Zmiana nazwiska 13-letniego przysposobionego pasierba. Kilka uwag de lege lata i de lege ferenda
 
Więcej
Ukryj
1
Department of Private Law, Institute of Legal Sciences, Faculty of Law and Administration, University of Opole [Katedra Prawa Prywatnego, Instytut Nauk Prawnych, Wydział Prawa i Administracji, Uniwersytet Opolski], Katowicka 87a, 45-060 Opole, Poland
 
 
Data nadesłania: 01-07-2020
 
 
Data ostatniej rewizji: 31-12-2020
 
 
Data akceptacji: 31-12-2020
 
 
Data publikacji: 31-12-2020
 
 
Autor do korespondencji
Magdalena Gołowkin–Hudała   

Katedra Prawa Prywatnego, Instytut Nauk Prawnych, Wydział Prawa i Administracji, Uniwersytet Opolski, Katowicka 87a, 45-060 Opole, Polska
 
 
Wychowanie w Rodzinie 2020;23(2):141-156
 
SŁOWA KLUCZOWE
STRESZCZENIE
Wprowadzenie. Nazwisko jest częścią naszej tożsamości, jesteśmy postrzegani przez jego pryzmat w społeczeństwie i używamy go na co dzień. Zmiana nazwiska jest możliwa wyłącznie w przypadkach określonych prawem i zasadniczo wiąże się z wolą osoby, której dotyczy. Pasierb, który ukończył 13 lat, przysposobiony przez ojczyma lub macochę, nie może nie zgodzić się na zmianę swojego dotychczasowego nazwiska. W wyniku przysposobienia można do jego nazwiska dodać nazwisko ojczyma lub macochy, może on też przyjąć nazwisko osoby przysposabiającej. Takie rozwiązanie w przypadku 13-latka związanego ze swoim dotychczasowym nazwiskiem może być trudne do zaakceptowania przez niego. Cel. Celem pracy jest odpowiedź na pytanie, czy regulacja odmawiająca 13-letniemu dziecku prawa do zatrzymania swojego nazwiska po przysposobieniu narusza jego dobro i wymagałaby wprowadzenia zmian w obowiązującym prawie. W pracy przeprowadzono analizę standardów z zakresu ochrony praw człowieka, które przewidują udział dziecka w decydowaniu lub współdecydowaniu w sprawach istotnych dla niego. Ukazano rozwiązania zawarte w kodeksie rodzinnym, według których dziecko po 13. roku życia może zadecydować, że pozostaje przy swoim poprzednim nazwisku pomimo zmian zaistniałych w ustaleniu jego pochodzenia. Ma to miejsce np. w przypadku zawarcia małżeństwa przez jego rodziców po jego urodzeniu się, uznania go za dziecko, sądowego ustalenia ojcostwa, czy też propozycji otrzymania przez pasierba nazwiska ojczyma lub macochy. Materiały i metody. Jako podstawowe zastosowano dogmatyczno-prawne i teoretyczno- -prawne metody badawcze oparte na analizie obecnych krajowych i międzynarodowych aktów prawnych. Dokonano też przeglądu poglądów przedstawicieli doktryny prawa. Rozważania poparto analizą orzecznictwa sądów w tym zakresie. Dokonano problemowego zbadania problemu prawnego będącego przedmiotem opracowania. Wnioski. W pracy wykazano, że różnicowanie sytuacji małoletnich po 13. roku życia w kwestii możliwości pozostania przy swoim dotychczasowym nazwisku jest nieprawidłowe. Ponadto odmawianie dziecku możliwości pozostawienia nazwiska, pod którym jest ono znane, ma sukcesy i czuje się z nim emocjonalnie związane, należy uznać za istotny mankament obowiązującej regulacji. Z tego powodu w pracy został sformułowany postulat dotyczący zmiany obecnych przepisów na wzór pozostałych rozwiązań zawartych w Kodeksie rodzinnym i opiekuńczym.
 
REFERENCJE (31)
1.
Andrzejewski, M. (1999). Prawna ochrona rodziny. Warszawa: Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne.
 
2.
Czajkowska, A. (2007). Zmiana imienia i nazwiska: Geneza, komentarz, orzecznictwo, wzory decyzji. Warszawa: LexisNexis.
 
3.
Europejska konwencja o przysposobieniu dzieci z 1967 r. (1967). Dz. U. 1999.99.1157.
 
4.
Europejska konwencja o wykonywaniu praw dziecka (1996). Dz. U. 2000.107.1128.
 
5.
Gajda, J. (2012). Tajemnica przysposobienia i jej ochrona w polskim prawie cywilnym. Przemyśl – Rzeszów: Wydawnictwo Wyższej Szkoły Prawa i Administracji.
 
6.
Główny Urząd Statystyczny. Bank Danych Lokalnych. Pobrane 15.10.2021 z: https://bdl.stat.gov.pl/BDL/st....
 
7.
Holewińska-Łapińska, E. (2011). Przysposobienie. W: T. Smyczyński (red.), Prawo Rodzinne i Opiekuńcze: System Prawa Prywatnego (t. 12, ss. 650-651). Warszawa: Wydawnictwo C.H. Beck.
 
8.
Ignaczewski, J. (2010). Komentarz do przepisów KRO regulujących władzę rodzicielską: Dobro dziecka. W: J. Ignaczewski (red.), Władza rodzicielska i kontakty z dzieckiem: Komentarz (ss. 62-64). Warszawa: C.H. Beck.
 
9.
Ignatowicz, J. (2012). Rodzice i dzieci: III Nazwisko dziecka, którego rodzice zawarli małżeństwo po jego urodzeniu. W: K. Pietrzykowski (red.), Kodeks rodzinny i opiekuńczy. Komentarz (ss. 842-853). Warszawa: Wydawnictwo C.H. Beck.
 
10.
Kaleta, Z. (1998). Nazwisko w kulturze polskiej. Warszawa: Slawistyczny Ośrodek Wydawniczy.
 
11.
Karta praw podstawowych Unii Europejskiej (2000). Dz. Urz. UE C 83 z 30.03.2010.
 
12.
Kasprzyk, P. (2006). Zmiana imion i nazwisk w prawie polskim. Studia Prawnoustrojowe, (6), 45-92.
 
13.
Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. (1997). Dz. U. 1997.78.483.
 
14.
Konwencja o ochronie dzieci i współpracy w dziedzinie przysposobienia międzynarodowego z 1993 r. (1993). Dz. U. 2000.39.448.
 
15.
Konwencja o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności sporządzona w Rzymie dnia 4 listopada 1950 r., zmieniona następnie Protokołami nr 3, 5 i 8 oraz uzupełniona Protokołem nr 2, ratyfikowana przez Polskę 19 stycznia 1993 r. (1993). Dz. U. 1993.61.284.
 
16.
Konwencja o prawach dziecka przyjęta przez Zgromadzenie Ogólne Narodów Zjednoczonych dnia 20 listopada 1989 r. (1991) Dz. U. 1991.120.526.
 
17.
Litwin, J. (1961). Prawo o aktach stanu cywilnego: Komentarz. Warszawa: Wydawnictwo Prawnicze.
 
18.
Łakoma, S. (2008). Rejestracja i zmiana nazwiska. Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny, 70(4), 65-77.
 
19.
Mazowiecka, L. (2016). Wytyczne Komitetu Ministrów Rady Europy w sprawie wymiaru sprawiedliwości przyjaznego dzieciom. Ius Novum, 10(3), 228-253.
 
20.
Panowicz-Lipska, J. (1999). Przysposobienie dziecka. W: T. Smyczyński (red.), Konwencja o prawach dziecka – analiza i wykładnia (ss. 199-227). Poznań: Wydawnictwo Ars Boni et Aequi.
 
21.
Piechocki, S. (1983). Przysposobienie dziecka. Warszawa: Instytut Wydawniczy Związków Zawodowych.
 
22.
Pietrzykowski, K. (2020). Komentarz KRO. Pobrane 15.10.2021 z: https://sip-1legalis-1pl-1aynd....
 
23.
Przybyszewska-Szter, B. (2020). Przysposobienie – instytucja służąca realizacji prawa dziecka do wychowania w rodzinie. Studia Prawnoustrojowe, 50, 393-411. DOI: 10.31648/sp.6054.
 
24.
Stojanowska, W. (1999). Dobro dziecka jako instrument wykładni norm konwencji o prawach dziecka oraz prawa polskiego jako dyrektywa jego stosowania. W: T. Smyczyński (red.), Konwencja o prawach dziecka – analiza i wykładnia (ss. 81-111). Poznań: Ars Boni et Aequi.
 
25.
Uchwała Sądu Najwyższego – Izba Cywilna z dnia 12 czerwca 1992 r., III CZP 48/92.
 
26.
Uchwała Sądu Najwyższego z dnia 30 listopada 1994 r., III CZP 99/94.
 
27.
Ustawa z dnia 25 lutego 1964 r. Kodeks rodzinny i opiekuńczy [k.r.o.] (1964a). Dz. U. 2019.1086.
 
28.
Ustawa z dnia 17 listopada 1964 r. Kodeks postepowania cywilnego (1964b). Dz. U. 2018.296.
 
29.
Ustawa z dnia 28 listopada 2014 r. Prawo o aktach stanu cywilnego (2014). Dz. U. 2021.709 z późn. zm.
 
30.
Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 9 lipca 1993 r., S.A./Wr 605/93 (ONSA 1994, nr 3, poz. 110).
 
31.
Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 21 czerwca 1982 r., II SA 699/82.
 
eISSN:2300-5866
ISSN:2082-9019
Journals System - logo
Scroll to top