Podstawowe cechy osobowości a kompetencje społeczne uczestników programu terapii substytucyjnej i ich rola w procesie zmian
Więcej
Ukryj
1
Zakład Profilaktyki i Resocjalizacji, Instytut Pedagogiki,
Wydział Nauk Historycznych i Pedagogicznych Uniwersytet Wrocławski, J. W. Dawida 1, 50-527 Wrocław, Polska
2
Lubuski Ośrodek Profilaktyki i Terapii Osób Uzależnionych i Współuzależnionych w Zielonej Górze, Jelenia 1A, 65- 090 Zielona Góra, Polska
Data publikacji: 31-12-2019
Autor do korespondencji
Dorota Rybczyńska-Abdel Kawy
Zakład Profilaktyki i Resocjalizacji, Instytut Pedagogiki,
Wydział Nauk Historycznych i Pedagogicznych Uniwersytet Wrocławski, J. W. Dawida 1, 50-527 Wrocław, Polska
Wychowanie w Rodzinie 2019;21(2):357-372
SŁOWA KLUCZOWE
STRESZCZENIE
Cel. Problematyka używania substancji psychoaktywnych ma sporą reprezentację w polskim dorobku naukowym, zwłaszcza w minionym 30-leciu. Wciąż jednak brak jest publikacji dotyczących tzw. grup specyficznych, które tworzą m.in. osoby problemowo używające jednej substancji – opioidów. W niniejszym artykule postanowiono przybliżyć zarys profilu osobowości osób uzależnionych od opioidów w aspekcie zależności między wybranymi cechami osobowości a kompetencjami społecznymi. Poznanie wskazanych
czynników odgrywa znaczącą rolę nie tylko w procesie terapii i resocjalizacji: we wczesnej fazie diagnozy polega ona na planowaniu pozytywnej zmiany, w okresie późniejszym pozwala tak zaplanować proces zmiany, aby zapobiec nawrotowi choroby.
Metoda. W badaniu wykorzystano wystandaryzowane testy psychologiczne (EPQ-R i KKS) oraz krótką ankietę. Zastosowano nieprobabalistyczny dobór próby. Badaniu poddano 50 osób uzależnionych od opioidów, uczestniczących w programie terapii substytucyjnej.
Wyniki i wnioski. Badania wykazały, że osoby neurotyczne deklarują większe problemy w sytuacjach wymagających bliskości z drugą osobą. Badania dostarczają wniosków dla praktyki terapeutycznej i resocjalizacyjnej. W programach tych warto
uwzględniać te formy pracy, które umożliwiają beneficjentom ćwiczenie pewności siebie i otwartości, oraz niewerbalne sposoby wyrażania uczuć, uwzględniające twórczą ekspresję. Kompetencje społeczne w zakresie intymności i bliskości można wzmacniać poprzez różne formy terapii, w tym dramy, treningi umiejętności i warsztaty, angażując dodatkowo rodziny uczestników terapii.
REFERENCJE (24)
1.
Bisaga, A., Wojnar, M. (2012). Farmakologiczne leczenie uzależnień. W: P. Jabłoński, B. Bukowska, J.C. Czabała (red.), Uzależnienie od narkotyków: Podręcznik dla terapeutów. Warszawa: Krajowe Biuro ds. Przeciwdziałania Narkomanii.
2.
Cierpiałkowska, L. (2008). Psychologia uzależnień. W: H. Sęk (red.), Psychologia kliniczna: T. 2. Warszawa: PWN.
3.
Eysenck, H.J. (1965). Sens i nonsens w psychologii. Warszawa: PWN.
4.
Fudalej, S., Wojnar, M. (2016). Wpływ leczenia substytucyjnego na funkcjonowanie społeczne i stan zdrowia osób uzależnionych od opioidów. Psychiatria, 13(4), 219-223.
5.
Hall, C.S., Lindzey, G., Campbell, J.B. (2013). Teorie osobowości. Warszawa: PWN.
6.
Johnson, D.W. (1992). Podaj dłoń. Warszawa: Polskie Towarzystwo Psychologiczne. Instytut Psychologii Zdrowia i Trzeźwości.
9.
Kruk, M. (2008). Struktura osobowości i kompetencje społeczne osób korzystających z pomocy w ośrodkach MONAR. Serwis Informacyjny Narkomania, 1(40).
10.
Marlatt, G., Bowen, S., Witkiewitz, K. (2013). Zapobieganie nawrotom picia: Dane empiryczne i kierunki rozwoju. W: P. Miller (red.), Terapia uzależnień: metody oparte na dowodach naukowych. Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego. DOI: 10.31338/uw.9788323513759.pp.219-235.
11.
Matczak, A., Knopp, K.A. (2013). Znaczenie inteligencji emocjonalnej w funkcjonowaniu człowieka. Warszawa: Wydawnictwo Liberi Libri.
12.
Monti, P.M., Abrams, D.B., Kadden, R.M., Cooney, N.L. (2007). Trening konstruktywnych zachowań. Warszawa: Instytut Psychologii Zdrowia. Polskie Towarzystwo Psychologiczne.
13.
Polański, A., Rybczyńska-Abdel Kawy, D. (2016). Rola metod psychospołecznych w terapii substytucyjnej pacjentów opioidowych. Świat Problemów, 5(280).
14.
Polański, A., Rybczyńska-Abdel Kawy, D. (2012). Jakość życia uczestników ambulatoryjnego programu leczenia substytucyjnego. W: D. Rybczyńska-Abdel Kawy (red.), Narkomania w zmieniającym się świecie: Wybrane aspekty. Łódź: PRINTPAP.
15.
Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 1 marca 2013 roku w sprawie leczenia substytucyjnego. Dz. U. 2013.368.
16.
Rybczyńska-Abdel Kawy, D. (2018). Cechy profilu osobowości pacjentów uzależnionych od substancji psychoaktywnych innych niż alkohol. W: A. Kamiński, M. Dobijański (red.), Uzależnienia jako wyzwanie dla współczesnego pedagoga resocjalizacyjnego. Warszawa - Wrocław: Ogólnopolskie Stowarzyszenie Pracowników Resocjalizacji, Uniwersytet Wrocławski.
17.
Sempruch-Malinowska, K., Zygadło, M. (2012). Redukcja szkód związanych z przyjmowaniem środków psychoaktywnych. W: P. Jabłoński, B. Bukowska, J.C. Czabała (red.), Uzależnienie od narkotyków: Podręcznik dla terapeutów. Warszawa: Krajowe Biuro ds. Przeciwdziałania Narkomanii.
18.
Siek, S. (1986). Struktura osobowości. Warszawa: Akademia Teologii Katolickiej.
19.
Strelau, J. (2002). Psychologia różnic indywidualnych. Warszawa: Scholar.
20.
Strelau, J., Doliński D. (red.) (2015). Psychologia akademicka: Podręcznik: T. 1. Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
21.
Syroka, K. (2010). Prawne aspekty leczenia substytucyjnego. Serwis Informacyjny Narkomania, 2.
22.
Tatarsky, A. (2012). Redukcja szkód w psychoterapii: Nowe podejście w leczeniu uzależnień od narkotyków i alkoholu. Warszawa: Krajowe Biuro ds. Przeciwdziałania Narkomanii.
23.
Ustawa z dnia 29 lipca 2005 roku o przeciwdziałaniu narkomanii (z późn. zm.). Dz. U. 2005.179.1485.
24.
Wodowski, G. (2013). Redukcja szkód związanych z używaniem narkotyków. Świat Problemów, 10.