Rodzina w sytuacji diagnozy o zagrożeniu życia, niepełnosprawności dziecka
Więcej
Ukryj
1
Uniwersytet Rzeszowski, ks. Jałowego 24, 35-010, Rzeszów, Polska
Data nadesłania: 30-08-2024
Data ostatniej rewizji: 08-10-2024
Data akceptacji: 17-10-2024
Data publikacji online: 18-10-2024
Data publikacji: 09-12-2024
Autor do korespondencji
Krystyna Barłóg
Uniwersytet Rzeszowski, ks. Jałowego 24, 35-010, Rzeszów, Polska
Wychowanie w Rodzinie 2024;31(2):109-123
SŁOWA KLUCZOWE
DZIEDZINY
STRESZCZENIE
Wprowadzenie. Nagła, nieoczekiwana diagnoza dotycząca zagrożenia życia czy niepełnosprawności dziecka implikuje szczególnie trudne wyzwania, z którymi musi zmierzyć się cały system rodzinny, a zwłaszcza rodzice doświadczający trudnego dla nich rodzicielstwa.
Cel. Celem badań była diagnoza przeżyć matek i ojców, którzy znaleźli się w traumatycznej dla nich sytuacji wynikającej z diagnozy o zagrożeniu życia czy niepełnosprawności własnego dziecka. Metody i materiały. W badaniach wykorzystano metodę sondażu diagnostycznego, jako technikę zastosowano wywiad oraz kwestionariusze wywiadów w opracowaniu własnym, z ustalonymi kafeteriami odpowiedzi oraz z pytaniami otwartymi, tak aby respondenci swobodnie mogli wypowiadać się na temat swoich odczuć i emocji. Dodatkowo, jako pytanie otwarte, dla respondentów udostępniono możliwość wypowiedzenia się w wypracowaniu na temat „Moja rodzina”. Najbardziej charakterystyczne wypowiedzi wykorzystano w zaprezentowanym artykule. Badani rodzice posiadali dzieci o zagrożonym rozwoju. W badaniu wykorzystano również fragmenty kwestionariusza FACES IV Davida H. Olsona i Diane Gorall (2006), celem wskazania, jak ważne w tych rodzinach są istniejące więzi, jak ważna jest adaptacja rodziny do sytuacji trudnej czy satysfakcja z życia małżeńskiego. Wyniki. Badania wykazały, że nagła, trudna dla rodziców diagnoza dotycząca ich dziecka, zmieniła funkcjonowanie całego systemu rodzinnego, szczególnie rodziców, którzy w sytuacji bezradności doświadczają długoterminowego lęku i wchodzą w szczególnie trudny etap trajektorii cierpienia. Umiejętność radzenia sobie ze szczególnie trudnymi emocjami, stresem, umiejętność uzyskiwania wielospecjalistycznego wsparcia, wpływa na jakość relacji i więzi, na adaptację rodziny do trudnych wyzwań, a szczególnie na warunki rozwoju dziecka i funkcjonowania całego systemu rodzinnego.
REFERENCJE (24)
1.
Adler, R. B., Rosenfeld, L. B., Proctor, R. F. (2011). Relacje interpersonalne: Proces porozumiewania się. Poznań: Dom Wydawniczy Rebis.
2.
Barłóg, K. (2015). Trajektoria w analizach cierpienia osób z nagłą utratą sprawności. Annales Universitatis Mariae Curie Skłodowska: Sectio J – Paedagogia-Psychologia, 28(1), 89–98. DOI: 10.17951/j.2015.28.1.83.
3.
Barłóg, K. (2019). Dziecko ze specjalnymi potrzebami w rodzinie. W: B. Szluz (red.), Doświadczanie niepełnosprawności w rodzinie (ss. 51–64). Rzeszów: Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego.
4.
Barłóg, K. (2020). Sytuacja w systemach rodzinnych z dzieckiem z ASD w świetle Modelu Kołowego Davida H. Olsona. Rzeszów: Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego.
5.
Brizendine, K. (2006). Mózg kobiety. Gdańsk: VM Media.
6.
Cacace, C., Cantelmi, T. (2013). Traumatyzacja w następstwie aborcji. W: T. Cantelmi, C. Cacace, E. Pittino (red.), Przerwane macierzyństwo: Psychiczne skutki aborcji: Praca zbiorowa (ss. 11–47). Warszawa: Instytut Wydawniczy Pax.
7.
Górecki, M. (2007). Trajektoria [hasło]. W: T. Pilch (red.), Encyklopedia Pedagogiczna XXI wieku: T. 6, Su-U (s. 778). Warszawa: Wydawnictwo Akademickie „Żak”.
8.
Karwowska, M. (2007). Macierzyństwo wobec dziecka niepełnosprawnego intelektualnie. Bydgoszcz: Wydawnictwo Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego.
9.
Kossewska, J., Wojciechowska, A. (2017). Wypalenie sił a perspektywa temporalna u rodziców dzieci z zaburzeniami rozwoju. Psychologia Wychowawcza, 54(12), 183–202. DOI: 10.5604/01.3001.0011.7871.
10.
Kucharczyk, I. (2011). Osobowość a inteligencja emocjonalna matek małych dzieci objętych postępowaniem terapeutyczno-rehabilitacyjnym. Niepełnosprawność, 6, 63–81.
11.
Kwak, A. (2008). Społeczny i indywidualny wymiar rodzicielstwa. W: A. Kwak (red.), Rodzicielstwo: Między domem, prawem, służbami społecznymi (ss. 18–39). Warszawa: Wydawnictwo APS.
12.
Margasiński, A. (2015). Teoria i wybrane modele systemów rodzinnych. W: A. Margasiński (red.), Rodzina w ujęciu systemowym: Teoria i badania (ss. 6–32). Warszawa: Pracownia Testów Psychologicznych Polskiego Towarzystwa Psychologicznego.
13.
Mikołajczyk-Lerman, G. (2019). Doświadczanie niepełnosprawności dziecka w rodzinie. W: B. Szluz (red.), Doświadczanie niepełnosprawności w rodzinie (ss. 40–51). Rzeszów: Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego.
14.
Ohme, M. (2009). Rodzina i dziecko z ograniczoną sprawnością w pierwszych trzech latach życia. W: A. I. Brzezińska, M. Ohme, A. Resler-Maj, R. Kaczan, M. Wiliński, Droga do samodzielności: Jak wspomagać rozwój dzieci i młodzieży z ograniczeniami sprawności (ss. 51–93). Gdańsk: GWP.
16.
Pawlikowska, J., Maciejewska, O. (2018). Funkcjonowanie rodziny z dzieckiem ze spektrum autyzmu: Opieka i terapia. Zeszyty Pracy Socjalnej, 23(2), 133–148. DOI: 10.4467/24496138ZPS.18.009.8990.
17.
Ravasi, G. (2004). Jak długo, Panie?Wędrówka przez tajemnicę cierpienia i zła. Kielce: Wydawnictwo Jedność.
18.
Schütze, F. (1997). Trajektorie cierpienia jako przedmiot badań socjologii interpretatywnej. Studia Socjologiczne, 1(144), 11–56.
19.
Sekułowicz, M. (2010). Problemy funkcjonowania matek i ojców dzieci z niepełnosprawnością – analiza narracji. W: Z. Palak, A. Bujanowska, A. Pawlak (red.), Edukacyjne i rehabilitacyjne konteksty rozwoju osób z niepełnosprawnością w różnych okresach ich życia (ss. 47–67). Lublin: Wydawnictwo UMCS.
20.
Strauss, A. L. (1989). The rebirth of classical political rationalism: An introduction to the thought of Leo Strauss [Odrodzenie klasycznego racjonalizmu politycznego: Wprowadzenie do myśli Leo Straussa]. Chicago: University of Chicago Press.
21.
Szluz, B. (red.). (2019). Doświadczanie niepełnosprawności w rodzinie. Rzeszów: Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego.
22.
Tatala, M., Mach, M. M. (2014). Satysfakcja z życia rodzinnego polem kształtowania tendencji do transcedowania u dziecka w wieku przedszkolnym. Horyzonty Psychologii, 4, 67–80.
23.
Twardowski, A. (2012). Wczesne wspomaganie rozwoju dzieci z niepełnosprawnościami w środowisku rodzinnym. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM.
24.
Zakrzewska-Manterys, E. (1995). Down i zespół wątpliwości: Studium z socjologii cierpienia. Warszawa: „Semper”.