Solidaryzm miasta – praktyki opiekuńcze w Domu Powstańców w Warszawie
Więcej
Ukryj
1
Instytut Filozofii i Socjologii, Akademia Pedagogiki Specjalnej im. Marii Grzegorzewskiej,
Warszawa, Polska
Zaznaczeni autorzy mieli równy wkład w przygotowanie tego artykułu
Data nadesłania: 13-07-2025
Data akceptacji: 30-09-2025
Data publikacji online: 03-12-2025
Autor do korespondencji
Magda Prokopczuk
Instytut Filozofii i Socjologii, Akademia Pedagogiki Specjalnej im. Marii Grzegorzewskiej,
Szczęśliwicka 40, 02-353 Warszawa, Polska
SŁOWA KLUCZOWE
DZIEDZINY
STRESZCZENIE
Cel. Celem artykułu jest przedstawienie skutecznego modelu opieki nad osobami starszymi, opartego na indywidualizacji wsparcia oraz współpracy pracowników instytucji miejskich, organizacji pozarządowych i wolontariuszy. Artykuł ukazuje praktyki Domu Powstańców Warszawskich – instytucji prowadzonej przez miejską jednostkę Centrum Aktywności Międzypokoleniowej – jako przykład efektywnej polityki pro senioralnej, która realnie wpływa na jakość życia seniorów oraz ich poczucie godności i podmiotowości. Metody i materiały. Jest to drugi z cyklu artykuł, prezentujący materiał empiryczny z jakościowych badań, realizowanych metodą indywidualnych wywiadów pogłębionych z pracownikami i wolontariuszami Domu Powstańców Warszawskich oraz samymi powstańcami. Do analizy włączono także materiały zastane (strony internetowe, artykuły, broszury informacyjne etc.) dotyczące tej instytucji i jej praktyk. Wyniki i wnioski. Doświadczenia Domu Powstańców Warszawskich pokazują, jak istotna jest elastyczność i zdolność instytucji opiekuńczych do dostosowywania się do zmieniających się potrzeb osób starszych. Pandemia COVID-19 oraz pogarszający się stan zdrowia beneficjentów wymusiły przekształcenie pierwotnych funkcji placówki z kulturalno-społecznych na opiekuńczo-zdrowotne, co podkreśla znaczenie dynamicznego modelu wsparcia w polityce prosenioralnej. Kluczową rolę w tym procesie odgrywa miasto, które nie tylko finansuje działania instytucji, ale również aktywnie uczestniczy w diagnozowaniu potrzeb oraz tworzeniu warunków do ich skutecznej realizacji.
REFERENCJE (35)
1.
Agha, A., Kutney-Lee, A., Kinder, D., Shreve, & Keddem, S. (2021). “That is care that you just can’t fake!”: Identifying best practices for the care of Vietnam veterans at end of life. Journal of Pain and Symptom Management, 61(5), 983–990.
2.
Assmann J. (2019). Pamięć kulturowa: Pismo, zapamiętywanie i polityczna tożsamość w cywilizacjach starożytnych [Cultural memory: writing, remembering, and political identity in ancient civilizations]. Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego.
3.
Augé M. (2011). Nie-miejsca: Wprowadzenie do antropologii hipernowoczesności [Non-Places: An Introduction to the anthropology of hypermodernity]. Wydawnictwo Naukowe PWN.
4.
Bauman Z. (2008). Zindywidualizowane społeczeństwo [The individualized society]. Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
5.
Bee H. (2004). Psychologia rozwoju człowieka [Lifespan development]. Zyski S-ka Wydawnictwo.
6.
Berger P., & Luckmann T. (1983). Społeczne tworzenie rzeczywistości: Traktat z socjologii wiedzy [The social construction of reality: A treatise in the sociology of knowledge]. PIW.
7.
Bloeser, K. J., & Bausman, M. (2020). A scoping review of contemporary social work practice with veterans. Research on Social Work Practice, 30(1), 40–53.
8.
Czekanowski P. (2012). Społeczne aspekty starzenia się ludności w Polsce: Perspektywa socjologii starości. [Social aspects of population aging in Poland: The perspective of the sociology of old age]. Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego.
9.
Duch-Krzystoszek D., & Prokopczuk M. (2024). Wsparcie osób starszych i ich rodzin – studium Domu Powstańców Warszawskich [Support for seniors and their families – a case study of the Warsaw Uprising Veterans’ Home]. Wychowanie w Rodzinie, 31(3), 49–65.
10.
Elias N. (2008). Społeczeństwo jednostek [The society of individuals]. Wydawnictwo Naukowe PWN.
11.
Giddens A. (2001). Nowoczesność i tożsamość: „Ja” i społeczeństwo w epoce późnej nowoczesności [Modernity and self-identity: Self and society in the late modern age]. Wydawnictwo Naukowe PWN.
12.
Grzebalska W. (2013). Płeć powstania warszawskiego [The gender of the Warsaw uprising]. Instytut Badań Literackich PAN.
13.
Halbwachs M. (1969). Społeczne ramy pamięci [The social frameworks of memory]. Wydawnictwo Naukowe PWN.
14.
Harris C. (1983). Associational participation in old age. In D. Jerrome (Ed.), Ageing in modern society: Contemporary approaches (pp. 14–24). Croom Helm.
15.
Hirsch M. (2008). The generation of postmemory. Poetics Today, 29(1), 103–128.
16.
Jałowiecki, B., & Szczepański, M. S. (2010). Miasto i przestrzeń w perspektywie socjologicznej [City and space in a sociological perspective]. Wydawnictwo Naukowe Scholar.
17.
Jaś, M. (2018). Dom Wsparcia dla Powstańców Warszawskich oficjalnie otwarty: To miejsce, w którym będzie można odciąć się od miejskiego zgiełku. warszawa.naszemiasto.pl/dom-wsparcia-dla-powstancow-warszawskich-oficjalnie-otwarty/ar/c1-4822341.
18.
Kwiatkowski, P. T. (2008). Pamięć zbiorowa społeczeństwa polskiego w okresie transformacji [The collective memory of Polish society in the period of transformation]. Wydawnictwo Naukowe Scholar.
19.
Kwiatkowski, P. T. (2010). II wojna światowa jako doświadczenie narodowe [World War II as a national experience]. In P. T. Kwiatkowski, L. M. Nijakowski, B. Szacka, & A. Szpociński (Eds.), Między codziennością a wielką historią. Druga wojna światowa w pamięci zbiorowej społeczeństwa polskiego (pp. 133–199). Wydawnictwo Naukowe Scholar.
20.
Łuczewski, M. (2016) Kontrrewolucyjne pojęcie ,,Polityka historyczna” w Polsce [A counter-revolutionary concept” “Historical politics” in Poland]. Stan Rzeczy, 10, 221–257.
21.
Napiórkowski, M. (2016). Powstanie umarłych: Historia pamięci 1944–2014 [Rise of the dead: A history of memory 1944–2014]. Wydawnictwo Krytyki Politycznej.
22.
Narodowy Fundusz Zdrowia. (n.d.) Szczególne uprawnienia do korzystania ze świadczeń [Special rights to receive benefits]. Narodowy Fundusz Zdrowia Mazowiecki Oddział Wojewódzki w Warszawie. www.nfz-warszawa.pl/dla-pacjenta/co-kazdy-pacjentwiedziec-powinien/szczegolne-uprawnienia-do-korzystania-ze-swiadczen/.
23.
Olcoń-Kubicka M. (2009). Indywidualizacja a nowe formy wspólnotowości [Individualization and new forms of community]. Wydawnictwo Naukowe Scholar.
24.
Oldenburg, R. (1999). The great good place: Cafes, coffee shops, bookstores, bars, hair salons, and other hangouts at the heart of a community. Marlowe & Company.
25.
Sawicki J. Z. (2005). Bitwa o prawdę: Historia zmagań o pamięć Powstania Warszawskiego 1944–1989 [The battle for truth: A history of the struggle to remember the Warsaw uprising 1944–1989]. Wydawnictwo DiG.
26.
Stowarzyszenie Monopol Warszawski. (n.d.). Historia Domu Powstańców Warszawskich [History of the Warsaw Insurgents’ Home]. Stowarzyszenie Monopol Warszawski. www.monopolwarszawski.pl/dom-powstancow-warszawskich/historia.html.
27.
Szacka B. (2000). Pamięć społeczna [Social memory]. In H. Domański, W. Morawski, J. Mucha, M. Ofierska, J. Szacki, & M. Ziółkowski (Eds.), Encyklopedia socjologii (Vol. 3, pp. 52–56). Oficyna Naukowa. Oficyna Naukowa.
28.
Synak, B. (1987). Człowiek stary w rodzinie i społeczeństwie – niektóre aspekty przemian współczesnych [The elderly in the family and society – some aspects of contemporary changes]. Zdrowie Psychiczne, 4, 30–40.
29.
Towarzystwo Przyjaciół Warszawy. (n.d.) Dom Wsparcia dla Powstańców Warszawskich [Support home for Warsaw insurgents]. Towarzystwo Przyjaciół Warszawy. www.tpw.org.pl/dom-wsparcia-dla-powstancow-warszawskich.html.
30.
Urząd Miasta Stołecznego Warszawy. (n.d.) Dbamy o Powstańców Warszawskich [We care for Warsaw Insurgents]. Urząd Miasta Stołecznego Warszawy. um.warszawa. pl/-/dbamy-o-powstancow-warszawskich.
31.
Waniek D. (2011). Mity założycielskie – mity polityczne. Ich znaczenie w procesie kształtowania współczesnych podziałów społecznych [Founding myths – political myths. Their significance in shaping contemporary social divisions]. Państwo i Społeczeństwo, 4, 9–45.
32.
Warszawa Nasze Miasto. (n.d.). Dom Wsparcia dla Powstańców Warszawskich oficjalnie otwarty [Support Home for Warsaw Insurgents officially opened]. Warszawa Nasze Miasto.
https://warszawa.naszemiasto.p....
33.
Zbyrat T. (2014). Od instytucji totalnej ku demokratycznej? Domy pomocy społecznej w Polsce [From a totalitarian institution to a democratic one? Social welfare homes in Poland]. Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Pedagogicznego w Krakowie.
34.
Żychlińska, M. (2009). Muzeum Powstania Warszawskiego jako wehikuł polskiej pamięci zbiorowej [The Warsaw Uprising Museum as a vehicle of Polish collective memory]. Kultura i społeczeństwo, 53(3), 89–114.
35.
Żychlińska, M. (2016). Upiory (nie) pamięci: Ćwiczenia z widmontologii polskiej [Ghosts of (non)memory: Exercises in Polish hauntology]. Stan Rzeczy, 11, 260–273.