Jak ludzie dorośli myślą o problemach związanych z gotowością szkolną dzieci?
Więcej
Ukryj
1
Uniwersytet Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy, Wydział Psychologii, Leopolda Staffa 1, 85-867 Bydgoszcz, Polska
Data nadesłania: 23-08-2023
Data ostatniej rewizji: 27-09-2023
Data akceptacji: 27-09-2023
Data publikacji: 19-11-2023
Autor do korespondencji
Paulina Michalska
Uniwersytet Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy, Wydział Psychologii, Leopolda Staffa 1, 85-867 Bydgoszcz, Polska
Wychowanie w Rodzinie 2023;30(2):161-181
SŁOWA KLUCZOWE
STRESZCZENIE
Wprowadzenie. W okresie dorosłości znaczenia nabierają postformalne sposoby rozumowania, ponieważ te formalno-logiczne nie pomagają rozwiązaniu problemów o treści życiowej (Gurba, 1993). Problemy te są powiązane głównie z funkcjonowaniem życia rodzinnego i dotyczą doświadczania kryzysów rozwojowych związanych ze zmianami zachodzącymi w rodzinie. Jednym z takich ważnych dla życia rodziny momentów jest czas, kiedy dziecko zaczyna edukację szkolną (Chojak, 2019), ponieważ modyfikacji ulega dotychczasowy rytm dnia (Czub, Matejczuk, 2014) i zmienia się cały system rodzinny (Skrzetuska, 2016). Cel. Głównym celem badań było określenie postformalnych sposobów rozumowania, wykorzystywanych przez osoby dorosłe podczas rozwiązywania problemów związanych z gotowością szkolną dzieci. Materiały i metody. W badaniu wykorzystano 8 z 18 problemów pochodzących z Kwestionariusza Sposobów Rozwiązywania Problemów Życiowych (autorzy: Paulina Michalska, Anna Szymanik-Kostrzewska), które dotyczą sytuacji rodziców dzieci rozpoczynających naukę szkolną. Wyniki. Osoby badane preferowały w największym stopniu rozwiązania problemów z poziomu metasystemowego. Dla uzyskanych rezultatów znaczenie miały takie zmienne, jak: wiek, wykształcenie i posiadanie dzieci. Potwierdzono znaczenie treści dylematów dla preferowanych rozwiązań. Wnioski. Najciekawszym wnioskiem płynącym z badań jest to, że osoby posiadające dzieci preferowały rozwiązania metasystemowe rzadziej niż osoby nieposiadające dzieci. Nie jest to zgodne z założeniem, że doświadczenie życiowe w danym obszarze przyczynia się do bardziej autonomicznych rozwiązań (m.in. Sebby, Papini, 1994; Michalska, 2015a). Może to wynikać z tego, że rodzice w sytuacji dylematu są nastawieni na konkretne rozwiązania problemu, a sposoby bardziej ogólne, o szerokim zasięgu są przez nich rzadziej brane pod uwagę.
REFERENCJE (24)
1.
Adamowicz, M. (2021). Child’s resources and his need to learn [Zasoby dziecka i jego potrzeba uczenia się]. Prima Educatione, 4(4), 37-46. DOI: 10.17951/pe.2020.4.37-46.
2.
Brzezińska, A., Appelt, K., Ziółkowska, B. (2008). Psychologia rozwoju człowieka. W: J. Strelau, D. Doliński (red.), Psychologia (t. 2, ss. 95-292). Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
3.
Brzezińska, A.I., Czub, M. (2015). Dziecko w systemie edukacji: Podejście systemowo-transakcyjne. Kultura i Edukacja, 1(107), 11-33. DOI: 10.15804/kie.2015.01.01.
4.
Brzezińska, A., Appelt, K., Ziółkowska, B. (2016). Psychologia rozwoju człowieka. Sopot: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
5.
Chojak, M. (2016). Rodzice a gotowość szkolna dzieci. Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej.
6.
Christ, M. (2014). „Doniesienie z pola walki” – doświadczenia z diagnozowania gotowości szkolnej dzieci. Edukacja Elementarna w Teorii i Praktyce, 3(33), 89-103.
7.
Czub, M., Matejczuk, J. (2014). Sześciolatki do szkoły – rozterki rodziców. Psychologia w Szkole, 3(44), 57-64.
8.
Social Science Statistics [portal]. Effect Size Calculator for T-Test [Kalkulator wielkości efektu dla testu T]. Pobrane 14.02.2023 z:
https://www.socscistatistics.c....
9.
Gurba, E. (1993). Adaptacyjny charakter myślenia postformalnego. Przegląd Psychologiczny, 36(2), 181-192.
10.
Krzywoń, D. (2008). Wspieranie dziecka w osiąganiu dojrzałości szkolnej. Zeszyty Naukowe Wyższej Szkoły Humanitas: Pedagogika, 3(105), 105-117.
11.
Labouvie-Vief, G. (1980). Beyond formal operations uses and limits of pure logic in life-span development [Poza operacjami formalnymi: Wykorzystanie i ograniczenie czystej logiki w rozwoju w ciągu życia]. Human Development, 23(3), 141-161. DOI: 10.1159/000272546.
12.
Labouvie-Vief, G. (1982). Dynamic development and mature autonomy: A theoretical prologue [Dynamiczny rozwój i dojrzała autonomia: Wstęp teoretyczny]. Human Development, 25, 161-191.
13.
Labouvie-Vief, G. (2006). Emerging structures of adult thought [Wyłaniające się struktury myślenia dorosłych]. W: J.J. Arnett, J.L. Tanner (red.), Emerging adults in America: Coming of age in the 21st century [Wyłaniająca się dorosłość u młodych Amerykanów: Dorastanie w XXI wieku] (ss. 59-84). Worcester: American Psychological Association. DOI: 10.1037/11381-003.
14.
Malinowska, M. (2015). Rodzice nie puszczają sześciolatków do szkół: Statystyki szokują. Mamo to ja [portal]. Pobrane 02.02.2024 z:
https://mamotoja.pl/rodzice-ni....
15.
Michalska, P. (2015a). Poziom i strategie rozwiązywania zadań wymagających rozumowania sylogistycznego o treści formalnej i życiowej w okresie wczesnej, średniej i późnej dorosłości. Psychologia Rozwojowa, 20(3), 53-62. DOI: 10.4467/2084387PR.15.017.3806.
16.
Michalska, P. (2015b). Rozumowanie sylogistyczne ludzi dorosłych. Bydgoszcz: Wydawnictwo Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego.
17.
Michalska, P., Szymanik-Kostrzewska, A., Gurba, E., Trempała, J. (2016). Rozwój myślenia w dorosłości: O sposobach badania rozumowania postformalnego w codziennych sytuacjach. Psychologia Rozwojowa, 21(2), 55-71. DOI: 10.4467/20843879PR.16.010.5088.
18.
Michalska, P., Szymanik-Kostrzewska, A. (2023). Emotional and motivational school readiness of six years-old children and parental support in mothers’ assessments. Educational Studies Review, 41(1), 187-207. DOI: 10.12775/PBE.2023.009 .
19.
Nazaruk, S., Marchel, J. (2019). Opinia rodziców o gotowości szkolnej dzieci w zakresie czytania i pisania – przykłady z praktyki pedagogicznej. Rozprawy Społeczne, 13(3), 127-136. DOI: 10.29316/rs/114826.
20.
Rumberger, R.W. (1995). Dropping out of middle school: A multilevel analysis of students and school [Rezygnacja z gimnazjum: Wielowymiarowa analiza uczniów i szkoły]. American Educational Research Journal, 32(3), 583-625. DOI: 10.2307/1163325.
21.
Sebby, R.A., Papini, D.R. (1994). Postformal reasoning during adolescence and young adulthood: The influence of problem relevancy [Rozumowanie postformalne w okresie dojrzewania i wczesnej dorosłości: Wpływ trafności problemu]. Adolescence, 29(114), 389-400.
22.
Sheridan, S.M., Marvin, C., Knoche, L., Edwards, C.P. (2008). Getting Ready: Promoting school readiness through a relationship-based partnership model [Przygotowanie: Promowanie gotowości szkolnej poprzez model partnerstwa oparty na relacjach]. Early Childhood Services: An Interdisciplinary Journal of Effectiveness, 2(3), 149-172.
23.
Skrzetuska, E. (2016). Problemy dziecka i jego rodziny przygotowujących się do systematycznej nauki szkolnej. W: K. Bogacka (red.), Dziecko w kulturze europejskiej (ss. 279-291). Warszawa: Wydawnictwo Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego.
24.
Szymanik-Kostrzewska, A., Michalska, P. (2021). All joy and less fun: Maternity difficulties and limitations in the perception of polish mothers [Sama radość, a mniej zabawy: Trudności i ograniczenia macierzyństwa w postrzeganiu polskich matek]. Couple and Family Psychology: Research and Practice, 11(4), 332-349. DOI: 10.1037/cfp0000194.