Rodziny i więzi międzyludzkie w cyfrowym uwikłaniu
Więcej
Ukryj
1
Department of Education Sciences. Faculty of Pedagogy and Arts, Adam Mickiewicz University in Poznan [Zakład Nauk o Edukacji, Wydział Pedagogiczno- Artystyczny, Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu], Wieniawskiego 1, 61-712 Poznan, Poland
Data nadesłania: 01-01-2020
Data ostatniej rewizji: 30-06-2020
Data akceptacji: 30-06-2020
Data publikacji: 30-06-2020
Autor do korespondencji
Mirosława Ściupider-Młodkowska
Zakład Nauk o Edukacji, Wydział Pedagogiczno- Artystyczny,
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, Wieniawskiego 1, 61-712 Poznań,
Polska
Wychowanie w Rodzinie 2020;22(1):241-256
SŁOWA KLUCZOWE
STRESZCZENIE
Wprowadzenie. Niniejszy tekst jest próbą zmierzenia się z definicją rodzin cyfrowych
we współczesnej rzeczywistości, pełnej kontrastowości i niejednoznaczności. Ukazano
i zanalizowano w nim zmiany, jakie nastąpiły w paradygmacie życia rodzinnego na przestrzeni
ostatnich dziesięcioleci.
Cel. Artykuł ma na celu odpowiedzieć na pytanie: Jak zmieniły się współczesne rodziny
pod wpływem przemian kulturowych, a zwłaszcza przenikania do nich świata cyfrowych
relacji? Pytanie badawcze: Dlaczego można współcześnie mówić o rodzinnych więziach
cyfrowych?
Materiały i metody. Analiza literatury przedmiotu, wyjaśniająca podstawowe mechanizmy
zmiany. Analiza pojęć: kapitalizm inwigilacji (Shoshana Zuboff), narcyzm
kulturowy (Christopher Lasch), cyfrowa demencja (Manfred Spitzer), fałszywy
świat doskonałości (Mirosława Marody) . Rozważania popieram wieloletnią
metodologią naukową, wykorzystaną w projekcie Miłość w epoce Ja ( Ściupider-
Młodkowska, 2018), jak i praktycznym doświadczeniem pedagożki, dostrzegającej
trudności w funkcjonowaniu współczesnych rodzin w kontekście wpływu techniki na relacje międzyludzkie.
Wyniki. Dostrzeżono problemem niestabilnych i zagubionych więzi rodzinnych na skutek
psychicznego paraliżu i presji zewnętrznej wywieranej przez świat cyfrowy na realne decyzje
i funkcjonowanie rodzin.
Wnioski. Pedagogika rodziny, chcąca rozbudować sieć wsparcia dla rodzin cyfrowych,
powinna uczyć racjonalnego i krytycznego korzystania z komunikatorów medialnych.
Czas aktywności spędzony na cyfrowych relacjach obdziera współczesną rodzinę z jej
intymności i bliskości więzi oraz destrukcyjnie wychładza emocjonalność poprzez zamykanie
przestrzeni dla budowania relacji w świecie realnym.
REFERENCJE (29)
1.
Beck, U., Beck-Gernsheim, E. (2013). Miłość na odległość: Modele życia w epoce globalnej. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
2.
Burkacka, I. (2017). Monoparentalność, wielorodzina i rodzina zrekonstruowana: Współczesne nazwy modeli życia rodzinnego. Artes Humanae, 2, 61-94. DOI: 10.17951/artes.2017.2.61.
3.
Carr, N. (2013). Płytki umysł: Jak internet wpływa na nasz mózg. Gliwice: Wydawnictwo Helion.
4.
Dunifon, R., Kowaleski-Jones, L. (2002). Who’s in the house?: Race differences in cohabitation, single parenthood, and child development. Child Development, 73(4), 1249-1264. DOI: 10.1111/1467-8624.00470.
5.
Harari, Y. N. (2015). Sapiens: A Brief History of Humankind. London: Random House UK Ltd.
6.
Harari, Y.N. (2017). Homo deus: A brief history of tomorrow. London: Vinnage. DOI: 10.17104/9783406704024.
7.
Illich, I. (1971). Deschooling Society. New York: Éditions du Seuil.
8.
Ilnicki, R. (2011). Bóg cyborgów: Technika i transcendencja. Poznań: Wydawnictwo Naukowe Wydziału Nauk Społecznych UAM.
9.
Ilnicki, R. (2014). Filozofia i science fiction: Technoanamneza. Poznań: Wydawnictwo Naukowe Wydziału Nauk Społecznych UAM.
10.
Jarosz, E., Nowak, A. (2012). Dzieci ofiary przemocy w rodzinie: Raport Rzecznika Praw Dziecka: Funkcjonowanie znowelizowanej ustawy o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie. Warszawa: Rzecznik Praw Dziecka.
11.
Klichowski, M. (2014). Narodziny cyborgizacji: Nowa eugenika, transhumanizm i zmierzch edukacji. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM.
12.
Kowalski, S. (1974). Socjologia wychowania w zarysie. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
13.
Modrzewski, J., Rodzina jako przedmiot zainteresowania nauki pedagogicznej. Wykład wygłoszony w PWSZ w Lesznie (komputeropis w posiadaniu autorki).
14.
Nosowska, K. (2020). Powrót z Bambuko. Warszawa: Wydawnictwo Wielka Litera.
15.
Nowak-Dziemianowicz, M. (2006), Doświadczenia rodzinne w narracjach: Interpretacje sensów i znaczeń. Wrocław: Wydawnictwo Naukowe Dolnośląskiej Szkoły Wyższej.
16.
Nowak-Dziemianowicz, M. (2016). Walka o uznanie w narracjach: Jednostka i wspólnota w procesie poszukiwania tożsamości. Wrocław: Wydawnictwo Naukowe Dolnośląskiej Szkoły Wyższej.
17.
Reimer, E. (1971). School is dead: An essay on alternatives in education. London: Penguin Books.
19.
Spitzer, M. (2013). Cyfrowa demencja: W jaki sposób pozbawiamy rozumu siebie i swoje dzieci. Gdańsk: Wydawnictwo Dobra Literatura.
20.
Spitzer, M. (2021). Epidemia smartfonów: Czy jest zagrożeniem dla zdrowia, edukacji i społeczeństwa?. Gdańsk: Wydawnictwo Dobra Literatura.
21.
Sunderland, M. (2019). Odwrócona relacja: Kiedy problemy rodziców zabierają dzieciństwo. Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
22.
Ściupider, M. (2009), Młodzież studiująca w wybranych krajach UE wobec stabilizacji życiowej. W: M. Śmiałek (red.), W stronę przywództwa edukacyjnego: Relacje podmiotów (w) lokalnej przestrzeni edukacyjnej. Poznań – Kalisz: Wydawnictwo Wydziału Pedagogiczno-Artystycznego UAM.
23.
Ściupider-Młodkowska, M. (2018a). Miłość w epoce Ja: Studium socjopedagogiczne. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM.
24.
Ściupider-Młodkowska, M. (2018b). Konstruowane i doświadczane przez młodzież relacje partnerskie: Inicjacje środowisk rodzinnych. W: J. Modrzewski, A. Matysiak-Błaszczyk, E. Włodarczyk (red.), Środowiska uczestnictwa społecznego jednostek, kategorii i grup (doświadczenia socjalizacyjne i biograficzne). Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM.
25.
Ściupider-Młodkowska, M. (2021). Rodzina czy rodziny?: Strony paradygmatu wielorodzinności we współczesnej rzeczywistości ponowoczesnej (ss. 561-573). W: W. Ambrozik, J. Modrzewski (red.), Stanisław Kowalski – pamięć postaci uczonego i kontynuacja jego dorobku. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM. DOI: 10.14746/amup.9788323239178.
26.
Śliwerski, B. (2010). Współczesne teorie i nurty wychowania. Kraków: Oficyna Wydawnicza Impuls.
27.
Turner, J.H., Stets, J.E. (2009). Socjologia emocji. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
28.
Wesołowska, P., (2019). Świadomość pedagogiczna współczesnych rodziców oraz jej źródła. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM.
29.
Zuboff, S. (2020). Wiek kapitalizmu inwigilacji: Walka o przyszłość ludzkości na nowej granicy władzy. Poznań: Wydawnictwo Zysk i S-ka.