Włoski system opieki społecznej poszukuje nowych modeli. W rzeczy samej, obecny system przechodzi od kilku lat kryzys strukturalny, który ma różne przyczyny: nadmierna sztywność, niezdolność do odpowiedzi na nowe potrzeby społeczne, nieumiejętność pokrycia coraz wyższych kosztów. Nie jest łatwo wyobrazić sobie, jak będzie wyglądać model opieki społecznej w 2020 roku: jedną z prawdopodobnych hipotez na ten temat jest rozwój tak zwanego „czwartego sektora”, reprezentowanego w swoisty sposób przez stowarzyszenia rodzinne. Jest to względnie nowe zjawisko, które przyciąga – na poziomie narodowym – coraz większą uwagę i wykazuje znaczący rozwój. W tym kontekście rodzina podejmuje się nowej roli – jest nie tylko obiektem politycznej uwagi, ale także prawdziwym motorem działań i zmian. Najważniejszym składnikiem tego zjawiska jest samopomoc wśród rodzin, które mają wspólny problem i które podejmują wspólne działania. Artykuł rekonstruuje zarys tego zjawiska w kontekście ogólnonarodowym i sugeruje sposoby pracy dla polityki socjalnej. Stowarzyszenia rodzinne, jako inicjatorzy związków społecznych pomiędzy ludźmi a grupami, są wytwórcami kapitału społecznego. W tym sensie są podstawowym zasobem opieki społecznej nowego typu: już nie opartej na połączeniu potrzeb/usług, ale prawdziwie zdolnej do produktywności.