Rodzina i szkoła jako przestrzenie budowania kapitału społecznego
Więcej
Ukryj
1
Instytut Pedagogiki, Wydział Nauk Humanistycznych i Pedagogicznych, Uniwersytet Wrocławski, ul. Dawida 1, 50-527 Wrocław, Polska.
Data nadesłania: 01-01-2016
Data ostatniej rewizji: 30-06-2016
Data akceptacji: 30-06-2016
Data publikacji: 30-06-2016
Autor do korespondencji
Joanna Malinowska
Instytut Pedagogiki, Wydział Nauk Humanistycznych i Pedagogicznych, Uniwersytet Wrocławski, ul. Dawida 1, 50-527 Wrocław, Polska.
Wychowanie w Rodzinie 2016;13(1):279-292
SŁOWA KLUCZOWE
STRESZCZENIE
Kapitał społeczny jest zasobem pożądanym i postrzeganym jako warunek rozwoju gospodarczego państwa i podstawa społeczeństwa obywatelskiego. Polska jest krajem o niewielkim kapitale społecznym, co w przyszłości może stać się czynnikiem hamującym rozwój. Rodzina i szkoła stanowią główne przestrzenie budowania/wytwarzania kapitału społecznego, który ujawnia się w postawie sprzyjającej współpracy i komunikacji. Kapitał społeczny nie odnosi się do jednostek lecz sieci społecznych, wspólnot, które te jednostki są w stanie tworzyć. Może być jednak wykorzystywany przez jednostki do osiągania indywidualnych celów i zmieniania własnej sytuacji. W rodzinie, która zaliczana jest do grup pierwotnych, kapitał społeczny powstaje poprzez mechanizmy kulturowe (oparte na normach, wierzeniach, zaufaniu). Szkoła wytwarza kapitał społeczny poprzez integrację grup, współpracę i wartości demokratyczne, które budują zaufanie. Kapitał społeczny wyraża się w relacjach między członkami społeczności. Charakter danej więzi jest zależny od zakresu obowiązków i praw, rozkładu autorytetu i władzy. Wielkość kapitału może się zmienić w zależności od kształtu relacji między ludźmi oraz liczby pełnionych przez nich ról społecznych. Dzieci, które mają szczególną pozycję w rodzinie (funkcja wychowawcza rodziny), nie żyją w dwóch odrębnych przestrzeniach: rodzinnej i edukacyjnej, są członkami obu społeczności i podmiotami ich oddziaływań. W tekście została podjęta próba przyjrzenia się, co dzieje się na styku tych dwóch przestrzeni, jakie są możliwości i ograniczenia zagospodarowania kapitału społecznego rodzin w kontekście nowej roli szkoły rozumianej jako „dobro publiczne”.
REFERENCJE (34)
1.
Babula S., Rodzice partnerami szkoły. Partnerstwo, czyli co?, por. źródło:
http://www. npseo.pl/data/various/files/bobula.pdf [dostęp: 02.11.2015].
2.
Bartkowski J., Kapitał społeczny i jego oddziaływanie na rozwój w ujęciu socjologicznym, [w:] M. Herbst (red.), Kapitał ludzki i kapitał społeczny a rozwój regionalny, Wydawnictwo Naukowe „Scholar”, Warszawa 2007.
3.
Bennett T., Silva E., Cultural Capital: Histories, Limits, Prospects, „Poetics” 2011, nr 39(6).
4.
Boguszewski R., Zaufanie w relacjach międzyludzkich, Komunikat z badań, CBOS, Warszawa 2014.
5.
Bourdieu P., Passeron J.C., Reprodukcja. Elementy teorii systemu nauczania, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2006.
7.
Cudak H., Wybrane współczesnego modelu życia małżeńskiego i rodzinnego, [w:] H. Cudak (red.), Pedagogika rodziny, IPiPAŚ, Kielce 2007.
8.
Czapiński J., Panek E., Diagnoza społeczna 2013. Warunki i jakość życia Polaków. Raport, Centrum Rozwoju Zasobów Ludzkich, Warszawa 2014.
9.
Danilewska J., Wspólnota ludzi uczących się i wspierających edukację innych, [w:] J. Danilewska (red.), Fundamenty edukacyjnej wspólnoty, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2005.
10.
Ekiert-Oldroyd D., Dokąd zmierza edukacja? Wizje „szkoły przyszłości” w raporcie OECD, „Edukacja” 2002, nr 1.
11.
Fukuyama F., Zaufanie. Kapitał społeczny a droga do dobrobytu, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa – Wrocław 1997.
12.
Growiec K., Kapitał społeczny. Geneza i społeczne konsekwencje, Wydawnictwo ACADEMICA, Warszawa 2011.
13.
Hilderbrandt-Wypych D., Kapitał społeczny młodzieży jako podstawa socjalizacji politycznej oraz rozwoju społeczeństwa obywatelskiego – sprawozdanie z badań niemieckich, „Studia Edukacyjne” 2012, nr 22.
14.
Klimczuk A., Historia Żydów na Podlasiu, czyli żyliśmy razem przez wieki: od zróżnicowania kulturowego do wielokulturowości. Oddolne techniki budowania kapitału społecznego, [w:] I. Wrońska, M. Rusiłowicz (wyd.), Wielokulturowe Podlasie w Unii Europejskiej, Prawo i Partnerstwo, Białystok 2012.
15.
Klimczuk A., Kapitał społeczny ludzi starych na przykładzie mieszkańców miasta Białystok, Wiedza i Edukacja, Lublin 2012.
16.
Kwieciński Z., Wykluczanie, Wydawnictwo Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, Toruń 2002.
17.
Mianowska E., Walentynowicz-Moryl K., Konceptualizacja i operacjonalizacja kapitału społecznego, por. źródło:
http://50plus.wpsnz.uz.zgora.p... leczny.pdf. [dostęp: 20.10.2015].
18.
Mikiewicz P. i in., Kapitał społeczny i edukacja. Badanie porównawcze pomiędzy Polską i Islandią. Raport podsumowujący, por. źródło:
http://www.dsw.edu. pl/fileadmin/ULS/Nauka_i_badania/Granty/Kapital_spoleczny_i_edukacja_PL_ISlandia_.pdf [dostęp: 02.11.2015].
19.
Nalaskowski A., Dzikość – ucieczka od ufności?, [w:] J. Danilewska (red.), Fundamenty.
20.
edukacyjnej wspólnoty, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków.
21.
Narodowy Plan Działań na Rzecz Dzieci 2004–2012 „Polska dla dzieci”, por. źródło:
http://www. archiwum.men.gov.pl [dostęp: 12.10.2015].
22.
Popczyk W., Zaufanie jako zasób strategiczny firm rodzinnych, „Prace i Materiały Wydziału Zarządzania Uniwersytetu Gdańskiego” 2012, nr 4.
23.
Putnam R., Samotna gra w kręgle, Wydawnictwo Akademickie i Profesjonalne, Warszawa 2008.
26.
Sadura P., Raport. Szkoła i nierówności społeczne 2012, Fundacja Aleksandra Kwaśniewskiego AMICUS EUROPAE, por. źródło:
http://www.fae.pl [dostęp: 20.10.2015].
27.
Starosta P., Poza metropolią. Wiejskie i małomiasteczkowe zbiorowości lokalne a wzory porządku makrospołecznego, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź 1995.
28.
Strategia Rozwoju Kapitału Społecznego 2011–2020, Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego, Warszawa 2011.
30.
Sztompka P., Zaufanie. Fundament społeczeństwa, Wydawnictwo Znak, Kraków 2007.
31.
Theiss M., Krewni – znajomi – obywatele. Kapitał społeczny a lokalna polityka społeczna, Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń 2007.
32.
Zarycki T., Dwa wymiary kapitału społecznego w kontekście polskim, „Pomorski Przegląd Gospodarczy 2008, nr 2(37).
33.
Ziółkowski M., Kapitał społeczny, kulturowy i materialny i ich wzajemne konwersje we.
34.
współczesnym społeczeństwie polskim, „Studia Edukacyjne” 2012, nr 22.