Edukacja do naprawy. Na marginesie raportu: Poza horyzont. Kurs na edukację. Przyszłość systemu rozwoju kompetencji w Polsce (2020)
 
Więcej
Ukryj
1
Department of Early Childhood Education, Institute of Support of Human Development and Education, The Maria Grzegorzewska University [Katedra Wczesnej Edukacji, Instytut Wspomagania Rozwoju Człowieka i Edukacji, Akademia Pedagogiki Specjalnej im. Marii Grzegorzewskiej w Warszawie], Szczęśliwicka 40, 02-353 Warszawa, Poland.
 
 
Data nadesłania: 17-11-2021
 
 
Data ostatniej rewizji: 07-12-2021
 
 
Data akceptacji: 07-12-2021
 
 
Data publikacji: 31-03-2022
 
 
Autor do korespondencji
Józefa Bałachowicz   

Katedra Wczesnej Edukacji, Instytut Wspomagania Rozwoju Człowieka i Edukacji, Akademia Pedagogiki Specjalnej im. Marii Grzegorzewskiej w Warszawie, Szczęśliwicka 40, 02-353 Warszawa, Polska
 
 
Wychowanie w Rodzinie 2022;26(1):107-122
 
SŁOWA KLUCZOWE
STRESZCZENIE
Wprowadzenie. Dyskusja nad zmianą modelu edukacji wiązana jest szczególnie z potrzebami gospodarki i postępem technologicznym, z powszechną cyfryzacją, wyznaczającą zapotrzebowanie na nowe ludzkie kompetencje. Bardzo trudno jednak jest sformułować długookresowy, strategiczny program rozwijania kompetencji potrzebnych na wiele lat. Możliwe jest za to określenie takich kierunków rozwoju systemu edukacji, które w przyszłości ułatwią człowiekowi twórczą adaptację do dynamicznych zmian. Cel. Celem artykułu jest zwrócenie uwagi na istotne braki w projektowaniu podstaw teoretycznych modelu polityki edukacyjnej dla Polski na kolejne ćwierćwiecze, zawartych w raporcie Poza horyzont. Kurs na edukację. Przyszłość systemu rozwoju kompetencji w Polsce (2020) i przedstawienie niezbędnych uzupełnień. Materiały i metody. Przedmiotem analizy i prowadzonej polemiki jest treść raportu Poza horyzont. Kurs na edukację. Przyszłość systemu rozwoju kompetencji w Polsce (2020), który przedstawia teoretyczną podstawę zaprojektowania modelu polityki edukacyjnej dla Polski na kolejne 25 lat. Ze względu na ramy artykułu polemika z treścią raportu ograniczona jest tylko do diagnozy przemian i stanu edukacji, demokratyzacji kultury szkoły, codzienności edukacyjnej, modeli uczenia się oraz podmiotowego ujęcia efektów edukacji kształcenia ogólnego. Wyniki. Jako główną przyczynę pogłębiania się kryzysu edukacji autorka podaje: brak demokratyzacji kultury szkoły, systemu oświaty, wprowadzenie centralizacji, standaryzacji i mierzalności efektów nauczania, co wywołuje nastawienie na reprodukcję treści, konkurencję, wczesną selekcję czy ograniczenie podmiotowości ucznia i nauczyciela. Proponuje wprowadzenie takich warunków edukacyjnych, które będą promować uczenie się innowacyjne, partycypację, współdziałanie, refl eksyjność, autonomię, umiejętność podejmowania decyzji i zarządzania sobą, będą uczyć nawiązywania dobrych relacje z innymi, brania odpowiedzialności i kształtowania swojego środowiska życia. Wnioski. Przygotowanie nowego modelu edukacji i polityki oświatowej bez odniesienia do wartości demokratycznych, podmiotowych, a także nowego rozumienia roli dziecka w uczeniu się oraz bez uwzględnienia potrzeb zrównoważonego rozwoju czyni go ułomnym, pozbawionym bezpieczników do przyszłej korekty.
 
REFERENCJE (26)
1.
Adamek, I., Bałachowicz, J. (red.) (2013). Kompetencje kreatywne nauczyciela wczesnej edukacji dziecka. Kraków: Oficyna Wydawnicza Impuls.
 
2.
Alexander, R. (2004). Still no pedagogy? Principle, pragmatism and compliance in primary education [Nadal nie ma pedagogiki? Zasada, pragmatyzm i zgodność w szkolnictwie podstawowym]. Cambridge Journal of Education, 34(1), 7-33. DOI: 10.1080/0305764042000183106.
 
3.
Bałachowicz, J. (2009). Style działań edukacyjnych nauczycieli klas początkowych: Między uprzedmiotowieniem a podmiotowością. Warszawa: Wydawnictwo Wyższej Szkoły Pedagogicznej TWP.
 
4.
Bałachowicz, J. (2016). Idea zrównoważonego rozwoju w teorii pedagogicznej. W: L. Tuszyńska (red.), Koncepcja zrównoważonego rozwoju w kształceniu nauczycieli klas początkowych (ss. 11- 42). Warszawa: Wydawnictwo Akademii Pedagogiki Specjalnej.
 
5.
Bałachowicz, J. (2017). Edukacja wczesnoszkolna w procesie zmian: Dyskurs standardów czy dyskurs wartości?. Lubelski Rocznik Pedagogiczny, 36(1), 11-27. DOI: 10.17951/lrp.2017.36.1.11.
 
6.
Bałachowicz, J. (2019). Szkoła do naprawy: Wartości jako wymiary codziennego uczenia się. Problemy Opiekuńczo-Wychowawcze, 583(8), 3-16. DOI: 10.5604/01.3001.0013.5753.
 
7.
Bernstein, B. (1996). Pedagogy, symbolic control and Identity: Theory, research, critique [Pedagogika, kontrola symboliczna i tożsamość: teoria, badania, krytyka]. London: Taylor & Francis.
 
8.
Botkin, J.W., Elmandjra, M., Malitza, M. (1982). Uczyć się - bez granic: Jak zewrzeć „lukę ludzką”?: Raport Klubu Rzymskiego. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
 
9.
Bruner, J. (2006). Kultura edukacji. Kraków: Towarzystwo Autorów i Wydawców Prac Naukowych Universitas.
 
10.
Czaputowicz, J. (2013). Suwerenność. Warszawa: Polski Instytut Spraw Międzynarodowych.
 
11.
Delors, J. (red.) (1998). Edukacja: jest w niej ukryty skarb: Raport dla UNESCO Międzynarodowej Komisji do spraw Edukacji dla XXI wieku / pod przewodn. Jacques'a Delorsa. Warszawa: Stowarzyszenie Oświatowców Polskich, Wydawnictwa UNESCO.
 
12.
Foucault, M. (1998). Nadzorować i karać: Narodziny więzienia. Warszawa: Fundacja Aletheia.
 
13.
Kaufmann, J.C. (2004). Ego: Socjologia jednostki. Warszawa: Oficyna Naukowa.
 
14.
Klus-Stańska, D. (2010). Dydaktyka wobec chaosu pojęć i zdarzeń. Warszawa: Wydawnictwo Akademickie Żak.
 
15.
Kwieciński, Z. (1993). Mimikra czy sternik? Dramat pedagogiki w sytuacji przesilenia formacyjnego. W: Z. Kwieciński, L. Witkowski (red.). Spory o edukację: Dylematy i kontrowersje we współczesnych pedagogiach (ss. 7-24). Warszawa - Toruń: Instytut Badań Edukacyjnych, "Edytor".
 
16.
Kwieciński, Z. (1998). Edukacja wobec nadziei i zagrożeń współczesności: Wystąpienie na otwarcie III Ogólnopolskiego Zjazdu Pedagogicznego 21-23 września 1998 r. w Poznaniu. Toruń: Wydawnictwo Uniwersytetu Mikołaja Kopernika.
 
17.
Magda-Adamowicz, M. (2014). Kontestacja pedagogiki wczesnoszkolnej. W: M. Magda-Adamowicz, I. Kopaczyńska (red.). Pedagogika wczesnoszkolna wobec zmieniających się kontekstów społecznych: T. 1 (ss. 46-59). Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek.
 
18.
Poza horyzont: Kurs na edukację: Przyszłość systemu rozwoju kompetencji w Polsce (2020). Kraków: Fundacja Gospodarki i Administracji Publicznej. Pobrane 25.01.2024 z: https://oees.pl/wp-content/upl....
 
19.
Pring R. (2012) Putting persons back into education [Przywrócenie osób do edukacji]. Oxford Review of Education, 38(6), 747-760. DOI: 10.1080/03054985.2012.744193.
 
20.
Sameroff, A. (2010). A unified theory of development: A dialectic integration of nature and nurture [Jednolita teoria rozwoju: dialektyczna integracja natury i wychowania]. Child Development, 81(1), 6-22. DOi: 10.1111/j.1467-8624.2009.01378.x.
 
21.
Sitek, M. (red.) (2020). TIMSS 2019: Wyniki międzynarodowego badania osiągnięć czwartoklasistów z matematyki i przyrody. Warszawa: Instytut Badań Edukacyjnych.
 
22.
Śliwerski, B. (1993). Wyspy oporu edukacyjnego. Kraków: Impuls.
 
23.
Śliwerski, B. (2015). Edukacja (w) polityce: Polityka (w) edukacji: Iinspiracje do badań polityki oświatowej. Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls”.
 
24.
Sztompka, P. (2012). Socjologia: Analiza społeczeństwa. Kraków: Wydawnictwo Znak.
 
25.
White, J. (2013). Aims as policy in English primary education [Cele jako polityka w angielskim szkolnictwie podstawowym]. W: R. Alexander (red.), The Cambridge primary review research surveys (ss. 282-305). London - New York: Routledge.
 
26.
Wygotski, L.S. (1989). Myślenie i mowa. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
 
eISSN:2300-5866
ISSN:2082-9019
Journals System - logo
Scroll to top