(Re)konstrukcje kobiecości w programie rozrywkowym Damy i Wieśniaczki, emitowanym w TTV – perspektywa badań pedagogicznych
 
Więcej
Ukryj
1
Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie, Wydział Nauk Społecznych, Oczapowskiego 2, 10-719 Olsztyn, Polska
 
 
Data nadesłania: 24-04-2024
 
 
Data ostatniej rewizji: 14-06-2024
 
 
Data akceptacji: 20-09-2024
 
 
Data publikacji online: 02-10-2024
 
 
Data publikacji: 09-12-2024
 
 
Autor do korespondencji
Dorota Monika Zaworska-Nikoniuk   

Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie, Wydział Nauk Społecznych, Oczapowskiego 2, 10-719 Olsztyn, Polska
 
 
Wychowanie w Rodzinie 2024;31(2):91-108
 
SŁOWA KLUCZOWE
DZIEDZINY
STRESZCZENIE
Cel. Celem badań jest poznanie dominujących przekazów mieszkanek miast i wsi prezentowanych w programie Damy i Wieśniaczki. Przedmiotem badań jest program telewizyjny. Ramę pojęciową badań stanowiły podstawowe kategorie pedagogiki społecznej. Próbą badawczą było siedem sezonów programu (101 odcinków), emitowanych w TTV w latach 2016–2023. Ze względu na to, że przedmiotem badań jest program telewizyjny, przekaz jest tu jednostronny, a jego oglądanie nie wymaga od widza żadnej dodatkowej aktywności poza pasywnym odbiorem. Obrazy wieśniaczek i dam kreowane w programie mogą narzucać odbiorcom definicje kobiecości, są więc szczególnie istotne z perspektywy pedagogiki społecznej, uwrażliwionej na społeczne (w tym płciowe) nierówności. Materiały i metody. Metodą zbierania danych było przeszukiwanie źródeł wtórnych, zaś strategią analizy danych była analiza dyskursu. Wyniki i wnioski. Tożsamość damy określały dyskursy nowobogactwa, luksusu, doskonałości ciała, wiecznej młodości, zaś wieśniaczki – zaniedbania i biedy, ciała niedoskonałego i nieadekwatnego. Kategorię domu rodzinnego wieśniaczki zdominowały dyskursy zaniedbania, niechlujstwa (brudu), biedy, zaś damy – luksusu, modnej architektury, nieskazitelnej czystości, przestrzeni, samotności. W prezentacji rodziny i życia rodzinnego w dyskursach kobiety ze wsi uwidacznia się sylwetka kobiety-Atlasa (siłaczki), żyjącej w rodzinie patriarchalnej, matki-misjonarki, natomiast damy: równouprawnienia płci, kobiety zdobywanej i uwodzonej, tęsknoty za macierzyństwem. Praca zawodowa wieśniaczki ukazywana była jako praca dobrej rolniczki i uległej żony, zaś damy jako lekka i przyjemna, będąca realizacją pasji i marzeń. W kategorii czasu wolnego wieśniaczki wyróżniono dyskurs pielęgnacji więzi rodzinnych i sąsiedzkich, ludowej zabawy, celebrowania tradycji, zaś damy – dyskurs próżności i konsumpcjonizmu.
REFERENCJE (28)
1.
Bourdieu, P., Passeron, J. P. (1990). Reproduction in education, society and culture. London: Sage Publications.
 
2.
Dymnicka, M. (2013). Przestrzeń publiczna a przemiany miasta. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
 
3.
Gaze, M. (2015). Językowy obraz wieśniaka we współczesnej polszczyźnie. Studia Obszarów Wiejskich, 40, 181–187. DOI: 10.7163/SOW .40.13.
 
4.
Gorlach, K. (2004). Socjologia obszarów wiejskich: Problemy i perspektywy. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
 
5.
Gromkowska, A. (2002). Kobiecość w kulturze globalnej – rekonstrukcje i reprezentacje. Poznań: Wydawnictwo Wolumin.
 
6.
Jabłońska, B. (2013). Krytyczna analiza dyskursu w świetle założeń socjologii fenomenologicznej (dylematy teoretyczno-metodologiczne). Przegląd Socjologii Jakościowej, 1(9), 48–61.
 
7.
Juszczyk, S. (2013). Badania jakościowe w naukach społecznych: Szkice metodologiczne. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.
 
8.
Kabza, M. (2022). Ogromna wartość pracy nieodpłatnej kobiet. Pobrane z: https://forsal.pl/gospodarka/a....
 
9.
Konarzewski, K. (2000). Jak uprawiać badania oświatowe: Metodologia praktyczna. Warszawa: Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne.
 
10.
Kozioł, J. J. (2010). Ludzie w mieście – Miasto w ludziach. W: P. Czech, M. Banaszkiewicz, P. Winkowski (red.), Miasto: Między przestrzenią a koncepcją przestrzeni (ss. 25–37). Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
 
11.
Krzesińska-Żach, B. (2007). Pedagogika rodziny: Przewodnik do ćwiczeń. Białystok: Wydawnictwo Uniwersyteckie Trans Humana.
 
12.
Kwieciński, Z. (2002). Bezbronni: Odpad szkolny na wsi. Toruń: Wydawnictwo Edytor.
 
13.
Ładyżyński, A. (2017). Dom rodzinny jako kategoria pedagogiczna. W: A. Ładyżyński, M. Piotrowska, M. Kasprzak (red.), Dom rodzinny w doświadczeniu (auto)biograficznym (ss. 10–18). Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego.
 
14.
Matyjas, B. (2012). Dzieciństwo na wsi: Warunki życia i edukacji. Kraków: Oficyna Wydawnicza Impuls.
 
15.
Matyjas, B. (2019). Środowisko wiejskie jako przestrzeń edukacji szkolnej dzieci. Pedagogika Społeczna, 3(73), 325–339. DOI: 10.35464/1642-672X.PS.2019.3.23.
 
16.
Melosik, Z. (1996). Tożsamość, ciało i władza: Teksty kulturowe jako (kon)teksty pedagogiczne. Poznań – Toruń: Wydawnictwo Edytor.
 
17.
Melosik, Z. (2013). Kultura popularna i tożsamość młodzieży: W niewoli władzy i wolności. Kraków: Oficyna Wydawnicza Impuls.
 
18.
Orłowska, M. (2020). Czas wolny jako środowisko życia. W: J. Madalińska-Michalak, A. Wilkomirska (red.), Pedagogika i edukacja wobec kryzysu zaufania, wspólnotowości i autonomii (ss. 425–431). Warszawa: Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego.
 
19.
Pikuła, N. G. (2017). Czynniki różnicujące przebieg kariery zawodowej kobiet i mężczyzn – z perspektywy osób starszych. Teraźniejszość – Człowiek – Edukacja, 2(78), 90–106.
 
20.
Praca – definicja według kodeksu pracy. Pobrane z: https://lexplay.pl/czym-jest-p....
 
21.
Prokopska, A., Matyka, A. (2017). Miasto jako organizm przyjazny człowiekowi. Budownictwo i Architektura, 16(1), 165–174. DOI: 10.24358/Bud-Arch_17_161_14.
 
22.
Rubacha, K. (2016). Metodologia badań nad edukacją. Warszawa: Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne.
 
23.
Słownik Języka Polskiego. Miastowy [hasło]. Pobrane z: https://sjp.pwn.pl/slowniki/mi....
 
24.
Słownik Języka Polskiego. Nowobogacki [hasło]. Pobrane z: https://sjp.pwn.pl/slowniki/no....
 
25.
Surowiec, M., Wilczyńska, K., Orlot, N., Waszkiewicz, N. (2018). Obraz kobiecego ciała a wizerunek kreowany przez media. Neuropsychiatria: Przegląd Kliniczny, 10(2–3), 74–79. DOI : 10.24292/01.NP.1023300918.4.
 
26.
Szopa, B. (2012). Ubóstwo na przykładzie Polski. W: B. Szopa (red.), Wokół zagadnień ubóstwa i bogactwa (ss. 7–13). Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego.
 
27.
Wikipedia. Nowobogactwo [hasło]. Pobrane z https://pl.wiktionary.org/wiki....
 
28.
Zaworska-Nikoniuk, D. (2008). Wzory kobiecości i męskości w polskiej prasie dla kobiet XXI wieku. Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek.
 
eISSN:2300-5866
ISSN:2082-9019
Journals System - logo
Scroll to top