Zarządzanie wiedzą osobistą jako funkcja rodziny
 
 
Więcej
Ukryj
1
Uniwersytet Wrocławski, Wydział Nauk Historycznych i Pedagogicznych, Instytut Pedagogiki, Dawida 1, 50-527 Wrocław, Polska
 
 
Data nadesłania: 26-08-2024
 
 
Data akceptacji: 15-12-2024
 
 
Data publikacji online: 26-12-2024
 
 
Autor do korespondencji
Marek Podgórny   

Uniwersytet Wrocławski, Wydział Nauk Historycznych i Pedagogicznych, Instytut Pedagogiki, Dawida 1, 50-527 Wrocław, Polska
 
 
Wychowanie w Rodzinie 2024;31(4):165-179
 
SŁOWA KLUCZOWE
DZIEDZINY
STRESZCZENIE
Wprowadzenie. Artykuł jest próbą spojrzenia na problematykę zarządzania wiedzą osobistą z perspektywy funkcji rodziny i procesów edukacyjnych w niej zachodzących. Przemiany polityczne, społeczne i gospodarcze drugiej połowy XX wieku podkreśliły rolę wiedzy w rozwoju osobistym i zawodowym jednostek. W konsekwencji uznano ją za najcenniejszy kapitał prowadzący do wzrostu gospodarczego, a tym samym pozwalający na szybkie sprostanie nowym wyzwaniom. Obecnie problematyka wiedzy i procesów związanych z jej pozyskiwaniem i przetwarzaniem zachowuje wciąż aktualność. Warunkiem rozwoju wiedzy oraz zapewnienia jej wysokiej jakości i aktualności jest upowszechnienie postawy dbałości o nią nie tylko wśród dorosłych, lecz także wśród uczących się dzieci i młodzieży. Zadaniem instytucji edukacyjnych staje się wspieranie klientów w przejmowaniu odpowiedzialności za własną (osobistą) wiedzę, co szczególnie podkreśla koncepcja zarządzania wiedzą osobistą. Cel. Celem artykułu jest szczegółowa analiza wybranych aspektów koncepcji wiedzy osobistej i zarządzania nią w kontekście procesów edukacyjnych zachodzących w rodzinie oraz współczesnych funkcji rodziny. Metody i materiały. Artykuł ma charakter przeglądowy, a przedmiotem analiz były opracowania (prace koncepcyjne i raporty z badań) dotyczące współczesnych koncepcji wiedzy i procesów jej przetwarzania w ramach zarządzania wiedzą. Szczególną uwagę zwrócono na koncepcje wiedzy osobistej i jej możliwą obecność w procesach edukacyjnych zachodzących w rodzinie. Wyniki. Wyniki analiz pokazują, że w kontekście funkcji rodziny zarządzanie wiedzą osobistą to coś więcej niż tylko inaczej nazwane uczenie się czy nawet samokształcenie. Zarządzanie wiedzą osobistą (ang. personal knowledge management, PKM) obejmuje procesy pozyskiwania, organizowania, analizowania oraz wykorzystywania informacji, które mają wpływ na codzienne życie. W przypadku dzieci umiejętności te rozwijają się w sposób naturalny poprzez interakcję z otoczeniem, w szczególności z członkami rodziny. Uczenie się przez dzieci zarządzania wiedzą osobistą w życiu rodzinnym jest kluczowym elementem kształtowania ich przyszłych umiejętności organizacyjnych, komunikacyjnych i społecznych. Proces ten wpływa nie tylko na rozwój poznawczy, lecz także na relacje międzyludzkie oraz na umiejętność adaptacji do zmieniających się warunków życiowych. Osoby, które wcześnie uczą się zarządzać swoją wiedzą, lepiej radzą sobie w sytuacjach wymagających analizy informacji i podejmowania decyzji. Poprzez naśladowanie rodziców dzieci przyswajają podstawowe strategie, takie jak planowanie, organizowanie czasu czy zarządzanie zadaniami. W kontekście stwierdzonego, niskiego zainteresowania nauczycieli wiedzą osobistą uczniów rola rodziny w tym zakresie wydaje się nie do przecenienia.
REFERENCJE (28)
1.
Applehans, W., Globe, A., Laugero, G. (1999). Managing Knowledge: A Practical Web-based Approach [Zarządzanie wiedzą: praktyczne podejście oparte na sieci Web]. Michigan: Addison-Wesley.
 
2.
Bengtson, V. L. (2001). Beyond the nuclear family: The increasing importance of multigenerational bonds [Poza rodziną nuklearną: Rosnące znaczenie więzi międzygeneracyjnych]. Journal of Marriage and Family, 63(1), 1–16. DOI: 10.1111/j.1741-3737.2001.00001.x.
 
3.
Cheong, R. K. F., Tsui, E. (2011). From skills and competencies to outcome-based collaborative work: Tracking a decade’s development of Personal Knowledge Management (PKM) models [Od umiejętności i kompetencji do pracy zespołowej opartej na wynikach: Śledzenie dekady rozwoju modeli Personal Knowledge Management (PKM)]. Knowledge and Process Management, 18(3), 175–193. DOI: 10.1002/kpm.380.
 
4.
Dretske, F. I. (1983). Précis of Knowledge and the Flow of Information [Podsumowanie wiedzy i przepływu informacji]. The Behavioral and Brain Sciences, 6(1), 55–90. DOI: 10.1017/S0140525X00014631.
 
5.
Drucker, P. (1999). Społeczeństwo pokapitalistyczne. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
 
6.
Dubis, M. (2018). Zmiany pokoleniowe w realizacji funkcji rodzinnych na podstawie badań studentów i ich rodziców. Wychowanie w Rodzinie, 18(2), 415–433. DOI: 10.34616/wwr20182.415.433.
 
7.
Elliott, S. (1996). APQC conference attendees discover the value and enablers of a successful KM program [Uczestnicy konferencji APQC odkrywają wartość i czynniki sukcesu programu zarządzania wiedzą]. Knowledge Management in Practice, 5(1), 1–8.
 
8.
Jemielniak, D., Koźmiński, A. K. (red.). (2008). Zarządzanie wiedzą. Warszawa: Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne.
 
9.
Kałużny, R. (2014). Międzypokoleniowe uczenie się w refleksyjnym dialogu dziadków i wnuków. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego. DOI: 10.18778/7969-303-0.04.
 
10.
Karaś, K., Piasecka-Głuszak, A. (2013). Zarządzanie wiedzą – dlaczego tak ważne? Nauki o Zarządzaniu, 4(17), 45–60. DOI: 10.15611/noz.2013.4.04.
 
11.
Key competencies: A developing concept in general compulsory education [Kompetencje kluczowe: Rozwijająca się koncepcja w powszechnej edukacji obowiązkowej]. (2002). Brussels: Eurydice.
 
12.
Kłak, M. (2010). Zarządzanie wiedzą we współczesnym przedsiębiorstwie. Kielce: Kieleckie Towarzystwo Edukacji Ekonomicznej.
 
13.
Kochanowska, E. (2019). The potential of a child’s personal knowledge in the awereness of early childhood teachers – practical implications [Potencjał wiedzy osobistej dziecka w świadomości nauczycieli wczesnej edukacji – implikacje praktyczne]. Humanitas University Research Papers: Pedagogy, 19, 133–146. DOI: 10.5604/01.3001.0013.2213.
 
14.
Levy, R., Kellerhals, J., Widmer, E. (2002). Modern families or modernized family traditionalism? Master status and the gender order in Switzerland [Nowoczesne rodziny czy zmodernizowany tradycjonalizm rodzinny? Status społeczny i porządek płci w Szwajcarii]. Electronic Journal of Sociology, 6(4), 1–42.
 
15.
Materska, K. (2006). Wiedza w organizacjach: Prolegomena do zarządzania wiedzą. W: B. Sosińska-Kalata, E. Chuchro, W. Daszewski (red.), Informacja w sieci: Problemy, metody, technologie: Praca zbiorowa (ss. 40–43). Warszawa: Wydawnictwo SBP.
 
16.
Matyjas, B. (2020). Pedagogika rodziny: Aktualna problematyka i nowe obszary badawcze. Studia z Teorii Wychowania, 11(2/31), 81–98. DOI: 10.5604/01.3001.0014.3650.
 
17.
Muszyński, M. (red.). (2014). Międzypokoleniowe uczenie się. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
 
18.
Nonaka, I., Konno, N. (1998). The concept of “Ba”: Building a Foundation for Knowledge Creation [Koncepcja „Ba”: Budowanie podstaw dla tworzenia wiedzy]. California Management Review, 40(3), 40–54. DOI: 10.2307/41165942.
 
19.
Nonaka, I., Takeuchi, H. (2000). Kreowanie wiedzy w organizacji: Jak spółki japońskie dynamizują procesy innowacyjne. Warszawa: Poltext.
 
20.
Nonaka, I., Toyama, R. (2003). The knowledge-creating theory revisited: Knowledge creation as a synthesizing process [Teoria tworzenia wiedzy ponownie: Tworzenie wiedzy jako proces syntezy]. Knowledge Management Research & Practice, 1, 2–10. DOI: 10.1057/palgrave.kmrp.8500001.
 
21.
Probst, G., Raub, S., Romhardt, K. (2004). Zarządzanie wiedzą w organizacji. Kraków: Oficyna Ekonomiczna.
 
22.
Schmitt, U. (2016). Personal Knowledge Management for Development (PKM4D): Framework and its application for people empowerment [Zarządzanie wiedzą osobistą dla rozwoju (PKM4D): Ramy i ich zastosowanie w celu wzmocnienia pozycji ludzi]. Procedia Computer Science, 99C(4), 64–78. DOI: 10.1016/j.procs.2016.09.101.
 
23.
Stefanowicz, B. (2011). Wiedza: Wybrane zagadnienia. Warszawa: Oficyna Wydawnicza Szkoła Główna Handlowa.
 
24.
Szempruch, J. (2009). W poszukiwaniu idei podmiotowości relacji edukacyjnych rodziny i szkoły. Chowanna, Tom Jubileuszowy, 79–88.
 
25.
Tiwana, A. (2003). Przewodnik po zarządzaniu wiedzą: e-biznes i zastosowania CRM. Warszawa: Agencja Wydawnicza Placet.
 
26.
Trapp, A. (2023). Scenariusze przyszłości dla edukacji. W: R. Jesionek (red.), Praca i kompetencje przyszłości: Wyzwania edukacyjne (ss. 66–77). Warszawa: Warszawskie Centrum Innowacji Edukacyjno-Społecznych i Szkoleń, Urząd m. st. Warszawy.
 
27.
Verma, S. (2009). Personal Knowledge Management: A tool to expand knowledge about human cognitive capabilities [Zarządzanie wiedzą osobistą: Narzędzie do poszerzania wiedzy o ludzkich zdolnościach poznawczych]. International Journal of Engineering and Technology, 1(5), 435–438. DOI: 10.7763/IJET.2009.V1.81.
 
28.
Zalecenie Rady z dnia 22 maja 2018 r. w sprawie kompetencji kluczowych w procesie uczenia się przez całe życie (2018). Rada Unii Europejskiej. Dz. U. UE 4.6.2018, C 189/01.
 
Deklaracja dostępności
 
eISSN:2300-5866
ISSN:2082-9019
Journals System - logo
Scroll to top