Profilaktyka zaburzeń czynnościowych narządu głosu w kontekście specyfiki pracy nauczyciela edukacji elementarnej
 
Więcej
Ukryj
1
Uniwersytet Bielsko-Bialski, Wydział Humanistyczno-Społeczny, Instytut Pedagogiki, Willowa 2, 43-309 Bielsko-Biała, Polska
 
 
Data nadesłania: 10-08-2024
 
 
Data akceptacji: 11-10-2024
 
 
Data publikacji online: 18-10-2024
 
 
Data publikacji: 09-12-2024
 
 
Autor do korespondencji
Rafał Mariusz Majzner   

Uniwersytet Bielsko-Bialski, Wydział Humanistyczno-Społeczny, Instytut Pedagogiki, Willowa 2, 43-309 Bielsko-Biała, Polska
 
 
Wychowanie w Rodzinie 2024;31(2):219-233
 
SŁOWA KLUCZOWE
DZIEDZINY
STRESZCZENIE
Cel. Głos ludzki, zarówno mówiony (oralny), jak i śpiewany (wokalny), odgrywa kluczową rolę w komunikacji międzyludzkiej oraz w przekazie ekspresji artystycznej. W pracy nauczyciela edukacji wczesnoszkolnej i wychowania przedszkolnego głos mówiony jest narzędziem, które wpływa m.in. na efektywność przekazu, zarządzanie klasą oraz budowanie relacji nauczyciela z uczniami. Głos śpiewany natomiast jest wykorzystywany do prezentowania piosenek, śpiewu z klasą oraz zabaw i ćwiczeń, w których nauczyciel prezentuje głosem wokalnym pojedyncze frazy czy całe utwory. Celem artykułu było przedstawienie przeglądu literaturowego oraz analizy badań wycinkowych wskazujących na zależność pomiędzy występowaniem chorób zawodowych i zaburzeń w obrębie aparatu głosowego a specjalnością, jaką reprezentują badani nauczyciele, a także zaprezentowanie wpływu zastosowania higieny głosu oraz poprawnych ćwiczeń emisyjnych na zapobieganie zaburzeniom czynnościowym narządu głosu. Metody i materiały. Metodę zbierania danych stanowiło przeszukiwanie źródeł dotyczących tematu profilaktyki zaburzeń czynnościowych narządu głosu w kontekście specyfiki pracy nauczyciela edukacji elementarnej. W artykule przeanalizowano literaturę polskich uczonych oraz odniesiono się do literatury światowej. Wyniki i wnioski. Analiza literatury przedmiotu wykazała, że ugruntowanie przez nauczyciela wiedzy na temat warunków poprawnej emisji głosu oraz systematyczne ćwiczenia oddechowe, fonacyjne i artykulacyjne są konieczne do wypracowania dobrych nawyków fonacyjnych, które determinują spadek zapadalności na przewlekłe choroby zawodowe. W aktywności dydaktycznej nauczycieli istotną rolę odgrywać będą również oddziaływania profilaktyczne w zakresie higieny głosu, minimalizujące ryzyko nawarstwiania się problemów zdrowotnych i wystąpienia groźnych chorób z nowotworami w obrębie narządu głosu włącznie.
REFERENCJE (40)
1.
Behlau, M., Oliveira, G. (2009). Vocal hygiene for the voice professional [Higiena głosu dla profesjonalistów]. Current Opinion in Otolaryngology & Head and Neck Surgery, 17(3), 149–154. DOI: 10.1097/MOO.0b013e32832af105.
 
2.
Bermudez Alvear de, R. M., Baron, F. J., Martinez-Arquero, A. G. (2011). School teachers’ vocal use, risk factors and voice disorder prevalence: Guidelines to detect teachers with current voice problems [Używanie głosu przez nauczycieli szkolnych, czynniki ryzyka i częstość występowania zaburzeń głosu: Wytyczne dotyczące wykrywania nauczycieli z aktualnymi problemami z głosem]. Folia Phoniatrica et Logopaedica, 63(4), 209–215. DOI: 10.1159/000316310.
 
3.
Bielaczyc, B. (2005). Żywe słowo dziś: O potrzebie i sposobach nauczania emisji głosu. W: D. Czubala, G. Grzybek (red.), Zagadnienia społeczne: Wychowanie regionalne, opieka socjalna, pomoc psychologiczna (ss. 65–70). Bielsko-Biała: Wydawnictwo Akademii Techniczno-Humanistycznej.
 
4.
Danel, R. (2014). Rola podniebienia miękkiego w procesie rozwoju techniki wokalnej. Logopedia Silesiana, 3, 68–75.
 
5.
Dobinson, C. H., Kendrick, A. H. (1993). Normal values and predictive equations for aerodynamic function in British Caucasian subjects [Wartości normalne i równania predykcyjne funkcji aerodynamicznych u osób rasy kaukaskiej pochodzenia brytyjskiego]. Folia Phoniatrica, 45(1), 14–24. DOI: 10.1159/000266205.
 
6.
Elssner, C. (1993). O problemach brzmienia albo czy pojęcie postawienia lub pozycji głosu ma sens. Zeszyty Naukowe – Akademia Muzyczna im. K. Lipińskiego we Wrocławiu, 61, 88–106.
 
7.
Elssner, C. (1994). Czy użycie rejestru piersiowego może być dla głosu kobiecego niebezpieczne? Zeszyty Naukowe – Akademia Muzyczna im. K. Lipińskiego we Wrocławiu, 63, 96–106.
 
8.
Elssner, C. (1996). Uwagi o oddechu śpiewaka. Zeszyty Naukowe – Akademia Muzyczna im. K. Lipińskiego we Wrocławiu, 68, 107–112.
 
9.
Gacka, E., Wypych, A. (2005). Prawidłowa emisja głosu – higiena pracy nauczyciela. Nowa Szkoła, 4, 18–22.
 
10.
Haniszewska, K., Kaźmierczak, M. (2019). Higiena głosu artystów scenicznych: Doniesienia z badań. Logopaedica Lodziensia, 3, 96–116. DOI: 10.18778/2544-7238.03.07.
 
11.
Iwarsson, J. (2001). Effects of inhalatory abdominal wall movement on vertical laryngeal position during phonation [Wpływ wdechowego ruchu ściany brzucha na pionowe położenie krtani podczas fonacji]. Journal of Voice, 15(3), 384–394. DOI: 10.1016/S0892-1997(01)00040-6.
 
12.
Jałowska, M. (2012). Ocena realizacji postępowania profilaktycznego i diagnostyczno-leczniczego u nauczycieli w ramach programu „Chroń swój głos” w materiale Wielkopolskiego Centrum Medycyny Pracy w latach 2007–2011. Poznań: Uniwersytet Medyczny im. K. Marcinkowskiego.
 
13.
Kataryńczuk-Mania, L. (2016). Świadomość nauczycieli w zakresie aktywności głosowej i higieny. W: L. Kataryńczuk-Mania (red.), Edukacja artystyczna – nowe wyzwania (ss. 161–179). Zielona Góra–Skarbona: Stowarzyszenie Polskich Muzyków Kameralistów.
 
14.
Kataryńczuk-Mania, L. (2020). Głos jako medium: Zacznij od emisji głosu. W: L. Kataryńczuk-Mania (red.), Emisja głosu w przestrzeni edukacyjnej, artystycznej i terapeutycznej (ss. 13–34). Zielona Góra: Instytut Pedagogiki Wydział Pedagogiki, Psychologii i Socjologii. Uniwersytet Zielonogórski.
 
15.
Kisiel, M. (2012). Emisja i higiena głosu w pracy dydaktyczno-wychowawczej nauczyciela. Dąbrowa Górnicza: Wydawnictwo Wyższej Szkoły Biznesu.
 
16.
Kisiel, M. (2020). Przygotowanie przyszłych nauczycieli do wzmożonej aktywności głosowej w pracy dydaktyczno-wychowawczej. W: L. Kataryńczuk-Mania (red.), Emisja głosu w przestrzeni edukacyjnej, artystycznej i terapeutycznej (ss. 35–50). Zielona Góra: Instytut Pedagogiki Wydział Pedagogiki, Psychologii i Socjologii. Uniwersytet Zielonogórski.
 
17.
Lee, S. Y., Lao, X. Q., Yu, I. T. (2010). A cross-sectional survey of voice disorders among primary school teachers in Hong Kong [Przekrojowe badanie zaburzeń głosu wśród nauczycieli szkół podstawowych w Hongkongu]. Journal of Occupational Health, 52(6), 344–352. DOI: 10.1539/joh.l10015.
 
18.
Majzner, R. (2013). Głos jako istotny element w pracy nauczyciela. W: E. Kochanowska, J. Wojciechowska (red.), Dziecko w przestrzeni słów i znaczeń (ss. 85–99). Bielsko-Biała: Wydawnictwo Naukowe Akademii Techniczno-Humanistycznej.
 
19.
Majzner, R. (2016). Ocena wstępna emisji głosu kandydatów na nauczycieli edukacji wczesnoszkolnej i przedszkolnej: Komunikat z badań. Zeszyty Naukowe Wyższej Szkoły Humanistas. Pedagogika, 13, 225–235.
 
20.
Majzner, R. (2020). Odżywianie a emisja głosu mówionego i śpiewanego nauczycieli wczesnej edukacji. Edukacja Elementarna w Teorii i Praktyce, 15, 4(58), 39–51. DOI: 10.35765/eetp.2020.1558.03.
 
21.
Mitrinowicz-Modrzejewska, A. (1963). Fizjologia i patologia głosu, słuchu i mowy: Rozpoznawanie, leczenie i rehabilitacja. Kraków: Państwowy Zakład Wydawnictw Lekarskich.
 
22.
Niebudek-Bogusz, E., Śliwińska-Kowalska, M. (2013). An overview of occupational voice disorders in Poland [Przegląd zaburzeń głosu o charakterze zawodowym w Polsce]. International Journal of Occupational Medicine and Environmental Health, 26(5), 659–669. DOI: 10.2478/s13382-013-0146-7.
 
23.
Obrębowski, A., Pruszewicz, A. (1996). Zasady profilaktyki zawodowych zaburzeń głosu i kwalifikacji do zawodów głosowych. Nowiny Lekarskie, 1, 55–59.
 
24.
Pata, H. (2009). La technique vocale [Technika wokalna]. Paris: Eyrolles.
 
25.
Pawłowski, Z. (red.). (2008). Emisja głosu: Struktura, funkcja, diagnostyka, pedagogizacja. Warszawa: Wydawnictwo Salezjańskie.
 
26.
Polak, I. (1990). Znaczenie emisji głosu w kształceniu nauczycieli: Materiały I Sympozjum Naukowego „Problemy pedagogiki wokalnej”. Zeszyty Naukowe – Akademia Muzyczna im. K. Lipińskiego we Wrocławiu, 55, 44–59.
 
27.
Preciado, J., Perez, C., Calzada, M., Preciado, P. (2005). Frequency and risk factors of voice disorders among teaching staff of La Rioja, Spain: Clinical study: Questionnaire, functional vocal examination, acoustic analysis and videolaryngostroboscopy [Częstość występowania i czynniki ryzyka zaburzeń głosu wśród kadry nauczycielskiej w La Rioja, Hiszpania: Badanie kliniczne: Kwestionariusz, funkcjonalne badanie głosu, analiza akustyczna i wideolaryngostroboskopia]. Acta Otorrinolaringológica Española, 56(4), 161–170. DOI: 10.1016/s0001-6519(05)78593-9.
 
28.
Pruszewicz, A. (1992). Zawodowe zaburzenia głosu. W: A. Pruszewicz (red.), Foniatria kliniczna (ss. 205–210). Warszawa: Państwowy Zakład Wydawnictw Lekarskich.
 
29.
Radwańska, M. (2014). Rola i miejsce emisji głosu w procesie kształcenia nauczycieli. Rozprawy Naukowe Akademii Wychowania Fizycznego we Wrocławiu, 44, 78–84.
 
30.
Rokitiańska, M., Laskowska, H. (2003). Zdrowy głos. Bydgoszcz: Wydawnictwo Akademii Bydgoskiej im. Kazimierza Wielkiego.
 
31.
Rzepa, M. (2010). Choroby zawodowe narządu głosu wśród nauczycieli. Nauczyciel i Szkoła, 3(48), 141–153.
 
32.
Sobierajska, H. (1972). Uczymy się śpiewać. Warszawa: PZWS.
 
33.
Sosulska, A., Sambor, B., Jekiełek, M. (2021). Wybrane czynniki ryzyka zaburzeń głosu oraz znajomość zasad higieny głosu wśród nauczycieli szkół podstawowych: Doniesienia wstępne. Logopedia Silesiana, 10(1), 15–28. DOI: 10.31261/LOGOPEDIASILESIANA.2021.10.01.04.
 
34.
Szeszenia-Dąbrowska, N., Wilczyńska, U., Sobala, W. (2014). Choroby zawodowe w Polsce w 2013 roku i ich czynniki przyczynowe. Medycyna Pracy, 65(4), 463–472. DOI: 10.13075/mp.5893.00034.
 
35.
Śliwińska-Kowalska, M., Fiszer, M., Niebudek-Bogusz, E., Kotyło, P., Rządzińska, A. (2000). Ocena stanu narządu głosu u studentów szkoły pedagogicznej. Medycyna Pracy, 6, 573–580.
 
36.
Śliwińska-Kowalska, M., Niebudek-Bogusz, E. (red.). (2009). Rehabilitacja zawodowych zaburzeń głosu: Poradnik dla nauczycieli. Łódź: Instytut Medycyny Pracy im. prof. J. Nofera.
 
37.
Świątkowska, B., Hanke, W. (2023). Choroby zawodowe w Polsce w 2023 roku. Łódź: Instytut Medycyny Pracy im. prof. J. Nofera. Oficyna Wydawnicza.
 
38.
Tarasiewicz, B. (2003). Mówię i śpiewam świadomie. Kraków: Universitas.
 
39.
Thomasson, M., Sundberg, J. (2001). Consistency of inhalatory breathing patterns in professional operatic singers [Spójność wzorców oddychania wdechowego u profesjonalnych śpiewaków operowych]. Journal of Voice, 15(3), 373–383. DOI: 10.1016/S0892-1997(01)00039-X.
 
40.
Walencik-Topiłko, A. (2012). Głos jako narzędzie: Materiały do ćwiczeń emisji głosu dla osób pracujących głosem i nad głosem. Gdańsk: Wydawnictwo Harmonia.
 
eISSN:2300-5866
ISSN:2082-9019
Journals System - logo
Scroll to top