Bieżący numer
Online first
Archiwum
O czasopismie
Cele i zakres czasopisma
Wydawca i organ zarządzający
Zespół redakcyjny
Rada Naukowa
Kolegium Recenzentów
Indeksacja i współczynniki wpływu
Prawa autorskie i polityka otwartego dostępu
Źródła finansowania
Polityka prywatności
Dla autorów
Procedura publikacji
Procedura recenzowania
Wymogi redakcyjne
Etyka publikacji
Opłaty wydawnicze
Funkcjonalność wychowawcza rodziny generacyjnej i osobowość wrażliwa a przystosowanie zawodowe. Pośrednicząca rola resilience-cechy
Data nadesłania: 30-11-2021
Data ostatniej rewizji: 22-12-2021
Data akceptacji: 22-12-2021
Data publikacji: 31-12-2021
Autor do korespondencji
Piotr Kwiatkowski
Zakład Profilaktyki i Resocjalizacji, Instytut Pedagogiki, Uniwersytet Wrocławski, Dawida 1, 50-527 Wrocław, Polska
Zakład Profilaktyki i Resocjalizacji, Instytut Pedagogiki, Uniwersytet Wrocławski, Dawida 1, 50-527 Wrocław, Polska
Wychowanie w Rodzinie 2021;25(2):173-193
SŁOWA KLUCZOWE
funkcjonalność wychowawcza rodzinyhipersensytywnośćresiliencestres zawodowykapitał społecznywypalenie
STRESZCZENIE
Cel. Sprawdzenie związków zachodzących między funkcjonalnością wychowawczą rodziny
generacyjnej, hipersensytywnością, resilience-cechą a trzema wymiarami przystosowania
w pracy: kapitałem społecznym w miejscu pracy, stresem zawodowym i wypaleniem zawodowym
i wygenerowanie modelu przyczynowych powiązań między tymi zmiennymi.
Metody. Sondaż przeprowadzony drogą elektroniczną z wykorzystaniem standaryzowanych
narzędzi pomiaru. Respondentami były osoby ze stażem pracy minimum pięciu lat,
zatrudnione w obecnym miejscu pracy dłużej niż rok. Próba liczyła 622 osoby. Weryfikacja
hipotez była wykonana z użyciem współczynnika korelacji Pearsona oraz analizy ścieżek.
Wyniki. Analizy doprowadziły do wygenerowania dobrze dopasowanej do danych empirycznych
struktury powiązań między zmiennymi modelu. W strukturze tej status zmiennych
egzogenicznych przypisano funkcjonalności rodziny, nadwrażliwości emocjonalnej
i wrażliwości estetycznej. Wszystkie te zmienne ujawniły istotne związki ze zdolnością
pozytywnej adaptacji (resilience-cechą). Zdolność pozytywnej adaptacji okazała się powiązana
bezpośrednio lub pośrednio z wymiarami przystosowania zawodowego.
Wnioski. Badania potwierdziły status zdolności pozytywnej adaptacji (resilience-cechy)
jako czynnika istotnego dla kształtowania się w ontogenezie względnej odporności na procesy zaburzające mechanizmy samoregulacyjne, w tym na powstawanie syndromu wypalenia
zawodowego.
REFERENCJE (53)
1.
Antonovsky, A. (2005). Rozwikłanie tajemnicy zdrowia: Jak radzić sobie ze stresem i nie zachorować? Warszawa: Fundacja IPiN.
2.
Aron, E. (1996). The highly sensitive person: How to thrive when the world overwhelms you. New York: Broadway Books.
3.
Aron, E.N. (2002). The highly sensitive child: Helping our children thrive when the world overwhelms them. New York: Broadway Books.
4.
Aron, E., Aron, A. (1997). Sensory-processing sensitivity and its relation to introversion and emotionality. Journal of Personality and Social Psychology, 73 (2), 345-368. DOI: 10.1037/0022-3514.73.2.345.
5.
Aron, E., Aron, A., Jagiellowicz, J. (2012). Sensory processing sensitivity: A review in the light of the evolution of biological responsivity. Personality and Social Psychology Review, 16 (3), 262-282. DOI: 10.1177/1088868311434213.
6.
Baryła-Matejczuk, M. (2019). Pomiar wysokiej wrażliwości – przegląd dostępnych narzędzi i sposobów pomiaru wrażliwości przetwarzania sensorycznego u dzieci i osób dorosłych. W: Z.B. Gaś (red.), Profilaktyka zachowań ryzykownych w teorii i praktyce (ss. 91-104). Lublin: Innovatio Press Wydawnictwo Naukowe Wyższej Szkoły Ekonomii i Innowacji w Lublinie.
7.
Baumrind, D. (2013). Authoritative parenting revisited: History and current status. W: R.E. Larzelere, A. Sheffield, A.W. Harrist (red.), Authoritative parenting: Synthesizing nurturance and discipline for optimal child development (ss. 11-34). Washington: American Psychological Association. DOI: 10.1037/13948-002.
8.
Baumrind, D. (1991). Parenting styles and adolescent development. W: J. Brooks-Gunn, R.M. Lerner, A.C. Petersen (red.), The Encyclopedia on adolescence (ss. 746-758). New York: Garland Publishing.
9.
Borucka, A., Ostaszewski, K. (2008). Koncepcja resilience: Kluczowe pojęcia i wybrane zagadnienia. Medycyna Wieku Rozwojowego, 12 (2), 587-597.
10.
Borucki, Z. (1977). Krytyczna analiza teorii przystosowania zawodowego R.V. Davisa, L.H. Lofquista i D.J. Weissa. Przegląd Psychologiczny, 3(20), 469-481.
11.
Borucki, Z. (1988). Stres organizacyjny, mechanizm – następstwa – modyfikatory. Gdańsk: Wydawnictwo Naukowe UG.
12.
Coleman, J.S. (1988). Social capital in the creation of human capital. American Journal of Sociology, 94, 95-120.
13.
Darling, N., Steinberg, L. (1993). Parenting style as context: An integrative model. Psychological Bulletin, 113(3), 487-496. DOI: 10.1037/0033-2909.113.3.487.
14.
Dawis, R.V., Lofquist, L.H., Weiss, D.J. (1968). A theory of work adjustment (a revision). Minnesota Studies on Vocational Rehabilitation, 23 (47), 1-14.
19.
Henry, C.S., Morris, A., Harrist, A.W. (2015). Family resilience: Moving into the third wave. Family Relations, 64(1), 22-43. DOI: 10.1111/fare.12106.
21.
Khoshaba, D.M., Maddi, S.R. (1999). Early experiences in hardiness development. Consulting Psychology Journal: Practice and Research, 51(2), 106-116. DOI: 10.1037/1061-4087.51.2.106.
22.
Kobasa, S.C. (1979). Stressful life events, personality, and health: An inquiry into hardiness. Journal of Personality and Social Psychology, 37(1), 1-11. DOI: 10.1037/0022-3514.37.1.1.
23.
Konarski, R. (2010). Modele równań strukturalnych: Teoria i praktyka. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
24.
Kouvonen, A., Kivimäki, M., Vahtera, J., Oksanen, T., Elovainio, M., Cox, T., Pentti, J., Cox, S.J., Wilkinson, R.G. (2006). Psychometric evaluation of a short measure of social capital at work. BMC Public Health, 6, 251. DOI: 10.1186/1471-2458-6-251.
25.
Kwiatkowski, P. (2016a). Resiliencja rodziny jako źródło pozytywnej adaptacji młodzieży. Wychowanie w Rodzinie, 13, 311-343. DOI: 10.23734/wwr20161.311.343.
26.
Kwiatkowski, P. (2016b). Teoretyczne konteksty profilaktyki niedostosowania społecznego. Wrocław: Oficyna Wydawnicza ATUT – Wrocławskie Wydawnictwo Oświatowe.
27.
Kwiatkowski, P. (2017). Funkcjonalność wychowawca rodziny pochodzenia a wypalenie w zawodach usług społecznych. W: Z.B. Gaś (red.), Profilaktyka szkolna wobec wyzwań współczesności – koncepcje, badania, propozycje rozwiązań (ss. 367-200). Lublin: Innovatio Press Wydawnictwo Naukowe Wyższej Szkoły Ekonomii i Innowacji.
28.
Kwiatkowski, P. (2019a). Pracownicy w rozwojowych ścieżkach zdrowia: O wypaleniu z perspektywy koncepcji resilience. Wrocław: Oficyna ATUT.
29.
Kwiatkowski, P. (2019b). Wypalenie uczniowskie – erozja pozytywnych stanów mentalnych w toku pełnienia roli ucznia i jej wybrane uwarunkowania. W: Z.B. Gaś (red.), Profilaktyka zachowań ryzykownych w teorii i praktyce (ss. 125-144). Lublin: Innovatio Press Wydawnictwo Naukowe Wyższej Szkoły Ekonomii i Innowacji.
30.
Leiter, M.P., Maslach, C. (2004). Areas of worklife: A structured approach to organizational predictors of job burnout. W: P. Perrewe, D.C. Ganster (red.), Research in occupational stress and well being: Emotional and physiological processes and positive intervention strategies (ss. 91-134). Oxford: Elsevier.
31.
Lerner, J.V., Phelps, E., Forman, Y., Bowers, E.P. (2009). Positive youth development. New York: John Wiley & Sons Inc.
32.
Lerner, R.M., Almerigi, J.B., Theokas, C., Lerner, J.V. (2005). Positive Youth Development. Journal of Early Adolescence, 25 (1), 10-16. DOI: 10.1177/0272431604273211.
33.
Luthar, S.S., Cicchetti, D., Becker, B. (2000). The construct of resilience: A critical evaluation and guidelines for future work. Child Development, 71 (3), 543-562. DOI: 10.1111/1467-8624.00164.
34.
Marlin Company and the American Institute of Stress (2009). The Workplace Stress Scale: Attitudes in the American Workplace VII. Pobrane 30.12.2009 z: http://americaninstituteofstre....
35.
Maslach, C. (1993). Burnout: A multidimensional perspective. W: W.B. Schaufeli, C. Maslach, T. Marek (red.), Professional burnout: Recent developments in theory and research (ss. 19-32). Washington: Taylor and Francis. DOI: 10.4324/9781315227979-3.
36.
Maslach, C. (1998). A multidimensional theory of burnout. W: C.L. Cooper (red.), Theories of organizational stress (ss. 68-85). New York: Oxford University Press. DOI: 10.1093/oso/9780198522799.003.0004.
37.
Masten A.S. (2001). Ordinary magic: Resilience processes in development.. American Psychologist, 56 (3), 227-238.
38.
Masten, A. S. (2014). Ordinary magic: Resilience in development. New York: The Guilford Press.
39.
Olson, D. (2011). FACES IV and the circumplex model: Validation study. Journal of Marital and Family Therapy, 37(1), 64-80. DOI: 10.1111/j.1752-0606.2009.00175.x.
40.
Ostaszewski, K. (2014). Zachowania ryzykowne młodzieży w perspektywie mechanizmów resilience. Warszawa: Instytut Psychiatrii i Neurologii.
41.
Putnam, R.D. (1993). Making democracy work: Civic traditions in modern Italy. Princeton: Princeton University Press.
42.
Salovey, P., Mayer, J.D. (1990). Emotional intelligence. Imagination, Cognition, and Personality, 9, 185-211. DOI: 10.2190/DUGG-P24E-52WK-6CDG.
43.
Schaufeli, W.B. (2017). Burnout: A short socio-cultural history. W: S. Neckel, A.K. Schaffner, G. Wagner (red.), Burnout, fatigue, exhaustion: An interdisciplinary perspective on a modern affliction (ss. 105-127). Palgrave Macmillan. DOI: 10.1007/978-3-319-52887-8_5.
44.
Schaufeli, W.B., Desart, S., De Witte, H. (2020). Burnout Assessment Tool (BAT) -Development, Validity, and Reliability. International Journal of Environmental Research and Public Health, 17(24), 9495. DOI: 10.3390/ijerph17249495.
45.
Schaufeli, W.B., Taris, T.W. (2005). The conceptualization and measurement of burnout: Common ground and worlds apart. Work Stress, 19, 256-262. DOI: 10.1080/02678370500385913.
46.
Steinberg, L. (2008). A social neuroscience perspective on adolescent risk-taking. Developmental Review, 28 (1), 78-106. DOI: 10.1016/j.dr.2007.08.002.
47.
Steinberg, L., Elmen, J.D., Mounts, N.S. (1989). Authoritative parenting, psychosocial maturity, and academic success among adolescents. Child Development, 60, 1424-1436. DOI: 10.2307/1130932.
48.
Sternberg, R.J. (1998). A balance theory of wisdom. Review of General Psychology, 2, 347-365. DOI: 10.1037/1089-2680.2.4.347.
49.
Sternberg, R.J. (1990). Wisdom: its nature, origins, and development. New York: Cambridge University Press. DOI: 10.1017/CBO9781139173704.
50.
Strelau, J. (1985). Temperament – osobowość – działanie. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
51.
Surzykiewicz, J., Konaszewski, K., Wagnild, G. (2019). Polish version of the resilience scale (RS-14): A validity and reliability study in three samples. Frontiers in Psychology, 9, 2762. DOI: 10.3389/fpsyg.2018.02762.
52.
Wagnild, G.M., Young, H.M. (1993). Development and psychometric. Journal of Nursing Measurement, 1 (2), 165-178.
53.
Walsh, F. (2016). Family resilience: A developmental systems framework. European Journal of Developmental Psychology, 13 (3), 313-324. DOI: 10.1080/17405629.2016.1154035.
Udostępnij
ARTYKUŁ POWIĄZANY
| eISSN: | 2300-5866 |
| ISSN: | 2082-9019 |
© 2006-2024 Journal hosting platform by Bentus
Przetwarzamy dane osobowe zbierane podczas odwiedzania serwisu. Realizacja funkcji pozyskiwania informacji o użytkownikach i ich zachowaniu odbywa się poprzez dobrowolnie wprowadzone w formularzach informacje oraz zapisywanie w urządzeniach końcowych plików cookies (tzw. ciasteczka). Dane, w tym pliki cookies, wykorzystywane są w celu realizacji usług, zapewnienia wygodnego korzystania ze strony oraz w celu monitorowania ruchu zgodnie z Polityką prywatności. Dane są także zbierane i przetwarzane przez narzędzie Google Analytics (więcej).
Możesz zmienić ustawienia cookies w swojej przeglądarce. Ograniczenie stosowania plików cookies w konfiguracji przeglądarki może wpłynąć na niektóre funkcjonalności dostępne na stronie.
Możesz zmienić ustawienia cookies w swojej przeglądarce. Ograniczenie stosowania plików cookies w konfiguracji przeglądarki może wpłynąć na niektóre funkcjonalności dostępne na stronie.
