Bieżący numer
Online first
Archiwum
O czasopismie
Cele i zakres czasopisma
Wydawca i organ zarządzający
Zespół redakcyjny
Rada Naukowa
Kolegium Recenzentów
Indeksacja i współczynniki wpływu
Prawa autorskie i polityka otwartego dostępu
Źródła finansowania
Polityka prywatności
Dla autorów
Procedura publikacji
Procedura recenzowania
Wymogi redakcyjne
Etyka publikacji
Opłaty wydawnicze
Wokół rozumienia tradycji i autorytetu. Rodzina a wyzwania ponowoczesności
1
Instytut Pedagogiki, Wydział Humanistyczno-Społeczny, Uniwersytet Bielsko-Bialski, Polska
Data nadesłania: 16-04-2025
Data akceptacji: 15-06-2025
Data publikacji online: 05-09-2025
Autor do korespondencji
Monika Miczka-Pajestka
Instytut Pedagogiki, Wydział Humanistyczno-Społeczny, Uniwersytet Bielsko-Bialski, Willowa 2, 43-309 Bielsko-Biała, Polska
Instytut Pedagogiki, Wydział Humanistyczno-Społeczny, Uniwersytet Bielsko-Bialski, Willowa 2, 43-309 Bielsko-Biała, Polska
Wychowanie w Rodzinie 2025;32(1):35-53
SŁOWA KLUCZOWE
DZIEDZINY
STRESZCZENIE
Cel. W artykule przeanalizowano problem rozumienia tradycji i postrzegania autorytetu w odniesieniu do funkcjonowania rodziny w świecie ponowoczesnym. Wskazano na obecne wyzwania ponowoczesności będące źródłem uwarunkowań dla kształtowania tożsamości
podmiotów i ich sposobów łączenia elementów tradycji z obecną rzeczywistością wychowawczą. Celem artykułu jest przeglądowe rozważenie problemu rozumienia tradycji i autorytetu w perspektywie nieustannych zmian społeczno-kulturowych i wskazanie istotnych wyzwań, przed którymi stają człowiek i rodzina. Analizy teoretyczne oparto o materiały łączące podejścia filozoficzne, pedagogiczne i socjologiczne, ze szczególnym uwzględnieniem perspektywy antropologicznej. Metody i materiały. Analiza literatury przedmiotu w oparciu o teorie i koncepcje filozoficzne, socjologiczne i pedagogiczne. Różnorodność podejść implikuje wykorzystanie realizmu pluralistycznego w wersji proponowanej przez Groblera (2006), a także słabego justyfikacjonizmu. Problem badawczy wiąże się z pytaniem o sposoby rozumienia tradycji i autorytetu w ponowoczesności oraz warunki ich kształtowania w społeczeństwie i rodzinie. Wyniki i wnioski. We wnioskach wyłoniono założenia istotne dla problematyki dotyczące zmian społecznych, postrzegania wartości, kształtowania tożsamości, a poprzez nie formowania subiektywnego i społecznego obrazu tradycji i autorytetu. Zarysowano kontekst i warunki dla kształtowania sposobów ich rozumienia. Wskazano również na różnorodność podejść do pojęcia autorytetu oraz problem wiedzy o nim, a także na możliwości oddziaływania środowisk zewnętrznych. Za oś przewodnią rozważań przyjęto pojęcie rozumienia zarówno w odniesieniu do tradycji, jak i autorytetu. Zwrócono uwagę na znaczenie tego pojęcia w budowaniu systemu wartości i tożsamości każdego podmiotu, ze szczególnym uwzględnieniem środowiska rodzinnego.
REFERENCJE (37)
1.
Albański, Ł. (2018). Dziecko-migrant o nieuregulowanym statusie prawnym: Szkic z socjologii dzieciństwa [The irregular migrant child: A sketch from the sociology of childhood]. In A. Cybal-Michalska, Z. Melosik, T. Gmerek, & W. Segiet (Eds.), Tożsamość i edukacja: Społeczne konstrukcje i reprezentacje (pp. 157–168). Wydawnictwo Naukowe UAM.
4.
Biernat, T. (2014). Czy istnieje rodzina ponowoczesna? [Does a postmodern family exist?]. Paedagogia Christiana, 34(2), 183–195. https://doi.org/10.12775/PCh.2....
5.
Bukowska-Floreńska, I. (2007). Rodzina jako problem badawczy [Family as a research problem]. In D. Czubala & M. Miczka-Pajestka (Eds.), Rodzina, tradycja, regionalizm: Praca zbiorowa (pp. 13–37). Wydawnictwo Akademii Techniczno-Humanistycznej.
6.
Castells, M. (2013). Sieci oburzenia i nadziei: Ruchy społeczne w erze internetu [Networks of outrage and hope: Social movements in the internet age]. Wydawnictwo Naukowe PWN.
7.
Duchliński, P., Kobyliński, A., Moń, R., & Podrez, E. (2022). Etyka a problem podmiotu [Ethics and the problem of the subject entity]. Wydawnictwo Naukowe Akademii Ignatianum.
8.
Ekman, P. (1973). Darwin and facial expression: A century of research in review. Academic Press.
9.
Fukuyama, F. (2019). Tożsamość: Współczesna polityka tożsamościowa i walka o uznanie [Identity: Contemporary identity politics and the struggle for recognition]. Dom Wydawniczy Rebis.
10.
Gadamer, H.-G. (2007). Prawda i metoda: Zarys hermeneutyki filozoficznej [Truth and method: An outline of philosophical hermeneutics]. Wydawnictwo Naukowe PWN.
11.
Gadamer, H.-G. (2022). Rozum, słowo, dzieje: Szkice wybrane [Reason, word, history: Selected essays] (3rd ed.). Państwowy Instytut Wydawniczy.
12.
Giddens, A. (2012). Nowoczesność i tożsamość: „Ja” i społeczeństwo w epoce późnej nowoczesności [Modernity and identity: Self and society in late modernity] (2nd ed.). Wydawnictwo Naukowe PWN.
13.
Grobler, A. (2006). Metodologia nauk [Methodology of science]. Wydawnictwo Aureus; Wydawnictwo Znak.
14.
Kochanowska, E., & Miczka-Pajestka, M. (2020). Transformacja przestrzeni edukacyjnej a tożsamość ucznia i nauczyciela: Wybrane problemy [Transformation of the educational space and the identity of the student and teacher: Selected problems]. Akademia Techniczno-Humanistyczna w Bielsku-Białej.
15.
Kochanowska, E., & Miczka-Pajestka, M. (2024). (Nie)moc dialogu w edukacji w perspektywie filozoficzno-pedagogicznej: Wybrane konteksty [The (dis)empowerment of dialogue in education from the philosophical-pedagogical perspective: Selected context]. Wydawnictwo Adam Marszałek.
16.
Kwak, A. (2001). Kierunki przemian rodziny – alternatywy dla małżeństwa [Directions of family changes — alternatives to marriage]. Roczniki Socjologii Rodziny, 13, 19–27.
17.
Kwak, A. (2005). Rodzina w dobie przemian: Małżeństwo i kohabitacja [Family in times of transformations: Marriage and cohabitation]. Wydawnictwo Akademickie „Żak”.
18.
Leśniak-Walczuk, P. (2022). Wychowanie w rodzinie wobec wyzwań współczesności [Family upbringing in the face of contemporary challenges]. Roczniki Pedagogiczne, 14(4), 73–87. https://doi.org/10.18290/rped2....
19.
MacIntyre, A. (1996). Dziedzictwo cnoty: Studium z treści moralności [After virtue: A study in moral theory]. Wydawnictwo Naukowe PWN.
20.
Mahbubani, K. (2020). Wielka konwergencja: Azja, Zachód i logika jednego świata [The great convergence: Asia, the West, and the logic of one world] (2nd ed.). Wydawnictwo Naukowe PWN.
21.
Melosik, Z. (2018). Pedagogika, wychowanie i konstrukcje tożsamości [Pedagogy, upbringing, and identity constructions]. In A. Cybal-Michalska, Z. Melosik, T. Gmerek, & W. Segiet (Eds.), Tożsamość i edukacja: Społeczne konstrukcje i reprezentacje (pp. 21–37). Wydawnictwo Naukowe UAM.
22.
Michalski, K. (2022). Gadamer. In H.-G. Gadamer (Ed.), Rozum, słowo, dzieje: Szkice wybrane [Reason, word, history: Selected sketches] (3rd ed., pp. 5–21). Państwowy Instytut Wydawniczy.
23.
Neuman, R. W., Marcus, G. E., Crigler, A. N., & MacKuen, M. (Eds.). (2007). The affect effect: Dynamic of emotion in political thinking and behavior. University of Chicago Press. https://doi.org/10.7208/chicag....
24.
Nowicka, E. (2006). Świat człowieka – świat kultury [The world of man – the world of culture]. Wydawnictwo Naukowe PWN.
25.
Ostrowska, U. (2018). Tradycja jako źródło wartości w zglobalizowanym świecie [Tradition as a source of value in a globalized world]. In M. Chrost & K. Jakubiak (Eds.), Wychowanie, socjalizacja, edukacja: Księga jubileuszowa dedykowana prof. dr. hab. Andrzejowi Michałowi De Tchorzewskiemu z okazji 75. rocznicy urodzin i 50-lecia pracy naukowej (pp. 317–337). Wydawnictwo Naukowe Akademii Ignatianum.
26.
Ostrowska, U. (2021). Rodzicielstwo i rodzina w kontekście współczesnych zagrożeń [Parenthood and family in the context of contemporary threats]. Przegląd Pedagogiczny, 1, 59–72. https://doi.org/10.34767/PP.20....
27.
Rewera, M. (2022). Przemiany autorytetu w zmieniającym się społeczeństwie [Changes in authority in a changing society]. Facta Simonidis, 15(1), 179–202. https://doi.org/10.56583/fs.19....
28.
Rowid, H. (1957). Podstawy i zasady wychowania [Fundamentals and principles of education]. Wspólna Sprawa.
29.
Russell, B. (2003). Problemy filozofii [The problems of philosophy] (2nd ed.). Wydawnictwo Naukowe PWN.
30.
Slany, K. (2013). Ponowoczesne rodziny – konstruowanie więzi i pokrewieństwa [Postmodern families — constructing bonds and kinship]. In K. Slany (Ed.), Zagadnienia małżeństwa i rodzin w perspektywie feministyczno-genderowej (pp. 45–64). Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
31.
Taylor, C. (2001). Źródła podmiotowości: Narodziny tożsamości nowoczesnej [The sources of subjectivity: The birth of modern identity]. Wydawnictwo Naukowe PWN.
32.
Urbańska, M. (2018). Kohabitacja – alternatywna forma życia rodzinnego [Cohabitation — an alternative form of family life]. Wychowanie w Rodzinie, 17(1), 399–415. https://doi.org/10.34616/wwr20....
33.
Wagner, I. (2005). Stałość czy zmienność autorytetów: Pedagogiczno-społeczne studium funkcjonowania i degradacji autorytetu w zmieniającym się społeczeństwie [The stability or variability of authority: A pedagogical and social study of the functioning and degradation of authority in a changing socjety]. Oficyna Wydawnicza „Impuls”.
34.
Witkowski, L. (2010). Autorytet przeciw dominacji: Radykalna wizja autorytetu w pedagogice amerykańskiej (Larry Grossberg, Henry A. Giroux i Peter L. McLaren) [Authority against domination: a radical vision of authority in American pedagogy (Larry Grossberg, Henry A. Giroux, and Peter L. McLaren)]. In H. A. Giroux & L. Witkowski (Eds.), Edukacja i sfera publiczna: Idee i doświadczenia pedagogiki radykalnej (pp. 403–490). Oficyna Wydawnicza „Impuls”.
35.
Witkowski, L. (2011). Historie autorytetu wobec kultury i edukacji [History of authority towards culture and education]. Oficyna Wydawnicza Impuls.
36.
Vattimo, G. (2020). Etica dell’interpretazione [The ethics of interpretation]. Casa Editrice Rosenberg & Sellier.
37.
Zacher, L. W. (2011). Obecne i przyszłe konteksty rozwoju edukacji [Current and future contexts of education development]. Transformacje, 3–4(70–71), 140–172.
Udostępnij
ARTYKUŁ POWIĄZANY
Finansowane ze środków:
Projekt rozwoju praktyk wydawniczych i edytorskich oraz ich wpływu na utrzymanie się w obiegu międzynarodowym czasopisma został sfinansowany ze środków Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego. Projekt obejmował następujące działania: modernizację strony internetowej czasopisma, wdrożenie systemu submisji artykułów oraz wdrożenie menedżera bibliografii, wdrożenie systemu antyplagiatowego, wprowadzenie automatycznego systemu informowania członków społeczności akademickiej, a także tłumaczenie artykułów na język angielski. Kwota środków finansowych stanowiących pomoc przyznaną w ramach programu „Rozwój czasopism naukowych" na podstawie umowy nr RCN/SN/0666/2021/1 z dnia 22.12.2022 roku wyniosła 79 890, 96 zł. Szczegółowy opis realizowanych działań znajduje się w zakładce "Źródła finansowania"
© 2006-2025 Journal hosting platform by Bentus
Przetwarzamy dane osobowe zbierane podczas odwiedzania serwisu. Realizacja funkcji pozyskiwania informacji o użytkownikach i ich zachowaniu odbywa się poprzez dobrowolnie wprowadzone w formularzach informacje oraz zapisywanie w urządzeniach końcowych plików cookies (tzw. ciasteczka). Dane, w tym pliki cookies, wykorzystywane są w celu realizacji usług, zapewnienia wygodnego korzystania ze strony oraz w celu monitorowania ruchu zgodnie z Polityką prywatności. Dane są także zbierane i przetwarzane przez narzędzie Google Analytics (więcej).
Możesz zmienić ustawienia cookies w swojej przeglądarce. Ograniczenie stosowania plików cookies w konfiguracji przeglądarki może wpłynąć na niektóre funkcjonalności dostępne na stronie.
Możesz zmienić ustawienia cookies w swojej przeglądarce. Ograniczenie stosowania plików cookies w konfiguracji przeglądarki może wpłynąć na niektóre funkcjonalności dostępne na stronie.
