„Łódź pierwsza i zdaje się jedyna prowadzi tego rodzaju akcję poświęconą wyłącznie maleńkim dzieciom”. Wsparcie ubogich rodzin robotniczych jako zadanie Towarzystwa Kolonii Letnich dla Dzieci w Wieku Przedszkolnym (1933–1939)
Więcej
Ukryj
1
Katedra Historii Wychowania i Pedeutologii, Wydział Nauk o Wychowaniu, Uniwersytet Łódzki, ul. Pomorska 46/48, 91-408 Łódź, Polska
Data nadesłania: 29-11-2018
Data ostatniej rewizji: 13-01-2019
Data akceptacji: 13-01-2019
Data publikacji: 01-02-2019
Autor do korespondencji
Joanna Sosnowska
Katedra Historii Wychowania i Pedeutologii,
Wydział Nauk o Wychowaniu, Uniwersytet Łódzki,
ul. Pomorska 46/48, 91-408 Łódź, Polska.
Wychowanie w Rodzinie 2018;19(3):93-115
SŁOWA KLUCZOWE
STRESZCZENIE
Towarzystwo Kolonii Letnich dla Dzieci w Wieku Przedszkolnym powstało w Łodzi w roku 1933 z inicjatywy Janiny Pawłowskiej – inspektorki wychowania przedszkolnego, zatrudnionej w Wydziale Oświaty i Kultury Zarządu Miejskiego w Łodzi. Jego misją było organizowanie wakacyjnego wypoczynku przeznaczonego dla dzieci w wieku przedszkolnym. Dotąd kolonie letnie i półkolonie urządzano wyłącznie dla dzieci starszych (7–14 lat). Pomysł zorganizowania kolonii dla najmłodszych łodzian zbiegł się z bardzo trudnymi warunkami materialnymi,
w jakich funkcjonowały rodziny robotnicze, pozbawione pracy i zarobku wskutek światowego kryzysu gospodarczego lat 1929–1933 (w Łodzi – nawet do roku 1935). Letni wypoczynek organizowany przez Towarzystwo miał być jednocześnie wsparciem najuboższych łódzkich rodzin robotniczych.
Cel badań: Celem badań była próba rekonstrukcji działalności Towarzystwa Kolonii Letnich dla Dzieci w Wieku Przedszkolnym w latach 1933–1939. W artykule skupiono się na powołaniu tej organizacji, jej zadaniach i formach aktywności, na miejscach wypoczynku dzieci, planie dnia i korzyściach, jaki niósł miesięczny pobyt najmłodszych poza miastem i domem rodzinnym.
Materiały i metody: W badaniach wykorzystano dokumenty zgromadzone w Archiwum Państwowym w Łodzi (głównie korespondencję urzędową) oraz materiał czasopiśmienniczy. Badania prowadzono metodą wyjaśniania historycznego z jej różnymi odmianami (m.in. wyjaśnianie deskrypcyjne, genetyczne i strukturalne).
Rezultaty i wnioski: Ideą wypoczynku w formie kolonii letnich Pawłowska zainteresowała rodziców skupionych w kołach opieki rodzicielskiej, funkcjonujących na terenie przedszkoli. Ich reprezentanci, wspólnie z kierowniczkami przedszkoli, byli członkami Towarzystwa. Kolonie miały charakter wypoczynkowy i koedukacyjny. Przed wyjazdem na wieś dzieci poddawano badaniom lekarskim. Wysyłano je grupami (po 50 osób) na pobyt miesięczny w czerwcu, lipcu i sierpniu. W akcję kolonijną angażowano również bezrobotne matki – stanowiły
one tak zwany personel pomocniczy. Pawłowska uważała, że Łódź jest miastem pionierskim w organizowaniu wypoczynku dla dzieci w wieku przedszkolnym.
REFERENCJE (33)
1.
Babicki J. C., Opieka nad dziećmi w rodzinach zastępczych, „Praca i Opieka Społeczna” 1934, nr 4.
2.
Balcerek M., Rozwój opieki nad dzieckiem w Polsce w latach 1918–1939, PWN, Warszawa 1978.
3.
Bronstein-Łychowska M. (red.), Polityka społeczna państwa polskiego, Nakładem Ministerstwa Opieki Społecznej, Warszawa 1935.
4.
Daszyńska-Golińska Z., Zagadnienie ludności i bezrobocia, „Praca i Opieka Społeczna” 1931, nr 3.
5.
Dekret z dnia 7 lutego 1919 r. o obowiązku szkolnym, Dziennik Urzędowy Ministerstwa Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego 1919 Nr 2.
6.
Dydusiak L., Opieka publiczno-prawna nad dzieckiem w Polsce, Drukarnia Urzędnicza, Lwów 1938.
7.
Działalność Funduszu Pracy, „Praca i Opieka Społeczna” 1935, nr 1.
8.
Kolonie letnie i sanatoria, „Opieka nad Dzieckiem” 1923, nr 1.
9.
Jakubiak K., Współdziałanie rodziny i szkoły w pedagogice II Rzeczpospolitej, Wyższa Szkoła Pedagogiczna, Bydgoszcz 1997.
10.
Krzywicki L., Kryzys obecny w oświetleniu porównawczym, „Praca i Opieka Społeczna” 1931, nr 3.
11.
Landau Z., Tomaszewski J., Kapitały obce w Polsce 1918–1939. Materiały i dokumenty, „Książka i Wiedza”, Warszawa 1964.
12.
Majewska A. (red.), Rodziny zastępcze Łodzi, Polski Instytut Służby Społecznej, Łódź 1948.
13.
Michalska I., Życie łódzkich rodzin w czasach kryzysu ekonomicznego lat trzydziestych XX wieku w przekazie gazety „Ilustrowania Republika”, „Wychowanie w Rodzinie” 2016, t. 14.
14.
Opieka Społeczna, „Praca i Opieka Społeczna” 1922, nr 3–4.
15.
Pawłowska J., Kolonje dla dzieci z przedszkoli, „Przedszkole” 1933/1934, nr 8.
16.
Pawłowska J., Z życia przedszkoli. Przedszkola m. Łodzi, „Przedszkole” 1936/1937, nr 8.
17.
Pawłowska J., Z życia przedszkoli. Przedszkole i dom, wzajemne oddziaływanie oraz wpływy, cz. I, „Przedszkole” 1935/1936, nr 6.
18.
Pawłowska J., Z życia przedszkoli. Przedszkole i dom, wzajemne oddziaływanie oraz wpływy, cz. II, „Przedszkole”, 1935/1936, nr 7.
19.
Połączenie Funduszu Bezrobocia z Funduszem Pracy, „Praca i Opieka Społeczna” 1934, nr 3.
20.
Rosset E., Zagadnienia gospodarki samorządowej miasta Łodzi, Magistrat miasta Łodzi, Łódź 1926.
21.
Rozporządzenie ministra zdrowia publicznego z 22 lutego 1922 r. o utworzeniu Rady Tymczasowej i Komisji do Spraw Kolonii Letnich, M.P. 1922, nr 74.
22.
Rzepkowski A., Ludność miasta Łodzi w latach 1918–1939, Ibidem, Łódź 2008.
23.
Skodlarski J., Zarys historii gospodarczej Polski, PWN, Warszawa – Łódź 2000.
24.
Skrzydło L., Rody fabrykanckie, cz. 1, Oficyna Bibliofilów, Łódź 2000.
25.
Sosnowska J., Dom rodzinny dziecka robotniczego w Łodzi w okresie międzywojennym w świetle materiałów etnograficznych, „Wychowanie w Rodzinie” 2018, t. 18.
26.
Sosnowska J., Janina Pawłowska (1895–1972) i jej koncepcja wychowania oraz opieki nad dziećmi w międzywojennej Łodzi, [w:] U. Kozłowska, T. Sikorski, A. Wątor (red.), Obywatelki na obcasach. Kobiety w życiu publicznym (XIX – XXI w.), t. 1, Wydawnictwo von borowiecky, Radzymin – Warszawa 2016.
27.
Sosnowska J., Prekursorskie inicjatywy Łodzi doby międzywojennej w edukacji, wychowaniu i opiece nad dzieckiem, „Pedagogika. Studia i rozprawy” 2019, t. 28.
28.
Sosnowska J., Z dziejów opieki społecznej w Polsce międzywojennej. Półkolonie letnie w Łodzi, Wydawnictwo UŁ, Łódź 2018.
29.
Statut Miejscowy o wprowadzeniu przymusu szkolnego w m. Łodzi, „Dziennik Zarządu Miasta Łodzi” 1919, nr 10.
30.
Tazbir S., Podstawy organizacyjne urządzeń kolonijnych i półkolonijnych, [w:] Kolonie i półkolonie dla dzieci i młodzieży, Stołeczny Komitet Pomocy dzieciom i Młodzieży, Warszawa 1938.
31.
Wachowska B., Życie gospodarcze Łodzi w okresie międzywojennym, Prezydium Łódzkiego Komitetu Frontu Jedności Narodu, UŁ, Łódź 1973.
32.
Walka Rządu Polskiego z bezrobociem w okresie ostatniego kryzysu, „Praca i Opieka Społeczna” 1933, nr 2.
33.
Wisławski T., Opieka społeczna w mieście Łodzi w latach 1927–1932, Drukarnia Polska Ludomira Mazurkiewicza, Łódź 1933.