Legal and ethical aspects of caring for dependent parents
 
More details
Hide details
1
Akademia Pedagogiki Specjalnej im. Marii Grzegorzewskiej, Instytut Filozofii i Socjologii, Szczęśliwicka 40, 02-353 Warszawa, Polska
 
2
Akademia Pedagogiki Specjalnej im. Marii Grzegorzewskiej, Instytut Pedagogiki, Szczęśliwicka 40, 02-353 Warszawa, Polska
 
These authors had equal contribution to this work
 
 
Submission date: 2024-08-06
 
 
Acceptance date: 2024-10-14
 
 
Online publication date: 2024-11-15
 
 
Publication date: 2024-11-15
 
 
Corresponding author
Katarzyna Łukaszewska   

Akademia Pedagogiki Specjalnej im. Marii Grzegorzewskiej, Instytut Filozofii i Socjologii, Szczęśliwicka 40, 02-353 Warszawa, Polska
 
 
Wychowanie w Rodzinie 2024;31(3):307-329
 
KEYWORDS
TOPICS
ABSTRACT
Aim. The article is devoted to the analysis of legal regulations and ethical obligations regarding the care of a dependent parent who needs support or assistance in everyday life. Although providing care to needy members of the immediate family should be an obvious issue, carried out informally, it is also reflected in the law. The key regulation in this respect is Art. 87 of the Family and Guardianship Code, according to which “Parents and children are obliged to respect and support each other”. However, when considered from an ethical perspective, this obligation remains fraught with numerous dilemmas. The aim of the article is to stimulate social awareness by drawing attention to both the moral ambiguities related to care and the legal basis for obligations towards dependent parents. Both aspects were supported by appropriate reference to the current social situation, in which the issues of old age, dependency, and care will increasingly constitute an element of numerous discussions and attempts to find specific solutions. Methods and materials. Critical analysis of data and bibliographical material, original, creative, problem-based review of the topic. Results and conclusion. Children, as the closest descendants, have the obligation to provide assistance to their parents not only in connection with illness or disability, but also whenever they need it in their daily existence. Judgement about ethical obligations is not so precise because we are, and will be, faced with the need to make decisions that are highly morally problematic, the vagueness of which generates more questions than seemingly easy answers.
REFERENCES (46)
1.
Badora, S. (2008). Opieka w wymiarze kulturowym. W: E. Jundziłł, R. Pawłowska (red.), Pedagogika opiekuńcza: Przeszłość – teraźniejszość – przyszłość (ss. 107–137). Gdańsk: Wydawnictwo Harmonia.
 
2.
Błachnio, A. (2016). Starość w rodzinie: Opieka nad seniorem wyzwaniem dla dorosłego dziecka czy państwa? Wychowanie w Rodzinie, 13(1), 441–453. DOI: 10.23734/wwr20161.441.453.
 
3.
Bodio, J. (2021). Kurator dla osoby niepełnosprawnej a kurator dla osoby ubezwłasnowolnionej częściowo. Studia Iuridica Lublinensia, 30(4), 49–75. DOI: 10.17951/sil.2021.30.4.49-75.
 
4.
Czerniak-Swędzioł, J. (2024). Urlop opiekuńczy i zwolnienie od pracy z powodu działania siły wyższej – (nie) trafione uprawnienia pracownicze? Monitor Prawa Pracy, 1, 14–19. DOI: 10.32027/MOPR.24.1.4.
 
5.
Deputat, J. (2017). Powinności dziecka wobec rodziców na podstawie kodeksu rodzinnego i opiekuńczego. W: I. A. Jaroszewska, G. Ćwikliński (red.), Prawo Małżeńskie i jego relacje z innymi gałęziami prawa (ss. 8–17). Olsztyn: Uniwersytet Warmińsko-Mazurski. Wydział Prawa i Administracji.
 
6.
Frąckowiak, R., Górna, R, Kopania, R., Krajewski, T., Lisowski, A., Sarna, M., Szochner-Siemińska, M. (2019). Ustawa o pomocy społecznej: Komentarz. Warszawa: Wydawnictwo C. H. Beck, Legalis.
 
7.
Gajda, J. (2023). Komentarz do art. 176 k.r.o. W: K. Pietrzykowski (red.), Kodeks rodzinny i opiekuńczy: Komentarz. Warszawa: Wydawnictwo C. H. Beck, Legalis.
 
8.
Górnicka-Kalinowska, J. (2017). Moralne zobowiązania społeczeństwa wobec ludzi starszych. Zeszyty Naukowe KSW, 44, Seria C: Nauki Pedagogiczne, 16, 13–24.
 
9.
Gromek, K. (2020). Komentarz do art. 87 k.r.o. W: Kodeks rodzinny i opiekuńczy: Komentarz. Warszawa: Wydawnictwo C. H. Beck, Legalis.
 
10.
Grześkowiak, A. (2012). Przedmowa. W: S. Hypś, Ochrona rodziny w polskim prawie karnym (ss. 9–11). Lublin: Wydawnictwo KUL.
 
11.
Ignaczewski, J., Kurman, M. (2022). Komentarz do art. 129 k.r.o. W: M. Karcz, M. Romańska, Alimenty: Komentarz. Warszawa: Wydawnictwo C. H. Beck, Legalis.
 
12.
Jankowska, M. (2018). Kuratela nad osobą ubezwłasnowolnioną częściowo: Raport z badania aktowego. Warszawa: Instytut Wymiaru Sprawiedliwości. Pobrane z: https://iws.gov.pl/wp-content/....
 
13.
Janowicz, A. (2019). Opiekunowie rodzinni: Wyzwania i możliwości wsparcia. Warszawa: CeDeWu.
 
14.
Jarczak, J. (2017). Etyczne rozważania nad starością. Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis, 251, Studia Technica, 10, 35–44. DOI: 10.24917/20815468.10.4.
 
15.
Kliszcz, J. (2019). Psychologia w zawodzie i w pracy opiekuna medycznego. Sopot: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
 
16.
Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. (1997). Dz. U. 1997.78.483 z późn. zm.
 
17.
Kotas-Turoboyska, S. (2021). Postępowania sądowe dotyczące opieki nad osobą ubezwłasnowolnioną całkowicie. Warszawa: Instytut Wymiaru Sprawiedliwości. Pobrane z: https://iws.gov.pl/wp-content/....
 
18.
Krzyśko, B. (2022). Służebność mieszkania jako rodzaj służebności osobistej we współczesnym prawie polskim i prawie rzymskim. Ius et Administratio, 2(47), 5–21. DOI: 10.15584/iuseta.2022.2.1.
 
19.
Miś, L. (2000). Ery i fazy rozwoju w życiu człowieka dorosłego w ujęciu Daniela J. Levinsona. W: P. Socha (red.), Duchowy rozwój człowieka: Fazy życia, osobowość, wiara, religijność: Stadialne koncepcje rozwoju w ciągu życia (ss. 45–60). Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
 
20.
Nałęcz, M. (2024). Komentarz do art. 173¹ k.p. W: W. Muszalski, K. Walczak (red.), Kodeks pracy: Komentarz. Warszawa: Wydawnictwo C. H. Beck, Legalis.
 
21.
Olczak-Dąbrowska, D. (2014). Wybrane rodzaje kurateli w praktyce sądowej. Prawo w Działaniu: Sprawy Cywilne, 17, 89–143.
 
22.
Pawliczak, J. (2024). Komentarz do art. 135 k.r.o. W: M. Domański, J. Słyk, Kodeks rodzinny i opiekuńczy: Komentarz. Warszawa: Wydawnictwo C. H. Beck, Legalis.
 
23.
Pietrzykowski, K. (2023). Komentarz do art. 87 k.r.o. W: K. Pietrzykowski (red.), Kodeks rodzinny i opiekuńczy: Komentarz. Warszawa: Wydawnictwo C. H. Beck, Legalis.
 
24.
Postanowienie Sądu Najwyższego – Izba Cywilna z dnia 30 września 1977 r. (1977). III CRN 132/77, Legalis nr 20381.
 
25.
Postanowienie Sądu Najwyższego – Izba Cywilna z dnia 12 maja 2011 r. (2011). III CSK 54/10, Legalis nr 440115.
 
26.
Radzisław, A., Tonder, R. (2022). Ustawa o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa: Komentarz. Warszawa: Wydawnictwo C. H. Beck, Legalis.
 
27.
Sylwestrzak, A. (2019). O klauzuli generalnej dobra rodziny. Studia Prawnoustrojowe, 45, 313–324. DOI: 10.31648/sp.5241.
 
28.
Szostakowska, K. (2021). Rodzinna opieka nad seniorem: Trudna lekcja życia. Warszawa: Wydawnictwo APS.
 
29.
Ustawa z dnia 25 lutego 1964 r. Kodeks rodzinny i opiekuńczy. (1964). Dz. U. 2023. 2809.
 
30.
Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny. (1964). Dz. U. 2023.1610 z późn. zm.
 
31.
Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy. (1974). Dz. U. 2023.1465.
 
32.
Ustawa z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa. (1999). Dz. U. 2023.2780.
 
33.
Ustawa z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej. (2004). Dz. U. 2023.901 z późn. zm.
 
34.
Ustawa z dnia 9 marca 2023 r. o zmianie ustawy – Kodeks pracy oraz niektórych innych ustaw. (2023). Dz.U. 2023, poz. 641.
 
35.
Wierzbicka, J., Brukwicka, I., Kopański, Z., Rowiński, J., Furmanik, J. (2017). Wybrane aspekty procesu starzenia się człowieka. Journal of Clinical Healthcare, 2, 1–6.
 
36.
Winiarz, J. (1996). Prawo rodzinne. Warszawa: Wydawnictwa Prawnicze PWN.
 
37.
Wyrok Sądu Najwyższego – Izba Cywilna z dnia 20 lutego 1974 r. (1974). III CRN 388/73. Legalis, nr 17770.
 
38.
Wyrok Sądu Najwyższego – Izba Cywilna z dnia 5 maja 1998 r. (1998). I CKN 95/98. Legalis, nr 326745.
 
39.
Wyrok Sądu Najwyższego – Izba Cywilna z dnia 3 marca 1999 r. (1999). III CKN 826/98. Legalis, nr 188135.
 
40.
Wyrok Sądu Najwyższego – Izba Cywilna z dnia 20 stycznia 2000 r. (2000). I CKN 1187/99. Legalis, nr 56352.
 
41.
Wyrok Sądu Najwyższego – Izba Cywilna z dnia 26 lutego 2004 r. (2004). V CK 220/03. Legalis, nr 64230.
 
42.
Wyrok Sądu Najwyższego – Izba Cywilna z dnia 19 listopada 2020 r. (2020). II CSK 57/19. Legalis, nr 2499763.
 
43.
Wyrok Sądu Rejonowego w Łowiczu – III Wydział Rodzinny i Nieletnich z dnia 3 listopada 2021 r. (2021). III RC 2/21. Legalis, nr 2634061.
 
44.
Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach z dnia 1 grudnia 2022 r. (2022). II SA/Gl 896/22. Legalis, nr 2840417.
 
45.
Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu z dnia 12 stycznia 2023 r. (2023). IV SA/Wr 427/22. Legalis, nr 2852486.
 
46.
Zarządzenie nr 610/2024 prezydenta Miasta Stołecznego Warszawy z 25 marca 2024 r. w sprawie ustalenia średniego miesięcznego kosztu utrzymania mieszkańca w domach pomocy społecznej na terenie m.st. Warszawy w 2024 roku (2024). Dziennik Urzędowy Województwa Mazowieckiego, 2024.3585.
 
Accessibility Declaration
 
eISSN:2300-5866
ISSN:2082-9019
Journals System - logo
Scroll to top