Bieżący numer
Online first
Archiwum
O czasopismie
Cele i zakres czasopisma
Wydawca i organ zarządzający
Zespół redakcyjny
Rada Naukowa
Kolegium Recenzentów
Indeksacja i współczynniki wpływu
Prawa autorskie i polityka otwartego dostępu
Źródła finansowania
Polityka prywatności
Dla autorów
Procedura publikacji
Procedura recenzowania
Wymogi redakcyjne
Etyka publikacji
Opłaty wydawnicze
„Dziecko najważniejsze na świecie, rodzic odpowiedzialny za jego szczęście”. Przejawy kierowania się matek wybranymi mitami wychowawczymi
1
Uniwersytet Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy, Wydział Psychologii, Staffa 1, 85-867 Bydgoszcz, Polska
Data nadesłania: 03-08-2023
Data ostatniej rewizji: 05-09-2023
Data akceptacji: 05-09-2023
Data publikacji: 19-11-2023
Autor do korespondencji
Anna Szymanik-Kostrzewska
Uniwersytet Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy, Wydział Psychologii, Staffa 1, 85-867 Bydgoszcz, Polska
Uniwersytet Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy, Wydział Psychologii, Staffa 1, 85-867 Bydgoszcz, Polska
Wychowanie w Rodzinie 2023;30(2):127-160
SŁOWA KLUCZOWE
STRESZCZENIE
Wprowadzenie. Artykuł bazuje na koncepcji mitów wychowawczych autorstwa Janusza Trempały (2010) i dotyczy dwóch z nich – o tym, że dziecko jest najważniejsze na świecie, więc należy mu dać wszystko to, co najlepsze, oraz o tym, że rodzic jest odpowiedzialny za zapewnienie dziecku szczęśliwego dzieciństwa. Cel. Celem badań było określenie stopnia natężenia matczynych przekonań i deklarowanych zachowań, które wynikają z kierowania się mitami wychowawczymi, a także określenie zmiennych socjodemograficznych, mających znaczenie dla przekonań i zachowań. Materiały i metody. Zastosowano autorski Kwestionariusz Wybranych Mitów Rodzicielskich. W dobrowolnych, anonimowych badaniach wzięło udział 1217 matek (18-55 lat; M = 33; SD = 6) przynajmniej jednego dziecka w wieku 1-10 lat. Wyniki. Badane kobiety w umiarkowanym stopniu kierowały się mitami wychowawczymi w swoich przekonaniach oraz deklarowanych zachowaniach. Zmienne socjodemograficzne miały marginalny wpływ na wyniki. Wnioski. Podstawy popularności mitów rodzicielskich odniesiono do specyfiki myślenia potocznego. Rezultaty badania omówiono w kontekście analogicznych sposobów myślenia o dzieciach matek w Chinach oraz konsekwencji spadku dzietności w Polsce i wzrostu liczby jedynaków w rodzinach.
REFERENCJE (49)
1.
Ajzen, I., Fishbein, M. (1980). Understanding attitudes and predicting social behavior [Rozumienie postaw i przewidywanie zachowań społecznych]. Englewood Cliffs, N.J.: Prentice-Hall.
2.
Armitage, C.J., Conner, M. (2001). Efficacy of the theory of planned behaviour: A meta-analytic review [Skuteczność teorii planowanego zachowania: Przegląd metaanalityczny]. British Journal of Social Psychology, 40(4), 471-499. DOI: 10.1348/014466601164939.
3.
Aronson, E., Wilson, T.W., Akert, R.M. (1997). Psychologia społeczna: Serce i umysł. Poznań: Wydawnictwo Zysk i S-ka.
4.
Bakiera, L. (2013). Zaangażowane rodzicielstwo a autokreacyjny aspekt rozwoju dorosłych. Warszawa: Wydawnictwo Difin.
5.
Bakiera, L. (2014). Zaangażowanie w rodzicielstwo na tle współczesnej rodziny. Kultura i Edukacja, 2(102), 146-172. DOI: 10.15804/kie.2014.02.07.
6.
Bakiera, L. (2019). Wychowanie i rodzicielstwo, styl wychowania i styl rodzicielski: Analiza terminologiczna. Psychologia Wychowawcza, 58(16), 60-72. DOI: 10.5604/01.3001.0013.6361.
7.
Bańczyk, E. (2021). Internetowa madka jako wariant stereotypu współczesnej matki. Język Polski, 101(2), 71-86. DOI: 10.31286/JP.101.2.6.
8.
Barr, J., de Souza, M., Harrison, C., Hyde, B., van Vliet, H., Saltmarsh, S. (2012). Parenting the ‘Millennium Child’: Choice, responsibility and playing it safe in uncertain times [Wychowywanie „Dziecka Tysiąclecia”: Wybór, odpowiedzialność i bezpieczna zabawa w niepewnych czasach]. Global Studies of Childhood, 2(4), 302-318. DOI: 10.2304/gsch.2012.2.4.302.
9.
Bedyńska, S., Książek, M. (2012). Statystyczny drogowskaz: 3, Praktyczny przewodnik wykorzystania modeli regresji oraz równań strukturalnych. Warszawa: Wydawnictwo Akademickie Sedno.
10.
Bereźnicka, M. (2016). Fora internetowe jako źródło informacji pedagogicznej współczesnych rodziców. W: H. Batorowska, Z. Kwiasowski (red.), Kultura informacyjna w ujęciu interdyscyplinarnym: Teoria i praktyka (t. 2, ss. 274-284). Kraków: Uniwersytet Pedagogiczny im. Komisji Edukacji Narodowej, Instytut Bezpieczeństwa i Edukacji Obywatelskiej, Katedra Kultury Informacyjnej i Zarządzania Informacją.
11.
Brzeziński, J. (1999). Metodologia badań psychologicznych. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
12.
Cameron, L., Erkal, N., Gangadharan, L., Meng, X. (2013). Little emperors: Behavioral impacts of China’s one-child policy [Mali cesarze: Behawioralne skutki chińskiej polityki jednego dziecka]. Science, 339(6122), 953-957. DOI: 10.1126/science.1230221.
13.
Chen, F.-M., Luster, T. (2002). Factors related to parenting practices in Taiwan [Czynniki związane z praktykami rodzicielskimi na Tajwanie]. Early Child Development and Care, 172(5), 413-430. DOI: 10.1080/03004430214549.
14.
Chlewiński, Z. (1992). Stereotypy – struktura, funkcje, geneza: Analiza interdyscyplinarna. Kolokwia Psychologiczne, 1, 7-28.
15.
Falbo, T., Poston, D.L. Jr. (1993). The academic, personality, and physical outcomes of only children in China [Akademickie, osobowościowe i fizyczne wyniki jedynaków w Chinach]. Science, 339(6122), 953-957. DOI: 10.1111/j.1467-8624.1993.tb02893.x .
16.
Goh, E. (2011). China’s one-child policy and multiple caregiving: Raising little suns in Xiamen [Chińska polityka jednego dziecka i wszechstronna opieka: Wznoszenie małych słońc w Xiamen]. Abingdon - New York: Routledge.
17.
Hejnicka-Bezwińska, T. (2008). Pedagogika ogólna. Warszawa: Wydawnictwo Akademickie i Profesjonalne.
18.
Jarosz, E. (2018). Postawy wobec przemocy w wychowaniu – czy dobra zmiana?: Raport Rzecznika Praw Dziecka 2018. Pobrane 31.01.2024 z: https://brpd.gov.pl/sites/defa....
19.
Kagitcibasi, Ç. (1996). Family and human development across cultures: A view from the other side [Rozwój rodziny i człowieka w różnych kulturach: Spojrzenie z drugiej strony]. Mahwah, N.J.: L. Erlbaum Associates.
20.
Kagitcibasi, Ç. (2007). Family, self, and human development across cultures: Theory and applications [Rozwój rodziny, siebie i człowieka w różnych kulturach: Teoria i zastosowania]. Mahwah, N.J.: L. Erlbaum Associates.
21.
Karoński, M. (2013). Zalecenia Rady Narodowego Centrum Nauki dotyczące badań z udziałem ludzi. Pobrane 31.01.2024 z: https://ncn.gov.pl/sites/defau....
22.
Kim, S.Y., Wang, Y., Orozco-Lapray, D., Shen, Y., Murtuza, M. (2013). Does “Tiger Parenting” exist?: Parenting profiles of Chinese Americans and adolescent developmental outcomes [Czy istnieje „tygrysie rodzicielstwo”?: Profile rodzicielskie chińskich Amerykanów i wyniki rozwojowe nastolatków]. Asian American Journal of Psychology, 4(1), 7-18. DOI: 10.1037/a0030612.
23.
Kodeks Etyczno-Zawodowy Psychologa (1991). Pobrane 31.01.2024 z: https://pracownik.kul.pl/files....
24.
Kopeć, E. (2014). Sposoby pozyskiwania wiedzy o wychowaniu przez rodziców (na podstawie przeprowadzonych badań). Studia z Teorii Wychowania, 5/1(8), 115-132.
25.
Kościelska, M. (2011). Odpowiedzialni rodzice: Z doświadczeń psychologa. Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls”.
26.
LeMoyne, T., Buchanan, T. (2011). Does ‘‘hovering’’ matter?: Helicopter parenting and its effect on well-being [Czy „krążenie nad” ma znaczenie?: Helikopterowe rodzicielstwo i jego wpływ na samopoczucie]. Sociological Spectrum, 31, 399-418. DOI: 10.1080/02732173.2011.574038.
27.
Lisiak, E., Morytz-Balska, E. (2023). Polska w liczbach 2023. Warszawa: Główny Urząd Statystyczny. Pobrane 02.02.2024 z: https://stat.gov.pl/obszary-te....
28.
Mikolajczak, M. (2022). Wypalenie rodziców: Podejście psychologii pozytywnej. Wykład plenarny. IV Konferencja Psychologii Pozytywnej "Współczesne wyzwania dla psychologii pozytywnej", 3-5 czerwca 2022 roku. Bydgoszcz:
Uniwersytet Kazimierza Wielkiego
29.
Miller, C.L. (2014). Little emperors and an army of orphans: The government’s control over the idea of family in an overpopulated world [Mali cesarze i armia sierot: Kontrola rządu nad ideą rodziny w przeludnionym świecie]. Georgia Southern University Honors Program Theses, 1, 1-42.
30.
Naruszewicz-Duchlińska, A. (2020). Madki i kultura dej – o niespodziewanych skutkach upowszechnienia internetu. W: E. Horyń, B. Skowronek, A. Walecka-Rynduch (red.), Język a media: Perspektywy i zagrożenia komunikacji we współczesnych mediach: Monografia wieloautorska (ss. 13-23). Kraków: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Pedagogicznego, Collegium Columbinum.
31.
Niżnik, J. (1991). „Potoczność” jako kategoria teoretyczna. W: A. Jawłowska (red.), Kategoria potoczności: Źródła filozoficzne i zastosowania teoretyczne (ss. 159-165). Warszawa: Instytut Kultury.
32.
Ozga, K. (2018). Projekt „maDka” – przekraczanie granic etyki w performansie komunikacyjnym. W: G. Habrajska (red.), Etyka w komunikacji (ss. 57-78). Łódź: Primum Verbum.
33.
Piotrowski, K. (2021). How many parents regret having children and how it is linked to their personality and health: Two studies with national samples in Poland [Ilu rodziców żałuje posiadania dzieci i jak ma to związek z ich osobowością i zdrowiem: Dwa badania na próbach narodowych w Polsce]. PLoS One, 16(7), e0254163. DOI: 10.1371/journal.pone.0254163.
34.
Roskam, I., Raes, M.-E., Mikolajczak, M. (2017). Exhausted parents: Development and preliminary validation of the parental burnout inventory [Wyczerpani rodzice: Opracowanie i wstępna walidacja kwestionariusza wypalenia rodzicielskiego]. Frontiers in Psychology, 8, 163. DOI: 10.3389/fpsyg.2017.00163.
35.
Schiffrin, H.H., Liss, M., Miles-McLean, H., Geary, K.A., Erchull, M.J., Tashner, T. (2014). Helping or hovering?: The effects of helicopter parenting on college students’ well-being [Pomaganie czy krążenie nad?: Wpływ rodzicielstwa helikoptera na dobre samopoczucie studentów]. Journal of Child & Family Studies, 23(3), 548-557. DOI: 10.1007/s10826-013-9716-3.
36.
Segrin, C., Woszidlo, A., Givertz, M., Bauer, A., Murphy, M.T. (2012). The association between overparenting, parent-child communication, and entitlement and adaptive traits in adult children [Związek między nadopiekuńczością, komunikacją rodzic-dziecko oraz uprawnieniami i cechami adaptacyjnymi u dorosłych dzieci]. Family Relations: An Interdisciplinary Journal of Applied Family Studies, 61(2), 237-252. DOI: 10.1111/j.1741-3729.2011.00689.x.
37.
Shao, A.T., Herbig, P. (1994). Marketing implications of China’s “little emperors” [Implikacje marketingowe chińskich „małych cesarzy”]. Review of Business, 16 (1), 16-20.
38.
Social Science Statistics [portal]. Effect Size Calculator for T-Test [Kalkulator wielkości efektu dla testu T]. Pobrane 28.09.2023 z: https://www.socscistatistics.c....
39.
Szczygieł, D., Sekulowicz, M., Kwiatkowski, P., Roskam, I., Mikolajczak, M. (2020). Validation of the Polish version of the Parental Burnout Assessment (PBA) [Walidacja polskiej wersji Kwestionariusza Wypalenia Rodzicielskiego (PBA)]. New Directions for Child and Adolescent Development, 174, 137-158. DOI: 10.1002/cad.20385.
40.
Szymanik-Kostrzewska, A. (2016). Dziecko jako projekt rodzicielski?: Przekonania matek na temat wychowania i ich percepcja zachowań dziecka. Warszawa: Difin S.A.
41.
Szymanik-Kostrzewska, A., Michalska, P. (2018). Użyteczność źródeł wiedzy o wychowaniu w opiniach matek małych dzieci. Wychowanie w Rodzinie, 17(1), 241-258. DOI: 10.34616/wwr20181.241.258.
42.
Szymanik-Kostrzewska, A., Trempała, J. (2017). Idealne rodzicielstwo: Deklarowane przekonania i zachowanie matek małych dzieci. Psychologia Rozwojowa, 22(2), 71-85. DOI: 10.4467/20843879PR.17.011.7043.
43.
Szymanik-Kostrzewska, A. (2021). Wartość psychologiczna i instrumentalna dziecka dla matki w kontekście wybranych przekonań na temat współczesnego wychowania. W: J. Jędrzejewska, K. Maciąg (red.), Wyzwania i problemy społeczeństwa w XXI wieku (t. 2, ss. 7-23). Lublin: Wydawnictwo Naukowe Tygiel.
44.
Szymanik-Kostrzewska, A. (2022). Wzór funkcjonowania Matki-Polki jako korelat wypalenia rodzicielskiego i kierowania się wybranymi mitami rodzicielskimi. Wstępne wyniki badań. Psychologia Rozwojowa, 27(1), 79-97.
45.
Szymanik-Kostrzewska, A. (w przygotowaniu). Kim jest "madka"?: Przekonania na temat charakterystyk i wybranych motywacji "madek".
46.
Trempała, J. (2010). Obsesyjna miłość rodziców do dziecka: Przyczynek do dyskusji. Roczniki Naukowe. Seria A, Nauki Społeczne / Wyższa Szkoła Informatyki i Ekonomii TWP, 1(1-2), 169-180.
47.
Wileczek, A., Raczyński, P. (2021). Madka i madkizm: O stereotypizacji w „antymadkowych” społecznościach internetowych. Prace Językoznawcze, 23(1), 151-167. DOI: 10.31648/pj.6326.
48.
Zelizer, V.A. (1985). Pricing the priceless child: The changing social value of children. New York: Basic Books.
49.
Zimny, Z.M. (1984). Odpowiedzialność obiektywna, subiektywna i społeczna. Przegląd Psychologiczny, 27(4), 785-810.
Udostępnij
ARTYKUŁ POWIĄZANY
| eISSN: | 2300-5866 |
| ISSN: | 2082-9019 |
© 2006-2024 Journal hosting platform by Bentus
Przetwarzamy dane osobowe zbierane podczas odwiedzania serwisu. Realizacja funkcji pozyskiwania informacji o użytkownikach i ich zachowaniu odbywa się poprzez dobrowolnie wprowadzone w formularzach informacje oraz zapisywanie w urządzeniach końcowych plików cookies (tzw. ciasteczka). Dane, w tym pliki cookies, wykorzystywane są w celu realizacji usług, zapewnienia wygodnego korzystania ze strony oraz w celu monitorowania ruchu zgodnie z Polityką prywatności. Dane są także zbierane i przetwarzane przez narzędzie Google Analytics (więcej).
Możesz zmienić ustawienia cookies w swojej przeglądarce. Ograniczenie stosowania plików cookies w konfiguracji przeglądarki może wpłynąć na niektóre funkcjonalności dostępne na stronie.
Możesz zmienić ustawienia cookies w swojej przeglądarce. Ograniczenie stosowania plików cookies w konfiguracji przeglądarki może wpłynąć na niektóre funkcjonalności dostępne na stronie.
