Kulturowe doświadczanie młodego pokolenia w polskich rodzinach na wileńskim styku kultur
Więcej
Ukryj
1
Zakład Edukacji Międzykulturowej i Badań nad Wsparciem Społecznym, Instytut Pedagogiki, Wydział Nauk Historycznych i Pedagogicznych, Uniwersytet Wrocławski, ul. J.W. Dawida 1, 50-527 Wrocław, Polska
Data nadesłania: 07-10-2018
Data ostatniej rewizji: 06-12-2018
Data akceptacji: 06-12-2018
Data publikacji: 22-12-2018
Autor do korespondencji
Alicja Szerląg
Zakład Edukacji Międzykulturowej i Badań nad Wsparciem Społecznym, Instytut Pedagogiki,
Wydział Nauk Historycznych i Pedagogicznych, Uniwersytet Wrocławski, ul. J.W. Dawida 1,
50-527 Wrocław, Polska
Wychowanie w Rodzinie 2018;17(1):157-169
SŁOWA KLUCZOWE
STRESZCZENIE
Cel: Dom rodzinny, będąc miejscem znaczącym dla młodego pokolenia, odgrywa
istotną rolę w procesie kreowania tożsamości tegoż pokolenia. Rodzina bowiem jest
pierwszym środowiskiem doświadczania dziecka, także kulturowego. To dzięki jej kulturotwórczej
roli dziecko włączane jest w kulturę własnej rodziny (pielęgnowanej i rozwijanej
z pokolenia na pokolenie), w kulturę narodową, ogólnospołeczną czy wspólnot kulturowych,
w relacje z którymi wchodzą członkowie rodziny. Kreowana jest zatem swoista
przestrzeń kulturowa, w której dziecko doświadcza, poznając to, co specyficzne dla danej
kultury, dokonuje wyborów, by wreszcie dokonać kulturowej autoidentyfikacji istotnej
w procesie konstruowania własnej tożsamości. Owe kulturowe identyfikacje mają wielowymiarowy
charakter w warunkach funkcjonowania na styku kultur.
Celem niniejszego opracowania uczyniono określenie specyfiki kulturowego doświadczania
młodego pokolenia Polaków na wileńskim styku kultur, a w szczególności
ich kulturowe identyfikacje dokonujące się w ich środowisku rodzinnym.
Metody: Eksplorację badawczą, czyniącą przedmiotem poznania wskazaną powyżej
problematykę, przeprowadzono z wykorzystaniem metody sondażu diagnostycznego.
W badaniach uczestniczyło 106 nastolatków, wywodzących się z polskich rodzin
zamieszkujących na Wileńszczyźnie.
Wyniki: Rezultatem przeprowadzonych badań jest konceptualizacja kulturowej przestrzeni
rodziny na styku kultur, dzięki której możliwe było wyróżnienie jej podstawowych
wymiarów: dziedziczonego, zastanego i realizowanego. W obrębie każdego z tych wymiarów
wskazano na czynniki je generujące, które odgrywają istotną rolę w procesie
kulturowej identyfikacji młodego pokolenia funkcjonującego na pograniczu kulturowym.
Wnioski: Na podstawie wyników wnioskowano nie tylko o kulturowych orientacjach
badanych, ale także o ich kulturowym kapitale w zakresie budowy wspólnoty
w środowisku wielokulturowym, dla której odniesieniem w ich codzienności jest kultura
pogranicza o międzykulturowej i ponadnarodowej proweniencji.
REFERENCJE (12)
1.
Bajkowski T., U źródeł tożsamości rodzinnej. System rodzinny w percepcji młodzieży akademickiej, Wydawnictwo „Scholar”, Warszawa 2018.
2.
Barkauskaite M., Tijūnelienė O., MeilėLukšienė – inicjatorka pookupacyjnej reformy oświatowej na Litwie i twórca jej koncepcji, „Wychowanie w Rodzinie”, t. V (1/2012).
3.
Dyczewski L., Rodzina twórcą i przekazicielem kultury, Towarzystwo Naukowe Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, Prace Wydziału Nauk Społecznych, Lublin 2003.
4.
Mlekodaj A., O pewnym aspekcie pogranicza i jego konsekwencjach, [w:] B. Lewandowska (red.), Kulturowe wymiary pogranicza, Zakopiańskie Centrum Kultury, Zakopane 2016.
5.
Muszyńska J., Miejsce i wspólnota. Poczucie wspólnotowości mieszkańców północnowschodniego pogranicza Polski. Studium pedagogiczne, Wydawnictwo Akademickie „Żak”, Warszawa 2014.
6.
Nikitorowicz J., Etnopedagogika w kontekście wielokulturowości i ustawicznie kształtującej się tożsamości, Oficyna Wydawnicza „Impuls”, Kraków 2017.
7.
Paleczny T., Interpersonalne stosunki międzykulturowe, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2007.
8.
Plopa M., Psychologia rodziny: teoria i badania, Oficyna Wydawnicza „Impuls”, Kraków 2005.
9.
Plopa M., Psychologia rodziny: teoria i badania, Oficyna Wydawnicza „Impuls”, Kraków 2015.
10.
Szczurek-Boruta A., Dom i ojczyzna – rozumienie wartości i identyfikacja z nimi młodzieży w perspektywie biograficznej, [w:] D. Lalak (red.), Dom i ojczyzna. Dylematy wielokulturowości, Instytut Profilaktyki Społecznej i Resocjalizacji, Uniwersytet Warszawski, Międzynarodowe Centrum Adaptacji Zawodowej, IW EQUAL, Warszawa 2008.
11.
Szerląg A., Ku tożsamości pogranicza w polskich rodzinach mieszkających na Wileńszczyźnie, [w:] E. Karcz-Taranowicz (red.), Obszary i przestrzenie edukacji. Meandry – konteksty – dylematy, Wydawnictwo Uniwersytetu Opolskiego, Opole 2016.
12.
Szerląg A., Narodowy dualizm w codzienności polskich rodzin na Wileńszczyźnie, [w:] J. Nikitorowicz (red.), Patriotyzm i nacjonalizm. Ku jakiej tożsamości kulturowej?, Oficyna Wydawnicza „Impuls”, Kraków 2013.