Trudności współczesnego macierzyństwa. Metodologiczne aspekty badania matek
 
 
Więcej
Ukryj
1
Uniwersytet Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy, Wydział Pedagogiki, Katedra Badań nad Edukacją Estetyczną, J. K. Chodkiewicza 30, 85-064 Bydgoszcz, Polska
 
 
Data nadesłania: 19-07-2023
 
 
Data ostatniej rewizji: 25-09-2023
 
 
Data akceptacji: 25-09-2023
 
 
Data publikacji: 05-12-2023
 
 
Autor do korespondencji
Monika Lewicka   

Uniwersytet Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy, Wydział Pedagogiki, Katedra Badań nad Edukacją Estetyczną, J. K. Chodkiewicza 30, 85-064 Bydgoszcz, Polska
 
 
Wychowanie w Rodzinie 2023;30(2):57-78
 
SŁOWA KLUCZOWE
STRESZCZENIE
Wprowadzenie. Celem artykułu jest przedstawienie trudności doświadczanych przez matki podczas pierwszej fali pandemii COVID-19. Zakładano, że w czasie pandemii nasilą się trudności związane z godzeniem życia zawodowego i rodzinnego, nastąpią zmiany w relacjach między matką a dzieckiem, zmieni się podział obowiązków rodzinnych między rodzicami dziecka. Cel. Zapytano o główny problem: Jakich trudności związanych z życiem rodzinnym w czasie pandemii wywołanej wirusem SARS-CoV-2 doświadczają badane matki? Materiał i metody. W badaniu zastosowano podejście jakościowe. Źródłem danych badawczych są wywiady z matkami. Wyniki. W czasie pandemii trudności matek miały zróżnicowany charakter. Wyniki badań wskazują zarówno na negatywne, jak i pozytywne (od pogorszenia do poprawy relacji) konsekwencje zmiany relacji między matką a dzieckiem, próby łączenia życia zawodowego z rodzinnym oraz podziału obowiązków między partnerami. Badane matki zgłaszają wzrost napięcia i stresu w wyniku pojawiającego się konfliktu między pracą zawodową a życiem rodzinnym, ograniczonego wsparcia ze strony partnera oraz trudnej, pełnej trudnych emocji relacji z dzieckiem. Na drugim kontinuum znajdują się matki, które pomimo trudnej sytuacji starały się godzić życie zawodowe z rodzinnym, otrzymywały wsparcie ze strony partnera, dzieliły się po równo obowiązkami związanymi z opieką nad dzieckiem i prowadzeniem gospodarstwa domowego. Wnioski. Pandemię należy rozpatrywać w kategoriach sytuacji trudnej. Niejako wymusiła ona na matkach skonstruowanie nowej codzienności związanej z rolą matki i pracownika jednocześnie. Dotychczasowe próby równoważenia obu sfer życia prowadzące do zachowania równowagi (work-life balance) nie zawsze okazywały się skuteczne w czasie pandemii. W wielu przypadkach pandemia doprowadziła do zresetowania dotychczasowego modelu rodziny i stworzenia go na nowo.
 
REFERENCJE (33)
1.
Alon, T., Coskun, S., Doepke, M., Koll, D., Tertilt, M. (2022). From mancession to shecession: Women’s employment in regular and pandemic recessions. NBER Macroeconomics Annual, 36, 83-151. DOI: 10.1086/718660.
 
2.
Bauman, T. (1998). O możliwości zastosowania metod jakościowych w badaniach pedagogicznych [On the possibility of using qualitative methods in pedagogical research]. W: T. Pilch, Zasady badań pedagogicznych (ss. 54–75). Warszawa: Wydawnictwo Akademickie Żak.
 
3.
Bożewicz, M. (red.) (2019). Współczesna polska rodzina [A contemporary Polish family]. Warszawa: Centrum Badania Opinii Społecznej.
 
4.
Całek, G. (2021). Wyzwania edukacji zdalnej przed jakimi stoją dzieci – perspektywa rodziców [Remote education challenges faced by children – parents’ perspective]. Dziecko Krzywdzone: Teoria, Badania, Praktyka, 20(2), 116–144.
 
5.
Chudzicka-Dudzik, P. (2022). Wpływ pandemii COVID-19 na kariery akademickie kobiet = The impact of the COVID-19 pandemic on the academic careers of women. W: M. Sędkowski (red.), Polityka, kultura i społeczeństwo w czasach pandemii: Wybrane zagadnienia (ss. 169–189). Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
 
6.
Creswell, J.W. (2013). Projektowanie badań naukowych: Metody jakościowe, ilościowe i mieszane [Designing scientific research: Qualitative, quantitative, and mixed methods]. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
 
7.
Eurostat [portal] (2019). Pobrane 18.12.2021 z: https://ec.europa.eu/eurostat.
 
8.
Firlit-Fesnak, G. (2022). Zdolność dostosowania rodziny wobec zmian wywołanych pandemią COVID-19 [The family’s ability to adapt to the changes caused by the COVID-19 pandemic]. Studia Politologiczne, 65, 108–128.
 
9.
Gliwicka, J., Sikorska, I. (2022). Dobrostan kobiet łączących pracę zawodową nauczycielki z życiem rodzinnym w czasie pandemii COVID-19 [The well-being of women combining professional teaching work with family life during the COVID-19 pandemic]. Studia Paedagogica Ignatiana, 25(1), 85–105. DOI: 10.12775/SPI.2022.1.005.
 
10.
Godlewska-Bujok, B. (2020). Work-life balance i koronakryzys: Kilka uwag o procesach i ich konsekwencjach [Work-life balance and the coronavirus crisis: A few comments about processes and their consequences]. Praca i Zabezpieczenie Społeczne, 5, 3–8. DOI: 10.33226/0032-6186.2020.5.1.
 
11.
Grudniewska, M., Hołdakowski, W. (2021). „Kobiety kontra koronawirus: Jak pandemia zmieniłaich życie i pracę” – wyniki raportu Kantara na zlecenie Wysokieobcasy.pl i Wyborcza.pl [“Women versus coronavirus: How the pandemic changed women’s lives and work” – results of a Kantar report commissioned by Wysokieobcasy.pl and Wyborcza.pl]. Agora SA: Grupa Medialna [portal]. Pobrane 30.01.2024 z: https://www.agora.pl/kobiety-k....
 
12.
Górniak, J., Krupnik, S., Koniewski, M. (2020). Państwa wobec pandemii: Perspektywa porównawcza [Countries facing the pandemic: A comparative perspective]. W: M. Kossowska, N. Letki, T. Zaleśkiewicz, S. Wichary (red.), Człowiek w obliczu pandemii: Psychologiczne i społeczne uwarunkowania zachowań w warunkach kryzysu zdrowotnego (ss. 195–220). Sopot: Wydawnictwo Smak Słowa.
 
13.
Imbierowicz, A. (2012). Matka Polka w defensywie? Przemiany mitu i jego wpływ na macierzyństwo polskich kobiet [Polish mother on the defensive? Transformations of the myth and its impact on the motherhood of Polish women]. Ogrody Nauk i Sztuk, 2(2), 430–442. DOI: 10.15503/onis2012-430-442.
 
14.
Jakob, G. (2001). Wywiad narracyjny w badaniach biograficznych [Narrative interview in biographical research]. W: D. Urbaniak-Zając, J. Piekarski (red.), Jakościowe orientacje w badaniach pedagogicznych: Studia i materiały (ss. 29–35). Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
 
15.
Konarzewski, K. (2000). Jak uprawiać badania oświatowe: Metodologia praktyczna [How to do educational research: A practical methodology]. Warszawa: Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne.
 
16.
Kopciewicz, L. (2020). „Dom” w doświadczeniach polskich kobiet w czasie pandemii Covid-19 [“Home” in the experiences of Polish women during the Covid-19 pandemic]. LUD: Organ Polskiego Towarzystwa Ludoznawczego [online], 104, 320–338. DOI: 10.12775/lud104.2020.14.
 
17.
Kwak, A. (2005). Rodzina w dobie przemian: Małżeństwo i kohabitacja [Family in the era of changes: Marriage and cohabitation]. Warszawa: Wydawnictwo Edukacyjne „Żak”.
 
18.
Kwak, A. (2022). Pandemia jako weryfikator więzi rodzinnych: Refleksje przedstawicieli czterech grup wiekowych [Pandemic as a verifier of family ties: Reflections of representatives of four age groups]. Roczniki Nauk Społecznych, 14(50), 7–23. DOI:10.18290/rns22503.1.
 
19.
Lewicka, M. (2021). Matka Polka Pandemiczna – życie codzienne współczesnych matek w czasie pandemii [Polish Pandemic Mother – everyday life of modern mothers during the pandemic]. Wychowanie w Rodzinie, 24, 13–24. DOI: 10.34616/wwr.2021.1.013.024.
 
20.
Łukaszewski, W. (2015). Koncepcje sytuacji trudnych: Krok naprzód, czy krok wstecz? [Concepts of difficult situations: A step forward or a step back?]. Psychological Journal, 21(1), 33–38. DOI:10.14691/CPPJ.21.1.33.
 
21.
McCarthy, J.R., Edwards, R. (2011). Key concepts in family studies. London: Sage.
 
22.
Morgan, D.H.G. (2011a). Locating “family practices”. Sociological Research Online, 16(4), 174–182. DOI: 10.5153/sro.2535.
 
23.
Morgan, D.H.J. (2011b). Rethinking family practices. Basingstoke - New York: Palgrave Macmilan.
 
24.
Mostafa, B.A. (2021). The effect of remote working on employees’ wellbeing and work-life integration during pandemic in Egypt. International Business Research, 14(3), 41–52. DOI: 10.5539/ibr.v14n3p41.
 
25.
Opozda, D. (2022). Sytuacja społeczno-emocjonalna osób starszych spowodowana pandemią covid-19 [The socio-emotional situation of older people caused by the covid-19 pandemic]. Roczniki Pedagogiczne, 14(50), 4, 121–133. DOI: 10.18290/rped22144.10.
 
26.
Ostrouch-Kamińska, J. (2011). Rodzina partnerska jako relacja współzależnych podmiotów: Studium socjopedagogiczne narracji rodziców przeciążonych rolami [Partnership family as a relationship of interdependent entities: A sociopedagogical study of the narratives of role-overloaded parents]. Kraków: Oficyna Wydawnicza Impuls.
 
27.
Partyła, M. (opr.) (2020). Matki w czasie pandemii: Opiekunki, nauczycielki, sprzątaczki, kucharki i pracownice w jednym [Mothers during the pandemic: Caregivers, teachers, cleaners, cooks, and employees all in one]. RMF 24 [portal]. Pobrane 30.01.2024 z: https://www.rmf24.pl/raporty/r....
 
28.
Rubacha, K. (2008). Metodologia badań nad edukacją [Educational research methodology]. Warszawa: Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne.
 
29.
Sikorska, M. (2019). Praktyki rodzinne i rodzicielskie we współczesnej Polsce – rekonstrukcja codzienności [Family and parenting practices in contemporary Poland – reconstruction of everyday life]. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
 
30.
Szlendak, T. (2010). Socjologia rodziny: Ewolucja, historia, zróżnicowanie [Sociology of the family: Evolution, history, diversity]. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
 
31.
Tomaszewski, T. (red.) (1982). Psychologia [Psychology]. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
 
32.
Włodarczyk, E. (2009). Młodzież wobec macierzyństwa i jego kulturowej kreacji [Youth towards maternity and its cultural creation]. Poznań: Wydawnictwo Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza.
 
33.
World Human Organization [portal] (2020). Pobrane 30.06.2020 z: https://www.who.int/.
 
eISSN:2300-5866
ISSN:2082-9019
Journals System - logo
Scroll to top