Bieżący numer
Online first
Archiwum
O czasopismie
Cele i zakres czasopisma
Wydawca i organ zarządzający
Zespół redakcyjny
Rada Naukowa
Kolegium Recenzentów
Indeksacja i współczynniki wpływu
Prawa autorskie i polityka otwartego dostępu
Źródła finansowania
Polityka prywatności
Dla autorów
Procedura publikacji
Procedura recenzowania
Wymogi redakcyjne
Etyka publikacji
Opłaty wydawnicze
Czasopismo dla rodzin „Opiekun Domowy” (1865–1876) – o rodzinie i wychowaniu
1
Zakład Historii Nauki,
Oświaty i Wychowania, Instytut Pedagogiki,
Wydział Nauk Społecznych, Uniwersytet Gdański,
Bażyńskiego 4, 80-309 Gdańsk, Polska
2
Wydział Pedagogiki,
Uniwersytet Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy,
Chodkiewicza 30,
85-064 Bydgoszcz, Polska
Data publikacji: 31-12-2019
Autor do korespondencji
Krzysztof Jakubiak
Zakład Historii Nauki, Oświaty i Wychowania, Instytut Pedagogiki, Wydział Nauk Społecznych, Uniwersytet Gdański, Bażyńskiego 4, 80-309 Gdańsk, Polska
Zakład Historii Nauki, Oświaty i Wychowania, Instytut Pedagogiki, Wydział Nauk Społecznych, Uniwersytet Gdański, Bażyńskiego 4, 80-309 Gdańsk, Polska
Wychowanie w Rodzinie 2019;21(2):17-54
SŁOWA KLUCZOWE
STRESZCZENIE
Cel. Celem niniejszego opracowania jest zwrócenie uwagi na nasilone w drugiej połowie
XIX w. w Królestwie Polskim zainteresowanie publicystów pism rodzinnych – rodziną jako środowiskiem wychowawczym. Dokonana zostanie historyczna rekonstrukcja wzorca rodziny i idei wychowania w niej, wypracowywanych i propagowanych na łamach warszawskiego czasopisma rodzinnego „Opiekun Domowy” z lat 1865–1876.
Metody. Prasoznawcza jakościowa analiza źródła (tekstu czasopisma) z perspektywy historyczno-pedagogicznej, metoda indukcyjna.
Wnioski. Dokonana analiza źródłowa pozwala stwierdzić, że czasopismo „Opiekun Domowy”
wpisuje się w popularny w II połowie XIX wieku typ czasopism rodzinnych. Propagowano na
jego łamach tradycyjny model rodziny, głównie niższych stanów, choć popularyzowane wartości i wzorce życia rodzinnego adekwatne były dla wszystkich typów rodzin funkcjonujących w XIX-wiecznym społeczeństwie. Liczne wskazówki oraz porady wychowawcze dotyczące celów, form, metod wychowania rodzinnego, zamieszczane na łamach badanego pisma, dotyczące zarówno wychowania moralnego, religijnego, zdrowotnego, jak i kształcenia intelektualnego dziecka, miały na celu kształtowanie i podnoszenie kultury pedagogicznej rodziców.
REFERENCJE (249)
2.
Albański L., Walasek S. (red.) (2011). Wychowanie w Rodzinie: Przekaz tradycji i kultury na przestrzeni wieków. Jelenia Góra: Karkonoska Państwowa
Szkoła Wyższa.
7.
Bołdyrew, A. (2008). Matka i dziecko w rodzinie polskiej: Ewolucja modelu życia rodzinnego w latach 1795–1918. Warszawa: Wydawnictwo Neriton.
11.
Celichowski, A. (1876). Niektóre uwagi pedagogiczne ze stanowiska elementarnego. OD, 27.
14.
Chmielowski, P. (1871). Psychologiczne pytania XIX wieku: 3. O wolności woli przez Juliana Ochorowicza. Przegląd piśmienniczy [dział]. OD, 44.
22.
Dla matek: Ogólne uwagi o chorobach i o pielęgnowaniu chorych dzieci (1873). OD, 27.
28.
Drużba, K. (1870). Kilka słów z powodu odczytu wypowiedzianego przez panią Aleksandrę Marczewską na dochód Warszawskiego Towarzystwa Dobroczynności w dniu 11 marca b.r. pod tytułem Kobieta kobietą. OD, 14.
32.
Dwóch młodzieńców: Powiastka z małego miasteczka przez Paulinę Wilkońską (1867). OD, 5-6.
34.
Estreicher, K. (1881). Bibliografia polska XIX stulecia: Cz. 1, Stolecie 19: T. 6, Dopełnienia (A–O). Kraków: Akademia Umiejętności.
36.
Falkiewicz, L. (1871). Groźna gwiazdka Wigilii Bożego Narodzenia. W: Dzieciom czytelników swoich: Opiekun Domowy na gwiazdkę [dodatek]. OD, 51.
45.
Gawędy psychologiczne Juliana Ochorowicza (1871). OD, 46–50. (1872). OD, 1, 6, 12.
55.
Hajkowska M. (2015). Wychowanie dzieci i młodzieży na łamach „Opiekuna Domowego” (1865–1876). W: R. Bednarz-Grzybek, M. Hajkowska (red.), Problemy opiekuńczo-wychowawcze w polskim czasopiśmiennictwie: Przeszłość i teraźniejszość. Lublin: Wydawnictwo UMCS.
59.
Jak się wznoszą poczciwi ludzie: Obrazek wiejski w dialogach przez Eleonorę Ziemięcką (1865). OD, 35.
60.
Jakubiak, K. (1993). Popularyzacja wychowania rodzinnego dziecka w polskiej literaturze pedagogicznej i czasopiśmiennictwie XIX wieku. W: J. Jundziłł (red.), Rodzina w starożytnym Rzymie: Materiały z konferencji naukowej, Zacisze 20–21.05.1991 r. zorganizowanej przez Katedrę Historii Wychowania WSP w Bydgoszczy. Bydgoszcz: Wydawnictwo Uczelniane WSP.
61.
Jakubiak, K. (1995). Wypracowanie modelu wychowania rodzinnego dziecka w polskiej pedagogice XIX i początku XX wieku. W: J. Jundziłł (red.), Rodzina i wychowanie: Ciągłość i zmienność na przestrzeni wieków. Bydgoszcz: Instytut Wydawniczy „Świadectwo”.
62.
Jakubiak, K. (2003). Wzorzec rodziny i idee wychowania rodzinnego dziecka wypracowywane i propagowane na łamach „Kroniki Rodzinnej” i „Opiekuna Domowego” w drugiej połowie XIX wieku. W: Z. Ruta, R. Ślęczka (red.), W służbie szkoły i nauki: Księga poświęcona Profesorowi Czesławowi Majorkowi. Kraków: Wydawnictwo Naukowe Akademii Pedagogicznej.
63.
Jakubiak, K. (2004). Modele rodziny jako środowiska wychowawczego wypracowywane i upowszechniane w polskim piśmiennictwie pedagogicznym i rodzinnym drugiej połowy XIX i XX wieku. W: K. Bartnicka (red.), Historia, społeczeństwo, wychowanie: Księga pamiątkowa dedykowana profesorowi Józefowi Miąso. Pułtusk - Warszawa: WSH im. Aleksandra Gieysztora, PAN.
64.
Jakubiak, K. (2004). Rodzina polska w dziejach nowożytnych i najnowszych jako przedmiot badań historii wychowania. W: A.W. Janke (red.), Pedagogika rodziny na progu XXI wieku, rozwój, przedmiot, obszary refleksji i badań: Praca zbiorowa, Toruń: Wydawnictwo Edukacyjne Akapit.
65.
Jakubiak, K., Nawrot-Borowska, M. (2018). Idee i postulaty wychowania rodzinnego oraz edukacji domowej w świetle polskiego piśmiennictwa pedagogicznego od końca XVIII do początku XX wieku. Kultura – Przemiany –Edukacja, 6, 22-45. DOI: 10.15584/kpe.2018.6.3.
66.
Jakubiak, K., Nawrot-Borowska, M. (2016). Rodzina polska w XIX wieku jako środowisko wychowawcze i jej funkcja edukacyjna. Studia Paedagogica Ignatiana,19(2), 15. DOI: 10.12775/SPI.2016.2.001.
67.
Jakubiak, K., Nawrot-Borowska, M. (2017). Poznański „Dziennik Domowy” (1840–1847) – pierwsze polskie czasopismo rodzinne – o wychowaniu. W: E. Głowacka-Sobiech, K. Kabacińska-Łuczak (red.), Wielkopolska i Wielkopolanie w dziejach polskiej edukacji: Księga Jubileuszowa z okazji 50-lecia Zakładu Historii Wychowania na Uniwersytecie im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM.
69.
Jedynak, B. (1990). Dom i kobieta w kulturze niewoli. W: B. Jedynak (red.), Kobieta w kulturze i społeczeństwie: T. 1. Lublin: Wydawnictwo UMCS.
70.
Jeleński, A. (1874). Pensyjonarskie kształcenie panien wobec potrzeb dzisiejszych. OD, 15.
73.
Jeske, A. (1872). Udział rodziców w wychowaniu dziatek przed rozpoczęciem nauki elementarnej. OD, 5.
74.
Jędrychowska, B., Jurczyk-Romanowska, E. (red.) (2013). Wychowanie w rodzinie: Od starożytnej myśli filozoficznej do współczesnych rozwiązań legislacyjnych. Wrocław - Jelenia Góra: Zakład Historii Edukacji Instytutu Pedagogiki Uniwersytetu Wrocławskiego, Wydział Nauk Humanistycznych i Społecznych Karkonoskiej Państwowej Szkoły Wyższej.
79.
Kabzińska, Ł. (2000). Rodzina jako podstawowe środowisko wychowawcze w pedagogicznych koncepcjach Królestwa Polskiego z lat 1846–1914. W: K. Jakubiak, A . Winiarz (red.), Wychowanie w rodzinie polskiej od schyłku XVIII do połowy XX wieku: Zbiór studiów. Bydgoszcz: Wydawnictwo Uczelniane WSP.
100.
Kosmowski, W. (1874). O stołach i ławkach szkolnych: Urywek z higieny szkolnej. OD, 36.
114.
Lewartowska, Z. (1975). Prasa kobieca i rodzinna. Zeszyty Prasoznawcze, 4, 65-70.
116.
Lubomirski, J.T. (opr.) (1885). Dom [hasło]. Encyklopedia Wychowcza: T. 2. Warszawa: Jan Tadeusz Lubomirski.
118.
Lutyńska, K. (1958). Ideologia czasopism rodzinnych Królestwa Polskiego w latach 1860–1880. Przegląd Nauk Historycznych i Społecznych, 7.
119.
Łatwy sposób oczyszczana beczek, kadzi i innych naczyń drewnianych: Nowy sposób bielenia bielizny (1869). Rzeczy domowego użytku [dział]. OD, 37.
120.
Łatwy sposób robienia suchych drożdży (1869). Rzeczy domowego użytku [dział]. OD, 45.
132.
Maszyna do korkowania butelek pomysłu Chopina, maszyna do łupania drzewa (1865). OD, 44.
135.
Michalska, I., Michalski, G. (red.) (2010). Czasopiśmiennictwo XIX i początków XX wieku jako źródło do historii edukacji. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
136.
Michalska, I., Michalski G. (red.) (2013). Addenda do dziejów oświaty: Z badań nad prasą polską XIX i początków XX wieku. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
139.
Mowa w kwestii kobiecej wypowiedziana przez Katarzynę z lordów Stanleyów hr. Amberiny Russel na wielkim mitingu w Londynie (1872). OD, 13.
160.
O pracy umysłowej w stosunku do pracy fizycznej: Odczyt publiczny Juliana Ochorowicza (1872). OD, 3, 5, 6, 7 , 8, 9, 10.
162.
O temperamentach dzieci: Odczyty publiczne miane w Krakowie przez Lucjana Falkiewicza. OD (1871) 42, 43, 49, 52; (1872) 2, 4, 6–8.
166.
Ochrona nogawic spodni od zabrudzenia. Konewka do polewania. Maszynka do czyszczenia noży (1866). Rzeczy domowego użytku [dział]. OD, 23.
174.
Papłoński, J. (1897). Zasady i zakres wychowania domowego oraz historyja metody poglądowej. Warszawa: [b.w.].
179.
Popławska, M. (1868). Słówko o szkole Rzemieślniczo-handlowej dla kobiet. OD, 32.
187.
Przystański, A. (1970). Rady dla rodziców o fizycznym wychowaniu dzieci w pierwszych 7 latach ich życia [dodatek]. OD, 20.
193.
Rogalewicz, A. (1870). Zakład leczniczy dla dzieci doktora Sikorskiego przy ulicy Solnej w Warszawie. OD, 5.
202.
Sobczak, J. (1992). Przejawy zainteresowania wychowaniem rodzinnym w pracach niektórych polskich pisarzy i pedagogów u schyłku XVIII i w pierwszej połowie XIX wieku. Zeszyty Naukowe Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Bydgoszczy: Studia Pedagogiczne,18.
203.
Sobczak, J. (1988). Warunki i przejawy rozwoju teorii wychowania rodzinnego i edukacji rodziców od czasów odrodzenia. W: A. Tchorzewski (red.), Rodzina: Przeszłość, teraźniejszość, przyszłość: Materiały z konferencji organizowanej w ramach CPBP 08.17.III.1. Bydgoszcz: Wydawnictwo Uczelniane WSP.
204.
Sokół, Z. 2000). Rola czasopism kobiecych w kształtowaniu modelu domu rodzinnego i wzoru osobowego matki (1860-1914). W: K. Jakubiak (red.), Partnerka, matka, opiekunka: Status kobiety w dziejach nowożytnych od XV do XX wieku. Bydgoszcz: Wydawnictwo Uczelniane WSP.
206.
Sposób przechowywania mięsa. Ocet domowy (1869). Rzeczy domowego użytku [dział]. OD, 36.
210.
Świetne wychowanie i szkoła nieszczęścia: Obrazek obyczajowy przez Adama Pługa (1868). OD, 36.
211.
Tur, H. (1869). Stosunki prawne familijne: O małżeństwie. Pogadanki prawne [dział]. OD, 51.
218.
Walasek, S., Haratyk, A. (2015) (red.). Rodzina na przełomie XIX i XX wieku. Wychowanie w Rodzinie, 12.
219.
Walasek S., Jurczyk-Romanowska, E. (red.) (2016). Rozważania o wychowaniu, opiece i wsparciu rodzin (XVIII–XX wiek. Wychowanie w Rodzinie, 14.
235.
Zagraniczne wychowanie naszych paniczów: Napisał Oskar Stanisławski (1870) OD, 33–43.
236.
Zaleska, Z. (1938). Czasopisma kobiece w Polsce: (Materiały do historii czasopism): Rok 1818–1937. Warszawa: Wyższa Szkoła Dziennikarska.
248.
Żołądź-Strzelczyk, D. (2010). Polska rodzina szlachecka w XVI–XVIII w. i źródła jej oddziaływań wychowawczych. W: K. Jakubiak, T . Maliszewski (red.), Z dziejów polskiej kultury i oświaty od średniowiecza do początków XX wieku. Kraków: Impuls.
Udostępnij
ARTYKUŁ POWIĄZANY
| eISSN: | 2300-5866 |
| ISSN: | 2082-9019 |
© 2006-2024 Journal hosting platform by Bentus
Przetwarzamy dane osobowe zbierane podczas odwiedzania serwisu. Realizacja funkcji pozyskiwania informacji o użytkownikach i ich zachowaniu odbywa się poprzez dobrowolnie wprowadzone w formularzach informacje oraz zapisywanie w urządzeniach końcowych plików cookies (tzw. ciasteczka). Dane, w tym pliki cookies, wykorzystywane są w celu realizacji usług, zapewnienia wygodnego korzystania ze strony oraz w celu monitorowania ruchu zgodnie z Polityką prywatności. Dane są także zbierane i przetwarzane przez narzędzie Google Analytics (więcej).
Możesz zmienić ustawienia cookies w swojej przeglądarce. Ograniczenie stosowania plików cookies w konfiguracji przeglądarki może wpłynąć na niektóre funkcjonalności dostępne na stronie.
Możesz zmienić ustawienia cookies w swojej przeglądarce. Ograniczenie stosowania plików cookies w konfiguracji przeglądarki może wpłynąć na niektóre funkcjonalności dostępne na stronie.
