O (nie)idealnej żonie w czasach dynamicznych zmian – dylematy i wyzwania
			
	
 
Więcej
Ukryj
	
	
									
				1
				Katedra Socjologii, 
Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie, 
Nowoursynowska 166, bud. 4, 02-787 Warszawa, Polska
				 
			 
										
				
				
		
		 
			
			
		
		
		
		
		
			
			 
			Data publikacji: 31-12-2019
			 
		 			
		 
	
							
					    		
    			 
    			
    				    					Autor do korespondencji
    					    				    				
    					Małgorzata Helena Herudzińska   
    					Katedra Socjologii, 
Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie, 
Nowoursynowska 166, bud. 4, 02-787 Warszawa, Polska
    				
 
    			
				 
    			 
    		 		
			
							 
		
	 
		
 
 
Wychowanie w Rodzinie 2019;21(2):147-167
		
 
 
SŁOWA KLUCZOWE
STRESZCZENIE
Cel. Podkreśla się, że współczesne małżeństwa, w porównaniu do tych, które żyły dawniej i korzystały z gotowych wzorców, opartych na czytelnej dominacji męża nad żoną, mają trudniejsze zadanie, polegające na współpracy w zakresie wypracowywania wzorów wzajemnych relacji. Wskazuje się na przymus kreowania ról rodzinnych. Celem artykułu jest charakterystyka: modelu świadomościowego idealnej żony; przeszkód (i ich przyczyn) w realizacji 
wymogów roli żony przez współczesne kobiety (napięcie w roli); (nie)spełnionych oczekiwań żon wobec swoich mężów oraz umiejętności ich komunikowania współpartnerowi.
Metody. Analiza danych zastanych (m.in. urzędowych, ogólnodostępnych, wyniki badań innych badaczy) i wywołanych (badano kobiety żyjące w związku małżeńskim, z wykluczeniem osób w konflikcie okołorozwodowym; dobór próby – celowy realizowany ze strategią kuli śnieżnej; narzędzie badawcze – kwestionariusz wywiadu).
Wyniki. Dokonane analizy dają ogląd istniejących wyzwań i dylematów w wypełnianiu wymogów roli żony przez współczesne mężatki. Przede wszystkim nadmiar obowiązków (związany z pełnieniem roli gospodyni domowej, opiekunki czy matki, i niewystarczającym zaangażowaniem męża w prace na terenie gospodarstwa domowego) i brak czasu – to czynniki zakłócające pełnienie roli żony. W świadomości badanych istnieją utarte przekonania dotyczące tego, jakimi cechami powinna charakteryzować się wzorowa żona – wyniki ukazują nakładanie się tradycyjnego i nowoczesnego modelu współmałżonki, z przewagą tego pierwszego.
Wnioski. Rezultaty analiz zmuszają do postawienia m.in. pytania o to, co zrobić, aby współcześni małżonkowie mieli więcej sposobności na wspólne spędzanie czasu (tzw. „czasu we dwoje”). Przypominają o niebagatelnym znaczeniu komunikacji małżeńskiej w budowaniu poczucia szczęścia w małżeństwie.
		
	
		
REFERENCJE (37)
			
	1.
	
		Balcerzak-Paradowska, B. (2008). Polityka rodzinna w Polsce w aspekcie godzenia życia zawodowego i rodzinnego. W: C. Sadowska-Snarska, Thon Li (red.), Godzenie pracy zawodowej z rodziną w kontekście aktywizacji zawodowej kobiet. Białystok: Wydawnictwo Wyższej Szkoły Ekonomicznej.
		
	 
	 
 			
	2.
	
		Baniak, J. (2003). Dialog w małżeństwie i rodzinie jako czynnik więzi i trwałości wspólnotowej. Poznańskie Studia Teologiczne, 14.
		
	 
	 
 			
	3.
	
		Berger, P.L. (1995). Zaproszenie do socjologii. Warszawa: PWN.
		
	 
	 
 			
	4.
	
		Centrum Badania Opinii Społecznej (2012). Potrzeby prokreacyjne oraz preferowany i realizowany model rodziny: Komunikat z badań BS/61/2012. Pobrane 15.03.2018 z: www.cbos.pl.
		
	 
	 
 			
	5.
	
		Centrum Badania Opinii Społecznej (2013a). O roli kobiet w rodzinie: Komunikat z badań BS/30/2013. Pobrane 15.03.2018 z: www.cbos.pl.
		
	 
	 
 			
	6.
	
		Centrum Badania Opinii Społecznej (2013b). Rodzina – jej współczesne znaczenie i rozumienie: Komunikat z badań BS/33/2013. Pobrane 15.03.2018 z: www.cbos.pl.
		
	 
	 
 			
	7.
	
		Centrum Badania Opinii Społecznej (2013c). Społeczne oceny alternatyw życia małżeńskiego: Komunikat z badań BS/32/2013. Pobrane 12.03.2018 z: www.cbos.pl.
		
	 
	 
 			
	8.
	
		Centrum Badania Opinii Społecznej (2014). Co stanowi o udanym życiu?: Komunikat z badań nr 167/2014. Pobrane 15.03.2018 z: www.cbos.pl.
		
	 
	 
 			
	9.
	
		Centrum Badania Opinii Społecznej (2017). Sens życia – wczoraj i dziś: Komunikat z badań nr 41/2017. Pobrane 12.03.2018 z: www.cbos.pl.
		
	 
	 
 			
	10.
	
		Centrum Badania Opinii Społecznej (2018). Kobiety i mężczyźni na rynku pracy: Komunikat z badań nr 128/2018. Pobrane 12.01.2019 z: www.cbos.pl.
		
	 
	 
 			
	11.
	
		Comte, A. (1961). Metoda pozytywna w szesnastu wykładach. Skrótu dokonał J.É. Rigolage. Warszawa: PWN.
		
	 
	 
 			
	12.
	
		Dobosz, D., Gierczyk, M. (2014). „Dobra żona męża korona”– o rolach pełnionych przez europejskie kobiety od czasów starożytnych po współczesność. W: D. Dobosz, K. Joniec (red.), Współczesna kobieta – szkice do portretu na tle przemian społeczno-kulturowych. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.
		
	 
	 
 			
	13.
	
		Duch-Krzystoszek, D. (1996). Relacje między pracą domową i zawodową. W: J. Sikorska (red.), Kobiety i ich mężowie: studium porównawcze. Warszawa: Wydawnictwo IFiS PAN.
		
	 
	 
 			
	14.
	
		Duch-Krzystoszek, D. (2007). Kto rządzi w rodzinie: Socjologiczna analiza relacji w małżeństwie. Warszawa: Wydawnictwo IFiS PAN.
		
	 
	 
 			
	15.
	
		Główny Urząd Statystyczny. 100 lat Polski w liczbach 1918–2018. Pobrane 15.01.2019 z: 
http://stat.gov.pl.
 
		
	 
	 
 			
	16.
	
		Główny Urząd Statystyczny (2014). Kobiety i mężczyźni na rynku pracy. Pobrane 20.01.2019 z: 
http://stat.gov.pl.
 
		
	 
	 
 			
	17.
	
		Herudzińska, M.H. (2016). Strategie komunikacyjne w konfliktach: Od domowej wojny do integracji małżeństwa?. W: M. Podkowińska (red.), Komunikacja w rodzinie. Warszawa: Wydawnictwo SGGW.
		
	 
	 
 			
	18.
	
		Hochschild, A., Machung, A. (2003). The Second Shift. New York: Penguin Books.
		
	 
	 
 			
	19.
	
		Kamprowski, R. (2018). Miejsce i rola kobiety w rodzinie na przestrzeni wieków: Od Antyku po I wojnę światową: Zarys problematyki. Refleksje, 4. Pobrane 20.04.2018 z: 
http://hdl.handle.net/10593/38....
 
		
	 
	 
 			
	20.
	
		Kotlarska-Michalska, A. (1998). Małżeństwo jako związek, wspólnota, instytucja, podsystem i rodzaj stosunku społecznego. Roczniki Socjologii Rodziny, 10.
		
	 
	 
 			
	21.
	
		Kotlarska-Michalska, A. (2012). Główne kierunki przemian w kobiecych rolach małżeńskich i macierzyńskich. W: A. Kwak, M. Bieńko (red.), Wielość spojrzeń na małżeństwo i rodzinę,. Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego.
		
	 
	 
 			
	22.
	
		Kwak, A. (2014). Współczesny świat zmian – alternatywy dla małżeństwa. Acta Universitatis Lodziensis: Folia Sociologica, 51.
		
	 
	 
 			
	23.
	
		Matuszewska, M. (1990). Pełnienie społecznych ról rodzinnych przez młodych dorosłych i ich rozwój indywidualny. W: M. Tyszkowa (red.), Rodzina a rozwój jednostki: Praca zbiorowa. Poznań: nakład Centralnego Programu Badań Podstawowych CPBP 09.02.
		
	 
	 
 			
	24.
	
		Matyjas, B. (2016). Aktywność zawodowa kobiet na rynku pracy w świetle analiz i badań. Labor et Educatio, 4.
		
	 
	 
 			
	25.
	
		Nowak, W. (2001). System ról w rodzinach wiejskich w Polsce lat osiemdziesiątych. Roczniki Socjologii Rodziny, 13.
		
	 
	 
 			
	26.
	
		Paprzycka, E. (2010). Ambiwalencja – analiza socjalizacji kobiet w perspektywie gender. Przegląd Socjologiczny, 3(59).
		
	 
	 
 			
	27.
	
		Przybył, I. (2000). Małżeństwa bezdzietne – analiza socjologiczna. Niepublikowana praca doktorska. Poznań: Instytut Socjologii, Uniwersytet im. Adama Mickiewcza.
		
	 
	 
 			
	28.
	
		Pufal-Struzik, I. (2017). Aktywność zawodowa współczesnych kobiet – trudności w realizacji nowych ról i tradycyjnych obowiązków. Polskie Forum Psychologiczne, 22(2).
		
	 
	 
 			
	29.
	
		Rostowski, J. (1987). Zarys psychologii małżeństwa: Psychologiczne uwarunkowania dobranego związku małżeńskiego. Warszawa: PWN.
		
	 
	 
 			
	30.
	
		Ryś, M. (1999). Psychologia małżeństwa w zarysie.Warszawa: Centrum Metodyczne Pomocy Psychologiczno-Pedagogicznej Ministerstwa Edukacji Narodowej.
		
	 
	 
 			
			
	32.
	
		Slany, K., Krzaklewska, E., Warat, M. (2016). Wzory życia rodzinnego w kontekście równości płci – między tradycją a partnerstwem. W: I. Przybył, A. Żurek (red.), Role rodzinne między przystosowaniem a kreacją. Poznań: Wydawnictwo Naukowe Wydziału Nauk Społecznych Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza.
		
	 
	 
 			
	33.
	
		Szukalski, P. (2008). Ageizm – dyskryminacja ze względu na wiek. W: J.T. Kowaleski, P. Szukalski (red.), Starzenie się ludności Polski: Między demografią a gerontologią społeczną. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
		
	 
	 
 			
	34.
	
		Tyszka, Z. (1979). Socjologia rodziny. Warszawa: PWN.
		
	 
	 
 			
	35.
	
		Wachowiak, A. (red.) (2002). Przemiany orientacji życiowych kobiet zamężnych: Studium socjologiczne. Poznań: Wydawnictwo Fundacji Humaniora.
		
	 
	 
 			
			
	37.
	
		Żurek, A. (2016). Przymus kreowania ról rodzinnych. W: I. Przybył, A. Żurek (red.), Role rodzinne między przystosowaniem a kreacją. Poznań: Wydawnictwo Naukowe Wydziału Nauk Społecznych Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza.