„Z reguły zaczynamy kopać studnię, dopiero wtedy jak dom już się pali”. Profesjonaliści o systemie wspierania rodziny
 
 
Więcej
Ukryj
1
Institute of Pedagogy, Faculty of Social Sciences, University of Silesia in Katowice [Instytut Pedagogiki, Wydział Nauk Społecznych, Uniwersytet Śląski w Katowicach], Grazynskiego 53, 40-126 Katowice, Poland
 
 
Data nadesłania: 18-09-2022
 
 
Data ostatniej rewizji: 16-11-2022
 
 
Data akceptacji: 16-11-2022
 
 
Data publikacji: 13-12-2022
 
 
Autor do korespondencji
Jan Basiaga   

Instytut Pedagogiki, Wydział Nauk Społecznych, Uniwersytet Śląski w Katowicach, Grażyńskiego 53, 40-126 Katowice, Polska
 
 
Wychowanie w Rodzinie 2022;28(3):171-191
 
SŁOWA KLUCZOWE
STRESZCZENIE
Wprowadzenie. Polski system opiekuńczy ukierunkowany jest na wspieranie rodziny w przezwyciężaniu trudnych sytuacji życiowych. Działania pomocowe mają spowodować ograniczenie konieczności ingerowania w prawa rodzicielskie, wzmacniając jednocześnie skuteczność działań reintegracyjnych umożliwiających przywrócenie rodziny dziecku. Cel. Praktyka opiekuńcza pokazuje, że w Polsce średnio 33 procent dzieci wychowujących się w pieczy zastępczej wraca do rodziny własnej. W powiecie, który został objęty aktualnym badaniem niespełna 19 procent dzieci udaje się przywrócić rodzinę własną. Celem badania jest próba odpowiedzi na pytanie: Jakie czynniki determinują niską efektywność systemu wsparcia rodziny? Metoda badań. W badaniu zastosowano jakościowe studium przypadku. Do zebrania danych wykorzystano technikę wywiadu grupowego, częściowo kierowanego, skoncentrowanego na problemie. Wywiad realizowany był w dwóch grupach fokusowych. Wyniki. W analizie tematycznej zidentyfikowano istotne problemy, które obie grupy fokusowe uwzględniły w swoich ocenach systemu wsparcia rodziny. Trzy z nich zostały zdefiniowane jako te, które w największym stopniu wpływają na jakość jego funkcjonowania. Wyniki badania pokazują, że na niską efektywność systemu wsparcia rodziny wpływają przede wszystkim zbyt późno podejmowane decyzje o potrzebie objęcia rodziny wsparciem społecznym. Problem ten jest dostrzegany na każdym etapie rozwoju niekorzystnych zjawisk w rodzinie. W rezultacie następuje utrwalanie się dysfunkcjonalności rodziny, co w dużym stopniu wpływa na niską efektywność systemu opiekuńczego oraz znaczące ograniczenie możliwości realizowania skutecznej pracy reintegracyjnej.
 
REFERENCJE (59)
1.
Akin, B. A. (2011). Predictors of foster care exits to permanency: A competing risks analysis of reunification, guardianship, and adoption. Children and Youth Services Review, 33(6), 999-1011. DOI:10.1016/j.childyouth.2011.01.008.
 
2.
Arad-Davidzon, B., Benbenishty, R. (2008). The role of workers’ attitudes and parent and child wishes in child protection workers’ assessments and recommendation regarding removal and reunification. Children and Youth Services Review, 30(1), 107-121. DOI: 10.1016/J.CHILDYOUTH.2007.07.003.
 
3.
Barth, R. P., Weigensberg, E. C., Fisher, P. A., Fetrow, B., Green, R. L. (2008). Reentry of elementary aged children following reunification from foster care. Children and Youth Services Review, 30(4), 353- 364. DOI: 10.1016/j.childyouth.2007.10.002.
 
4.
Basiaga, J. (2014a). Problematyka sieroctwa w publikacjach medialnych. Problemy Opiekuńczo--Wychowawcze, 4, 11-20.
 
5.
Basiaga, J. (2014b). Zawodowa miłość. O opiece nad dziećmi w pogotowiach rodzinnych. Warszawa: Wydawnictwo Akademickie „Żak”.
 
6.
Basiaga, J. P., Róg, A., Zięba-Kołodziej, B. (2018). Professional foster families in the reunification process - Polish experience. Child and Family Social Work, 23(4), 649-656. DOI: 10.1111/CFS.12460.
 
7.
Benbenishty, R., Davidson-Arad, B., López, M., Devaney, J., Spratt, T., Koopmans, C., Knorth, E. J., Witteman, C. L. M., Del Valle, J. F., Hayes, D. (2015). Decision making in child protection: An international comparative study on maltreatment substantiation, risk assessment and interventions recommendations, and the role of professionals’ child welfare attitudes. Child Abuse and Neglect, 49, 63-75. DOI: 10.1016/J.CHIABU.2015.03.015.
 
8.
Brunnberg, E., Pećnik, N. (2006). Assessment processes in social work with children at risk in Sweden and Croatia. International Journal of Social Welfare, 16(3), 231-241. DOI: 10.1111/j.1468-2397.2006.00456.x.
 
9.
Cheng, T. C. (2010). Factors associated with reunification: A longitudinal analysis of long-term foster care. Children and Youth Services Review, 32(10), 1311-1316. DOI: 10.1016/j.childyouth.2010.04.023.
 
10.
Choi, S., Ryan, J. P. (2007). Co-occurring problems for substance abusing mothers in child welfare: Matching services to improve family reunification. Children and Youth Services Review, 29(11), 1395-1410. DOI: 10.1016/j.childyouth.2007.05.013.
 
11.
Connell, C. M., Katz, K. H., Saunders, L., Tebes, J. K. (2006). Leaving foster care-the influence of child and case characteristics on foster care exit rates. Children and Youth Services Review, 28(7), 780-798. DOI: 10.1016/J.CHILDYOUTH.2005.08.007.
 
12.
Creswell, J. W. (2013). Projektowanie badań naukowych. Badania jakościowe, ilościowe i mieszane. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
 
13.
Delfabbro, P., Barber, J., Cooper, L. (2003). Predictors of short-term reunification in South Australia substitute care. Child Welfare, 82(1), 27-51.
 
14.
Delfabbro, P., Borgas, M., Rogers, N., Jeffreys, H., Wilson, R. (2009). The social and family backgrounds of infants in South Australian out-of-home care 2000-2005: Predictors of subsequent abuse notifications. Children and Youth Services Review, 31(2), 219-226. DOI: 10.1016/j.childyouth.2008.07.023.
 
15.
Delfabbro, P., Fernandez, E., McCormick, J., Kettler, L. (2013). Reunification in a complete entry cohort: A longitudinal study of children entering out-of-home care in Tasmania, Australia. Children and Youth Services Review, 35(9), 1592-1600. DOI: 10.1016/j.childyouth.2013.06.012.
 
16.
Esposito, T., Trocmé, N., Chabot, M., Collin-Vézina, D., Shlonsky, A., Sinha, V. (2014). Family reunification for placed children in Québec, Canada: A longitudinal study. Children and Youth Services Review, 44, 278-287. DOI: 10.1016/j.childyouth.2014.06.024.
 
17.
Farmer, E., Wijedasa, D. (2013). The reunification of looked after children with their parents: What contributes to return stability?. British Journal of Social Work, 43(8), 1611-1629. DOI: 10.1093/BJSW/BCS066.
 
18.
Fernandez, E., Lee, J. S. (2013). Accomplishing family reunification for children in care: An Australian study. Children and Youth Services Review, 35(9), 1374-1384. DOI: childyouth.2013.05.006.
 
19.
Fernandez, E., Lee, J. S. (2011). Returning children in care to their families: Factors associated associated with the speed of reunification [Powrót dzieci przebywających w placówkach opiekuńczych do ich rodzin: Czynniki związane z szybkością ponownego łączenia rodzin]. Child Indicators Research, 4(4), 749-765. DOI: 10.1007/s12187-011-9121-7.
 
20.
Flick, U. (2012). Projektowanie badania jakościowego. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
 
21.
Główny Urząd Statystyczny (2020). Pomoc społeczna i opieka nad dzieckiem i rodziną w 2019 roku. Warszawa: GUS. Pobrane z: https://stat.gov.pl/obszary-te... [Pobrano 17.11.2023].
 
22.
Gold, N., Benbenishty, R., Osmo, R. (2001). A comparative study of risk assessments and recommended interventions in Canada and Israel. Child Abuse and Neglect, 25(5), 607-622. DOI: 10.1016/S0145-2134(01)00228-9.
 
23.
Green, B. L., Rockhill, A., Furrer, C. (2007). Does substance abuse treatment make a difference for child welfare case outcomes? A statewide longitudinal analysis. Children and Youth Services Review, 29(4), 460-473. DOI: 10.1016/j.childyouth.2006.08.006.
 
24.
Harris, M. S., Courtney, M. E. (2003b). The interaction of race, ethnicity, and family structure with respect to the timing of family reunification. Children and Youth Services Review, 25(5-6), 409-429. DOI: 10.1016/S0190-7409(03)00029-X.
 
25.
Hayward, R. A., DePanfilis, D. (2007). Foster children with an incarcerated parent: Predictors of reunification. Children and Youth Services Review, 29(10), 1320-1334. DOI: 10.1016/j.childyouth.2007.05.005.
 
26.
Hines, A. M., Lee, P. A., Osterling, K. L., Drabble, L. (2007). Factors predicting family reunification for African American, Latino, asian and white families in the child welfare system. Journal of Child and Family Studies, 16(2), 275-289. DOI: 10.1007/S10826-006-9085-2.
 
27.
Jones, L. (1998). The social and family correlates of successful reunification of children in foster care. Children and Youth Services Review, 20(4), 305-323. DOI: 10.1016/s0190-7409(98)00009-7.
 
28.
Kaczmarek, M. (2012). Szanse i bariery realizacji ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej. Problemy Opiekuńczo-Wychowawcze, 2, 3-14.
 
29.
Karski, R. L. (1999). Key decisions in child protective services: Report investigation and court referral. Children and Youth Services Review, 21(8), 643-656. DOI: 10.1016/S0190-7409(99)00044-4.
 
30.
Kortenkamp, K., Geen, R., Stagner, M. (2004). The role of welfare and work in predicting foster care reunification rates for children of welfare recipients. Children and Youth Services Review, 26(6), 577-590. DOI: 10.1016/j.childyouth.2004.02.012.
 
31.
Križ, K., Skivenes, M. (2013). Systemic differences in views on risk: A comparative case vignette study of risk assessment in England, Norway and the United States (California). Children and Youth Services Review, 35(11), 1862-1870. DOI: 10.1016/j.childyouth.2013.09.001.
 
32.
Landsverk, J., Davis, I., Ganger, W., Newton, R., Johnson, I. (1996). Impact of child psychological functioning on reunification from out-of-home placement. Children and Youth Services Review, 18(4/5), 447-462. DOI: 10.1016/0190-7409(96)00014-X.
 
33.
Leathers, S. J., Falconnier, L., Spielfogel, J. E. (2010a). Predicting family reunification, adoption, and subsidized guardianship among adolescents in foster care. American Journal of Orthopsychiatry, 80(3), 422-431. DOI: 10.1111/J.1939-0025.2010.01045.X.
 
34.
López, M., Fluke, J. D., Benbenishty, R., Knorth, E. J. (2015). Commentary on decision-making and judgments in child maltreatment prevention and response: An overview. Child Abuse and Neglect, 49, 1-11. DOI: 10.1016/j.chiabu.2015.08.013.
 
35.
Luberadzka-Gruca, J. (2011). Wspieranie rodziny i piecza zastępcza w świetle nowej ustawy. Problemy Opiekuńczo-Wychowawcze, 10, 11-19.
 
36.
Malm, K. E., Zielewski, E. H. (2009a). Nonresident father support and reunification outcomes for children in foster care. Children and Youth Services Review, 31(9), 1010-1018. DOI: 10.1016/J.CHILDYOUTH.2009.04.016.
 
37.
Marsh, J. C., Ryan, J. P., Choi, S., Testa, M. F. (2006). Integrated services for families with multiple problems: Obstacles to family reunification. Children and Youth Services Review, 28(9), 1074-1087. DOI: 10.1016/J.CHILDYOUTH.2005.10.012.
 
38.
McSherry, D., Weatherall, K., Larkin, E., Malet, M. F., Kelly, G. (2010). Who goes where? Young children’s pathways through care in Northern Ireland [Kto gdzie idzie? Ścieżki rozwoju małych dzieci w Irlandii Północnej]. Adoption and Fostering, 34, 123-137. DOI: 10.1177/030857591003400205.
 
39.
Ministerstwo Rodziny i Polityki Społecznej (2021). Informacja Rady Ministrów o realizacji w roku 2020 ustawy z dnia 9 czerwca 2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej. Pobrane z: https://www.gov.pl/web/rodzina... [Pobrano 17.11.2023].
 
40.
Munro, E. (2019). Decision-making under uncertainty in child protection: Creating a just and learning culture [Podejmowanie decyzji w warunkach niepewności w ochronie dzieci: Tworzenie kultury sprawiedliwej i uczącej się]. Child and Family Social Work, 24(1), 123-130. DOI: 10.1111/CFS.12589.
 
41.
Noonan, K., Burke, K. (2005). Termination of parental rights: Which foster care children are affected? [Wypowiedzenie praw rodzicielskich: Których dzieci z pieczy zastępczej to dotyczy?]. Social Science Journal, 42(2), 241-256. DOI: 10.1016/J.SOSCIJ.2005.03.012.
 
42.
Osmo, R., Benbenishty, R. (2004). Children at risk: Rationales for risk assessments and interventions [Dzieci zagrożone: Przesłanki do oceny ryzyka i interwencji]. Children and Youth Services Review, 26(12), 1155-1173. DOI: 10.1016/j.childyouth.2004.05.006.
 
43.
Rosenberg, S. A., Robinson, C. C. (2004). Out-of-home placement for young children with developmental and medical conditions [Umieszczenie poza domem małych dzieci z zaburzeniami rozwojowymi i medycznymi]. Children and Youth Services Review, 26(8), 711-723. DOI: 10.1016/j.childyouth.2004.02.016.
 
44.
Rubacha, K. (2008). Metodologia badań nad edukacją. Warszawa: Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne.
 
45.
Schaeffer, C. M., Swenson, C. C., Tuerk, E. H., Henggeler, S. W. (2013). Comprehensive treatment for co-occurring child maltreatment and parental substance abuse: Outcomes from a 24-month pilot study of the MST-Building Stronger Families program [Kompleksowe leczenie współwystępowania przemocy wobec dzieci i nadużywania substancji przez rodziców: Wyniki 24-miesięcznego badania pilotażowego programu MST-Building Stronger Families]. Child Abuse and Neglect, 37(8), 596-607. DOI: 10.1016/J.CHIABU.2013.04.004.
 
46.
Shaw, T. V. (2006). Reentry into the foster care system after reunification [Powrót do systemu opieki zastępczej po połączeniu z rodziną]. Children and Youth Services Review, 28(11), 1375-1390. DOI: 10.1016/j.childyouth.2006.02.006.
 
47.
Shaw, T. V. (2010). Reunification from foster care: Informing measures over time [Ponowne łączenie rodzin z pieczy zastępczej: Informowanie o środkach w czasie]. Children and Youth Services Review, 32(4), 475-481. DOI: 10.1016/j.childyouth.2009.09.013.
 
48.
Stake, R. S. (2014). Jakościowe studium przypadku. W: N. K. Denzin, Y. S. Lincoln (Red.), Metody badań jakościowych, t. 1. (s. 623-654). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
 
49.
Ubbesen, M. B., Petersen, L., Mortensen, P. B., Kristensen, O. S. (2012). Out of care and into care again: A Danish register-based study of children placed in out-of-home care before their third birthday [Poza opieką i ponownie pod opieką: Duńskie badanie oparte na rejestrze dzieci umieszczonych w opiece pozadomowej przed trzecimi urodzinami]. Children and Youth Services Review, 34(11), 2147-2155. DOI: 10.1016/j.childyouth.2012.07.014.
 
50.
Ustawa o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej, Dz. U. 2011, nr 149, poz. 887.
 
51.
van Santen, E. (2010). Predictors of exit type and length of stay in non-kinship family foster care - The German experience [Predyktory typu wyjścia i długości pobytu w rodzinnej pieczy zastępczej niespokrewnionej - Doświadczenia niemieckie]. Children and Youth Services Review, 32(10), 1211-1222. DOI: 10.1016/j.childyouth.2010.04.001.
 
52.
Vanderploeg, J. J., Connell, C. M., Caron, C., Saunders, L., Katz, K. H., Tebes, J. K. (2007). The impact of parental alcohol or drug removals on foster care placement experiences: A matched comparison group study [Wpływ usunięcia rodziców z domu pod wpływem alkoholu lub narkotyków na doświadczenia związane z umieszczeniem w pieczy zastępczej: Badanie z dopasowaną grupą porównawczą]. Child Maltreatment, 12(2), 125-136. DOI: 10.1177/1077559507299292.
 
53.
Wells, K., Guo, S. (2004). Reunification of foster children before and after welfare reform [Łączenie dzieci z rodzin zastępczych przed i po reformie opieki społecznej]. Social Service Review, 78(1), 74-95. DOI: 10.1086/380766.
 
54.
Wells, K., Guo, S. (2006). Welfare reform and child welfare outcomes: A multiple-cohort study [Reforma opieki społecznej a wyniki opieki nad dziećmi: Badanie z udziałem wielu kohort]. Children and Youth Services Review, 28(8), 941-960. DOI: 10.1016/j.childyouth.2005.10.009.
 
55.
Wulczyn, F. (2003). Closing the gap: Are changing exit patterns reducing the time African American children spend in foster care relative to caucasian children? [Zamykanie luki: Czy zmieniające się wzorce wyjścia zmniejszają czas, jaki afroamerykańskie dzieci spędzają w pieczy zastępczej w stosunku do dzieci rasy kaukaskiej?] Children and Youth Services Review, 25(5-6), 431-462. DOI: 10.1016/S0190-7409(03)00030-6.
 
56.
Wulczyn, F. (2004). Family reunification [Łączenie rodzin]. Future of Children, 14(1), 95-113. DOI: 10.2307/1602756.
 
57.
Wulczyn, F., Chen, L., Courtney, M. (2011). Family reunification in a social structural context [Łączenie rodzin w społecznym kontekście strukturalnym]. Children and Youth Services Review, 33(3), 424-430. DOI: 10.1016/j.childyouth.2010.06.021.
 
58.
Wulczyn, F., Kogan, J., Harden, B. J. (2003). Placement stability and movement trajectories [Stabilność umieszczenia i trajektorie ruchu]. Social Service Review, 77(2), 212-236. DOI: 10.1086/373906.
 
59.
Yampolskaya, S., Armstrong, M. I., Vargo, A. C. (2007). Factors associated with exiting and reentry into out-of-home care under Community-Based Care in Florida [Czynniki związane z wyjściem i powrotem do opieki pozadomowej w ramach Community-Based Care na Florydzie]. Children and Youth Services Review, 29(10), 1352-1367. DOI: 10.1016/j.childyouth.2007.05.010.
 
eISSN:2300-5866
ISSN:2082-9019
Journals System - logo
Scroll to top