Dziecko w rodzinie robotniczej w Królestwie Polskim na przełomie XIX i XX wieku. Warunki życia i normy wychowania
Więcej
Ukryj
1
Wydział Nauk o Wychowaniu
Uniwersytet Łódzki
ul. Pomorska nr 46/48
91-408 Łódź
Data nadesłania: 01-01-2013
Data ostatniej rewizji: 30-06-2013
Data akceptacji: 30-06-2013
Data publikacji: 30-06-2013
Autor do korespondencji
Aneta Bołdyrew
Wydział Nauk o Wychowaniu Uniwersytet Łódzki ul. Pomorska nr 46/48 91-408 Łódź
Wychowanie w Rodzinie 2013;7(1):181-213
SŁOWA KLUCZOWE
STRESZCZENIE
Z punktu widzenia badań w naukach humanistycznych i społecznych (pedagogika, historia edukacji, socjologia, etnologia) ważnym problemem jest dyskusja nad pozycją i rolą dziecka w rodzinie robotniczej, warunkami jego socjalizacji i normami wychowawczymi w czasie intensywnych społecznych i ekonomicznych zmian. Sytuacja finansowa, struktura rodziny, więzi uczuciowe, kulturowe przesłanie środowiska wpływały na metody i cele wychowania dzieci. Rekonstrukcja tego zjawiska jest możliwa ze względu na źródła archiwalne (np. dokumenty organizacji społecznych, które wspierały biedne rodziny miejskie), czasopisma, przewodniki, pamiętniki, dane statystyczne, akty prawne (np. prawa dotyczące dzieci i młodzieży), materiały etnologiczne, literaturę, fotografie oraz liczne rozwiązania metodologiczne używane w tamtym czasie.
REFERENCJE (77)
1.
Archiwum Naukowe Instytutu Etnologii i Antropologii Kulturowej Uniwersytetu Łódzkiego, sygn. B 1575, B 1612, B 1620, B 1621, B 1622, B 1627, B 1644, B 1645, B 2056, B 2826.
2.
Baranowski S., Pamiętnik robotnika, oprac. T. Mrozowski, Łódź 1974.
3.
Benziman G., Narratives of Child Neglect in Romantic and Victorian Culture, New York 2012.
4.
Berkan W., Życiorys własny, Poznań 1923.
5.
Berner W., Alkoholizm w Łodzi na przełomie XIX i XX w. (do 1914 r.) jako problem społeczno-zdrowotny, „Rocznik Łódzki” 1996, t. XLIII.
6.
Boguszewska H., Inna Warszawa, [w:] Taż (red.), Warszawa naszej młodości, Warszawa 1954.
7.
Cegielski J., Stosunki mieszkaniowe w Warszawie w latach 1864–1964, Warszawa 1968.
8.
Chałasiński J., Drogi awansu społecznego robotnika, Poznań 1931.
9.
Chodźko W., O instytucjach kropli mleka, „Zdrowie” 1907.
10.
Chwalba A., Historia Polski 1795–1918, Kraków 2000.
11.
Chwalba A., Sacrum i rewolucja. Socjaliści polscy wobec praktyk i symboli religijnych (1870–1918), Kraków 1992.
12.
Danielewicz B., Śmiertelność dzieci warszawskich w pierwszym roku życia, „Zdrowie” 1901.
13.
Demel M., Pedagogiczne aspekty warszawskiego ruchu higienicznego (1864–1914), Wrocław 1964.
14.
Dobrowolski R., Saga rodu, Warszawa 1971.
15.
Domańska E., Perspektywy badań historycznych w Polsce wobec zmian we współczesnej humanistyce, [w:] J. Kolbuszewska, R. Stobiecki (red.), Historyk wobec źródeł. Historiografia klasyczna i nowe propozycje metodologiczne, Łódź 2010.
16.
Dzieci łódzkie, „Tygodnik Ilustrowany” 1907, nr 12.
17.
Dziubek B., Zaczynałem u Lilpopa, Warszawa 1969.
18.
Fijałek J., Indulski J., Opieka zdrowotna w Łodzi do roku 1945. Studium organizacyjno-historyczne, Łódź 1990.
19.
Fijałek J., Zasady ochrony pracy dzieci, młodzieży i kobiet w Królestwie Polskim u schyłku XIX w., [w:] S. Kalabiński (red.), Polska klasa robotnicza. Studia historyczne, t. II, Warszawa 1971.
20.
Galewski J., Grzeniewski L.B., Warszawa zapamiętana. Ostatnie lata XIX stulecia, Warszawa 1961.
21.
Gross F., Proletariat i kultura. Warunki społeczne i gospodarcze kultury proletariatu, Warszawa 1986.
22.
Hall C., Sweet home, [w:] Perrot M. (red.) Historia życia prywatnego, t. 4, Wrocław 1999.
23.
Hertz B., Na taśmie 70-lecia, Warszawa 1966.
24.
Jastrzębski W., Wspomnienia 1885–1918, Warszawa 1966.
25.
Kaczyńska E., Położenie klasy robotniczej, [w:] S. Kalabiński (red.), Polska klasa robotnicza. Zarys dziejów, t. I, cz. 2, Warszawa 1978.
26.
Kalabiński S. (red.) Polska klasa robotnicza. Studia historyczne, t. II, Warszawa 1971.
27.
Kalabiński S. (red.), Polska klasa robotnicza. Zarys dziejów, t. I, cz. 2, Warszawa 1978.
28.
Karpińska G.E., Kopczyńska-Jaworska B., Woźniak A., Pracować żeby żyć. Żyć żeby pracować, „Łódzkie Studia Etnograficzne” 1992, t. XXXI.
29.
Kłoczowski J., Müllerowa L., Skarbek J., Zarys dziejów Kościoła katolickiego w Polsce, Kraków 1986.
30.
Kolbuszewska J., Stobiecki R. (red.), Historyk wobec źródeł. Historiografia klasyczna i nowe propozycje metodologiczne, Łódź 2010.
31.
Kołodziejczyk R. (red.), Klasa robotnicza i ruch robotniczy na zachodnim Mazowszu 1878–1948, Warszawa 1981.
32.
Kon W., Walka ze śmiertelnością niemowląt w Łodzi, „Zdrowie” 1906.
33.
Kopczyńska-Jaworska B., Badania kultury robotniczej dużego miasta, „Etnografia Polska” 1985, t. XXIX, z. 1.
34.
Kopczyńska-Jaworska B., Wychowanie dziecka robotniczego, „Etnografia Polska” 1991, t. XXXV, z. 2.
35.
Krzyżanowski A., Kumaniecki K., Statystyka Polski, Kraków 1915.
36.
Kuczyńska-Skrzypek A., Badania nad kulturą robotniczą w etnografii, [w:] R. Kołodziejczyk (red.), Klasa robotnicza i ruch robotniczy na zachodnim Mazowszu 1878–1948, Warszawa 1981.
37.
Lipiński A., Pozostałości kultury tradycyjnej w łódzkich rodzinach robotniczych, „Łódzkie Studia Etnograficzne” 1965, t. VII.
38.
Łódź. Dzieje miasta, red. R. Rosin, t. I: do 1918 r., red. B. Baranowski, J. Fijałek, Warszawa – Łódź 1988.
39.
Moszczeńska I., Jak rozmawiać z dziećmi o kwestiach drażliwych. Wskazówki dla matek, Warszawa 1904.
40.
Mysłakowski Z., Gross F., Robotnicy piszą. Pamiętniki robotników. Studium wstępne, Kraków 1938.
41.
Nowakowski A., Światła dla Warszawy. Wspomnienia, Warszawa 1973.
42.
Ostrożyński W., Ze świata zbrodni, „Gazeta Sądowa Warszawska” 1884.
43.
Pamiętnik Towarzystwa „Kropla Mleka” w Łodzi 1904–1926, Łódź [b.r.w.].
44.
Perrot M. (red.), Historia życia prywatnego, t. 4, Wrocław 1999.
45.
Pietraszek E., Rola wychowawcza matki w rodzinie robotniczej 1880–1939 (w świetle pamiętników), [w:] A. Żarnowska, A. Szwarc (red.), Kobieta i edukacja na ziemiach polskich w XIX i XX wieku. Zbiór studiów, cz. 1, Warszawa 1992.
46.
Płochocki M., Wspomnienia działacza SDKPiL, Warszawa 1956.
47.
Podkulska H., Środowisko wielkomiejskie, Lwów 1936.
48.
Puś W., Pytlas S., Dzieje Łódzkich Zakładów Przemysłu Bawełnianego im. Obrońców Pokoju „Uniontex” (d. Zjednoczonych Zakładów K. Scheiblera i L. Grohmana) w latach 1827–1977, Warszawa – Łódź 1979.
49.
Praca wśród ludu, Lwów 1912.
50.
„Rodzina i Szkoła” 1906, nr 21–22.
51.
Roszkowski M., O potrzebie rozpowszechnienia instytucyi, zwanej „Kroplą mleka”, „Zdrowie” 1905.
52.
Roszkowski M., W sprawie żywienia niemowląt w Warszawie, „Zdrowie” 1908.
53.
Rudnicki L., Stare i nowe, t. I, Warszawa 1949.
54.
Sikorska-Kowalska M., Wizerunek kobiety łódzkiej przełomu XIX i XX wieku, Łódź 2001.
55.
Simonides D., Najpiękniejsze zwyczaje i obrzędy górnośląskie, Katowice 1995.
56.
Singer B., Moje Nalewki, Warszawa 1959.
57.
Sokołowski A., Choroby proletariatu, Warszawa 1918.
58.
Suligowski A., Kwestya mieszkań, Warszawa 1889.
59.
Suligowski A., Miasto analfabetów, Kraków 1905.
60.
Suligowski A., Na Powiślu warszawskim, Warszawa 1917.
61.
Szacka B., Wprowadzenie do socjologii, Warszawa 2008.
62.
Szenajch W., Dziecko w pierwszym roku życia, Łódź 1907.
63.
Sztandera M., Fotografia etnograficzna i „etnograficzność” fotografii. Studium z historii myśli etnologicznej i fotografii II poł. XIX i I poł. XX wieku, Opole 2006.
64.
Świdrowski J., Moja droga w świat. Wspomnienia 1906–1939, Warszawa 1980.
65.
Warunki życia robotniczego w Warszawie, Łodzi i Zagłębiu Dąbrowskiem w świetle ankiet 1927, Warszawa 1929.
66.
Wójcicki A., Robotnik polski w życiu rodzinnym, Warszawa 1922.
67.
Vielrose E., Szacunki analfabetyzmu w zaborze rosyjskim, „Przeszłość Demograficzna Polski” 1976, t. IX.
68.
Żarnowska A. (red.), Wokół tradycji kultury robotniczej w Polsce, Warszawa 1986.
69.
Żarnowska A., Aspiracje oświatowe kobiet w rodzinach robotniczych w Królestwie Polskim naprzełomie XIX i XX wieku, [w:] A. Żarnowska, A. Szwarc (red.), Kobieta i edukacja na ziemiach polskich w XIX i XX wieku. Zbiór studiów, cz. 1, Warszawa 1992.
70.
Żarnowska A., Klasa robotnicza Królestwa Polskiego 1870–1914, Warszawa 1974.
71.
Żarnowska A., Kobieta w rodzinie robotniczej. Królestwo Polskie u schyłku XIX i na początku XX wieku, [w:] A. Żarnowska, A. Szwarc (red.), Kobieta i społeczeństwo na ziemiach polskich w XIX wieku. Zbiór studiów, Warszawa 1995.
72.
Żarnowska A., Robotnicy Warszawy na przełomie XIX i XX wieku, Warszawa 1985.
73.
Żarnowska A., Status rodzinny robotników Królestwa Polskiego u schyłku XIX w., [w:] S. Kalabiński (red.), Polska klasa robotnicza. Studia historyczne, t. II, Warszawa 1971.
74.
Żarnowska A., Szwarc A. (red.), Kobieta i edukacja na ziemiach polskich w XIX i XX wieku. Zbiór studiów, cz. 1, Warszawa 1992.
75.
Żarnowska A., Szwarc A. (red.), Kobieta i społeczeństwo na ziemiach polskich w XIX wieku. Zbiór studiów, Warszawa 1995.
76.
Żarnowski J., Robotnicy polscy a Kościół katolicki, [w:] A. Żarnowska (red.), Wokół tradycji kultury robotniczej w Polsce, Warszawa 1986.
77.
Życiorysy górników, oprac. G. Morcinek, J. Chałasiński, Katowice 1949.