Zasoby osobiste młodzieży z rodzin niepełnych
Więcej
Ukryj
1
Instytut Pedagogiki, Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie, ul. Narutowicza 12, 20-004
Lublin, Polska.
Data nadesłania: 25-09-2016
Data ostatniej rewizji: 21-01-2017
Data akceptacji: 21-01-2017
Data publikacji: 29-09-2017
Autor do korespondencji
Janusz Kirenko
Instytut Pedagogiki, Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie, ul. Narutowicza 12, 20-004
Lublin, Polska.
Agnieszka Bochniarz
Instytut Pedagogiki, Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie, ul. Narutowicza 12, 20-004
Lublin, Polska.
Wychowanie w Rodzinie 2017;16(2):153-171
SŁOWA KLUCZOWE
STRESZCZENIE
Współczesny świat oferuje człowiekowi szybkie tempo życia, wymuszając konieczność
kształtowania samego siebie i otoczenia, w którym funkcjonuje oraz dostarczając
mu wiele doświadczeń, wydarzeń i sytuacji nie tylko przyjemnych, ale również
trudnych i stresowych. Stres stał się więc nieodłączną częścią życia jednostki, prowadząc
między innymi do powstawania dyskomfortu psychicznego, zaburzeń w zachowaniu
czy chorób psychosomatycznych. Czynnikami, które mogą pośredniczyć w konfrontacji
ze światem są zasoby osobiste jednostki. Pełnią one wiele pozytywnych funkcji,
między innymi obronną, regulacyjną czy prozdrowotną. Dlatego też uznaje się je za
predykatory subiektywnego dobrostanu i satysfakcji życiowej jednostki, pomagające
efektywnie walczyć z cywilizacyjnym dystresem. Zasoby osobiste odgrywają szczególną
rolę w doborze odpowiednich strategii zaradczych oraz wpływają na ocenę samego
wydarzenia, w którym uczestniczy jednostka – mniejsze zasoby będą zwiększać prawdopodobieństwo
oceny sytuacji w kategorii bardziej stresującej. Wśród korzystnych zasobów
osobistych można między innymi wyróżnić: poczucie koherencji i pozytywną
samoocenę. Obok nich istotną rolę odgrywa również środowisko, w którym żyje jednostka.
Szczególną uwagę zwraca się zwłaszcza na rodzinę, która powinna być gwarantem optymalnego środowiska stymulującego i wspierającego rozwój człowieka.
Specyfika oddziaływań wychowawczych i atmosfera panująca w rodzinie w dużej mierze
determinuje styl zachowania się i sposoby radzenia sobie ze stresem przez młodzież.
Współczesna rodzina przechodzi liczne transformacje, obejmujące między innymi
jej strukturę, konsekwencją czego jest wzrastająca liczba rodzin niepełnych.
Sytuację dziecka wychowywanego w rodzinie niepełnej w dużym stopniu wyznacza
przyczyna niekompletności rodziny oraz fakt, że czynniki powodujące niepełność
rodziny mają działanie długookresowe. Przedmiotem zainteresowania uczyniono zagadnienia
dotyczące zasobów osobistych młodzieży z rodzin niepełnych w zakresie poczucia
koherencji i samooceny z wykorzystaniem: Kwestionariusza Orientacji Życiowej
Antonovsky’ego oraz Skali Samooceny Rosenberga.
REFERENCJE (29)
1.
Antonovsky A., Rozwikłanie tajemnicy zdrowia. Jak radzić sobie ze stresem i nie zachorować, Instytut Psychiatrii i Neurologii, Warszawa 2005.
2.
Balcerzak-Paradowska B. (red.), Samotne rodzicielstwo a zagrożenie wykluczeniem społecznym, Instytut Pracy i Spraw Socjalnych, Warszawa 2014.
3.
Borys B., Zasoby zdrowotne w psychice człowieka, „Forum Medycyny Rodzinnej. Wybrane Problemy Kliniczne” 2010, t. 4, nr 1.
4.
Branden N., 6 filarów poczucia własnej wartości, Wydawnictwo Feeria, Łódź 2012.
5.
Chodkiewicz J., Psychologia zdrowia. Wybrane zagadnienia, Wyższa Szkoła Humanistyczno-Ekonomiczna w Łodzi, Łódź 2006.
6.
Dolińska-Zygmunt G., Orientacja salutogenetyczna w problematyce zdrowotnej. Model Antonovsky’ego, [w:] G. Dolińska-Zygmunt, Podstawy psychologii zdrowia, Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław 2001.
7.
Dzwonkowska I., Lachowicz-Tabaczek K., Łaguna M., Samoocena i jej pomiar. Polska adaptacja skali SES M. Rosenberga. Podręcznik, Pracownia Testów Psychologicznych, Warszawa 2008.
8.
Heszen I., Sęk H., Psychologia zdrowia, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2008.
9.
Hobfoll S.E., Stres, kultura i społeczność. Psychologia i filozofia stresu, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, Gdańsk 2006.
10.
Kirenko J., Wsparcie społeczne osób z niepełnosprawnością, WSUPiZ, Ryki 2002.
11.
Kirenko J., Byra S., Zasoby osobiste w chorobach psychosomatycznych, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin 2008.
12.
Kirenko J., Sarzyńska E., Bezrobocie. Niepełnosprawność. Potrzeby, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin 2010.
13.
Kołaczek B., Sytuacja społeczna i ekonomiczna rodzin niepełnych w Polsce, [w:] B. Balcerzak-Paradowska (red.), Samotne rodzicielstwo a zagrożenie wykluczeniem społecznym, Instytut Pracy i Spraw Socjalnych, Warszawa 2014.
14.
Kühn-Dymecka A., Występowanie wybranych zasobów osobistych u osób z rozpoznaniem schizofrenii, „Psychiatria Polska” 2012, t. XLVI, nr 2.
15.
Liberska H., Wybrane aspekty psychologicznego funkcjonowania młodzieży wychowywanej w rodzinach pełnych i niepełnych, „Roczniki Socjologii Rodziny” 1998, t. X.
16.
Lis J.U., Solo, ale w ostrogach. Poradnik dla samotnych rodziców, Wydawnictwo Pedagogiczne ZNP Spółka z o.o., Kielce 2012.
17.
Łobocki M., Wprowadzenie do metodologii badań pedagogicznych, Oficyna Wydawnicza „Impuls”, Kraków 2006.
18.
Makowska H., Poprawa R., Radzenie sobie ze stresem w procesie budowania zdrowia, [w:] G. Dolińska-Zygmunt (red.), Podstawy psychologii zdrowia, Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław 2001.
19.
Mudyń K., Czy można mieć zasoby nie mając do nich dostępu? Problem dostępności zasobów, [w:] Z. Juczyński, N. Ogińska-Bulik (red.), Zasoby osobiste i społeczne sprzyjające zdrowiu jednostki, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź 2003.
20.
Niebrzydowski L., O poznawaniu i ocenie samego siebie, „Nasza Księgarnia”, Warszawa 1976.
21.
Niebrzydowski L., Psychologia wychowawcza. Samoświadomość, aktywność, stosunki interpersonalne, Wydawnictwo PWN, Warszawa 1989.
22.
Poprawa R., Zasoby osobiste w radzeniu sobie ze stresem, [w:] G. Dolińska-Zygmunt, (red.), Podstawy psychologii zdrowia, Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław 2001.
23.
Racław M., Trawkowska D., Samotne rodzicielstwo. Między diagnozą a działaniem, Centrum Rozwoju Zasobów Ludzkich, Warszawa 2013.
24.
Schaffer H.R., Psychologia dziecka, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2008.
25.
Sęk H., Stres krytycznych wydarzeń życiowych, [w:] H. Sęk, T. Pasikowski (red.), Zdrowie – stres – zasoby. O znaczeniu poczucia koherencji dla zdrowia, Wydawnictwo Fundacji Humaniora, Poznań 2001.
26.
Sęk H., Salutogeneza i funkcjonalne właściwości poczucia koherencji, [w:] H. Sęk, T. Pasikowski (red.), Zdrowie – stres – zasoby. O znaczeniu poczucia koherencji dla zdrowia, Wydawnictwo Fundacji Humaniora, Poznań 2001.
27.
Sęk H., Rola wsparcia społecznego w sytuacjach stresu życiowego. O dopasowaniu wsparcia do wydarzeń stresowych, [w:] H. Sęk, R. Cieślak (red.), Wsparcie społeczne, stres i zdrowie, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2005.
28.
Wosik-Kawala D., Korygowanie samooceny uczniów gimnazjum, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin 2007.
29.
Wrona-Polańska H., Zdrowie i jego psychobiologiczne mechanizmy, [w:] Taż (red.), Zdrowie – stres – choroba w wymiarze psychologicznym, Oficyna Wydawnicza „Impuls”, Kraków 2008.