Bieżący numer
Online first
Archiwum
O czasopismie
Cele i zakres czasopisma
Wydawca i organ zarządzający
Zespół redakcyjny
Rada Naukowa
Kolegium Recenzentów
Indeksacja i współczynniki wpływu
Prawa autorskie i polityka otwartego dostępu
Źródła finansowania
Polityka prywatności
Dla autorów
Procedura publikacji
Procedura recenzowania
Wymogi redakcyjne
Etyka publikacji
Opłaty wydawnicze
Swobodna zabawa w przedszkolu - ku edukacyjnej wolności
1
Division of Theory of Education and Pedagogy of Care, Faculty of Social Sciences, University of Gdansk [Zakład Teorii Wychowania i Pedagogiki Opiekuńczej, Wydział Nauk Społecznych Uniwersytet Gdański], Bazynskiego 4, 80-309 Gdansk, Poland
Data nadesłania: 22-10-2021
Data ostatniej rewizji: 30-11-2021
Data akceptacji: 30-11-2021
Data publikacji: 31-12-2021
Autor do korespondencji
Katarzyna Kmita-Zaniewska
Zakład Teorii Wychowania i Pedagogiki Opiekuńczej, Wydział Nauk Społecznych Uniwersytet Gdański, Bażyńskiego 4, 80-309 Gdańsk, Polska
Zakład Teorii Wychowania i Pedagogiki Opiekuńczej, Wydział Nauk Społecznych Uniwersytet Gdański, Bażyńskiego 4, 80-309 Gdańsk, Polska
Wychowanie w Rodzinie 2021;25(2):81-97
SŁOWA KLUCZOWE
STRESZCZENIE
Cel. Celem artykułu jest ukazanie nieustrukturyzowanej, swobodnej zabawy jako naturalnej
aktywności dzieci oraz warunku ich holistycznego rozwoju.
Metody. Autorka dokonuje przeglądu teoretycznego na podstawie literatury przedmiotu.
Wyniki. Rodzice i nauczyciele jako animatorzy dziecięcej zabawy ograniczają najmłodszym
perspektywę rozwoju emocjonalnego, społecznego i fizycznego w naturalnych warunkach
socjalizacji, czyli w grupie rówieśniczej. Podczas swobodnej zabawy dzieci zdobywają
kompetencje niezbędne do podejmowania przyszłych ról, radzenia sobie w sytuacjach
konfliktowych, zmagania się z problemami, budowania relacji i odkrywania innowacyjnych
rozwiązań.
Wnioski. Pomimo świadomości potrzeb rozwojowych dzieci i korzyści płynących z respektowania
prawa do (swobodnej) zabawy, pozostawienie dzieciom wolności w decydowaniu
o sposobach zagospodarowania czasu może być dla nauczycieli przedszkoli oraz rodziców
dużym wyzwaniem, natomiast realizacja podejścia pedagogicznego, nasyconego zaufaniem
do dzieci, respektowaniem ich autonomii i samorządności – barierą, której nie zdołają przekroczyć.
REFERENCJE (43)
1.
Andrzejewska, J. (2018). Elastyczna przestrzeń uczenia się dziecka. Lubelski Rocznik Pedagogiczny, 37(1), 41-54. DOI: 10.17951/lrp.2018.37.1.41-54.
2.
Bilewicz-Kuźnia, B. (2017). Zabawa w koncepcji pedagogicznej Tiny Bruce. W: B. Bilewicz-Kuźnia (red.), Zabawa i zabawka: Konteksty, wartość, znaczenia (ss. 113-124). Lublin: Wydawnictwo UMCS.
3.
Bredikyte, M., Brandisauskiene, A. (2015). Zabawa i samoregulacja u dzieci w wieku przedszkolnym. W: E. Filipiak (red.), Nauczanie rozwijające we wczesnej edukacji według Lwa S. Wygotskiego: Od teorii do zmiany w praktyce (ss.111-131). Bydgoszcz: Artstudio.
4.
Brzezińska, A., Czub, T., Lutomski, G., Smykowski, B. (red.) (1995). Dziecko w zabawie i świecie języka. Poznań: Wydawnictwo Zysk i S-ka.
5.
Czub, T. (1995). Proces bawienia się i jego właściwości terapeutyczne. W: A. Brzezińska, T. Czub, G. Lutomski, B. Smykowski (red.), Dziecko w z zabawie i świecie języka (ss. 270-294), Poznań: Wydawnictwo Zysk i S-ka.
6.
Dziamska, D. Małyska, M., Wróblewska, M., Woźniak, J. (2017). Komentarz do podstawy programowej wychowania przedszkolnego i edukacji wczesnoszkolnej. W: Podstawa programowa wychowania przedszkolnego i kształcenia ogólnego dla szkoły podstawowej z komentarzem (ss. 48-55). Pobrane 16.02.2024 z: https://www.ore.edu.pl/wp-cont....
7.
Elkind, D. (2008). The power of play: Learning what comes naturally. American Journal of Play, 1(1), 1-6.
8.
Falkiewicz-Szult, M. (2006). Przemoc symboliczna w przedszkolu. Kraków: Oficyna Wydawnicza Impuls.
9.
Gawlicz, K. (2014). Gotowi do podporządkowania się: Edukacja przedszkolna jako proces kształtowania zdezintegrowanych podmiotów. W: D. Klus-Stańska (red.), (Anty)edukacja wczesnoszkolna (ss. 151-177). Kraków: Oficyna Wydawnicza Impuls.
10.
Gray, P. (2008). The value of play 1: The definition of play gives insights. Pobrane 30.12.2008 z: https://www.psychologytoday.co....
11.
Gray, P. (2015a). Wolne dzieci: Jak zabawa sprawia, że dzieci są szczęśliwsze, bardziej pewne siebie i lepiej się uczą. Podkowa Leśna: Wydawnictwo MiND.
12.
Gray, P. (2015b). Early academic training produces long-term harm. Pobrane 16.02.2024 z: https://www.psychologytoday.co....
13.
Hughes, F. (1999). Children, play and development. Thousand Oaks: Sage Publications.
14.
Huizinga, J. (2007). Homo ludens: Zabawa jako źródło kultury. Warszawa: Wydawnictwo Aletheia.
15.
Illeris, K. (2006). Trzy wymiary uczenia się: Poznawcze, emocjonalne i społeczne ramy współczesnej teorii uczenia się. Wrocław: Wydawnictwo Naukowe DSWE.
16.
International Play Association (2014). Declaration on the Importance of Play 2014. Pobrane 26.03.2021 z: http://ipaworld.org/wp-content....
17.
Karsten, L. (2005). It All used to be better?: Different generations on continuity and change in urban children’s daily use of space. Children’s Geographies, 3(3), 275-290. DOI: 10.1080/14733280500352912.
19.
Klus-Stańska, D. (2007). Behawiorystyczne źródła myślenia o nauczaniu, czyli siedem grzechów głównych edukacji, W: D. Klus-Stańska, E. Szatan, D. Bronk (red.), Wczesna edukacja: Między schematem a poszukiwaniem nowych ujęć teoretyczno-badawczych (ss. 15-27). Gdańsk: Wydawnictwo UG.
20.
Klus-Stańska, D. (2015). Wyjść poza instytucjonalną standaryzację dziecka: Nowe inspiracje teoretyczne dla wczesnej edukacji. Studia Pedagogiczne, 68, 15-32.
21.
Konwencja o Prawach Dziecka przyjęta przez Zgromadzenie Ogólne Narodów Zjednoczonych dnia 20 listopada 1989 r. Pobrane 20.04.2021 z: https://brpd.gov.pl/konwencja-....
22.
Kwaśniewska, M. (2009). Zabawa jako podstawowa forma aktywności dziecięcej. W: J. Karczewska, M. Kwaśniewska (red.), Dziecko sześcioletnie w szkole (ss. 79-89). Kielce: Wydawnictwo Pedagogiczne ZNP.
23.
Lasota, A. (2017). Responsywność opiekuna a poczucie autonomii dziecka we wczesnym dzieciństwie. Nauki o wychowaniu: Studia interdyscyplinarne, 2(5), 84-100. DOI: 10.18778/2450-4491.05.06.
25.
Miller, E., Almon, J. (2009). Crisis in the kindergarten: Why children need to play in school. Pobrane 17.02.2024 z: https://files.eric.ed.gov/full....
26.
Nowosad, I. (2001). Nauczyciel-wychowawca czasu polskich przełomów. Kraków: Oficyna Wydawnicza Impuls.
28.
Parczewska, T. (2018). Czas wolny jako jeden z wymiarów życia codziennego dzieci mieszkających w Polsce i Portugalii. Lubelski Rocznik Pedagogiczny, 36(1), 101-119. DOI: 10.17951/lrp.2017.36.1.101.
29.
Patte, M. (2015). The decline of unstructured play. Pobrane 17.02.2024 z: https://thegeniusofplay.org/ge....
30.
Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 14 lutego 2017 r. w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz podstawy programowej kształcenia ogólnego dla szkoły podstawowej, w tym dla uczniów z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu umiarkowanym lub znacznym, kształcenia ogólnego dla branżowej szkoły I stopnia, kształcenia ogólnego dla szkoły specjalnej przysposabiającej do pracy oraz kształcenia ogólnego dla szkoły policealnej. Dz. U. 2017.356.
31.
Schaffer, R.H. (2006). Rozwój społeczny: Dzieciństwo i młodość. Kraków: Wydawnictwo UJ.
32.
Sierkiewicz, E. (2000). Ostatni bastion, czyli jawne i ukryte wymiary pracy przedszkola. Kraków: Oficyna Wydawnicza Impuls.
33.
Smykowski, B. (2005). Wiek przedszkolny: Jak rozpoznać potencjał dziecka? W: A. I. Brzezińska (red.), Psychologiczne portrety człowieka: Praktyczna psychologia rozwojowa (ss. 165-205). Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
34.
Szymczak, J., Lemańska-Lewandowska, E., Wiśniewska M., Filipiak, E., Hakkarainen, P., Bredikyte, M., Skeryte-Kazlauskiene M., Lounassalo, J. (2017). Organizacja środowiska narracyjnego i uczenie się poprzez zabawę dzieci w wieku 3–8 lat. Bydgoszcz: Wydawnictwo UKW.
35.
Telka, L., Encyklopedia Dzieciństwa: Towarzyszenie w rozwoju. Pobrane 12.05.2021 z: http://encyklopediadziecinstwa....
36.
Telka, L. (2017). Wspieranie autonomii małego dziecka w placówce – wychowanek i wychowawca. Problemy Wczesnej Edukacji, 4(19), 6-20.
37.
Telka, L. (2020). O towarzyszeniu dziecku w rozwoju – zarys koncepcji wychowania w żłobku. Problemy Wczesnej Edukacji, 2(49), 71-80. DOI: 10.26881/pwe.2020.49.06.
39.
Waloszek, D. (2006). Pedagogika przedszkolna: Metamorfoza statusu i przedmiotu badań. Kraków: Wydawnictwo Naukowe Akademii Pedagogicznej.
40.
Wenner, M. (2009). The serious need for play. Pobrane 17.02.2024 z: https://www.scientificamerican....
41.
Wygotski, L. (1995). Zabawa i jej rola w rozwoju psychicznym dziecka. W: A. Brzezińska, T. Czub, G. Lutomski, B. Smykowski (red.), Dziecko w zabawie i świecie języka (ss. 67-88). Poznań: Wydawnictwo Zysk i S-ka.
42.
Zgromadzenie Ogólne ONZ (1959). Deklaracja Praw Dziecka. Pobrane 17.02.2024 z: https://libr.sejm.gov.pl/tek01....
43.
Zielińska, E. (2017). Blaski i cienie „nowej” podstawy programowej. Bliżej Przedszkola, 9, 12-15.
Udostępnij
ARTYKUŁ POWIĄZANY
© 2006-2024 Journal hosting platform by Bentus
Przetwarzamy dane osobowe zbierane podczas odwiedzania serwisu. Realizacja funkcji pozyskiwania informacji o użytkownikach i ich zachowaniu odbywa się poprzez dobrowolnie wprowadzone w formularzach informacje oraz zapisywanie w urządzeniach końcowych plików cookies (tzw. ciasteczka). Dane, w tym pliki cookies, wykorzystywane są w celu realizacji usług, zapewnienia wygodnego korzystania ze strony oraz w celu monitorowania ruchu zgodnie z Polityką prywatności. Dane są także zbierane i przetwarzane przez narzędzie Google Analytics (więcej).
Możesz zmienić ustawienia cookies w swojej przeglądarce. Ograniczenie stosowania plików cookies w konfiguracji przeglądarki może wpłynąć na niektóre funkcjonalności dostępne na stronie.
Możesz zmienić ustawienia cookies w swojej przeglądarce. Ograniczenie stosowania plików cookies w konfiguracji przeglądarki może wpłynąć na niektóre funkcjonalności dostępne na stronie.
