Wsparcie rodzica w sytuacji kryzysu związanego z uzależnieniem dziecka od nowoczesnych mediów
Więcej
Ukryj
1
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, Wydział Studiów Edukacyjnych, Szamarzewskiego 89 D, 60-568 Poznań, Polska
Data nadesłania: 26-09-2023
Data ostatniej rewizji: 19-11-2023
Data akceptacji: 29-11-2023
Data publikacji online: 30-12-2023
Wychowanie w Rodzinie 2023;30(4):209-234
SŁOWA KLUCZOWE
DZIEDZINY
STRESZCZENIE
Wprowadzenie. Współcześnie pozyskujemy informacje z Internetu za pomocą różnych mediów mając do czynienia z obecnością coraz nowocześniejszych środków komunikacji, od komputerów i tabletów po telefony komórkowe (Seweryn, 2008). Ilość czasu spędzanego
w kontakcie ze współczesnymi mediami prowadzi do ryzyka rozwoju uzależnienia behawioralnego. Uzależnienie to coraz częściej dotyka młodych ludzi. Uzależnienie od nowych mediów powoduje zaburzenie funkcjonowania całej rodziny i wymaga wsparcia dla uzależnionego
dziecka/młodego człowieka i jego rodziny w ramach interwencji kryzysowej. Cel. Celem pracy jest ukazanie wsparcia rodziny, rodzica i ich dzieci w sytuacji kryzysowej związanej z uzależnieniem od współczesnych mediów rozumianych jako smartfon, tablet oraz zbadanie możliwości podjęcia działań wspierających i wspomagających w formie interwencji kryzysowej. Metody i materiały. Analizie poddano publikacje, dane statystyczne oraz akty prawne regulujące problem uzależnienia młodzież i dzieci od nowoczesnych mediów oraz ukazujące
problem kryzysu, działań z zakresu interwencji kryzysowej w rozwiązaniu problemu w tym przypadku uzależnienia. Analizowano również publikacje naukowe, akty prawne oraz orzecznictwo dotyczące form pomocy i wsparcia rodziny objętej kryzysem wynikającym z uzależnienia dziecka oraz współtowarzyszących temu uzależnieniu problemów wychowawczych, zdrowotnych i społecznych, relacyjnych, edukacyjnych i innych. Wyniki. Badania wskazują, że alarmująco wzrasta liczba dzieci, młodych ludzi potrzebujących wsparcia w kwestii uzależnienia od współczesnych mediów (Chaudron 2015, Dresp-Langley 2020). Skutki uzależnienia generujące kryzys w rodzinie wymagają zewnętrznej
interwencji wspierającej w postaci interwencji kryzysowej, zapewnienia poradnictwa psychologicznego, prawnego, medycznego i pedagogicznego. Odpowiednie wsparcie rodziny pozwala na wspólne, oparte na konsensusie, alternatywne rozwiązanie problemu uzależnienia od nowoczesnych mediów.
REFERENCJE (39)
1.
Andrzejewska, A. (2014). Dzieci i młodzież w sieci zagrożeń realnych i wirtualnych: Aspekty teoretyczne i empiryczne [Children and adolescents in the network of real and virtual threats: Theoretical and empirical aspects]. Warszawa: Difin.Badura-Madej, W. (1999). Podstawowe pojęcia teorii kryzysu i interwencji kryzysowej [Basic concepts of crisis theory and crisis intervention]. In: W. Badura-Madej (Ed.), Wybrane zagadnienia interwencji kryzysowej: Poradnik dla pracowników socjalnych (pp. 15–30). Katowice: „Śląsk”.
2.
Becelewska, D. (2005). Hobby, przyzwyczajenie czy uzależnienie? [Hobby, habit, or addiction?]. Problemy Opiekuńczo-Wychowawcze, 45(3), 42–48.
3.
Buksa, Ł. (2022). Pomoc rodzinie z uzależnionym fonoholicznie dzieckiem w literaturze przedmiotu [Help for a family with a phonologically addicted child in the literature on the subject] (doctoral thesis written under the supervision of ks. prof. dr hab. Andrzej Zwoliński). Kraków: Uniwersytet Papieski Jana Pawła II. Retrieved from:
https://upjp2.edu.pl/fcp/DPRsb....
4.
Caplan, G. (1964). Principles of preventive psychiatry. New York: Basic Books. Centrum Badania Opinii Społecznej [Public Opinion Research Center]. (2018). Komunikat z badań nr 129/2018: Dzieci i młodzież w internecie – korzystanie i zagrożenia z perspektywy opiekunów [Research announcement No. 129/2018: Children and adolescents on the Internet – use and risks from the perspective of guardians]. Warszawa: Fundacja Centrum Badania Opinii Społecznej. Retrieved from:
https://www.cbos.pl/SPISKOM.PO....
5.
Chaudron, S . (2015). Young children (0–8) and digital technology: A qualitative exploratory study across seven countries. Brussels, Belgium: Luxembourg Publications Office of the European Union.
6.
Dąbrowska, A. (2015). Wybrane modele wsparcia społecznego dla rodzin w kryzysie: Rekomendacje dla działań pomocowych ukierunkowanych na rodziny migracyjne [Selected models of social support for families in crisis: Recommendations for assistance activities targeted at migrant families]. Studia nad Rodziną UKSW, 19, 1(36), 115–133.
7.
Dresp-Langley, B. (2020). Children’s health in the digital age. International Journal of Environmental Research and Public Health, 17(9), 3240. DOI: 10.3390/ijerph17093240.
8.
Dziubak, E. (2019). Telefon komórkowy – towarzysz życia dzieci i młodzieży [Mobile phone – a life companion for children and teenagers]. Problemy Opiekuńczo-Wychowawcze, 4, 20–29. DOI: 10.5604/01.3001.0013.2834.
9.
Fila, K. (2020). Nowe formy uzależnień oraz związane z nimi problemy [New forms of addictions and problems connected with them]. In: J. Kawa (Ed.), Wyzwania współczesnego świata (vol. 7, pp. 43–57). Łódź: ArchaeGraph Wydawnictwo Naukowe.
10.
Gaś, Z. B. (1993). Profilaktyka uzależnień [Addiction prevention]. Warszawa: Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne.
11.
Gąstoł, A. (2020). Oddziaływanie nowych mediów na rozwój emocjonalny dziecka [The impact of new media on the emotional development of a child]. In: N. Bednarska (Ed.), Dziecko – media – rozwój: O konsekwencjach obecności mediów w życiu dziecka (pp. 139–158). Warszawa: Wydawnictwo Akademii Pedagogiki Specjalnej.
12.
Gökmen, H. M., Gökmen, I. G., Dilek, B., Gülbahar, S., & Akalin, E. (2020). Addiction of smartphones and related finger deformities: A case report. Turkish Journal of Physical Medicine and Rehabilitation, 66(4), 476–479. DOI: 10.5606/tftrd.2020.4256.
13.
Goodman, A. (1990). Addiction: definitions and implications. British Journal of Addiction, 85(11), 1403–1408. DOI: 10.1111/j.1360-0443.1990.tb01620.x.
14.
James, R. K., Gilliland, B. E. (2004). Strategie interwencji kryzysowej [Crisis intervention strategies]. Warszawa: Państwowa Agencja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych.
15.
Jankowska, J. (2012). Umiejętności interpersonalne niezbędne przy interwencji kryzysowej [Interpersonal skills necessary for emergency response]. In: I. Grudzień-Bielaszewska, J. Lesiewicz (Eds.), Podęcznik dla uczestników specjalizacji II stopnia w zawodzie pracownik socjalny (pp. 103–106). Lublin.
16.
Jędrzejko, M., Taper, A. (2010). Mechanizmy uzależnień w wielkiej sieci [Mechanisms of addiction in the web]. Warszawa: Wydawnictwo Pedagogium.
17.
Juczyński, Z. (2005). Narkomania: Podręcznik dla nauczycieli, wychowawców i rodziców [Drug addiction: A manual for teachers, educators, and parents]. Warszawa: Wydawnictwo Lekarskie PZWL.
18.
Kazdin, A. (1996). Zdrowie psychiczne młodzieży w okresie dorastania: Programy profilaktyczne i lecznicze [Mental health of adolescents during adolescence: Prevention and treatment programs]. Nowiny Psychologiczne, 2, 39–74.
19.
Kostowski, W. (2006). Podstawowe mechanizmy i teorie uzależnień [Basic mechanisms and theories of addiction]. Alkoholizm i Narkomania, 19(2), 139–168.
20.
Lelonek-Kuleta, B. (2012). Uzależnienie od czynności – zdefiniowanie pojęcia, specyfika problemu oraz kierunek diagnozy [Activity addiction – defining the concept, specificity of the problem, and direction of diagnosis]. Serwis informacyjny Narkomania, 1(57), 13–18. Retrieved from:
https://depot.ceon.pl/bitstrea....
21.
Lindemann, E. (1994). Symptomatology and management of acute grief. American Journal of Psychiatry, 151(6), 155–160. DOI: 10.1176/ajp.151.6.155.
22.
Parry, G. (1990). Coping with crisis: Problem in practice. London: Wiley–Blackwell.
23.
Praszek, W., Wojtkowiak, M. (2020). Zmienni, biegli, zagubieni… Kilka słów o samotności młodych ludzi w e-rzeczywistości [Changeable, fluent, lost... A few words about the loneliness of young people in e-reality]. In: J. Kawa (Ed.), Wyzwania współczesnego świata (vol. 5, pp. 65–80). Łódź: ArchaeGraph Wydawnictwo Naukowe.
24.
Pospiszyl, I. (2008). Patologie społeczne [Social pathologies]. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
25.
Rajewska de Mezer, J. (2018). The family assistant’s role in supporting families whose parental authority has been limited. Studia Edukacyjne, 51, 183–200. DOI:10.14746/se.2018.51.10.
26.
Rowicka, M. (2015). Uzależnienia behawioralne: Terapia i profilaktyka [Behavioral addictions: Therapy and prevention]. Warszawa: Krajowe Biuro do Spraw Przeciwdziałania Narkomanii, Fundacja Praesterno.
27.
Schäfer Elinder, L. (2020). Smartphones: The good, the bad and the ugly consequences of use. Acta Pædiatrica, 109(4). Retrieved from:
https://onlinelibrary.wiley.co....
28.
Seweryn, J. (2008). Uzależnienie od nowych mediów wśród młodzieży w wybranych czasopismach pedagogicznych [Addiction to new media among young people in selected pedagogical journals]. Będzin: Wydawnictwo Internetowe E-bookowo.
29.
Sękowa, H. (1998). Wybrane zagadnienia psychoprofilaktyki [Selected issues of psychoprevention]. In: H. Sękowa (Ed.), Społeczna psychologia kliniczna (pp. 472–503). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
30.
Spitzer, M. (2016). Cyberchoroby [Cybersickness]. Słupsk: Wydawnictwo Dobra Literatura.
31.
Szymańska, J. (2015). Programy profilaktyczne: Podstawy profesjonalnej psychoprofilaktyki [Prevention programs: Basics of professional psychoprevention]. Warszawa: Ośrodek Rozwoju Edukacji.
32.
Ustawa z dnia 25.02.1964 r. Kodeks rodzinny i opiekuńczy [Act of February 25, 1964. Family and Guardianship Code]. (1964). Dz. U. 2020.1359.
33.
Ustawa z dnia 12.03.2004 r. o pomocy społecznej [Act of March 12, 2004 on Social Assistance]. (2004). Dz. U. 2023.901.
34.
Ustawa z dnia 09.06.2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej [Act of June 9, 2011 on Family Support and the Foster Care System]. (2011). Dz. U. 2022.447.
35.
Volkow, N., Fowler, J., & Wang, G. J. (2003). The addicted human brain: Insights from imaging studies. Journal of Clinical Investigation, 111(10), 1444–1451. DOI: 10.1172/JCI18533.
36.
Ward, A. F., Duke, K., Gnezzy, A., & Bos, M. W. (2017). Brain drain: The mere presence of one’s own smartphone reduces available cognitive capacity. Journal of the Association for Consumer Research, 2(2). Retrieved from:
https://www.journals.uchicago.....
37.
Włodarczyk, E. (2011). Zdarzenie losowe i sytuacja kryzysowa [Random event and crisis situation]. In: E. Włodarczyk, I. Cytlak (Eds.), Człowiek wobec krytycznych sytuacji życiowych: Z teorii i praktyki pracy socjalnej (pp. 311–330). Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM.
38.
Young, K., Klausing, K. P. (2009). Uwolnić się z sieci: Uzależnienie od Internetu [Free yourself from the Internet: Internet addiction]. Katowice: Księgarnia św. Jacka.
39.
Zaborowski, Z. (2001). Problemy psychologii życia [Problems of life psychology]. Warszawa: Wydawnictwo Akademickie „Żak”.