Nowe media w przestrzeni edukacyjnej dzieci w wieku przedszkolnym - szanse i zagrożenia
Więcej
Ukryj
1
Zakład Pedagogiki Mediów, Instytut Pedagogiki,
Wydział Nauk Historycznych i Pedagogicznych,
Uniwersytet Wrocławski,
J.W. Dawida 1, 50-527 Wrocław, Polska
Data publikacji: 31-12-2019
Autor do korespondencji
Jolanta Kędzior
Zakład Pedagogiki Mediów, Instytut Pedagogiki,
Wydział Nauk Historycznych i Pedagogicznych,
Uniwersytet Wrocławski,
J.W. Dawida 1, 50-527 Wrocław, Polska
Wychowanie w Rodzinie 2019;21(2):273-299
SŁOWA KLUCZOWE
STRESZCZENIE
Cel. Celem niniejszego opracowania jest przedstawienie obecności nowych mediów w przestrzeni edukacyjnej dzieci w wieku przedszkolnym, z uwzględnieniem szans i zagrożeń ich rozwoju. TIK są obecne nie tylko środowiskach rodzinnych dzieci. Ich wykorzystywanie rekomenduje się w programach pracy przedszkolnej w wielu krajach, w tym również w Polsce. Kwestie te wymagają refleksji dotyczącej teorii i praktyki pedagogicznej, wyznaczają także kierunki działań edukacyjnych.
Metody. Analiza literatury przedmiotu (publikacji naukowych, raportów z badań), analiza wybranych TIK.
Wyniki. Obecnie korzystanie z TIK przez polskie dzieci w wieku przedszkolnym jest powszechne. Robi to dwie trzecie populacji, w tym co czwarte dziecko codziennie, ponieważ często mają one już własne urządzenia mobilne. Nowe media służą najczęściej rozrywce
(oglądanie filmów, gry i zabawy). Celom edukacyjnym, zdaniem badanych rodziców, służy korzystanie z aplikacji typu puzzle, memory, bądź aplikacji rozwijających kreatywność. Dwie trzecie rodziców deklaruje, że dzieci korzystają z tych urządzeń w ich obecności. Niepokojące jest jednak, że równie często dorośli udostępniają je potomstwu, kiedy muszą zająć się własnymi sprawami, a niektórzy stosują to jako rodzaj nagrody dla córki czy
syna. W takim kontekście istotne stało się zaprezentowanie szans i zagrożeń dla rozwoju dzieci w edukacyjnej cyberprzestrzeni. Uwzględniono sfery rozwoju: poznawczego, fizycznego i motorycznego, oraz społecznego i emocjonalnego małego człowieka.
Wnioski. Wiedza o warunkach, możliwościach i skutkach stosowania nowych mediów przez/z dziećmi w wieku 3–6 lat może być podstawą do konstruowania właściwych rozwiązań w praktyce edukacji przedszkolnej, jak też wskazówek dla rodziców. Na podstawie wyników analizy wybranych TIK, w artykule zaprezentowano rekomendowane przez autorkę narzędzia (w tym do komunikowania się), strony internetowe, portale edukacyjne, aplikacje do wykorzystywania w przestrzeni edukacyjnej takich dzieci.
REFERENCJE (34)
1.
Aftab, P. (2003). Internet a dzieci: Uzależnienia i inne niebezpieczeństwa. Warszawa: Prószyński i S-ka.
2.
Batorski, D. (2017). Dzieci z sieci – dostęp i korzystanie z internetu przez dzieci w wieku przedszkolnym. W: J. Pyżalski (red.), Małe dzieci w świecie technologii informacyjno-komunikacyjnych: Pomiędzy utopijnymi szansami a przesadzonymi zagrożeniami. Łódź: Wydawnictwo „Eter”.
3.
Bąk, A. (2015). Korzystanie z urządzeń mobilnych przez małe dzieci w Polsce: Wyniki badania ilościowego. Warszawa: Fundacja Dzieci Niczyje.
4.
Brazelton, T.B., Sparrow, J.D. (2013). Rozwój dziecka od 0 do 3 lat. Sopot: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
5.
Brzezińska, A. (2000). Społeczna psychologia rozwoju. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe „Scholar”.
7.
Fijałkowska, A. Dzieci i rodzice w sieci, czyli sharenting: Kto bywa większym zagrożeniem – dziecko dla siebie i innych czy rodzic dla dziecka?. W: M. Nykiel (red.), Cyfrowe dzieciństwo: Jak chronić dziecko w sieci?. SOCIALPRESS [portal]. Pobrane 12.07.2021 z:
https://socialpress.pl/cyfrowe....
8.
Gajda, J. (2007). Media wytworem i kreatorem współczesnej kultury – kulturowe uwarunkowania mediów. W: B. Siemieniecki (red.), Pedagogika medialna: Podręcznik akademicki: T. 1. Warszawa: PWN.
9.
Jegier, A. (2016). Nie ma rzeczy doskonałych, czyli o korzystaniu z komputera w czasie wolnym. W: A. Jegier (red.), Czas wolny małych dzieci w świecie realnym i wirtualnym. Warszawa: Difin.
10.
Juszczyk, S. (2006). Dydaktyka informatyki i technologii informacyjnej. Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek.
11.
Klichowski, M., Pyżalski, J., Kuszak, K., Klichowska, A. (2017). Jak technologie informacyjno-komunikacyjne mogą wspierać rozwój dziecka w wieku przedszkolnym?: Studium teoretyczne. W: J. Pyżalski (red.), Małe dzieci w świecie technologii informacyjno-komunikacyjnych: pomiędzy utopijnymi szansami a przesadzonymi zagrożeniami. Łódź: Wydawnictwo „Eter”.
13.
Manovich, L. (2011). Język nowych mediów. Warszawa: Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne.
14.
McQuail, D. (2010). McQuail’s Mass Communication Theory. London: Sage Publications.
15.
McQuail, D. (2021). Teoria komunikowania masowego. Warszawa: PWN.
16.
Ministerstwo Edukacji Narodowej, ORE (2017). Podstawa programowa kształcenia ogólnego z komentarzem: Szkoła podstawowa, informatyka. Pobrane 13.03.2024 z:
https://www.ore.edu.pl/wp-cont....
17.
Ministerstwo Edukacji Narodowej, ORE (2017). Podstawa programowa wychowania przedszkolnego i kształcenia ogólnego dla szkoły podstawowej z komentarzem: wychowanie przedszkolne i edukacja wczesnoszkolna. Pobrane 13.03.2024 z:
https://www.ore.edu.pl/nowa-po....
18.
Morbitzer, J. (2011). W poszukiwaniu nowej przestrzeni edukacyjnej. W: J. Migdałek, A. Stolińska (red.), Technologie informacyjne w warsztacie nauczyciela: nowe wyzwania edukacyjne. Kraków: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Pedagogicznego.
20.
Okuniewska, J. (2013). Technologie są dla dzieci: Poradnik dla nauczycieli edukacji wczesnoszkolnej. Warszawa: Think Global sp. z o.o.
21.
Ostrowska, M., Sterna, D. (2015). Technologie informacyjno-komunikacyjne na lekcjach: Przykładowe konspekty i polecane praktyki. Warszawa: Centrum Edukacji Obywatelskiej.
22.
Pielas, T. Ciemne strony social media – zagrożenia i zdrowie psychiczne dzieci. W: M. Nykiel (red.), Cyfrowe dzieciństwo: Jak chronić dziecko w sieci?. SOCIALPRESS [portal]. Pobrane 12.07.2021 z:
https://socialpress.pl/cyfrowe....
23.
Pitler, H., Hubbell, E.R., Kuhn, M. (2015). Efektywne wykorzystanie nowych technologii na lekcjach. Warszawa: Centrum Edukacji Obywatelskiej.
24.
Prensky, M. (2001). Digital Natives, Digital Immigrants: Part 1. On the Horizon, 9(5), 1-6. DOI: 10.1108/10748120110424816.
25.
Pyżalski, J. (2017). Dzieci w wieku przedszkolnym w świecie technologii informacyjno-komunikacyjnych – w stronę zagrożeń. W: J. Pyżalski (red.), Małe dzieci w świecie technologii informacyjno-komunikacyjnych: Pomiędzy utopijnymi szansami a przesadzonymi zagrożeniami, Łódź: Wydawnictwo „Eter”.
26.
Seweryn, R. (2017). Technologie informacyjne i komunikacyjne – wprowadzenie w problematykę. W: J. Berbeka, K. Borodako (red.), Technologie informacyjne i komunikacyjne na rynku turystycznym. Wraszawa: Wydawnictwo C.H. Beck.
27.
Stasiuk-Krajewska, K. (2015). Co ludzie robią z mediami?: O nieoczywistości wpływu mediów. W: B. Jarosz, M. Karwatowska (red.), (Nowe) media: Implikacje kulturowe, językowe i edukacyjne. Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej.
28.
Tomaszek, M. (2008). Aktywność w internecie podejmowana przez dzieci w wieku przedszkolnym. W: B. Szmigielska (red.), Całe życie w sieci. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
29.
Tomaszewska, A.W. (2013). Dostęp do technologii informacyjno-komunikacyjnych w społeczeństwie informacyjnym: Przykład polskich regionów. Acta Universitatis Lodziensis: Folia Oeconomica, 290: Oblicza innowacyjności w regionie.
30.
Wojtasik, Ł. (opr.) (2015). Mama, tata, tablet: O tym, kiedy i jak udostępniać dzieciom tablet i smartfon. Fundacja Dzieci Niczyje. Pobrane 13.03.2024 z:
http://www.mamatatatablet.pl/p....
31.
Wojtasik, Ł., Dziemidowicz, E. (2019). Urządzenia ekranowe w rękach dzieci w wieku 0-6 lat – zagrożenia, szanse, postulaty profilaktyczne. Dziecko Krzywdzone: Teoria, Badania, Praktyka, 18(2).
32.
World Health Organization (2019). WHO Guidelines on Physical Activity, Sedentary Behaviour and Sleep for Children Under 5 Years of Age. Pobrane 13.03.2024 z:
https://apps.who.int/iris/bits....
33.
Wójcik, G.P., Rybicka, M. (2013). Rola technologii informacyjno-komunikacyjnych w rozwoju współpracy transgranicznej. Nierówności Społeczne a Wzrost Gospodarczy, 32.
34.
Żyłowska, K. Młodzi użytkownicy w internecie i social mediach. W: M. Nykiel (red.), Cyfrowe dzieciństwo: Jak chronić dziecko w sieci?. SOCIALPRESS [portal]. Pobrane 12.07.2021 z:
https://socialpress.pl/cyfrowe....