Opiekuńczość i rodzinność młodych ludzi w trakcie zmian? Wybrane aspekty
 
Więcej
Ukryj
1
Uniwersytet Zielonogórski, Wydział Nauk Społecznych, Instytut Pedagogiki, al. Wojska Polskiego 69, 65-417 Zielona Góra, Polska
 
 
Data nadesłania: 01-12-2023
 
 
Data ostatniej rewizji: 14-12-2023
 
 
Data akceptacji: 14-12-2023
 
 
Data publikacji online: 29-12-2023
 
 
Autor do korespondencji
Grażyna Gajewska   

Uniwersytet Zielonogórski, Wydział Nauk Społecznych, Instytut Pedagogiki, al. Wojska Polskiego 69, 65-417 Zielona Góra, Polska
 
 
Wychowanie w Rodzinie 2023;30(3):13-33
 
SŁOWA KLUCZOWE
DZIEDZINY
STRESZCZENIE
Wprowadzenie. We współczesnym świecie tworzone są przestrzenie, w których nie mogą pojawić się dzieci. Od czasu pandemii COVID-19 zaobserwować można zmiany – szczególnie u młodych ludzi – w opiekuńczości i rodzinności. Coraz częściej deklarują oni i przejawiają np. niechęć, nienawiść do dzieci i opieki nad nimi, do rodzicielstwa i zakładania rodzin, brak miłości wobec biologicznych dzieci, pozytywny stosunek do opiekunów niebiologicznych dzieci. Kierunek tych zmian oraz wstępna analiza ich przyczyn wymaga diagnozy i podejmowania działań pedagogicznych i społecznych. Cel. Celem artykułu jest rozpoznanie zakresu, cech i przyczyn zjawisk takich jak: niechęć, nienawiść do dzieci, niechęć do opieki nad nimi, do rodzicielstwa i rodziny, brak miłości wobec posiadanych dzieci biologicznych oraz stosunek do osób opiekujących się niebio-logicznymi dziećmi, obserwowanych w coraz większym stopniu u młodych ludzi potencjalnych lub aktualnych opiekunów prawnych), zrozumienie istoty, stanu i zależności między opiekuńczością, rodzicielstwem a życiem we współczesnym świecie po pandemii, i w dalszej kolejności wskazanie wybranych zagrożeń i nadziei, a także opinii na dane tematy osób studiujących pedagogikę opiekuńczą. Materiały i metody. W artykule zastosowano analizę literatury przedmiotu, źródeł dziennikarskich i mediów społecznościowych oraz metodę sondażu diagnostycznego. Wyniki. Większość badanych (75%) zna przynajmniej jednego młodego człowieka, który nie lubi dzieci, a około 12% z nich zna takiego, który ich nienawidzi. Twierdzą oni, że młodzi ludzie nie chcą mieć dzieci, gdyż są takie czasy, w których byłoby to nieodpowiedzialne, wolą młody organizm wykorzystywać do rozwoju siebie, twierdząc, że dzieci to ograniczenie ich wolności i ponoszenie zbyt dużych kosztów. Spora część badanych nie zgadzała się z tezą, że obecnie młodzi ludzie nie kochają swoich dzieci biologicznych. Wśród przyczyn podawane były m. in.: trudny poród i brak sił do opieki (brak pomocy przy opiece), nie spełnione wcześniej aspiracje, bycie w ciąży „przez przypadek”. Niektórzy ankietowani nie zgadzają się z tezą, że obecnie młodzi ludzie nie chcą opiekować się dziećmi i podkreślają istniejące zróżnicowanie w tej grupie. Jako przyczyny braku chęci do tego wskazali m. in. brak gotowości i dojrzałości do bycia rodzicem, chęć do wykonywania przez młodych ludzi wszystkiego szybko a opieka wymaga cierpliwości, bycie wygodnym, przedkładanie kariery nad założenie rodziny. Badani pozytywnie postrzegają i uzasadniają opiekę i kochanie dzieci przyjętych pod swoją opiekę, które nie są ich dziećmi biologicznymi. Z podawanych przyczyn wnioskować można, że nie wszyscy znają specyfikę i różnorodność tej opieki. Wnioski. Badania warto kontynuować i uszczegóławiać. Wskazane są działania pedagogiczne z młodzieżą i zmiany w polityce społecznej i zdrowotnej. O wskazanych zjawiskach należy rozmawiać z kandydatami na pedagogów.
REFERENCJE (42)
1.
Albański, Ł. (2020). Społeczno-pedagogiczne i kulturowe konteksty migracji dzieci: Między globalnym wykluczeniem a walką o godność. Kraków: Impuls.
 
2.
Babbie, E. (2004). Badania społeczne w praktyce. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
 
3.
Bachowski, M. (2021). Osiedle dla dorosłych w Polsce: Czy zakaz dzieci będzie legalny?. Pobrane 24.10.2023 z: https://noizz.pl/spoleczenstwo....
 
4.
Badora, S. (2013). Człowiek jako istota opiekująca się: Szkice pedagogiczne. Tarnobrzeg: Wydawnictwo Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej im. prof. Stanisława Tarnowskiego.
 
5.
Centrum Badania Opinii Społecznej (2020). Modele życia małżeńskiego Polaków. Komunikat z badań nr 157/2020. Warszawa: Fundacja Centrum Badania Opinii Społecznej.
 
6.
Dąbrowski, Z. (2000a). Pedagogika opiekuńcza w zarysie: 1. Olsztyn: Wydawnictwo Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego.
 
7.
Dąbrowski, Z. (2000b). Terminologia pedagogiki opiekuńczej. W: Z. Dąbrowski, F. Kulpiński, Pedagogika opiekuńcza: Historia, teoria, terminologia (ss. 183–208). Olsztyn: Wydawnictwo Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego.
 
8.
Dąbrowski, Z. (2006a). Pedagogika opiekuńcza w zarysie: 1. Olsztyn: Wydawnictwo Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego.
 
9.
Dąbrowski, Z. (2006b). Pedagogika opiekuńcza w zarysie: 2. Olsztyn: Wydawnictwo Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego.
 
10.
Dżbik-Kluge, J. (2023). Bezdzietne z wyboru. Warszawa: Wydawnictwo W. A. B.
 
11.
Fidziński, M. (2022). Czeski sukces demograficzny: Dlaczego tam się udało?: „Państwo wspiera niezależnie od modelu życia”. Pobrane 13.11.2022 z: https://next.gazeta.pl/next/7,....
 
12.
Gajewska, G. (2009). Wsparcie dziecka w rozwoju: Konteksty opieki i edukacji. Zielona Góra: Oficyna Wydawnicza Uniwersytetu Zielonogórskiego.
 
13.
Gajewska G. (2020). Współczesne tendencje, problemy oraz wyzwania w opiece i wychowaniu: Teoria, metodyka i praktyka w opinii studentów. Kraków: „Impuls”.
 
14.
Gajewska, G. (2021a). Piecza zastępcza w pandemii w percepcji osób zaangażowanych w jej sprawowanie. Horyzonty Wychowania, 20(53), 49–60. DOI: 10.35765/hw.1523.
 
15.
Gajewska, G. (2021b). Troska o dziecko troską o jego opiekunów: Piecza zastępcza i adopcja w warunkach pandemii: Porównanie wyników sondaży 2021 i 2009. Roczniki Pedagogiczne, 13(49), 4, 119–136. DOI: 10.18290/rped21134.10.
 
16.
Gajewska G. (2022). Profesjonalizacja rodzinnej pieczy zastępczej i postaw wobec adopcji dziecka realizowana w szkole wyższej. W: N. Harewska, G. Gajewska, Profesjonalizacja rodzinnej pieczy zastępczej: Teoria a praktyka (ss. 245–275). Kraków: „Impuls”.
 
17.
Gajewska, G. (2023a). Pedagog opiekuńczy w uniwersytecie w różnych rolach: Teraźniejszość, przyszłość i przeszłość. Problemy Opiekuńczo-Wychowawcze, 613(3), 5–14. DOI: 10.5604/01.3001.0016.3332.
 
18.
Gajewska, G. (2023b). Opiekuńczość międzyludzka a rodzicielstwo i relacje dorosłych z dziećmi: Istota a współczesność po pandemii: Nadzieje i zagrożenia (niepublikowana prezentacja). Lublin: Ogólnopolska Konferencja Naukowa z cyklu Rodzina w teorii i praktyce pedagogicznej pt. Rodzicielstwo – urzeczywistnione, zagrożone, zaniedbane: Pedagogiczne interpretacje w świetle Karty Praw Rodziny w czterdziestą rocznicę jej wydania. Pobrane 18.12.2023 z: https://ibe.edu.pl/images/Prog....
 
19.
Gajewska, G. (2023c). Opiekuńczość i rodzinność młodych ludzi w trakcie zmian: Co się z nimi dzieje? (niepublikowana prezentacja). Nowa Sól: Konferencja Naukowa pod tytułem: Młody człowiek i jego rodzina – trajektoria zmiany. Sprawozdanie z konferencji pobrane 18.12.2023 z: https://clb.uz.zgora.pl/aktual....
 
20.
Gate, B., Woods, V. (2022). Przetrwają najżyczliwsi: Jak ewolucja wyjaśnia istotę człowieczeństwa?. Kraków: Copernicus Center Press.
 
21.
Główny Urząd Statystyczny. Piecza zastępcza w 2022 roku. Pobrane 23.05.2023 z: https://stat.gov.pl/obszary-te....
 
22.
Główny Urząd Statystyczny. Rodziny – wyniki wstępne NSP 2021. Pobrane 20.10.2023 z: https://stat.gov.pl/spisy-pows....
 
23.
Godawa, G. (2022). Między zaangażowaniem a wypaleniem rodzicielskim: Znaczenie wspólnoty. Roczniki Pedagogiczne, 14(50), 25–38. DOI: 10.18290/rped22144.3.
 
24.
Kaszubska-Dziergas, P. (2020). Zaangażowanie ojców zastępczych w opiekę i wychowanie dzieci w rodzinnych domach dziecka. Opole: Wydawnictwo Uniwersytetu Opolskiego.
 
25.
Kita, S. (2015). Kochaj, nawet gdy nie kochasz. Pobrane 17.10.2023 z: http://www.sylwiakita.pl/kocha....
 
26.
Kolankiewicz, M. (2022). Placówki opiekuńczo-wychowawcze: Historia i współczesność. Warszawa: Difin.
 
27.
Komuda, Ł., Fejfer, K. (2023). Dzieci i młodzież w komercyjnym świecie. Komitet Dialogu Społecznego Krajowej Izby Gospodarczej. Fundacja Orange. Pobrane 18.03.2023 z: https://fundacja.orange.pl/app....
 
28.
Kotarbiński, T. (1970). Studia z zakresu filozofii, etyki i nauk społecznych. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
 
29.
Krasicka, M. (2021). 17-latka urodziła w domu: Pomogły jej filmiki z YouTube. WP Parenting [portal]. Pobrane 24.10.2023 z: https://parenting.pl/17-latka-....
 
30.
Lasota-Krawczyk, J. (opr.) (2023). Dzieci coraz bardziej uzależnione od internetu: Świat cyfrowy wypiera ten realny. RMF24 [portal]. Pobrane 29.04.2023 z: https://www.rmf24.pl/ciekawost....
 
31.
Ładyżyński, A. (2023). W trosce o integralność rodziny: Wybrane zagadnienia z zakresu poradnictwa oraz psychoterapii. Kraków: „Impuls”.
 
32.
Marzec-Holka, K. (2004). Dzieciobójstwo: Przestępstwo uprzywilejowane czy zbrodnia. Bydgoszcz: Wydawnictwo Akademii Bydgoskiej im. Kazimierza Wielkiego.
 
33.
McCready, A. (2017). Epidemia egoizmu. Warszawa: Edgard.
 
34.
Pajdak, M. (2022). Za: Infor [portal]. Liczba rozwodów w Polsce: Wzrosła od wybuchu pandemii?. Pobrane 13.01.2023 z: https://www.infor.pl/prawo/now....
 
35.
Rokicka, J. (2012). Precz z bachorem!. Gazeta.pl. eDziecko [portal]. Pobrane 24.10.2023 z: https://www.edziecko.pl/rodzic....
 
36.
Ruszkowska, M. (2022). Instytucjonalna piecza zastępcza wobec zdolnych podopiecznych. Biała Podlaska: Akademia Bialska Nauk Stosowanych im. Jana Pawła II.
 
37.
Sikorska, M. (2022). Czy zwiększenie dzietności w Polsce jest możliwe?. Instytut Badań Strukturalnych. Pobrane 18.12.2023 z: https://ibs.org.pl/wp-content/....
 
38.
Sikorska, M. (2019). Praktyki rodzinne i rodzicielskie we współczesnej Polsce – rekonstrukcja codzienności. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
 
39.
Taylor, Ch. (2020). Dzieci i młodzież ze zdezorganizowanym stylem przywiązania: Podejście mentalizowania w empatycznej opiece opartej na wiedzy o przywiązaniu i traumie. Sopot: GWP.
 
40.
UNICEF [portal] (2021). Młodzi ludzie wierzą że świat staje się coraz lepszym miejscem do życia. Pobrane 21.11.2021 z: https://unicef.pl/co-robimy/ak....
 
41.
Wesołowska, P. (2019). Świadomość pedagogiczna współczesnych rodziców oraz jej źródła. Poznań: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza.
 
42.
Wielki Słownik Języka Polskiego [portal] (2018). Rodzicielstwo. Pobrane 19.03.2023 z: https://wsjp.pl/haslo/podglad/....
 
eISSN:2300-5866
ISSN:2082-9019
Journals System - logo
Scroll to top