Zachowania zdrowotne dzieci w okresie adolescencji oraz ich rodziców
 
Więcej
Ukryj
1
Uniwersytet Medyczny im. Piastów Śląskich we Wrocławiu, Wydział Nauk o Zdrowiu, wyb. Ludwika Pasteura 1, 50-367 Wrocław, Polska
 
2
Uniwersytet Medyczny im. Piastów Śląskich we Wrocławiu, Studium Nauk Humanistycznych i Społecznych, wyb. Ludwika Pasteura 1, 50-367 Wrocław, Polska
 
 
Data nadesłania: 24-08-2024
 
 
Data akceptacji: 10-12-2024
 
 
Data publikacji online: 31-12-2024
 
 
Data publikacji: 18-01-2025
 
 
Autor do korespondencji
Luba Ślósarz   

Uniwersytet Medyczny im. Piastów Śląskich we Wrocławiu, Studium Nauk Humanistycznych i Społecznych, wyb. Ludwika Pasteura 1, 50-367 Wrocław, Polska
 
 
Wychowanie w Rodzinie 2024;31(4):147-164
 
SŁOWA KLUCZOWE
DZIEDZINY
STRESZCZENIE
Wprowadzenie. WHO definiuje zdrowie jako stan całkowitego dobrego samopoczucia fizycznego, psychicznego i społecznego. Wdrażanie zdrowych nawyków w dzieciństwie jest kluczowe dla przyszłego zdrowia i samopoczucia jednostki oraz społeczeństwa. Okres dorastania jest szczególnie istotny, ponieważ kształtuje nawyki zdrowotne, które pielęgnujemy jako dorośli przez całe życie. Cel. Celem pracy było zbadanie i porównanie zachowań zdrowotnych wśród nastolatków i ich rodziców. Ponadto celem było sprawdzenie źródeł, z których nastolatkowie dowiadują się o zachowaniach zdrowotnych, oraz przyjrzenie się różnicowaniu zachowań zdrowotnych ze względu na BMI, wykształcenie (dorośli) i płeć (obie grupy). Metody i materiały. W badaniu wzięło udział 250 uczniów klas 5–8 oraz 242 rodziców badanych nastolatków. Do przeprowadzenia badania rodziców wykorzystano standaryzowany kwestionariusz Inwentarz Zachowań Zdrowotnych. Do badania dzieci zastosowano jego nieznacznie zmodyfikowaną wersję. Wyniki i wnioski. Badanie wykazało, że grupa rodziców charakteryzuje się średnim poziomem zachowań zdrowotnych, podczas gdy grupa dzieci cechuje się poziomem niskim. Kobiety i dziewczęta prezentowały wyższe wyniki w zakresie prawidłowych nawyków żywieniowych i zachowań profilaktycznych w porównaniu do mężczyzn i chłopców. Wskaźnik BMI i wykształcenie rodziców nie wpływa na poziom zachowań zdrowotnych u badanych rodziców. Głównym miejscem czerpania informacji o zachowaniach zdrowotnych przez dzieci jest rodzina. Niższy wynik zachowań zdrowotnych u dzieci w porównaniu do ich rodziców wskazuje, że należy poszerzać wiedzę z zakresu pozytywnych zachowań zdrowotnych dzieci i młodzieży. Warto rozważyć włączanie w to nowoczesnych aplikacji medycznych oraz informacji zawartych w mediach społecznościowych. Należy także zwrócić uwagę na szczególną rolę rodziny w zakresie edukacji zdrowotnej dzieci.
REFERENCJE (23)
1.
Arendt, A., Laszczyńska, M., Bażydło, M., Kotwas, A., Karakiewicz, B. (2014). Ocena zachowań zdrowotnych mężczyzn po 40 roku życia. Problemy Higieny i Epidemiologii, 95(3), 659–666.
 
2.
Augustyn, A., Rutkowski, D., Pac-Pomarnacka, L. (2021). Zróżnicowanie zachowań zdrowotnych młodzieży na tle warunków życia i percepcji środowiska miejsca zamieszkania. Studia Periegetica, 3(35), 41–60. DOI: 10.5604/01.3001.0015.6039.
 
3.
Bednarek, A., Bednarz, M. (2013). Zachowania zdrowotne chłopców i dziewcząt w młodszym wieku szkolnym. Medycyna Ogólna i Nauki o Zdrowiu, 19(3), 305–312.
 
4.
Brzezińska, A. (2000). Społeczna psychologia rozwoju. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe „Scholar”.
 
5.
Czarniecka-Skubina, E., Namysław, I. (2008). Wybrane elementy zachowań żywieniowych uczniów szkół średnich. Żywność: Nauka, Technologia, Jakość, 6(61), 129–143.
 
6.
Duda, M. M. (2021). Personal factors as predictors of working women’s health behaviour [Czynniki podmiotowe jako predyktory zachowań zdrowotnych kobiet czynnych zawodowo]. Social Dissertations, 15(2), 100–116. DOI: 10.29316/rs/136361.
 
7.
Hermann, S., Rohrmann, S., Linseisen, J., May, A. M., Kunst, A., Besson, H., Romaguera, D., Travier, N., Tormo, M. J., Molina, E., Dorronsoro, M., Barricarte, A., Rodríguez, L., Crowe, F. L., Khaw, K.-T., Wareham, N. J., van Boeckel, P. G. A., Bueno-de-Mesquita, H. B., Overvad, K., Jakobsen, M. U., Tjønneland, A., Halkjær, J., Agnoli, C., Mattiello, A., Tumino, R., Masala, G., Vineis, P., Naska, A., Orfanos, P., Trichopoulou, A., Kaaks, R., Bergmann, M. M., Steffen, A., Van Guelpen, B., Johansson, I., Borgquist, S., Manjer, J., Braaten, T., Fagherazzi, G., Clavel-Chapelon, F., Mouw, T., Norat, T., Riboli, E., Rinaldi, S., Slimani, N., Peeters, P. H. M. (2011). The association of education with body mass index and waist circumference in the EPIC-PANACEA study [Związek wykształcenia ze wskaźnikiem masy ciała i obwodem talii w badaniu EPIC-PANACEA], BMC Public Health, 11, 169. DOI: 10.1186/1471-2458-11-169.
 
8.
Juczyński, Z. (2012). Narzędzia pomiaru w promocji i psychologii zdrowia. Warszawa: Pracownia Testów Psychologicznych Polskiego Towarzystwa Psychologicznego.
 
9.
Kim, S. E., Lee, J. (2024). Children’s health affected by parent’s behavioral characteristics: A review [Zdrowie dzieci a cechy behawioralne rodziców: Przegląd]. Clinical and Experimental Pediatrics, 67(5), 232–239. DOI: 10.3345/cep.2023.00115.
 
10.
Korpak, F. (2021). Aktywność fizyczna uczniów jako element zachowań zdrowotnych. Biała Podlaska: Wydawnictwo Państwowej Szkoły Wyższej im. Papieża Jana Pawła II.
 
11.
Lange, R. (red.). (2023). Nastolatki 3.0: Raport z ogólnopolskiego badania uczniów i rodziców. Warszawa: NASK – Państwowy Instytut Badawczy. Pobrane z: https://www.nask.pl/pl/raporty....
 
12.
Liao, C., Gao, W., Cao, W., Lv, J., Yu, C., Wang, S., Li, C., Pang, Z., Cong, L., Dong, Z., Wu, F., Wang, H., Wu, X., Jiang, G., Wang, X., Wang, B., Li, L. (2018). Association of educational level and marital status with obesity: A study of Chinese twins [Związek poziomu wykształcenia i stanu cywilnego z otyłością: Badanie chińskich bliźniąt]. Twin Research and Human Genetics, 21(2), 126–135. DOI: 10.1017/thg.2018.8.
 
13.
Łepecka-Klusek, C., Pałucka, K., Pilewska-Kozak, A. B., Pawłowska-Muc, A. K. (2015). The health behaviors of ageing men [Zachowania zdrowotne starzejących się mężczyzn]. Journal of Education, Health and Sport, 5(5), 496–509. DOI: 10.5281/zenodo.18170.
 
14.
Marmola, M., Wańczyk-Welc, A. (2017). Zachowania zdrowotne a poczucie satysfakcji z życia u młodych dorosłych. Kwartalnik Naukowy Fides Et Ratio, 32(4), 185–196. Pobrane z: https://fidesetratio.com.pl/oj....
 
15.
Mazur, J. (red.). (2015). Zdrowie i zachowania zdrowotne młodzieży szkolnej w Polsce: Na tle wybranych uwarunkowań socjodemograficznych: Wyniki badań HBSC 2014. Warszawa: Instytut Matki i Dziecka.
 
16.
Michalak, A. (2022). Ocena stanu odżywienia i nawyków żywieniowych młodzieży szkoły podstawowej w aspekcie ryzyka wybranych chorób cywilizacyjnych. Innowacje w Pielęgniarstwie i Naukach o Zdrowiu, 7(1), 25–50. DOI: 10.21784/IwP.2022.002.
 
17.
Rakić, J. G., Hamrik, Z., Dzielska, A., Felder-Puig, R., Felder-Puig, R., Oja, L., Bakalár, P., Nardone, P., Ciardullo, S., Abdrakhmanova, S., Adayeva, A., Kelly, C., Fismen, A. S., Wilson, M., Brown, J., Inchley, J., Ng, K. (2024). A focus on adolescent physical activity, eating behaviours, weight status and body image in Europe, Central Asia and Canada: Health behaviour in school-aged children: International report from the 2021/2022 survey [Aktywność fizyczna nastolatków, zachowania Żywieniowe, waga i wygląd ciała w Europie, Azji Środkowej i Kanadzie: Zachowania zdrowotne dzieci w wieku szkolnym: Międzynarodowy raport z badania przeprowadzonego w latach 2021/2022] (t. 4). World Health Organization. Regional Office for Europe. Pobrane z: https://iris.who.int/handle/10....
 
18.
Sikora, J., Ryba, J., Zoldi, D. (2017). Zachowania zdrowotne młodzieży szkół średnich z Dąbrowy Tarnowskiej. Tarnowskie Colloquia Naukowe, 3(2), 121–132. Pobrane z: https://tcn.pwsztar.edu.pl/wp-....
 
19.
Wang, M. P., Ho, S. Y., Lam, T. H. (2011). Parental smoking, exposure to secondhand smoke at home, and smoking initiation among young children [Palenie przez rodziców, narażenie na bierne palenie w domu i inicjacja palacza wśród małych dzieci]. Nicotine & Tobacco Research, 13, 827–832. DOI: 10.1093/ntr/ntr083.
 
20.
WHO. (2023). Health and well-being [Zdrowie i dobrostan]. Pobrane z: https://www.who.int/data/gho/d....
 
21.
Witek, A., Lewandowska-Kidoń, T., Pawluk-Skrzypek, A. (2012). Percepcja otyłego rówieśnika a przekonania zdrowotne młodzieży gimnazjalnej. Medycyna Ogólna i Nauki o Zdrowiu, 18(4), 276–280.
 
22.
Woynarowska, B. (2007). Edukacja zdrowotna: Podręcznik akademicki. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
 
23.
Wu, H., Sun, J., Xi, B. (2021). Parental tobacco and indoor secondhand smoking exposure and the risk of offspring under-five mortality in low- and middle-income countries [Narażenie rodziców na tytoń i bierne palenie w pomieszczeniach a ryzyko śmiertelności dzieci poniżej piątego roku życia w krajach o niskich i średnich dochodach]. Indoor Air, 31(6), 2188–2199. DOI: 10.1111/ina.12897.
 
Deklaracja dostępności
 
eISSN:2300-5866
ISSN:2082-9019
Journals System - logo
Scroll to top