Nowatorskie koncepcje wychowania popularyzowane w galicyjskich czasopismach kobiecych z przełomu XIX i XX wieku
 
Więcej
Ukryj
1
Uniwersytet Rzeszowski, Instytut Pedagogiki, ks. Jałowego 24, 35-010 Rzeszów, Polska
 
 
Data nadesłania: 10-08-2024
 
 
Data akceptacji: 17-10-2024
 
 
Data publikacji online: 18-10-2024
 
 
Data publikacji: 09-12-2024
 
 
Autor do korespondencji
Elżbieta Dolata   

Uniwersytet Rzeszowski, Instytut Pedagogiki, ks. Jałowego 24, 35-010 Rzeszów, Polska
 
 
Wychowanie w Rodzinie 2024;31(2):17-31
 
SŁOWA KLUCZOWE
DZIEDZINY
STRESZCZENIE
Cel. Na przełomie XIX i XX wieku w całej Europie popularne stały się idee „nowego wychowania”. Jego propagatorzy przekonywali o konieczności zapewnienia dzieciom odpowiednich warunków życia, prawidłowej pielęgnacji oraz stosowania metod wychowawczych zapewniających im wszechstronny rozwój. Podkreślali również ogromne znaczenie rozwoju indywidualnych predyspozycji każdego dziecka. Niniejsze opracowanie ma na celu zobrazowanie przenikania koncepcji „nowego wychowania” na teren Galicji poprzez popularyzowanie nowatorskich treści w prasie kobiecej z przełomu XIX i XX wieku. Poprzez analizę treści artykułów publikowanych na łamach czasopism kobiecych ukazujących się w tym czasie w Galicji podjęto próbę syntetycznego ukazania najistotniejszych wątków dotyczących wychowania dzieci i młodzieży zgodnie z ideą „nowego wychowania”. Artykuł może stanowić materiał porównawczy do sytuacji w innych zaborach. Metody i materiały. Zastosowano analizę jakościową treści i przegląd literatury przedmiotu. Podstawowym źródłem badawczym są artykuły zamieszczone w wybranych czasopismach kobiecych ukazujących się w Galicji na przełomie XIX i XX wieku. Uwzględniono czasopisma, które były wydawane najdłużej (kilka lat). Wnioski. Galicyjska prasa kobieca na przełomie XIX i XX wieku dość często podejmowała zagadnienie wychowania dzieci. Wśród publikowanych treści znajdowały się koncepcje „nowego wychowania”. Artykuły miały najczęściej formę porad i wskazówek dla matek. Autorzy tekstów przekonywali o konieczności zapewnienia dzieciom odpowiednich warunków do życia i zdrowia oraz wszechstronnego rozwoju. Pisano o znaczeniu pielęgnacji niemowląt oraz udzielano porad, jak zapewnić harmonijny rozwój dziecka we wszystkich sferach. Zaczęto zwracać uwagę na indywidualizm dziecka. Treści tekstów publikowanych w prasie kobiecej świadczą o przenikaniu na teren Galicji postępowych nurtów pedagogicznych.
REFERENCJE (38)
1.
Bednarz-Grzybek, R. (2016). Kwestia kobieca: Rodzina, wychowanie, edukacja: Bibliografia adnotowana zawartości czasopisma „Bluszcz” wybór za lata 1865–1905. Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej.
 
2.
Dewey, J. (1967). Wybór pism pedagogicznych. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
 
3.
Do naszych czytelniczek (1900). Niewiasta Polska, 5, 84.
 
4.
Dormus, K. (2006). Problematyka wychowawczo-oświatowa w prasie kobiecej zaboru austriackiego w latach 1826–1918. Warszawa: Wydawnictwo Retro-Art.
 
5.
Dormus, K. (2010). U źródeł polskiej prasy kobiecej – pierwsze redaktorki, wydawniczynie, dziennikarki (ok. 1820–1914). W: A. Łysak, E. Zierkiewicz (red.), Kobiety i mężczyźni (z) kolorowych czasopism (ss. 9–39). Wrocław: Oficyna Wydawnicza ATUT – Wrocławskie Wydawnictwo Oświatowe.
 
6.
Drynda, D. (2000). Geneza Nowego Wychowania w Polsce. W: A. Meissner, C. Majorek (red.), Pedagogika Nowego Wychowania w Polsce u schyłku XIX i w pierwszej połowie XX wieku (ss. 27–39). Rzeszów: Wydawnictwo Wyższej Szkoły Pedagogicznej.
 
7.
Franke, J. (1999). Polska prasa kobieca w latach 1820–1918: W kręgu ofiary i poświęcenia. Warszawa: Wydawnictwo Stowarzyszenia Bibliotekarzy Polskich.
 
8.
Frett, A. (2021). Polska prasa kobieca z lat 1818–1914 w zbiorach Zakładu Narodowego im. Ossolińskich. Z badań nad książką i księgozbiorami historycznymi, 15(2), 199–225. DOI: 10.33077/uw.25448730.zbkh.2021.664.
 
9.
Jaskuła, R. (1973). Czasopismo „Niewiasta” (1860–1863): Szkic monograficzny. Rocznik Historii Czasopiśmiennictwa Polskiego, 12(4), 453–494.
 
10.
Jupner, T. (1867a) Kartki o wychowaniu. Kalina, 10, 1.
 
11.
Jupner, T. (1867b). Kartki o wychowaniu. Kalina, 9, 2.
 
12.
Jupner, T. (1867c). Kartki o wychowaniu. Kalina, 17, 1.
 
13.
Maślanka, J. (1976). Prasa kobieca. W: J. Maślanka (red.), Encyklopedia wiedzy o prasie (ss. 172–173). Wrocław – Kraków: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Ośrodek Badań Prasoznawczych Prasa–Książka–Ruch.
 
14.
Michna, W. (1861a). Jeszcze kilka słów o wychowaniu dziewcząt. Niewiasta, 9, 1–2.
 
15.
Michna, W. (1861b). Wychowanie domowe. Niewiasta, 33, 1.
 
16.
Michna, W. (1861c). Wychowanie panieńskie. Niewiasta, 29, 1.
 
17.
Muzyka i wychowanie (1862). Niewiasta, 31, 1.
 
18.
O wpływie macierzyńskim (1846a). Dziennik Mód Paryskich, 20, 154–155.
 
19.
O wpływie macierzyńskim (1846b). Dziennik Mód Paryskich, 21, 162–164.
 
20.
O wychowaniu serca (1860). Niewiasta, 3, 1.
 
21.
Sedlaczkówna, J. (1897). Potęga wychowania, Przedświt, 10, 71.
 
22.
Serwatowski, W. (1861). O najpierwszym religijnym prowadzeniu w rodzicielskim domu. Niewiasta, 27, 1–2.
 
23.
Sokół, Z. (1983). Z badań nad polską prasą kobiecą w latach 1818–1939. Kwartalnik Historii Prasy Polskiej, 22(3), 5–12.
 
24.
Sokół, Z. (1993). Kobiece czasopisma Krakowa i Lwowa w XIX wieku. W: J. Jarowiecki (red.), Książki, czasopisma, biblioteki Krakowa i Lwowa XIX i XX wieku (ss. 140–163). Kraków: Wydawnictwo Naukowe WSP.
 
25.
Szujski, J. (1860). Fizyczność naszych niewiast. Niewiasta, 7, 1.
 
26.
Wasilewska, F. (1867a). Błędy wychowania. Kalina, 28, 1–2.
 
27.
Wasilewska, F. (1867b). Błędy wychowania. Kalina, 29, 1–2.
 
28.
Wilkońska, P. (1861a). O wychowaniu. Niewiasta, 21, 1.
 
29.
Wilkońska, P. (1861b). O wychowaniu. Niewiasta, 42, 1.
 
30.
Wilkońska, P. (1862). O wychowaniu. Niewiasta, 14, 5.
 
31.
Wiroch, R. (1867). O wychowaniu kobiety odpowiednim jej stanowisku i powołaniu. Kalina, 3, 1–2.
 
32.
Wychowanie dziewcząt ludowych (1862). Niewiasta, 38, 1–2.
 
33.
Wychowanie moralne (1862). Niewiasta, 28, 1–2.
 
34.
Zaleska, Z. (1938). Czasopisma kobiece w Polsce: (Materiały do historii czasopism): Rok 1818–1937. Warszawa: Wyższa Szkoła Dziennikarska.
 
35.
Ziemięcka, E. (1844a). Myśli o wychowaniu kobiet. Dziennik Mód Paryskich, 3, 22–24.
 
36.
Ziemięcka, E. (1844b). Myśli o wychowaniu kobiet. Dziennik Mód Paryskich, 4, 31–32.
 
37.
Ziemięcka, E. (1844c). Myśli o wychowaniu kobiet. Dziennik Mód Paryskich, 5, 38–40.
 
38.
Ziemięcka, E. (1844d). Myśli o wychowaniu kobiet. Dziennik Mód Paryskich, 6, 44–37.
 
Deklaracja dostępności
 
eISSN:2300-5866
ISSN:2082-9019
Journals System - logo
Scroll to top