Wokół problematyki edukacji seksualnej w Polsce
 
Więcej
Ukryj
1
Department of Humanisation of Health Care and Sexology, University of Zielona Gora [Katedra Humanizacji Medycyny i Seksuologii, Uniwersytet Zielonogórski], Energetykow 2, 65-246 Zielona Gora, Poland
 
2
Faculty of Humanities and Pedagogy, Holly Cross University in Kielce [Wydział Humanistyczno-Pedagogiczny, Wszechnica Świętokrzyska w Kielcach], Orzeszkowej 15, 25-425 Kielce, Poland
 
 
Data nadesłania: 01-07-2020
 
 
Data ostatniej rewizji: 31-12-2020
 
 
Data akceptacji: 31-12-2020
 
 
Data publikacji: 31-12-2020
 
 
Autor do korespondencji
Joanna Dec-Pietrowska   

Katedra Humanizacji Medycyny i Seksuologii, Uniwersytet Zielonogórski, Energetyków 2, 65-246 Zielona Góra, Polska
 
 
Agnieszka Walendzik-Ostrowska   

Wydział Humanistyczno-Pedagogiczny, Wszechnica Świętokrzyska w Kielcach, Orzeszkowej 15, 25-425 Kielce, Polska
 
 
Wychowanie w Rodzinie 2020;23(2):229-242
 
SŁOWA KLUCZOWE
STRESZCZENIE
Wprowadzenie. Zagadnienia ludzkiej seksualności są niezwykle ważnym obszarem działalności edukacyjnej i wychowawczej, a potrzeby w zakresie edukacji seksualnej wydają się obecnie bezdyskusyjne. Ta konieczność wynika z szeregu współczesnych zjawisk społecznych, wśród których należy wymienić przede wszystkim przekształcanie się nowoczesnych ludzkich zbiorowości w społeczeństwa informatyczne (informacyjne). Przejawia się to w natychmiastowym i nieograniczonym dostępie do wielu źródeł wiedzy, przy jednoczesnym problemie z weryfikowaniem ich jakości i prawdziwości, a także w wysokim ryzyku natrafienia na treści szkodliwe i niebezpieczne. Nie bez znaczenia jest także zjawisko seksualizacji dzieci, rozumiane jako nadawanie im cech osób dojrzałych i atrakcyjnych seksualnie, przy jednoczesnym sprowadzaniu wartości osoby wyłącznie do jej fizyczności i wyglądu. Oprócz tego w sferze publicznej są obecne dwa dyskursy o edukacji seksualnej (konserwatywny i liberalny), silnie spolaryzowane i wzajemnie się wykluczające. Spór w tym kontekście w głównej mierze dotyczy potrzeby, celowości, założeń, wpływu, postaci, treści czy osób prowadzących edukację w zakresie seksualności. Dyskusja ta jest mocno upolityczniona i ma światopoglądowy charakter. Cel. Celem artykułu jest omówienie teoretycznych aspektów edukacji seksualnej. Przedstawiono różne ujęcia definicyjne i relacje pomiędzy edukacją a wychowaniem seksualnym, typy edukacji i ich skuteczność oraz historię wprowadzania treści z zakresu seksualności człowieka do polskich szkół. Wskazano najważniejsze cechy skutecznej i profesjonalnej edukacji seksualnej oraz zadania rodziny w tym zakresie. Materiały i metody. Dokumenty krajowe i międzynarodowe, literatura przedmiotu. Analiza treści.
REFERENCJE (28)
1.
Bieńko, M., Woźniak, M. (2017). Współczesne narracje w sferze wychowania i edukacji seksualnej w Polsce. Societas Communitas, 1(23), 15-36.
 
2.
Breuner, C.C., Mattson, G., (2016). Sexuality Education for Children and Adolescents. Pediatrics, 138(2), 1-11. DOI: 10.1542/peds.2016-1348.
 
3.
Bulkowski, K. i in. (2015). Opinie i oczekiwania młodych dorosłych (osiemnastolatków) oraz rodziców dzieci w wieku szkolnym wobec edukacji dotyczącej rozwoju psychoseksualnego i seksualności: Raport z badania. Warszawa: Instytut Badań Edukacyjnych.
 
4.
Centrum Badania Opinii Społecznej (2008). Postawy i zachowania seksualne młodych Polaków. Warszawa: CBOS.
 
5.
Chustecka, M. (2011). Analiza podręczników i podstawy programowej – przedmiot wychowanie do życia w rodzinie. W: M. Abramowicz (red.), Wielka nieobecna – o edukacji antydyskryminacyjnej w systemie edukacji formalnej w Polsce: Raport z badań (ss. 227-282). Warszawa: Towarzystwo Edukacji Antydyskryminacyjnej.
 
6.
Dec, J. (2012). Czym skorupka za młodu nasiąknie…, czyli o stereotypach dotyczących seksualności w podręcznikach do „Wychowania do życia w rodzinie”. W: Z. Lew-Starowicz, K. Waszyńska (red.), Przemiany seksualności w społeczeństwie współczesnym: Teoria i rzeczywistość (ss. 169-185). Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM.
 
7.
Dec-Pietrowska, J., Długołęcka, A., Paprzycka, E., Walendzik-Ostrowska, A., Waszyńska, K. (2016). Gender w edukacji seksualnej. W: I. Chmura-Rutkowska, M. Duda, M. Mazurek, A. Sołtysiak-Łuczak (red.), Gender w podręcznikach: Projekt badawczy: Raport: O projekcie: Metodologia badań: Wprowadzenie teoretyczne (t.1, ss. 242-257). Warszawa: Fundacja Feminoteka.
 
8.
Dec-Pietrowska, J., Paprzycka, E., Walendzik-Ostrowska, A. (2017). Czego (nie) dowiemy się o kobiecości i męskości?: Selektywność przekazu „edukacji seksualnej” w Polsce. Societas Communitas, 1(23), 103-119.
 
9.
Dzierzgowska, A., Rutkowska, E. (2008). Ślepa na płeć: Edukacja równościowa po polsku: Raport krytyczny. Warszawa: Fundacja Feminoteka.
 
10.
Długołęcka, A. (2006). Wychowanie i edukacja seksualna. W: Z. Lew-Starowicz, A. Długołęcka (red.), Edukacja seksualna (ss. 234-264). Warszawa: Wydawnictwo Świat Książki.
 
11.
Dora, M. (2013). Lepiej nie mówić: O edukacji seksualnej w Polsce. Przegląd Pedagogiczny, 2, 101-107.
 
12.
Grunseit, A. (1997). Impact of HIV and sexual health education on the sexual behaviour of young people: A review update, UNAIDS/97.4. Pobrane 26.02.2024 z: https://data.unaids.org/public....
 
13.
International Planned Parenthood Federation (2010). IPPF Framework for comprehensive sexuality education. Pobrane 26.02.2024 z: https://www.ippf.org/sites/def....
 
14.
Izdebski, Z., Wąż, K., Dec-Pietrowska, J. (2020). Wychowanie seksualne. W: H. Liberska, J. Trempała (red.), Psychologia wychowania: Wybrane problemy (ss. 431-444). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
 
15.
Izdebski, Z. (2012). Seksualność Polaków na początku XXI wieku: Studium badawcze. Kraków: Wydawnictwo UJ.
 
16.
Kirby, D. (2001). Emerging Answers: Research Findings on Programs to Reduce Teen Pregnancy (Summary). American Journal of Health Education, 32(6), 348-355. DOI: 10.1080/19325037.2001.10603497.
 
17.
Kozakiewicz, M. (1969). U podstaw wychowania seksualnego. Warszawa: Państwowy Zakład Wydawnictw Lekarskich.
 
18.
Kozakiewicz, M. (1987). Cele i zadania wychowania seksualnego oraz przysposobienia do życia w rodzinie. W: M. Kozakiewicz, Z. Lew-Starowicz (red.), Przysposobienie do życia w rodzinie (ss. 34-42). Warszawa: Państwowy Zakład Wydawnictw Lekarskich.
 
19.
Martino, S.C., Elliott, M.N., Corona, R., Kanouse, D.E., Schuster, M.A. (2008). Beyond the “Big Talk”: The Roles of Breadth and Repetition in Parent-Adolescent Communication About Sexual Topics, Pediatrics, 121(3), e612-e618. DOI: 10.1542/peds.2007-2156.
 
20.
Obuchowska, I., Jaczewski, A. (2002). Rozwój erotyczny. Warszawa: Wydawnictwo Akademickie Żak.
 
21.
Paprzycka, E., Dec-Pietrowska, J., Walendzik-Ostrowska, A. (2016). Różnica versus różnorodność – konteksty definiowania kobiecości i męskości w podręcznikach do przedmiotu Wychowanie do życia w rodzinie: Analiza jakościowa. W: I. Chmura-Rutkowska, M. Duda, M. Mazurek, A. Sołtysiak-Łuczak (red.), Gender w podręcznikach: Projekt badawczy: Raport: Raporty przedmiotowe i rekomendacje (t. 3, ss. 140-165). Warszawa: Fundacja Feminoteka.
 
22.
Shtarkshall, R.A., Santelli, J.S., Hirsch, J.S., (2007). Sex education and sexual socialization: roles for educatorsand parents. Perspectives on Sexual and Reproductive Health, 39(2), 116-119. DOI: 10.1363/3911607.
 
23.
Trawińska, M. (1996). Wychowanie seksualne. W: M. Trawińska, Z. Cendrowski (red.), Popularny słownik wychowania prorodzinnego i seksualnego (ss. 297-298). Warszawa: Agencja Promo-Lider.
 
24.
UNESCO (2009). International technical guidance on sexuality education: Vol 2: Topics and learning objectives. Pobrane 02.01.2010 z: https://www.gfmer.ch/SRH-Cours....
 
25.
Ustawa z dnia 7 stycznia 1993 r. O planowaniu rodziny, ochronie płodu ludzkiego i warunkach dopuszczalności przerywania ciąży (1993). Dz.U.1993.17.78.
 
26.
Walendzik-Ostrowska, A., (2009). Edukacja seksualna a profilaktyka HIV. Remedium, 11(201), 28-29.
 
27.
Walendzik-Ostrowska, A. (2016). Problemy edukacji seksualnej w Polsce. W: M. Adamczyk, I. Shaposhnykova (red.), Current issues and problems of social sciences (ss. 37-43). Kherson – Kielce: Publishing House Helvetica.
 
28.
Winkelmann, Ch. (red.) (2012). Standardy edukacji seksualnej w Europe: Podstawowe zalecenia dla decydentów oraz specjalistów zajmujących się edukacją i zdrowiem. Lublin: Wydawnictwo Czelej.
 
Deklaracja dostępności
 
eISSN:2300-5866
ISSN:2082-9019
Journals System - logo
Scroll to top