Alkoholizm jako zagrożenie dla zdrowia i moralności dzieci i młodzieży w świetle poradników dla rodziców z lat 1918–1970
 
Więcej
Ukryj
1
Zakład Pedagogiki Kultury Fizycznej, Akademia Wychowania Fizycznego i Sportu w Gdańsku, ul. Kazimierza Górskiego 1, 80-336 Gdańsk, Polska
 
 
Data nadesłania: 01-07-2016
 
 
Data ostatniej rewizji: 31-12-2016
 
 
Data akceptacji: 31-12-2016
 
 
Data publikacji: 31-12-2016
 
 
Autor do korespondencji
Agnieszka Małek   

Zakład Pedagogiki Kultury Fizycznej, Akademia Wychowania Fizycznego i Sportu w Gdańsku, ul. Kazimierza Górskiego 1, 80-336 Gdańsk, Polska
 
 
Wychowanie w Rodzinie 2016;14(2):161-178
 
SŁOWA KLUCZOWE
STRESZCZENIE
Celem niniejszego opracowania jest próba rekonstrukcji zaleceń kierowanych do rodziców, dotyczących negatywnego wpływu spożywania alkoholu na organizm dziecka. Podstawę źródłową dokonanych analiz stanowią polskie poradniki dla rodziców z lat 1918–1970. Podejmowane na ich kartach rozważania miały w pierwszej kolejności przyczyniać się do promowania wychowania w trzeźwości. Wiele uwag kierowano do kobiet ciężarnych, wskazując na konsekwencje picia przez nie alkoholu dla rozwijającego się płodu. Omawiano ponadto los dzieci wychowujących się w rodzinie alkoholowej. Podkreślając wpływ wzorców płynących od dorosłych przestrzegano przed spożywaniem alkoholu w towarzystwie dzieci, wskazując przy tym na fakt, iż pierwszy kontakt dzieciz alkoholem często miał miejsce właśnie podczas rodzinnych uroczystości. Przywoływane w publikacjach badania (głównie nad przestępczością nieletnich) miały uzmysławiać nie tylko indywidualne, biologiczne skutki spożywania alkoholu, ale i jego konsekwencje społeczne
 
REFERENCJE (101)
1.
A.C., Wychować dziecko to wzmocnić ojczyznę, Księgarnia św. Jacka, Katowice 1948.
 
2.
Alkohologia, pr. zbior., nakł. Polskiego Towarzystwa Walki z Alkoholizmem „Trzeźwość”, Warszawa 1928.
 
3.
Altmanowa P., Jaś idzie do I b, Wydawnictwo PZWL, Warszawa 1968.
 
4.
Archangielski B., Sperański G., Jak wychować zdrowe dziecko, Wydawnictwo „Czytelnik”, Łódź 1951.
 
5.
Archangielski B., Sperański G., Macierzyństwo, Wydawnictwo PZWS, Łódź 1951.
 
6.
Archangielski B., Sperański G., Matka i dziecko, Wydawnictwo PZWL, Warszawa 1953.
 
7.
Barzach D., Lanota A., Rodzicom ku uwadze, Wydawnictwo PZWL, Warszawa 1964.
 
8.
Beaupré J., Macierzyństwo, Wydawnictwo PZWL, Warszawa 1967.
 
9.
Biehler M., Higiena dziecka, wyd. IV, nakł. Gebethnera i Wolffa, Warszawa 1919.
 
10.
Biehler M., Podręcznik higieny, nakł. Gebethnera i Wolffa, Warszawa [b.r.w.].
 
11.
Bisztynga K., Upominek dla rodzin, Wydawnictwo Księży Jezuitów, Kraków 1928.
 
12.
Bogdanowicz J., Rozwój fizyczny dziecka, Instytut Wydawniczy „Nasza Księgarnia”, Warszawa 1948.
 
13.
Bołdyrew A., Poradniki i czasopisma jako źródło postulatywne do badań nad pożywieniem dzieci i młodzieży na ziemiach królestwa polskiego w latach 1795–1914 (perspektywa społeczno-kulturowa i zdrowotno-wychowawcza), „Studia z historii społeczno-gospodarczej” 2013, t. XI.
 
14.
Bołdyrew A., Społeczeństwo Królestwa Polskiego wobec patologii społecznych w latach 1864–1914, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź 2016.
 
15.
Borudzka W. (red.), Kalendarz matki i dziecka, Wyd. Towarzystwo Wydawnicze „Bluszcz”, Warszawa [b.r.w.].
 
16.
Brokowski S., Alkoholizm wśród dziatwy szkół powszechnych miasta Łodzi, „Archiwum Higieny” 1925/1926, t. 1, z. 2.
 
17.
Brzeziński Z., Leowski J., Serejski J., O dojrzewaniu. Sprawy nie tylko drażliwe, Wydawnictwo „Iskry”, Warszawa 1959.
 
18.
Cieślak B. (red.), Kilka słów o Tobie i Twoim dziecku, Wydawnictwo PZWL, Warszawa 1965.
 
19.
Czoban-Sandauer F., A–B–C matki, „Księgarnia Nowości”, Lwów 1929.
 
20.
Dąbrowski E., Higiena kobiety, [w:] B. Kosińska (red.), „Lekarze radzą matkom”, Wydawnictwo PZWL, Warszawa 1954.
 
21.
Dąbrowski K., Nasze dzieci dorastają, „Wiedza Powszechna”, Warszawa 1960.
 
22.
Domańska B., Feliksiak J., Trudny wiek?, Wydawnictwo PZWS, Warszawa 1968.
 
23.
Dorastający chłopcy od 14–17 lat, Państwowy Instytut Higieny Psychicznej, Warszawa.
 
24.
Duchowicz B., W jaki sposób szkoła powinna walczyć z alkoholizmem młodzieży i społeczeństwa, Wyd. K. S. Jakubowski, Lwów 1927.
 
25.
Fast J., ... Zapalisz? A może napijemy się..., Wydawnictwo PZWL, Warszawa 1957.
 
26.
Fischer-Dückelmann A., Kobieta lekarką domową: podręcznik lekarski do pielęgnowania zdrowia i lecznictwa w rodzinie, ze szczególnym uwzględnieniem chorób kobiecych i dziecięcych, położnictwa i pielęgnowania dzieci, wyd. IV popraw., skł. gł. Gebethner i Wolff, Warszawa 1928.
 
27.
Fiutowski J., Biologiczno-prawne zagadnienia alkoholizmu, Wydawnictwo PZWL, Warszawa 1970.
 
28.
Foltynowicz -Mańkowa J., Będę matką, Wydawnictwo PZWS, Warszawa 1956.
 
29.
Gan L., Alkoholizm a bezpieczeństwo i higiena pracy, Wyd. Społeczny Komitet do Walki z Alkoholizmem, Warszawa 1950.
 
30.
Gaskell R., Ochrona w małżeństwie, Wydawca Józef Jarecki, Poznań [b.r.w.].
 
31.
Gołąb J., Szinagel E., Pielęgnowanie niemowląt, „Księgarnia Powszechna”, Kraków 1949.
 
32.
Grabowiecka L., Kobieta przyszła matka, Wydawnictwo „Kolumna”, Łódź 1949.
 
33.
Hojnacki W., Higiena kobiety i kosmetyka, Nakładem Księgarni Polskiej B. Połonieckiego, Lwów – Warszawa 1928.
 
34.
Jackiewicz E., Jak zdobyć zaufanie i szacunek dziecka, „Wiedza Powszechna”, Warszawa 1955.
 
35.
Jackiewiczowa E., Listy o trudnym dojrzewaniu, „Nasza Księgarnia”, Warszawa 1961.
 
36.
Jak wychować zdrowe dziecko, nakł. Zarządu Głównego PCK, Warszawa 1933.
 
37.
Jak wychowywać? cz. II, Wydawnictwo Księży Jezuitów, Kraków 1932.
 
38.
Jonas S., Łepkowski M., Człowiek + alkohol = ?, Wydawnictwo PZWL, Warszawa 1964.
 
39.
Jonscher K., Higiena dzieci starszych, Wydawnictwo PZWL, Warszawa 1956.
 
40.
Jonscher K., Higiena i żywienie niemowląt, nakł. własnym autora, Poznań 1938.
 
41.
Kaczanowski F., Prawda o alkoholu, Wydawnictwo Związkowe CRZZ, Warszawa 1970.
 
42.
Kamiński W., Choroby psychiczne, [w:] A. Rząśnicki (red.), Nowoczesna encyklopedia zdrowia, t. 4, Wydawnictwo „Minerwa”, Warszawa 1939.
 
43.
Kessel N., Walton H., Alkoholizm, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1967.
 
44.
Kinney J., Leaton G., Zrozumieć alkohol, Wydawnictwo PARPA, Warszawa 1996.
 
45.
Klonder A., Wprowadzenie, [w:] J. Żychlińska, A. Głowacka-Penczyńska, A. Klonder (red.), Jedzą, piją, lulki palą. Kulturowe aspekty korzystania z używek na przestrze- ni dziejów, t. 1: Używki w świetle źródeł archeologicznych i historycznych, Wydawnictwo Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego, Bydgoszcz 2016.
 
46.
Krassowska A., O życzliwości dla świata i ludzi, PZWS, Warszawa 1962.
 
47.
Krzyżanowska M., Dziecko trudne czy źle wychowane, Wydawnictwo „Wiedza Powszechna”, Warszawa 1953.
 
48.
Kühner A., Tajemnica życia powstającego, Towarzystwo Wydawnicze „Epoka” Sp. z o.o., Poznań 1925.
 
49.
Kunowski S., Walka z alkoholizmem jako problem duszpasterski, „Ateneum Kapłańskie” 1974, t. 8.
 
50.
Łopuski J., Od najmłodszych lat..., Wydawnictwo PZWL, Warszawa 1970.
 
51.
Majdecka A., Analiza środowisk alkoholików w aspekcie zdrowia psychicznego dziecka, Społeczny Komitet Przeciwalkoholowy, Warszawa 1968.
 
52.
Majewska A., Dziecko a alkohol, [w:] M. Rapacka (red.), Abstynencja, trzeźwość, profilaktyka wychowawcza, Wydawnictwo PZWS, Warszawa 1969.
 
53.
Małżonkowie między sobą, Księgarnia św. Jacka, Katowice 1948.
 
54.
Małżonkowie rodzice, nakł. oo. Redemptorystów, Kraków 1947.
 
55.
Mogilnicki T., Pielęgnowanie i karmienie niemowląt, wyd. I, skł. gł. w Księgarniach Gebethnera i Wolffa, Warszawa [b.r.w.].
 
56.
Mogilnicki T., Pielęgnowanie i karmienie niemowląt, wyd. V, Wydawnictwo T. Gieszczykiewicz, Kraków 1944.
 
57.
Nawrot-Borowska M., Wpływ używek na zdrowie w świetle poradników z II połowy XIX wieku i początku XX wieku, [w:] J. Żychlińska, A. Głowacka-Penczyńska, A. Klonder (red.), Jedzą, piją, lulki palą. Kulturowe aspekty korzystania z używek na przestrzeni dziejów, t. 1: Używki w świetle źródeł archeologicznych i historycznych, Wydawnictwo Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego, Bydgoszcz 2016.
 
58.
Niesiołowski K., Sprawa alkoholizmu w zarysie, Katolicki Związek Abstynentów, Poznań 1937.
 
59.
Paciorek M., Higiena dzieci i młodzieży w polskim czasopiśmiennictwie medycznym okresu międzywojennego, Instytut Historii PAN, Warszawa 2010.
 
60.
Parzyńska M., Horodecka J., Rodzice, dzieci, rodzice, Wydawnictwo „Iskry”, Warszawa 1967.
 
61.
Podoleński S., O życie nienarodzonych, Wydawnictwo Księży Jezuitów, Kraków 1933.
 
62.
Podoleński S., Podręcznik pedagogiczny. Wskazówki dla rodziców i wychowawców, Wyd. 2, Wydawnictwo Księży Jezuitów, Kraków 1930.
 
63.
Poradnik „Przyjaciółki” na rok 1950, Wydawnictwo „Czytelnik”, Warszawa [b.r.w.].
 
64.
Progulski S., Jak pielęgnować i odżywiać niemowlę?, Wydawnictwo „Książnica – Atlas”, Lwów – Warszawa 1929.
 
65.
Pumpiański R., Higiena w życiu kobiety, Wydawnictwo PZWL, Warszawa 1958.
 
66.
Pytel L., Co należy wiedzieć o ciąży, porodzie i połogu, Wydawnictwo PZWL, Warszawa 1968.
 
67.
Ratajczak A., Zwalczanie alkoholizmu w świetle obowiązującego prawa, Wyd. Społeczny Komitet Przeciwalkoholowy. Zarząd Główny, Warszawa 1970.
 
68.
Runge E., Zwierciadło matek. Uwagi o pielęgnowaniu niemowląt z uwzględnieniem dobrych i złych sposobów i licznymi ilustracjami, nakł. Związku Kobiet Pracujących, Poznań [b.r.w.].
 
69.
Schneider F., Twoje dzieci i Ty, Wydawca: Księgarnia i Drukarnia Katolicka S.A. w Katowicach, Katowice 1938.
 
70.
Siennicki F., Odżywianie i pielęgnowanie niemowląt, Wyd. II, Księgarnia B-cia Bogdańscy i S-ka, Warszawa 1949.
 
71.
Skiba M., Alkoholizm jako zagadnienie gospodarcze w Polsce, skł. gł. Księgarnia „Biblioteka Religijna”, Lwów 1932.
 
72.
Słomczyńska H., Moje dziecko i ja, Wydawnictwo PZWL, Warszawa 1968.
 
73.
Słomczyńska, H., To o mnie Mamo..., Wydawnictwo PZWL, Warszawa 1964.
 
74.
Solak A., Alkohol Twój wróg!, Wydawnictwo Zarządu Głównego PCK, Warszawa 1951.
 
75.
Szczupał B., Dziecko z FASD – problemy diagnostyczne oraz wybrane strategie i metody pracy, „Rozprawy Społeczne” 2013, t. VII, nr 1.
 
76.
Szenajch W., O karmieniu i pielęgnowaniu niemowląt, wyd. XVII, Wydawnictwo PZWL, Warszawa 1966.
 
77.
Szenajch W., Rady dla matek, Wydawnictwo Wydziału Opieki Państwowej nad Dzieckiem i Matką, Warszawa 1918.
 
78.
Szinagel E., Pielęgnowanie niemowląt. Przewodnik dla matek i pielęgniarek, Księgarnia Powszechna, Kraków 1938.
 
79.
Szmurło J., O używaniu napojów wyskokowych przez dziatwę szkół powszechnych w Warszawie, „Opieka nad Dzieckiem”, R. II, 1924, z. 5.
 
80.
Szulczewska L., Na Ciebie patrzy dziecko, Wydawnictwo PZWS, Warszawa 1956.
 
81.
Szulczewski B., Dusza dziecka, wyd. II, Wyd. Fiszer i Majewska Księgarnia Uniwersytecka, Poznań 1925.
 
82.
Szymańska Z., Czy dzieci są nerwowe..., Wydawnictwo PZWL, Warszawa 1954.
 
83.
Szymańska Z., Dziecko wykolejone, Wydawnictwo PZWL, Warszawa 1959.
 
84.
Szymańska Z., Mój tatuś pije, Wydawnictwo PZWL, Warszawa 1957.
 
85.
Szymański A., Ograniczanie urodzin i karalność przerywania ciąży, Wydawnictwo Towarzystwa Wiedzy Chrześcijańskiej w Lublinie, Lublin 1930.
 
86.
Szymański J., Alkoholizm a dziecko i młodzież, Wydawnictwo Towarzystwa „Odrodzenie”, Warszawa 1928.
 
87.
Śmiarowska J., Higiena kobiety we wszystkich okresach jej życia, nakł. Księgarni Nauczycielskiej Sp. z o.o we Lwowie, Lwów 1925.
 
88.
Truby Kinng F., Odżywianie i pielęgnowanie dziecka, nakł. Księgarni Ogniwo, Warszawa 1922.
 
89.
Trumpp J., Pielęgnowanie dzieci w wieku szkolnym, Księgarnia Polska Bernard Połoniecki, Lwów – Warszawa 1933.
 
90.
Trumpp J., Pielęgnowanie dzieci. Fizyczny rozwój i pielęgnowanie ciała u dzieci w wieku od dwu do siedmiu lat, Księgarnia Polska Bernard Połoniecki, Lwów – Warszawa 1933.
 
91.
Trumpp J., Pielęgnowanie niemowląt, Księgarnia Polska Bernard Połoniecki, Lwów – Warszawa 1932.
 
92.
Venulet F., Zdrowie i choroba, [w:] A. Rząśnicki (red.), Nowoczesna encyklopedia zdrowia, t. 2, Wydawnictwo „Minerwa”, Warszawa 1939.
 
93.
Wachholz L., Alkoholizm a przestępstwo, Wyd. Centrala Kół Abstynenckich Młodzieży, Kraków 1927.
 
94.
Wachholz L., O zaburzeniach umysłowych dzieci i młodzieży, Wydawnictwo „Książnica– Atlas”, Lwów – Warszawa 1927.
 
95.
Warol A., Rodzice i dzieci. Nauki i przykłady, Wydawnictwo Księży Jezuitów, Kraków 1935.
 
96.
Woronowicz B.T., Alkoholowe vademecum dla każdego, Wydawnictwo Ośrodka Apostolstwa Trzeźwości, Zakroczym 1993.
 
97.
Zamoyska J., O wychowaniu, Naczelny Instytut Akcji Katolickiej, Poznań 1937.
 
98.
Zaremba B. (red.), Lekarski poradnik domowy, Wydawnictwo PZWL, Warszawa 1964.
 
99.
Zarzycki P., O wychowaniu. Wskazówki dla rodziców, Wyd. Księgarnia Krakowska, Kraków 1927.
 
100.
Zasztowt L., Popularyzacja nauki w Królestwie Polskim:1864–1905, Wyd. Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław 1989.
 
101.
Zygiert Z., Gdy dziecko źle wygląda, Wydawnictwo PZWL, Warszawa 1964.
 
eISSN:2300-5866
ISSN:2082-9019
Journals System - logo
Scroll to top