Postawy rodzicielskie w percepcji studentów z ADHD
Więcej
Ukryj
1
Wydział Pedagogiczny,
Uniwersytet Rzeszowski,
ul. Ks. Jałowego 24, 35-010 Rzeszów, Polska
Data nadesłania: 05-10-2018
Data ostatniej rewizji: 10-10-2018
Data akceptacji: 10-10-2018
Data publikacji: 30-06-2019
Autor do korespondencji
Danuta Ochojska
Wydział Pedagogiczny,
Uniwersytet Rzeszowski,
ul. Ks. Jałowego 24, 35-010 Rzeszów, Polska.
Wychowanie w Rodzinie 2019;20(1):181-194
SŁOWA KLUCZOWE
STRESZCZENIE
Cel: Celem prowadzonych badań była analiza porównawcza postaw rodzicielskich w retrospektywnej ocenie studentów z ADHD i osób nieujawniających tego typu dysfunkcji. Istotne było również ustalenie, jak badani z ADHD, w zależności od płci, oceniają subiektywnie postawy rodzicielskie matek i ojców.
Metody: Do analizy sytuacji w rodzinie zastosowano wywiad własnej konstrukcji, opracowany przez autorów kwestionariusz do diagnozy ADHD oparty o Ustrukturalizowany Wywiad Kliniczny do Badania Zaburzeń Psychicznych i zgodny z DSM-5 oraz Kwestionariusz Retrospektywnej Oceny Postaw Rodziców (KPR-Roc) M. Plopy.
Rezultaty: Badania pokazują, że zarówno synowie, jak i córki z deficytem uwagi oraz nadruchliwością istotnie częściej niż osoby z grupy porównawczej postrzegali obydwoje rodziców jako niekonsekwentnych i nadmiernie ochraniających, a matki jako bardziej wymagające. Mężczyźni z ADHD częściej niż kobiety z tej grupy oceniali matki jako niekonsekwentne, a postawy ojców jako odrzucające.
Wnioski: Percepcja postaw rodziców przez dzieci z ADHD jest rezultatem specyfiki zachowań osób z ADHD wchodzących w interakcje z członkami rodziny, ale wynika również ze wzajemnych oddziaływań różnych czynników, na zasadzie sprzężenia zwrotnego. Istotne jest wczesne podjęcie oddziaływań edukacyjnych i terapeutycznych skierowanych nie tylko do dzieci z ADHD, lecz także obejmujących cały system rodzinny.
REFERENCJE (24)
1.
Blom, J.D. [i in.] (2017). Attention Deficit Disorder Psychosis. W: B. A. Sharpless (red.), Unusual and rare psychological disorders: A handbook for clinical practice and research (ss. 74-93). Oxford: Oxford University Press. DOI: 10.1093/med:psych/9780190245863.003.0006.
2.
Faraone, S.V. [i in.] (2006). Diagnosing adult attention deficit hyperactivity disorder: Are late onset and subthreshold diagnosis valid?. American Journal of Psychiatry,163(10), 1720-1729. DOI: 10.1176/ajp.2006.163.10.1720.
3.
First, M.B. [i in.] (2014). Ustrukturalizowany Wywiad Kliniczny do Badania Zaburzeń Psychicznych – zgodny z DSM-5. Warszawa: Pracownia Testów Psychologicznych Polskiego Towarzystwa Psychologicznego.
4.
Gorzkowska, I., Samochowiec, J. (2012). Historia zaburzenia hiperkinetycznego (ADHD) na świecie i w Polsce przed ICD-10 i DSM-IV TR. Psychiatria, 9(3).
5.
Januszewska, E., Januszewski, A. (2016). Nadpobudliwość psychoruchowa – kryteria diagnostyczne, przebieg i trudności na różnych etapach rozwoju. Roczniki Filozoficzne Ignatianum, 22(2), 29.
6.
Kessler, R. C. [i in.] (2006). The prevalence and correlates of Adult ADHD in the United States: Results from the National Comorbidity Survey Replication. American Journal of Psychiatry, 163(4), 716-723. DOI: 10.1176/ajp.2006.163.4.716.
7.
Kołakowski, A. (2010). Psychoterapia ADHD. Psychiatria i Psychologia Kliniczna, 10(3).
8.
Kooij, J. J. S., Francken, M. H. (2013). Diagnostic Interview for ADHD adults (Diva 2.0). W: J. J. S. Kooij, Adult ADHD: Diagnostic Assessment and treatment. Nowy Jork: Springer. DOI: 10.1007/978-1-4471-4138-9.
9.
Lévy, E. [i in.] (2015). Psychotic disorders comorbid with attention-deficit hyperactivity disorder: An important knowledge gap. Canadian Journal of Psychiatry, 60(3, suppl. 2).
10.
Minde, K. [i in.] (2003). The psychosocial functioning of children and spouses of adults with ADHD. Journal of Child Psychology and Psychiatry, 44(4), 637-646. DOI: 10.1111/1469-7610.00150.
11.
Murphy, K.R., Barkley, R. A. (1996). Parents of children with attention-deficit/hyperactivity disorder: Psychological and attentional impairment. American Journal of Orthopsychiatry, 66(1), 93-102. DOI: 10.1037/h0080159.
12.
Pasternak, J., Perenc, L., Radochoński, M. (2017). Podstawy psychopatologii dla pedagogów. Rzeszów: Wydawnictwo UR.
13.
Pawlak, P. (2013). Dzieci z ADHD i ich rodzeństwo. Kraków: Oficyna Wydawnicza Impuls.
14.
Philipp-Wiegman, F. [i in.] (2016). The intraindividual impact of ADHD on the transition of adulthood to old age. European Archives of Psychiatry and Clinical Neuroscience, 266(4), 367-371. DOI: 10.1007/s00406-015-0644-7.
15.
Plopa, M. (2008). Kwestionariusz Retrospektywnej Oceny Postaw Rodziców (KPR-Roc): Podręcznik. Warszawa: Wyższa Szkoła Finansów i Zarządzania w Warszawie, Pracownia Testów Psychologicznych.
16.
Plopa, M. (2004). Psychologia rodziny: Teoria i badania. Elbląg: Wydawnictwo EUHE.
17.
Rhodes, S. S. (2017). Parenting dependent young adults with ADHD. Pediatric Nursing, 43(5).
18.
Semple, D. L. [i in.] (2011). The relation between maternal symptoms of attention deficit/hyperactivity disorder and mother infant interaction. Journal of Child and Family Studies, 20(4), 460-472. DOI: 10.1007/s10826-010-9413-4.
19.
Sitarczyk, M. (2002). Międzypokoleniowa transmisja postaw wychowawczych ojców. Lublin: Wydawnictwo UMCS.
20.
Sochos, A., Yahya, F. (2015). Attachment style and relationship difficulties in parents with ADHD. Journal of Child and Family Studies, 24(12), 3711-3722. DOI: 10.1007/s10826-015-0179-6.
21.
Starck, M., Grünwald, J., Schlarb, A. A. (2016). Occurrence of ADHD in parents of ADHD children in a clinical sample. Neuropsychiatric Disease & Treatment, 12(3).
22.
Thapar, A. [i in.] (2013). Practitioner review: What have we learnt about the causes of ADHD. Journal of Child Psychiatry, 54(1), 3-16. DOI: 10.1111/j.1469-7610.2012.02611.x.
23.
Wasserstein, J. (2005). Diagnostic issues for adolescent and adults with ADHD. Journal of Clinical Psychology, 61(5), 535-547. DOI: 10.1002/jclp.20118.
24.
Wojciechowska, J. (2004). Wczesna dorosłość – zagrożenia rozwoju. Remedium, 3.