwo Naukowe PWN.
 
10.
Ciupińska, B. (2023). Trudności w pełnieniu roli ucznia: Uwarunkowania, przejawy, kierunki oddziaływań w kontekście kompetencji potrzebnych na rynku pracy [Difficulties in fulfilling the role of a student: Conditions, manifestations, directions of influence in the context of competences needed on the labor market]. Instytut Badań Edukacyjnych. https://www.ibe.edu.pl/pl/publ....
 
11.
Ciżkowicz, B. (2009). Wyuczona bezradność młodzieży [Learned helplessness of youth]. Wydawnictwo Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego.
 
12.
Czekaj, A., & Łukasik, J. M. (2012). Konsekwencje niepowodzeń edukacyjnych [Consequences of failure at school]. Debata Edukacyjna, 5, 47–54.
 
13.
Dąbrowska-Jabłońska, I. (2012). Terapia trudności w uczeniu się [Therapy for learning disabilities]. In I. Dąbrowska-Jabłońska (Ed.), Terapia dzieci i młodzieży: Metody i techniki pomocy psychopedagogicznej (4th ed., pp. 87–134). Oficyna Wydawnicza Impuls.
 
14.
Deptuła, M. (1996) Koncepcja diagnozy rozwoju społecznego dzieci w klasach I–IV [The concept of diagnosing the social development of children in grades I–IV]. Wydawnictwo Uczelniane Wyższej Szkoły Pedagogicznej.
 
15.
Deptuła, M. (2013). Odrzucenie rówieśnicze: Profilaktyka i terapia [Peer rejection: Prevention and therapy]. Wydawnictwo Naukowe PWN.
 
16.
Dłużniewska, A., & Kucharczyk, I. (2015). Samoregulacja a strategie motywacyjne i kognitywne w procesie uczenia się uczniów z dysleksją w szkołach gimnazjalnych [Self-regulation and motivational and cognitive strategies in the learning process of students with dyslexia in lower secondary schools]. Człowiek – Niepełnosprawność – Społeczeństwo, 1(27), 73–90. https://doi.org/10.5604/173455....
 
17.
Domagała-Zyśk, E. (2004). Autonomia czy odłączenie?: O roli osób znaczących w życiu młodzieży z trudnościami w nauce [Autonomy or disconnection?: On the role of significant others in the lives of young people with learning disabilities]. Wydawnictwo Towarzystwa Naukowego KUL.
 
18.
Domagała-Zyśk, E. (2012). Relacje rówieśnicze uczniów z niespecyficznymi trudnościami w nauce [Peer relations of students with non-specific learning difficulties]. In E. Domagała-Zyśk (Ed.), Uczeń ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi w środowisku rówieśniczym (pp. 13–28). Wydawnictwo KUL.
 
19.
Domagała-Zyśk, E., & Amilkiewicz-Marek, A. (2019). Kompetencje społeczno-emocjonalne uczniów z niepowodzeniami szkolnymi – badanie pilotażowe z zastosowaniem modelu TROS-KA [Socio-emotional competences of students with school failures – a pilot study using the TROS-KA model]. Niepełnosprawność, 33, 157–169. https://doi.org/10.4467/254395....
 
20.
Epstein, M. H., Bursuck, W., & Cullinan, D. (1985). Patterns of behavior problems among the learning disabled: Boys aged 12–18, girls aged 6–11, and girls aged 12–18. Learning Disability Quarterly, 8(2), 123–129. https://doi.org/10.2307/151041....
 
21.
Feraco, T., Pellegrino, G., Casali, N., Carretti, B., & Meneghetti, C. (2025). Social, emotional, and behavioral skills in students with or without specific learning disabilities. Learning and Individual Differences, 117. https://www.sciencedirect.com/....
 
22.
Frączek, Z. (2020). Niepowodzenia szkolne uczniów w czasie pandemii COVID-19 w perspektywie wybranych badań empirycznych [School failure among pupils in COVID-19 pandemic in perspective of chosen empirical research]. Kultura – Przemiany – Edukacja, 8, 76–90. https://doi.org/10.15584/kpe.2....
 
23.
Gadeyne, E., Ghesquière, P., & Onghena, P. (2004). Psychosocial functioning of young children with learning problems. Journal of Child Psychology and Psychiatry, 45(3), 510–521. https://doi.org/10.1111/j.1469....
 
24.
Gindrich, P. A. (2002). Funkcjonowanie psychospołeczne uczniów dyslektycznych [Psychosocial functioning of dyslexic students]. Wydawnictwo UMCS.
 
25.
Górniewicz, E. (2000). Trudności w czytaniu i pisaniu u dzieci [Reading and writing difficulties in children]. Wydawnictwo Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego.
 
26.
Gruszczyk-Kolczyńska, E. (1985). Niepowodzenia w uczeniu się matematyki u dzieci z klas początkowych: Diagnoza i terapia [Failures in learning mathematics in children from primary grades: Diagnosis and therapy]. Uniwersytet Śląski.
 
27.
Gruszczyk-Kolczyńska, E. (1997). Dzieci ze specyficznymi trudnościami w uczeniu się matematyki: Przyczyny, diagnoza, zajęcia korekcyjno-kompensacyjne [Children with specific difficulties in learning mathematics: Causes, diagnosis, corrective and compensatory classes] (3rd ed.). Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne.
 
28.
Gruszczyk-Kolczyńska, E. (1998). Nadmierne trudności w uczeniu się matematyki: Wyniki badań, ważniejsze hipotezy i profilaktyka [Excessive difficulty learning mathematics: Research findings, major hypotheses, and prevention]. In J. Łysek (Ed.), Niepowodzenia szkolne [School failures] (pp. 143–151). Impuls.
 
29.
Jabłoński, S. (2005). Nauczyciel jako osoba znacząca w rozwoju człowieka [The teacher as a significant person in human development]. Remedium, 7–8(149–150), 4–5.
 
30.
Jaklewicz, H., & Bogdanowicz, M. (1982). Zaburzenia emocjonalne i ich wpływ na kształtowanie się niektórych cech osobowości, na podstawie badań katamnestycznych dzieci z dysleksją i dysortografią [Emotional disorders and their influence on the development of certain personality traits, based on follow-up studies of children with dyslexia and dysorthographia]. Zeszyty Naukowe – Uniwersytet Gdański: Psychologia, 4, 19–28.
 
31.
Jakubowicz, A., Lenartowska, K., & Plenkiewicz M. (1999). Czytanie w początkowych latach edukacji [Reading in the early years of education]. Arkanus.
 
32.
Jastrząb, J. (2009). „Psychopedagogika stosowana” u podstaw skutecznej terapii pedagogicznej [“Applied psychopedagogy” as the basis for effective pedagogical therapy]. Wychowanie na co Dzień, 1–2(Supl.), I–III.
 
33.
Kendall, P. C. (2004). Zaburzenia okresu dzieciństwa i adolescencji [Childhood and adolescent disorders]. Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
 
34.
Konopnicki, J. (1966). Powodzenia i niepowodzenia szkolne [Successes and failures at school]. Państwowe Zakłady Wydawnictw Szkolnych.
 
35.
Kowaluk, M. (2009). Efektywność terapii pedagogicznej dzieci z trudnościami w uczeniu się [The effectiveness of educational therapy for children with learning disabilities]. Wydawnictwo UMCS.
 
36.
Kowaluk-Romanek, M. (2022). Wsparcie edukacyjne postrzegane przez uczniów z trudnościami w uczeniu się o niższym poziomie poczucia kompetencji [Educational support perceived by students with learning disabilities with a lower sense of competence]. Lubelski Rocznik Pedagogiczny, 41(1), 95–107. http://dx.doi.org/10.17951/lrp....
 
37.
Krasowicz-Kupis, G. (2009). Psychologia dysleksji [Psychology of dyslexia]. Wydawnictwo Naukowe PWN.
 
38.
Kulas, H. (1986). Samoocena młodzieży [Youth self-esteem]. Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne.
 
39.
Kupisiewicz, C. (1964). O zapobieganiu drugoroczności [On preventing grade retention]. Państwowe Zakłady Wydawnictw Szkolnych.
 
40.
Kupisiewicz, C. (1972). Niepowodzenia dydaktyczne: Przyczyny oraz niektóre środki zaradcze [Didactic failures: Causes and some remedies] (5th ed.). Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
 
41.
Kupisiewicz, C. (1996). Podstawy dydaktyki ogólnej [Basics of general didactics] (10th ed.). BGW.
 
42.
Ladd, G. W., Herald-Brown, S. L., & Reiser, M. (2008). Does chronic classroom peer rejection predict the development of children’s classroom participation during the grade school years? Child Development, 79(4), 1001–1015. https://doi.org/10.1111/j.1467....
 
43.
Ledwoch, B. (1995). Społeczno-emocjonalne funkcjonowanie dzieci z trudnościami w nauce szkolnej [Social and emotional functioning of children with learning difficulties at school]. Annales Uniwersitatis Curie-Skłodowska: Sectio J, Pedagogia–Psychologia, 8, 63–68.
 
44.
Ledwoch, B., & Giza, M. (2006). Trudności w nauce a problemy osobowościowe u młodzieży niedostosowanej społecznie [Learning difficulties and personality problems in socially maladjusted youth]. Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska: Sectio J, Paedagogia-Psychologia, 19, 101–113.
 
45.
Łodygowska, E. (2017). Dysleksja a problemy emocjonalne dzieci i młodzieży – przegląd badań [Dyslexia and emotional problems of children and youth – a review of research]. In E. Łodygowska & E. Pieńkowska (Eds.), Psychologia wieku rozwojowego: Norma – nietypowość – patologia (pp. 101–117). Volumina.
 
46.
Łukasik, A. (1998). Poziom samooceny uczniów klas III – a ich wyniki w nauce [Selfesteem of third-grade students – and their academic performance]. Edukacja, 4, 47–55.
 
47.
Łysek, J. (1998), Zaburzenia emocjonalne, trudności i niepowodzenia szkolne a fobia szkolna [Emotional disorders, difficulties and school failures and school phobia]. In J. Łysek (Ed.), Niepowodzenia szkolne (pp. 65–83). Impuls.
 
48.
Maciarz, A., & Dutka, E. (2000). Społeczne przystosowanie dzieci z ryzykiem dysleksji w klasach I–III [Social adaptation of children at risk of dyslexia in grades I–III]. Szkoła Specjalna, 5, 227–234.
 
49.
McWhirter, J. J., McWhirter, B. T., McWhirter, A. M., & McWhirter, E. H. (2001). Zagrożona młodzież: Ujęcie kompleksowe dla pracowników poradni, nauczycieli, psychologów i pracowników socjalnych [Youth at risk: a comprehensive approach for counseling center staff, teachers, psychologists and social workers]. State Agency for Solving Alcohol-Related Problems.
 
50.
Minister of National Education. (2017). Rozporządzenie z dnia 9 sierpnia 2017 r. w sprawie zasad organizacji i udzielania pomocy psychologiczno-pedagogicznej w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach (Dz.U. 2023 poz. 1798) [Ordinance of August 9, 2017, on the principles of organizing and providing psychological and pedagogical assistance, in public kindergartens, schools and institutions (Journal of Laws 2023, item 1798)]. https://isap.sejm.gov.pl/isap.....
 
51.
Ministry of Science and Higher Education. (2023, March 16). Rekordowe wsparcie psychologiczno-pedagogiczne w 2022/2023 [Record-breaking psychological and pedagogical support in 2022/2023]. https://www.gov.pl/web/nauka/r....
 
52.
Ministry of Health. (2022). Raport z badań „Zdrowie dzieci w pandemii COVID-19” [Research report “Children’s health in the COVID-19 pandemic”]. https://www.gov.pl/web/zdrowie....
 
53.
Molicka, M. (2007). Radzenie sobie z niepowodzeniami szkolnymi uczniów – strategie obronne [Coping with students’ school failures–defensive strategies]. In R. Piwowarski (Ed.), Dziecko: Sukcesy i porażki (pp. 71–81). Instytut Badań Edukacyjnych.
 
54.
Nikel, M. (2017). Wspomaganie rozwoju psychospołecznego dzieci w wieku szkolnym z trudnościami w nauce [Supporting the psychosocial development of school-age children with learning difficulties] [Unpublished doctoral dissertation]. Uniwersytet Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy.
 
55.
Nowosielska, P. (2020). Uczniowie zagubieni w pandemii: Część nie zda do następnej klasy, MEN umywa ręce [Students lost in the pandemic: Some sail to graduate, Ministry of National Education washes its hands of the problem]. https://edukacja.dziennik.pl/a....
 
56.
Okoń, W. (2004). Nowy słownik pedagogiczny [New pedagogical dictionary] (4th ed.). Wydawnictwo Akademickie Żak.
 
57.
Opolska, T. (1997). Pokonujemy trudności w czytaniu i pisaniu: Przegląd metod pracy korekcyjno-kompensacyjnej [Overcoming difficulties in reading and writing: A review of methods of corrective and compensatory work]. Centrum Metodyczne Pomocy Psychologiczno-Pedagogicznej Ministerstwa Edukacji Narodowej.
 
58.
Parafiniuk-Soińska, J. (1998). Sytuacja szkolna uczniów z trudnościami w nauce [The school situation of students with learning difficulties]. In J. Łysek (Ed.), Niepowodzenia szkolne (pp. 55–64). Impuls.
 
59.
Pawluk-Skrzypek, A. (2015). Dysleksja rozwojowa a kompetencje społeczne uczniów klas trzecich gimnazjum [Developmental dyslexia and social competences of third-grade middle school students]. In J. Uszyńska-Jarmoc & M. Bilewicz (Eds.), Kompetencje kluczowe dzieci i młodzieży: Teoria i badania [Key competences of children and youth: Theory and research] (pp. 162–171). Wydawnictwo Akademickie Żak.
 
60.
Pomirska, Z. (2023). Doświadczanie szkolnego wyobcowania przez uczniów ze specyficznymi trudnościami w uczeniu się a europejska idea „szkoły dla wszystkich” [Experiencing school alienation by students with specific learning difficulties and the European idea of “school for all”]. Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis: Studia ad Didacticam Litterarum Polonarum et Linguage Polonae Partinentia, 14(373). https://doi.org/10.24917/20820....
 
61.
Półtorak, M. (2017). Psychospołeczne funkcjonowanie dzieci z dysleksją rozwojową – wybrane aspekty [Psychosocial functioning of children with developmental dyslexia–selected aspects]. In A. Myszka, I. Marczykowska, K., I. Bieńkowska (Eds.),.
 
62.
Głos – Język –Komunikacja: Funkcjonowanie społeczne dzieci z problemami komunikacyjnymi (Vol. 4, pp. 68–78). Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego.
 
63.
Pyżalski, J. (2022). Sytuacja dzieci i młodzieży w kontekście doświadczeń pandemii COVID-19 [The situation of children and adolescents in the context of the experiences of the COVID-19 pandemic]. In M. Sajkowska & R. Szredzińska (Eds.), Dzieci się liczą 2022: Raport o zagrożeniach bezpieczeństwa i rozwoju dzieci w Polsce (pp. 340–353). Fundacja Dajemy Dzieciom Siłę.
 
64.
Rudzińska-Rogoża, A. (2006). Sytuacje społeczne w szkole dzieci z dysleksją [Social situations at school of children with dyslexia] [Doctoral thesis, University of Zielona Góra]. University of Zielona Góra, Faculty of Pedagogical and Social Sciences. https://zbc.uz.zgora.pl/Conten....
 
65.
Children’s Rights Ombudsman. (2022). Raport Rzecznika Praw Dziecka: Ogólnopolskie badanie jakości życia dzieci i młodzieży w Polsce [Report of the Children’s Rights Ombudsman: Nationwide study on the quality of life of children and young people in Poland]. https://brpd.gov.pl/wp-content....
 
66.
Pawlak, M. (2023). Badanie jakości życia dzieci i młodzieży, perspektywa dzieci (2021) i ich rodziców (2022): Obszar – samopoczucie psychiczne. [Study on the quality of life of children and adolescents, the perspective of children (2021) and their parents (2022): Area–mental well-being]. https://samorzad.gov.pl/web/sc....
 
67.
Schaffer, R. H. (2007). Psychologia dziecka [Child psychology]. Wydawnictwo Naukowe PWN.
 
68.
Seligman, M. E. P. (1997). Optymistyczne dziecko [The optimistic child]. Media Rodzina of Poznań.
 
69.
Seligman, M. E. P. (2007). Optymizmu można się nauczyć: Jak zmienić swoje myślenie i swoje życie [You can learn optimism: How to change your thinking and your life] (4th ed.). Media Rodzina.
 
70.
Selikowitz, M. (1999). Dysleksja i inne trudności w uczeniu się [Dyslexia and other learning difficulties]. Prószyński i S-ka.
 
71.
Sorokosz, I. (2014). Podłoże problemów edukacyjnych uczestników zajęć korekcyjno-kompensacyjnych [The basis of educational problems of participants of corrective-compensatory classes]. In M. Kijowska & I. Sorokosz (Eds.), Zajęcia korekcyjno-kompensacyjne: Wybrane aspekty metodyczne (pp. 11–31). Wydawnictwo Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej.
 
72.
Spionek, H. (1970). Psychologiczna analiza trudności i niepowodzeń szkolnych [Psychological analysis of difficulties and failures in school]. Państwowe Zakłady Wydawnictw Szkolnych.
 
73.
Spionek, H. (1973). Zaburzenia rozwoju uczniów a niepowodzenia szkolne [Developmental disorders of students and school failures]. Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
 
74.
Spionek, H. (1980). Opóźnienia i dysharmonie rozwoju uczniów jako przyczyna ich trudności i niepowodzeń szkolnych [Delays and disharmonies in students’ development as the cause of their difficulties and failures at school]. In L. A. Hulek (Ed.), Pedagogika rewalidacyjna [Rehabilitation pedagogy] (pp. 344–363). Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
 
75.
Spionek, H. (1985). Zaburzenia rozwoju uczniów a niepowodzenia szkolne [Disorders of students’ development and school failures]. Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
 
76.
Stan psychiczny dzieci i młodzieży po 2 latach pandemii (raport) [Mental state of children and adolescents after 2 years of pandemic (report)]. (2022, April 6). Monitor Dyrektora Szkoły. https://www.monitorszkoly.pl/a....
 
77.
Szurmiak, M. (1987). Podstawy reedukacji uczniów z trudnościami w czytaniu i pisaniu [Basics of re-education for students with reading and writing difficulties]. Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne.
 
78.
Tucholska, S. (1998). Obraz siebie u uczniów z trudnościami w nauce szkolnej w zależności od płci [Self-image in students with difficulties in school learning depending on sex]. Psychologia Wychowawcza, 1, 37–43.
 
79.
Tyszkowa, M. (1964). Czynniki determinujące pracę szkolną dziecka: Studium psychologiczne [Factors determining a child’s school work: A psychological study]. Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
 
80.
Tyszkowa, M. (1976). Zachowanie się dzieci szkolnych w sytuacjach trudnych [Behaviour of school children in difficult situations]. Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
 
81.
Wilgocka-Okoń, B. (2003). Gotowość szkolna dzieci sześcioletnich [School readiness of six-year-old children]. Wydawnictwo Żak.
 
82.
Wiliński, P. (2005). Wiek szkolny: Jak rozpoznać ryzyko i jak pomagać? [School age: How to recognise risk and how to help?]. In A. I. Brzezińska (Ed.), Psychologiczne portrety człowieka (pp. 303–343). Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
 
83.
Zwierzyńska, E., & Matuszewski, A. (2002). Kwestionariusz Ja i moja szkoła: Podręcznik [Questionnaire Me and my school: Handbook]. Centrum Metodyczne Pomocy Psychologiczno-Pedagogicznej MEN.
 
Accessibility Declaration
 
eISSN:2300-5866
ISSN:2082-9019
Journals System - logo
Scroll to top