Medialne (re)prezentacje biedy i bogactwa w programie rozrywkowym: „Biedny dom – bogaty dom” emitowanym w Polsat Cafe – perspektywa badań pedagogicznych
 
Więcej
Ukryj
1
Department of General and Care Pedagogy, Institute of Pedagogical Sciences, Faculty of Social Sciences, University of Warmia and Mazury in Olsztyn [Katedra Pedagogiki Ogólnej i Opiekuńczej, Instytut Nauk Pedagogicznych, Wydział Nauk Społecznych, Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie], Żołnierska 14a, 10-438 Olsztyn, Poland
 
 
Data nadesłania: 27-01-2022
 
 
Data ostatniej rewizji: 17-03-2022
 
 
Data akceptacji: 17-03-2022
 
 
Data publikacji: 25-07-2022
 
 
Autor do korespondencji
Dorota Zaworska-Nikoniuk   

Katedra Pedagogiki Ogólnej i Opiekuńczej, Instytut Nauk Pedagogicznych, Wydział Nauk Społecznych, Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie, Żołnierska 14a, 10-438 Olsztyn, Polska
 
 
Wychowanie w Rodzinie 2022;27(2):377-394
 
SŁOWA KLUCZOWE
STRESZCZENIE
Cel. Celem podjętych przeze mnie badań jest poznanie dominujących przekazów odnoszących się do ubóstwa i bogactwa w programie rozrywkowym pt. Biedny dom – bogaty dom, emitowanym w telewizji Polsat Cafe. Podstawę analityczną stanowią podstawowe kategorie pedagogiczne, wyznaczające ramy moich badań, tj.: dom rodzinny, rodzina, dziecko, edukacja, wykształcenie, praca zawodowa. Metoda. Metodę zbierania danych stanowiło przeszukiwanie źródeł wtórnych, zaś analizy – metoda analizy dyskursu. Próbę badawczą stanowiło pięć sezonów, składających się łącznie z czterdziestu odcinków programu. Wyniki. W wyniku badań wyróżniono następujące dyskursy w poszczególnych kategoriach: – dom rodzinny: w przypadku osób ubogich „ciasnoty, brudu i niechlujstwa”, bogatych zaś: „sielanki”, „komfortu” i „luksusu”; – rodzina i dziecko osób ubogich: „trudnej przeszłości”, „posiadania tradycyjnej rodziny”, „miłości do dzieci”; osób bogatych zaś: „dobra dziecka i zapewnienia godziwego życia rodzinie”; – edukacji i wykształcenia osób biednych „niskiego wykształcenia i dążenia do kształcenia się dzieci”, zaś osób bogatych „starannego wykształcenia i dążenie do kształcenia dzieci”; – praca zawodowa w przypadku osób ubogich: „bezrobocia i życia ze świadczeń społecznych”, bogatych natomiast: „szybkiego „dorabiania się” i ciężkiej pracy zapewniającej „godziwe pieniądze”. Wnioski. Analizowany program, choć uwrażliwia telewidzów na problem nierówności społecznych mających miejsce w Polsce, nie wyjaśnia przyczyn ani mechanizmów ich powstawania, transmituje natomiast stereotypowy wizerunek ubóstwa oraz bogactwa.
REFERENCJE (26)
1.
Bauman, Z. (1998). Zbędni, niechciani, odtrąceni - czyli o biednych w zamożnym świecie. Kultura i Społeczeństwo, 2(42), 3-18.
 
2.
Bauman, Z. (2006). Praca, konsumpcjonizm i nowi ubodzy. Warszawa: Wydawnictwo WAM.
 
3.
Beck, U., Beck-Gernsheim, E. (2001). Individualization. Institutionalized Individualism and its Social and Political Consequences [Indywidualizacja. Zinstytucjonalizowany indywidualizm i jego społeczne i polityczne konsekwencje]. London: SAGE Publications.
 
4.
Bunio-Mroczek, P. (2021). Wcześnie wykluczeni. Dzieci w rodzinach klientów pomocy społecznej. W: W. Wawrzywoda-Kruszyńska (red.), Bieda dzieci, zaniedbanie, wykluczenie społeczne (ss.71-89). Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
 
5.
Butmanowicz-Dębicka, I. (1995). Marginalizacja jako strategia przystosowawcza. W: E. Muszyńska, I. Pielak (red.), Ludzie i instytucje. Stawanie się ładu społecznego. T. 1 (ss.17-27). Lublin: Wydawnictwo UMCS.
 
6.
Fairclough, N. (1992). Discourse and Social Change [Dyskurs i zmiana społeczna]. Cambridge: Polity Press.
 
7.
Gilens, M. (2000). Why Americans Hate Welfare: Race, Media and the Politics of Anti-poverty Policy [Tytuł po polsku]. Chicago: University of Chicago Press.
 
8.
Goban-Klas, T. (2005). Media i komunikowanie masowe. Teorie i analiza prasy, radia, telewizji i internetu. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
 
9.
Jabłońska, B. (2011). Krytyczna analiza dyskursu w świetle założeń socjologii fenomenologicznej (dylematy teoretyczno-metodologiczne). Przegląd Socjologii Jakościowej, 1(IX), 48-61. Dostępny w Internecie: www.przegladsocjologiijakosciowej.org.
 
10.
Jarosz, M. (2008). Obszary wykluczenia w Polsce. W: M. Jarosz (red.), Wykluczeni. Wymiar społeczny, materialny i etniczny (ss. 7-19). Warszawa: Wydawnictwo ISP PAN.
 
11.
Kanash, T. (2010). Podmiotowość człowieka biednego w prezentacjach medialnych. W: K. Wielecki (red.) Wybrane problemy demokracji i podmiotowości (ss.101-118). Warszawa: Wydawnictwo APS.
 
12.
Konarzewski, K. (2000). Jak uprawiać badania oświatowe. Warszawa: Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne.
 
13.
Krzesińska-Żach, B. (2007). Pedagogika rodziny. Przewodnik do ćwiczeń. Białystok: Trans Humana.
 
14.
Kudlińska, I. (2021). „Dobro dziecka” a „dobro rodziny” – koncepcje obecne w dyskursie nad problemem zaniedbywania dzieci. W: W. Wawrzywoda-Kruszyńska (red.), Bieda dzieci, zaniedbanie, wykluczenie społeczne (ss.45-59). Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
 
15.
Lepianka, D. (2013). Bieda i biedni w polskiej prasie codziennej. W: E. Tarkowska (red.), Dyskursy ubóstwa i wykluczenia społecznego (ss.91-135). Warszawa: Wydawnictwo IFiS PAN. Liskowska-Magdziarz, M. (2018). Ubóstwo jako problem estetyczny. Materialne reprezentacje polskiej „underclass”. Kultura Współczesna, 4 (103), 57-69. DOI: 10.26112/kw.2018.103.05.
 
16.
Miś, L. (2007). Ramy problemu bezrobocia w telewizyjnych programach informacyjnych TVN i TVP1. W: J. Klebaniuk (red.). Oblicza nierówności społecznych. Studia interdyscyplinarne (ss. 341-355). Warszawa: Enteia.
 
17.
Potasińska, A. (2012). Między stereotypem a opisem – konsekwencje społecznego postrzegania bezrobocia. Kultura i Społeczeństwo, 1, 159-174. DOI: 10.2478/v10276-012-0008-2.
 
18.
Raciniewska, A. (2007). Polska bieda w zwierciadle „Gazety Wyborczej”. W kierunku analizy języka nierówności w polskim dyskursie publicznym. W: R. Drozdowski (red.), Końce i początki. Socjologiczne podsumowania, socjologiczne zapowiedzi (ss. 181-196). Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM.
 
19.
Raport Fundacji Szlachetna Paczka. (2020). Pobrane 16.09.2021 z https://www.szlachetnapaczka.p....
 
20.
Raport KPMG. Pobrane 16. 09. 2021 z: https://goldenmark.com/pl/mysa....
 
21.
Rubacha, K. (2008). Metodologia badań and edukacją. Warszawa: Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne.
 
22.
Sobczak, M. J. (2016). Wykluczenie społeczne i inkluzja społeczna z wykorzystaniem podmiotów ekonomii społecznej w Polsce na przykładzie województwa łódzkiego. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
 
23.
Starego, K. (2012). Ludzie truskawki i niepomagalni – wizerunek biednych w dyskursie prasowym tygodnika Polityka. Teraźniejszość-Człowiek-Edukacja, 2, 37-62.
 
24.
Szopa, B. (2012). Ubóstwo na przykładzie Polski. W: B. Szopa (red.), Wokół zagadnień ubóstwa i bogactwa (ss.7-13). Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie.
 
25.
van Dijk, T. A. (2001). Badania nad dyskursem. W: T. A. van Dijk (red.), Dyskurs jako struktura i proces (ss. 11-30). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
 
26.
Wawrzywoda-Kruszyńska, W. (2001). Dorastać w biedzie-obrazy z życia różnych pokoleń łodzian. W: W. Wawrzywoda-Kruszyńska, J. Grotowska-Leder (red.), (Żyć) Na marginesie wielkiego miasta (ss.20-35). Łódź: Wydawnictwo Absolwent.
 
Deklaracja dostępności
 
eISSN:2300-5866
ISSN:2082-9019
Journals System - logo
Scroll to top