Trajektorie rodzinne jako istotny element kształtowania strategii radzenia sobie w kryzysie na przykładzie województwa śląskiego
Więcej
Ukryj
1
Institute of Sociology, Faculty of Social Sciences, Silesian University in Katowice [Instytut Socjologii, Wydział Nauk Społecznych, Uniwersytet Śląski w Katowicach], Bankowa 12, 40-007 Katowice, Poland
Data nadesłania: 22-07-2021
Data ostatniej rewizji: 27-10-2022
Data akceptacji: 27-10-2022
Data publikacji: 13-12-2022
Autor do korespondencji
Dorota Nowalska-Kapuścik
Instytut Socjologii, Wydział Nauk Społecznych, Uniwersytet Śląski w Katowicach,
Bankowa 12, 40-007 Katowice, Polska
Wychowanie w Rodzinie 2022;28(3):155-170
SŁOWA KLUCZOWE
STRESZCZENIE
Wprowadzenie. Zasadniczo należy przyjąć, że koleje losów rodziny, a także empiria
wczesnego okresu życia, nie pozostają bez wpływu na kultywowane nawyki i metody postępowania,
przejawiające się w dostępnych i wyuczonych wzorach konsumpcyjnych. Odwoływanie
się do doświadczeń poprzednich pokoleń jest szczególnie istotne w momencie
pojawiania się problemów finansowych.
Cel. Celem artykułu jest próba ukazania możliwości wykorzystania teoretycznej koncepcji
trajektorii do analizy interakcyjnych i biograficznych mechanizmów radzenia sobie w sytuacjach
kryzysowych. W sposób szczególny zwrócono uwagę na to, w jaki sposób osoby
doświadczające kryzysu opisują i wyjaśniają te zdarzenia oraz czy tworzone przez nich
strategie radzenia sobie wykorzystują metody dostępne w biografii danej rodziny.
Materiały i metody. Źródłem danych badawczych są wywiady przeprowadzone z dwudziestoma
osobami doświadczającymi kryzysu.
Wyniki. Podejmowane przez rozmówców strategie radzenia sobie w dużej mierze koncentrują
się na minimalizowaniu strat, reorganizacji wydatków, poszerzaniu presumpcji
i ochronie dostępnych zasobów. Wyniki badań ukazują, że doświadczanie (w trajektorii rodziny) trudności finansowych stanowi istotny element kształtujący umiejętność radzenia
sobie z problemami w przyszłości.
REFERENCJE (24)
1.
Badura-Madej, W. (1999). Podstawowe pojęcia teorii kryzysu i interwencji kryzysowej. W: W. Badura-Madej (opr.), Wybrane zagadnienia interwencji kryzysowej: Poradnik dla pracowników socjalnych (ss. 15-30). Katowice: „Śląsk”.
2.
Blanton, R., Shannon, B., Dursun, P. (2018). The gendered consequences of financial crises: A cross-national analysis. Politics & Gender, 15 (4), 941-970. DOI: 10.1017/S1743923X18000545.
3.
Caplan, G. (1964). Principles of preventive psychiatry. New York: Basic Books.
4.
Domański, H. (2000). Hierarchie i bariery społeczne w latach dziewięćdziesiątych. Warszawa: Instytut Spraw Publicznych.
5.
Gerrig, R.J., Zimbardo, P.G. (2006). Psychologia i życie. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
6.
Główny Urząd Statystyczny (2021). Sytuacja społeczno-gospodarcza kraju w 2020 r. Warszawa: Główny Urząd Statystyczny. Pobrane z:
https://stat.gov.pl/download/g... [Pobrano 17.11.2023].
7.
Główny Urząd Statystyczny (2015). Ubóstwo w Polsce w latach 2013 i 2014. Warszawa: Główny Urząd Statystyczny. Pobrane z:
https://stat.gov.pl/files/gfx/... [Pobrano 17.11.2023].
8.
Główny Urząd Statystyczny (2011). Wskaźniki zrównoważonego rozwoju Polski. Katowice: Główny Urząd Statystyczny. Pobrane z:
http://stat.gov.pl/cps/rde/xbc... [Pobrano 17.11.2023].
9.
Główny Urząd Statystyczny (2010). Budżety gospodarstw domowych w 2009 r. Warszawa: Główny Urząd Statystyczny. Pobrane z:
https://stat.gov.pl/cps/rde/xb... [Pobrano 17.11.2023].
10.
Grotowska-Leder, J. (2002). Fenomen wielkomiejskiej biedy: Od epizodu do "underclass". Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
11.
Heszen-Niejodek, I., Ratajczak, Z. (red.) (1996). Człowiek w sytuacji stresu: Problemy teoretyczne i metodologiczne. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.
12.
Karwacki, A. (2006). Błędne koło: Reprodukcja kultury podklasy społecznej. Toruń: Wydawnictwo UMK.
14.
Kubacka-Jasiecka, D. (2010). Interwencja kryzysowa: Pomoc w kryzysach psychologicznych. Warszawa: Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne.
15.
Leisering, L., Leibfried, S. (1999). Time and poverty in Western Welfare States: United Germany in Perspective. Cambridge: Cambridge University Press.
16.
Potoczna, M., Warzywoda-Kruszyńska, W. (2009). Kobiety z łódzkich enklaw biedy: Bieda w cyklu życia i międzypokoleniowym przekazie. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
17.
Regionalny Ośrodek Polityki Społecznej Województwa Śląskiego (2016). Skala, przyczyny i skutki ubóstwa w województwie śląskim - edycja 2016. Katowice: ROPS. Pobrane z:
http://rops-katowice.pl/wp-con...
Ubostwo_2016.pdf [Pobrano 07.01.2017].
18.
Regionalny Ośrodek Polityki Społecznej Województwa Śląskiego (2020). Skala, przyczyny i skutki ubóstwa w województwie śląskim – edycja 2020. Katowice: ROPS. Pobrane z:
https://rops-katowice.pl/wp-co... [Pobrano 17.11.2023].
19.
Sapia-Drewniak, E. (2016). Działalność oświatowa polskich towarzystw na Górnym Śląsku na przełomie XIX i XX stulecia. Studia Paedagogica Ignatiana, 19 (2), 47-63. DOI: 10.12775/SPI.2016.2.002.
20.
Schütz, A. (1989). Fenomenologia i nauki społeczne. W: Z. Krasnodębski (red.), Fenomenologia i socjologia: Zbiór tekstów (ss. 107-130). Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
21.
Strauss, A.L. (1987). Qualitative analysis for social scientists. Cambridge: Cambridge University Press.
22.
Tarkowska, E. (2002). Poverty and education: Risk of „inheritance” of poverty in the former state farms in Poland. Polish Sociological Review, 2 (138), 203-215.
23.
Urząd Statystyczny w Katowicach (2021). Ludność, ruch naturalny i migracje w województwie śląskim w 2020. Katowice: Urząd Statystyczny w Katowicach. Pobrane z:
https://katowice.stat.gov.pl/p... [Pobrano 17.11.2023].
24.
Wenham, C., Smith, J., Morgan, R. (2020). COVID-19: The gendered impacts of the outbreak. The Lancet, 395 (10227), 846-848. DOI: 10.1016/S0140-6736(20)30526-2.