Autonomia kobiety – relacja z matką w ujęciu Donalda W. Winnicotta i Luce Irigaray
Więcej
Ukryj
1
Uniwersytet Wrocławski, Wydział Nauk Historycznych i Pedagogicznych, Instytut Pedagogiki, Dawida 1, 54-238 Wrocław, Polska
Data nadesłania: 30-09-2024
Data akceptacji: 12-12-2024
Data publikacji online: 29-12-2024
Autor do korespondencji
Grażyna Henryka Lubowicka
Uniwersytet Wrocławski, Wydział Nauk Historycznych i Pedagogicznych, Instytut
Pedagogiki, Dawida 1, 54-238 Wrocław, Polska
SŁOWA KLUCZOWE
DZIEDZINY
STRESZCZENIE
Wprowadzenie. Przedmiotem artykułu jest analiza myśli Donalda W. Winnicotta i Luce Irigaray oraz problem autonomii – pytanie o sposób jej budowana od wczesnego dzieciństwa po dorosłość. Obie te teorie odniesiono do koncepcji psychoanalizy Z. Freuda, który ukazywał etapy rozwoju dziecka i podkreślał wagę doświadczeń z dzieciństwa na rozwój osoby i jej autonomii ze szczególnym uwzględnieniem znaczenia rodziców, rodziny, matki i ojca. We wszystkich tych teoriach podłożem autonomii są dwa etapy: ścisłej zależności
dziecka od matki oraz zerwania z nią, separacji, co pozwala na samodzielne określanie własnej tożsamości i na indywidualizację. Cel. Celem artykułu, poprzez analizę rozwoju dziecka i procesu budowania autonomii, było wydobycie znaczenia matki na dwóch etapach: wspólnoty symbiotycznej i ścisłej współzależności z dzieckiem oraz w procesie separacji i zerwania z matką, co jest warunkiem uzyskania autonomii. Metody i materiały. Przegląd i krytyczna analiza literatury przedmiotu. Wyniki i wnioski. W opisie roli matki na bazie analizy koncepcji Donalda W. Winnicotta i Luce Irigaray zaznaczam ich oddalenie się od założeń freudowskiej psychoanalizy oraz kulturowych stereotypów związanych z obrazem matki i kobiety, a zarazem wydobywam ich bliskość i podobieństwo w tym, że relacja matki i dziecka oparta jest na miłości. Matka zatem w najpełniejszy sposób wprowadza w autonomię i w kulturę, dostarcza dziecku, od symbiotycznej zależności po separację, podstawowe doświadczenia: miłości, zaufania, wiary w siebie, szacunku dla odrębności, co charakteryzuje podstawowe relacje z bliskimi i w społeczeństwie.
REFERENCJE (13)
1.
Cielemęcka, O. (2012). Od różnicy do etyki różnicy: Feministyczna filozofia Luce Irigaray. Etyka, 45, 73–87. DOI: 10.14394/etyka.462.
2.
Deleuze, G., Guattari, F. (2017). Anty-Edyp. Warszawa: Wydawnictwo Krytyki Politycznej.
3.
Honneth, A. (2012). Walka o uznanie: Moralna gramatyka konfliktów społecznych. Kraków: Zakład Wydawniczy Nomos.
4.
Irigaray, L. (1994). A Natal Lacuna [Szczelina narodzin]. Women’s Art Magazine, 58, 11–13.
5.
Irigaray, L. (2000a). Ciało w ciało z matką. Kraków: Wydawnictwo eFKa.
6.
Irigaray, L. (2000b). I jedna nie ruszy bez drugiej. Teksty Drugie, 6(65), 107–113.
7.
Irigaray, L. (2002). To speak is never neutral [Mowa nigdy nie jest neutralna]. New York: Routledge.
8.
Irigaray, L. (2010). Ta płeć (jedną) płcią niebędąca. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
9.
Irigaray, L., Szopa, K., Lebek, K. (2019). Bez kultury różnic nie ma demokracji. Śląskie Studia Polonistyczne, 13(1), 21–34. DOI: 10.31261/SSP.2019.13.02.
10.
Rich, A. (2000). Zrodzone z kobiety: Macierzyństwo jako doświadczenie i instytucja. Warszawa: Wydawnictwo Sic!.
11.
Szopa, K. (2017). Psychoanaliza jako „Martwy punkt odwiecznej iluzji symetrii”, czyli Irigaray spotyka Deleuze’a i Guattariego. Praktyka Teoretyczna, 25(3), 342–353. DOI: 10.14746/prt.2017.3.17.
12.
Winnicott, D. W. (1993). Dziecko, jego rodzina i świat. Warszawa: Agencja Wydawnicza Jacek Santorski & Co.
13.
Winnicott, D. W. (2011). Zabawa a rzeczywistość. Gdańsk: Wydawnictwo Imago.