Resiliencja rodziny jako źródło pozytywnej adaptacji młodzieży
 
Więcej
Ukryj
1
Instytut Pedagogiki, Wydział Nauk Historycznych i Pedagogicznych, Uniwersytet Wrocławski, ul. Dawida 1, 50-527 Wrocław, Polska.
 
 
Data nadesłania: 01-01-2016
 
 
Data ostatniej rewizji: 30-06-2016
 
 
Data akceptacji: 30-06-2016
 
 
Data publikacji: 30-06-2016
 
 
Autor do korespondencji
Piotr Kwiatkowski   

Instytut Pedagogiki, Wydział Nauk Historycznych i Pedagogicznych, Uniwersytet Wrocławski, ul. Dawida 1, 50-527 Wrocław, Polska.
 
 
Wychowanie w Rodzinie 2016;13(1):311-343
 
SŁOWA KLUCZOWE
STRESZCZENIE
Przedstawione zostały kluczowe dla opracowania konstrukcje teoretyczne: resiliencja indywidualna, resiliencja rodziny i przystosowanie szkolne. Indywidualna resiliencja została zoperacjonalizowana za pomocą trzech wskaźników: pozytywnej koncepcji własnej osoby, kompetencji emocjonalnej i społecznej oraz samokontroli/samoregulacji. Resiliencja rodzinna była mierzona jednowymiarową skalą, opisującą integrację i funkcjonalność wychowawczą rodziny. Przystosowanie szkolne było mierzone za pomocą trzech wskaźników: stres szkolny, sukces szkolny i asertywność w szkole. Próba liczyła 130 uczniów w wieku 17–18 lat. Analiza ścieżek (path analysis) wykazała, że resiliencja rodziny może wpływać na przystosowanie szkolne uczniów bezpośrednio oraz za pośrednictwem indywidualnej resiliencji.
 
REFERENCJE (71)
1.
Ahern N.R., Kiehl E.M., Sole M.L. i Byers J., A review of instruments measuring resilience, „Issues in Comprehensive Pediatric Nursing” 2006, nr 29.
 
2.
Antonovsky A., Poczucie koherencji jako determinanta zdrowia, [w:] I. Heszen-Niejodek, H. Sęk (red.), Psychologia zdrowia, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1997.
 
3.
Antonovsky A., Rozwikłanie tajemnicy zdrowia. Jak radzić sobie ze stresem i nie zachorować, Fundacja Instytutu Psychiatrii i Neurologii, Warszawa 2005.
 
4.
Aldinger C., Whitman C.V., Skills for Health: skills-based health education to teach life skills, [w:] S. Gift, B.B. Jensen (red.), The Health Promoting School: International Advances in Theory, Evaluation and Practice, Danish University of Education Press, Copenhagen 2005.
 
5.
Baltes P.B., Staudinger U.M., Wisdom: a metaheuristic (pragmatic) to orchestrate mind and virtue toward excellence, „American Psychologist” 2000, nr 55.
 
6.
Banks S.J., Eddy K.T., Angstadt M., Nathan P.J., Phan K.L, Amygdala-frontal connectivity during emotion regulation, „Social Sognitive and Affective Neuroscience” 2007, 2(4).
 
7.
Baron-Cohen S., Teoria zła. O empatii i genezie okrucieństwa, Wydawnictwo Smak Słowa, Warszawa 2014.
 
8.
Baumeister R.F., Heatherton T.F. i Tice D.M., Utrata kontroli. Jak i dlaczego tracimy zdolność samoregulacji, Państwowa Agencja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych, Warszawa 2000.
 
9.
Belsky J., Bakermans-Kranenburg M.J. i van Ijzendoorn M.H., For better and for worse differential susceptibility to environmental influences, „Current Directions in Psychological Science” 2007, nr 16(6).
 
10.
Belsky J., Pluess M., Beyond diathesis stress: differential susceptibility to environmental influences, „Psychological Bulletin” 2009, nr 135(6).
 
11.
Black K., i Lobo M., A conceptual review of family resilience factors, „Journal of Family Nursing” 2008, nr 14(1).
 
12.
Block J., Personality as an affect-processing system. Toward an integrative theory, Lawrence Erlbaum, Mahwah 2002.
 
13.
Brooks-Crozier J., The nature and nurture of violence: early intervention services for the families of MAOA-low children as a means to reduce violent crime and the costs of violent crime, „Connecticut Law Review” 2011, nr 44(2).
 
14.
Carver C.S., Resilience and thriving: Issues, models, and linkages, „Journal of Social Issues” 1996, nr 54.
 
15.
Caspi A., McClay J., Moffitt T.E., Mill J., Martin J., Craig I.W., Poulton R., Role of genotype in the cycle of violence in maltreated children, „Science” 2002, nr 297(5582).
 
16.
Catalano R.F. i Hawkins, J.D., The social development model: a theory of antisocial behavior, [w:] J.D. Hawkins (red.), Delinquency and crime: Current theories, Cambridge University Press, New York 1996.
 
17.
Cicchetti D., Gene-environment interaction, „Development and Psychopathology” 2007, nr 19(04).
 
18.
Cicchetti D., Rogosch F.A., Gene×Environment interaction and resilience: Effects of child maltreatment and serotonin, corticotropin releasing hormone, dopamine, and oxytocin genes, „Development and Psychopathology” 2012, nr 24.
 
19.
Czerepaniak-Walczak M., Pedagogika emancypacyjna. Rozwój świadomości krytycznej człowieka, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, Gdańsk 2006.
 
20.
Davis R.V., Lofquist L.H., Weiss D.J., A theory of work adjustment: A revision, „Minnesota Studies in Vocational Rehabilitation”, University of Minnesota, Minneapolis, 1968, nr 23.
 
21.
Doliński D., Orientacja defensywna, Wydawnictwo Instytutu Psychologii PAN, Warszawa 1994.
 
22.
Erikson E.H., Identity: Youth and crisis, Norton, New York 1968.
 
23.
Facione P.A., Giancarlo C.A., Facione N.C. i Gainen J., The disposition toward critical thinking, „Journal of General Education” 1995, nr 44.
 
24.
Feder A., Nestler E.J. i Charney D.S., Psychobiology and molecular genetics of resilience, „Nature Reviews Neuroscience” 2009, nr 10(June).
 
25.
Garmezy N., Children in poverty: resilience despite risk, „Psychiatry: Interpersonal and Biological Processes” 1993, 56(1).
 
26.
Garmezy N., Stres-resistant children. The search of protective factors, [w:] J.E. Stevenson (red.), Recent research in developmental psychopathology, Pergamon Press, Oxford 1985.
 
27.
Garmezy N., Masten A.S., Tellegen A., The study of stress and competence in children: A building block for developmental psychopathology, „Child Development” 1984, nr 55.
 
28.
Goleman D., Inteligencja emocjonalna, Wydawnictwo Media Rodzina, Poznań 1997.
 
29.
Gottfredson M.R., Hirschi T., A general theory of crime, Stanford University Press, Stanford 1990.
 
30.
Halpern D.F., Thought and knowledge: An introduction to critical thinking, Lawrence Erlbaum, Mahwah, New Jersey 1996.
 
31.
Halpern D.F., Why wisdom?, „Educational Psychologist” 2001, nr 36(4).
 
32.
Jarymowicz M., Psychologiczne podstawy podmiotowości. Szkice teoretyczne. Studia empiryczne, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2009.
 
33.
Khantzian E.J., Mack J.E., Self-preservation and the care of the self-ego instincts reconsidered, „Psychoanalytic Study of The Child” 1983, nr 38.
 
34.
Kim-Cohen J., Caspi A., Taylor A., Williams B., Newcombe R., Craig I.W. i Moffitt T.E., MAOA, maltreatment, and gene-environment interaction predicting children’s mental health: new evidence and a meta-analysis, „Molecular Psychiatry” 2006, nr 11(10).
 
35.
Knoch D., Fehr E., Resisting the power of temptations, „Annals of the New York Academy of Sciences” 2007, nr 1104(1).
 
36.
Kobasa S.O., Stressful life events, personality, and health: an inquiry into hardiness, „Journal of Personality and Social Psychology” 1979, nr 37.
 
37.
Kobasa S.O., Puccetti M.C., Personality and social resources in stress resistance, „Journal of Personality and Social Psychology” 1983, nr 43.
 
38.
Kofta M., Szustrowa, T., Złudzenia, które pozwalają żyć, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2001.
 
39.
Konarski R., Modele równań strukturalnych. Teoria i praktyka, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2009.
 
40.
Kumpfer K.L., Factors and processes contributing to resilience: The resiliency framework, [w:] M.D. Glantz, J. Johnson, L. Huffman (red.), Resiliency and development: positive life adaptations, Plenum, New York 1996.
 
41.
Kumpfer K.L., Alvarado R. i Whiteside H.O., Family-based interventions for substance use and misuse prevention „Substance Use & Misuse” 2003, nr 38.
 
42.
Kumpfer K.L., Molgaard V., i Spoth R., The Strengthening Families Program for the prevention of delinquency and drug use, „Preventing Childhood Disorders, Substance Abuse, and Delinquency” 1996, nr 3.
 
43.
Kumpfer K.L., Turner C.W., The social ecology model of adolescent substance abuse: Implications for prevention, „International Journal of the Addiction” 1990–1991, nr 25(4A).
 
44.
Kwiatkowski P., Skala RESIL-17 jako narzędzie uogólnionej miary resiliencji, [w:] Z.B. Gaś (red.), Młodzież zagubiona – młodzież poszukująca, Innovatio Press, Lublin 2013.
 
45.
Kwiatkowski P., Pomiar stresu szkolnego: próba konstrukcji nowego narzędzia, [w:] R. Poprawa (red.), Psychologiczna analiza wybranych problemów funkcjonowania społecznego młodzieży, „Acta Universitatis Wratislaviensis. Prace Psychologiczne nr 51”, Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław 2000.
 
46.
Kwiatkowski P., Stres uczniowski – wybrane aspekty diagnozy, [w:] J. Semków (red.), Absolwenci pedagogiki Uniwersytetu Wrocławskiego w teorii nauk społecznych i praktyce edukacyjnej, X Forum Pedagogów, Wrocław, 18–19 października 1997 roku, „Acta Universitatis Wratislaviensis. Prace Pedagogiczne nr 130”, Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław 1999.
 
47.
Lazarus R.S., Coping theory and research: past, present, and future, „Psychosomatic Medicine” 1993, nr 55(3).
 
48.
Lerner R.M., Lerner J.V. i Benson P.L., Positive youth development: research and applications for promoting thriving in adolescence, „Advances in Child Development and Behavior” 2010, nr 41.
 
49.
Lyons D.M., Parker K.J., Katz M. i Schatzberg A.F., Developmental cascades linking stress inoculation, arousal regulation, and resilience, „Frontiers in Behavioral Neuroscience” 2009, nr 3.
 
50.
Markstrom C.A. i Marshall S.K., The psychometric properties of the Psychosocial Inventory of Ego Strengths for high school students, „Journal of Adolescence” 2007, nr 30.
 
51.
Masten A.S., Regulatory processes, risk, and resilience in adolescent development, „Annals of the New York Academy of Sciences” 2004, nr 1021.
 
52.
Masten A.S., Ordinary magic: Resilience processes in development, „American Psychologist” 2001, nr 56(3).
 
53.
Masten A.S. i Monn A.R., Child and family resilience: A call for integrated science, practice, and professional training, „Family Relations” 2015, 64(1).
 
54.
Mayberg H.S., Modulating dysfunctional limbic-cortical circuits in depression: towards development of brain-based algorithms for diagnosis and optimised treatment, „British Medical Bulletin” 2003, 65(1).
 
55.
Mayer J.D., Salovey P. i Caruso D.R., Emotional intelligence: Theory, findings, and implications, „Psychological Inquiry” 2004, nr 15(3).
 
56.
Meeks T.W. i Jeste D.V., Neurobiology of wisdom: a literature overview, „Archives of General Psychiatry” 2009, nr 66(4).
 
57.
Obuchowski K., Adaptacja twórcza, Książka i Wiedza, Warszawa 1985.
 
58.
Obuchowski K., Kody orientacji i struktura procesów emocjonalnych, Wydawnictwo PWN, Warszawa 1970.
 
59.
Ogińska-Bulik N., Juczyński Z., Prężność u dzieci i młodzieży: charakterystyka i pomiar – polska skala SPP-18, „Polskie Forum Psychologiczne” 2011, nr 16(1).
 
60.
Park N., Peterson C. i Seligman M.E., Strengths of character and well-being, „Journal of Social and Clinical Psychology” 2004, nr 23(5).
 
61.
Petrides K.V., Furnham A., On the dimensional structure of emotional intelligence, „Personality and Individual Differences” 2000, nr 29.
 
62.
Petrides K.V., Furnham A., Trait emotional intelligence: Psychometric investigation with reference to established trait taxonomies, „European Journal of Personality” 2001, nr 15.
 
63.
Polk L.V., Toward a middle-range theory of resilience, „Advances in Nursing Science” 1997, nr 19(3).
 
64.
Rutten B.P.F., Hammels C., Geschwind N., Menne-Lothmann C., Pishva E., Schruers K., van den Hove D., Kenis G., van Os J. i Wichers M., Resilience in mental health: linking psychological and neurobiological perspectives, „Acta Psychiatrica Scandinavica” 2013, nr 128(1).
 
65.
Rutter M., Psychosocial resilience and protective mechanisms, „American Journal of Orthopsychiatry” 1987, nr 57(3).
 
66.
Rutter M. i Silberg J., Gene-environment interplay in relation to emotional and behavioral disturbance, „Annual Review of Psychology” 2002, nr 53.
 
67.
Sternberg R.J., Wisdom: its nature, origins, and development, Cambridge University Press, New York 1990.
 
68.
Sternberg R.J., Why schools should teach for wisdom: the balance theory of wisdom in educational settings, „Educational Psychologist” 2001, nr 36(4).
 
69.
Walsh F., Family resilience: a framework for clinical practice, „Family Process” 2003, nr 42(1).
 
70.
Werner E.E., High risk children in young adulthood: A longitudinal study from birth to 32 years, „American Journal of Orthopsychiatry” 1989, nr 59.
 
71.
Windle G., Bennett K.M. i Noyes J., A methodological review of resilience measurement scales, „Health and Quality of Life Outcomes” 2011, nr 9.
 
eISSN:2300-5866
ISSN:2082-9019
Journals System - logo
Scroll to top