Macierzyństwo w fotografii
Więcej
Ukryj
1
Uniwersytet Wrocławski
Instytut Pedagogiki
ul. Dawida 1
50-527 Wrocław
Data nadesłania: 01-07-2013
Data ostatniej rewizji: 31-12-2013
Data akceptacji: 31-12-2013
Data publikacji: 31-12-2013
Wychowanie w Rodzinie 2013;8(2):81-107
SŁOWA KLUCZOWE
STRESZCZENIE
Prezentowany artykuł stanowi analizę materiałów wizualnych – fotografii, w poszukiwaniu odpowiedzi na pytanie badawcze: w jaki sposób matki przedstawiają swoje macierzyństwo? Prezentowane treści są pokłosiem projektu badawczego, realizowanego w 2012 roku pod kierownictwem dr Martyny Pryszmont-Ciesielskiej: Współczesne oblicza macierzyństwa w perspektywie edukacji nieformalnej, który wyrażał się w narracyjno-wizualnej interpretacji mikroświatów matek uczestniczących w badaniu. Do celów interpretacyjnych wykorzystano strategię badawczą z wykorzystaniem fotografii jako materiałów zastanych w ujęciu Krzysztofa Koneckiego. Materiał badawczy stanowiły zdjęcia przekazane do badań przez dwie kobiety: Karolinę (28 zdjęć) oraz Agnieszkę (73 zdjęcia). Ponadto każda z kobiet wskazała jedno zdjęcie, które, jej zdaniem, stanowiło najlepszą ilustrację bycia matką, a także samodzielnie zdefiniowała słownie swoje macierzyństwo. W trakcie badań zwracano uwagę nie tylko na przekaz, jaki niosą w sobie fotografie, ale również na spójność przekazu, jaki niosły ze sobą materiały wizualne i werbalne. W wyniku przeprowadzonej analizy opisano mikroświaty macierzyństwa dwóch badanych kobiet, z których pierwszy (Karoliny) określono jako afirmację życia przejawiającą się w aktywności i radości, natomiast drugi (Agnieszki) jako troskę o dzieci połączoną z podszytą lękiem nostalgią. W ramach wniosków z przeprowadzonych badań stwierdzono, iż (1) fotografia jest bardzo dobrym materiałem badawczym, pozwalającym na jakościową rekonstrukcję mikroświatów; (2) dobre rezultaty przynosi triangulacja materiałów badawczych w postaci narracji i fotografii, które mają charakter komplementarny; (3) fotografie stanowią dobry materiał do interpretacji trajektorii relacji rodzinnych i społecznych; (4) wizualny materiał badawczy można również wykorzystać do odkodowania emocji, lęków, pragnień, a także pewnej pozycji i perspektywy życiowej.
REFERENCJE (12)
1.
Barthes R., Światło obrazu. Uwagi o fotografii (fragmenty), [w:] M. Bogunia-Borowska, P. Sztompka (red.), Fotospołeczeństwo. Antologia tekstów z socjologii wizualnej, Wyd. Znak, Kraków 2012.
2.
Baudrillard J., Fotografia, czyli świetlny zapis, [w:] M. Bogunia-Borowska, P. Sztompka (red.), Fotospołeczeństwo. Antologia tekstów z socjologii wizualnej, Wyd. Znak, Kraków 2012.
3.
Becker H.S., Czy fotografie mówią prawdę?, [w:] M. Bogunia-Borowska, P. Sztompka (red.), Fotospołeczeństwo. Antologia tekstów z socjologii wizualnej, Wyd. Znak, Kraków 2012.
4.
Bogunia-Borowska M., Sztompka P. (red.), Fotospołeczeństwo. Antologia tekstów z socjologii wizualnej, Wyd. Znak, Kraków 2012.
5.
Jurczyk-Romanowska E., „Macierzyństwo niekonwencjonalne” – codzienne zmagania matek w dążeniu do podmiotowości, [w:] M. Pryszmont-Ciesielska (red.), Macierzyństwo w relacjach auto/biograficznych i fotografiach kobiet, Wyd. Atut, Wrocław 2013.
6.
Konecki K., Wizualne wyobrażenia. Główne strategie badawcze w socjologii wizualnej a metodologia teorii ugruntowanej, „Przegląd Socjologii Jakościowej”, grudzień 2005, t. 1, nr 1.
7.
Österman B., Obrazowe opowieści, [w:] M. Bogunia-Borowska, P. Sztompka (red.), Fotospołeczeństwo. Antologia tekstów z socjologii wizualnej, Wyd. Znak, Kraków 2012.
8.
Piejko M., Skarby pamięci. Socjologiczna analiza fotografii rodzinnej, „Przegląd Socjologii Jakościowej”, listopad 2008, t. IV, nr 3.
9.
Pryszmont-Ciesielska M. (red.), Macierzyństwo w relacjach auto/biograficznych i fotografiach kobiet, Wyd. Atut, Wrocław 2013.
10.
Sontag S., Świat obrazów, [w:] M. Bogunia-Borowska, P. Sztompka (red.), Fotospołeczeństwo. Antologia tekstów z socjologii wizualnej, Wyd. Znak, Kraków 2012.
11.
Sztompka P., Socjologia wizualności. Fotografia jako metoda badawcza, Wyd. Naukowe PWN, Warszawa 2005.
12.
Znaniecki A., On Humanistic Socjology, Wstęp i redakcja R. Bierstedt, The University of Chicago Press, Chicago 1969.