Czasopismo dla rodzin „Opiekun Domowy” (1865–1876) – o rodzinie i wychowaniu
 
Więcej
Ukryj
1
Zakład Historii Nauki, Oświaty i Wychowania, Instytut Pedagogiki, Wydział Nauk Społecznych, Uniwersytet Gdański, Bażyńskiego 4, 80-309 Gdańsk, Polska
 
2
Wydział Pedagogiki, Uniwersytet Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy, Chodkiewicza 30, 85-064 Bydgoszcz, Polska
 
 
Data publikacji: 31-12-2019
 
 
Autor do korespondencji
Krzysztof Jakubiak   

Zakład Historii Nauki, Oświaty i Wychowania, Instytut Pedagogiki, Wydział Nauk Społecznych, Uniwersytet Gdański, Bażyńskiego 4, 80-309 Gdańsk, Polska
 
 
Wychowanie w Rodzinie 2019;21(2):17-54
 
SŁOWA KLUCZOWE
STRESZCZENIE
Cel. Celem niniejszego opracowania jest zwrócenie uwagi na nasilone w drugiej połowie XIX w. w Królestwie Polskim zainteresowanie publicystów pism rodzinnych – rodziną jako środowiskiem wychowawczym. Dokonana zostanie historyczna rekonstrukcja wzorca rodziny i idei wychowania w niej, wypracowywanych i propagowanych na łamach warszawskiego czasopisma rodzinnego „Opiekun Domowy” z lat 1865–1876. Metody. Prasoznawcza jakościowa analiza źródła (tekstu czasopisma) z perspektywy historyczno-pedagogicznej, metoda indukcyjna. Wnioski. Dokonana analiza źródłowa pozwala stwierdzić, że czasopismo „Opiekun Domowy” wpisuje się w popularny w II połowie XIX wieku typ czasopism rodzinnych. Propagowano na jego łamach tradycyjny model rodziny, głównie niższych stanów, choć popularyzowane wartości i wzorce życia rodzinnego adekwatne były dla wszystkich typów rodzin funkcjonujących w XIX-wiecznym społeczeństwie. Liczne wskazówki oraz porady wychowawcze dotyczące celów, form, metod wychowania rodzinnego, zamieszczane na łamach badanego pisma, dotyczące zarówno wychowania moralnego, religijnego, zdrowotnego, jak i kształcenia intelektualnego dziecka, miały na celu kształtowanie i podnoszenie kultury pedagogicznej rodziców.
 
REFERENCJE (249)
1.
Al.G. (1872). Sprawy dziecinne. OD, 19.
 
2.
Albański L., Walasek S. (red.) (2011). Wychowanie w Rodzinie: Przekaz tradycji i kultury na przestrzeni wieków. Jelenia Góra: Karkonoska Państwowa Szkoła Wyższa.
 
3.
Aleksandrowicz, B. (1867). O cietrzewiach. OD, 7.
 
4.
Anna S. (1868). Kobieta. OD, 2.
 
5.
Biblioteczka domowa [dział] (1873). OD, 50.
 
6.
Bochwic J.O. (1870). Mężczyzna i kobieta. OD, 20.
 
7.
Bołdyrew, A. (2008). Matka i dziecko w rodzinie polskiej: Ewolucja modelu życia rodzinnego w latach 1795–1918. Warszawa: Wydawnictwo Neriton.
 
8.
Brzostowski, A. (1866). Piosenka rzemieślnicza. OD, 37.
 
9.
Bujakowski, Z. (1909). Dom czy szkoła?. Wychowanie w Domu i Szkole, 10.
 
10.
Celichowski, A. (1875). Nauczanie elementarne. OD, 37–39.
 
11.
Celichowski, A. (1876). Niektóre uwagi pedagogiczne ze stanowiska elementarnego. OD, 27.
 
12.
Chmielowski, P. (1873). Czytanie arcydzieł. OD, 51.
 
13.
Chmielowski, P. (1873). Dom i szkoła. OD, 21.
 
14.
Chmielowski, P. (1871). Psychologiczne pytania XIX wieku: 3. O wolności woli przez Juliana Ochorowicza. Przegląd piśmienniczy [dział]. OD, 44.
 
15.
Chodyński, A. (1866). Przy orce. OD, 19.
 
16.
Cholera (1866). OD, 34.
 
17.
Choroba trychnin (1866). OD, 9.
 
18.
Czystość izb szkolnych (1869). OD, 43.
 
19.
Czytelnia Domowa (1869). OD, 52.
 
20.
Ćwiczenia szkolne dzieciom do odrabiania w domu zadawane (1872). OD, 26.
 
21.
D.L. (1873). O wykształceniu w dzieciach poczucia prawa. OD, 1.
 
22.
Dla matek: Ogólne uwagi o chorobach i o pielęgnowaniu chorych dzieci (1873). OD, 27.
 
23.
Długość życia ludzkiego (1868). Rozmaitości [dział]. OD, 8.
 
24.
Dom i szkoła (1872). OD, 21.
 
25.
Domowy sposób robienia octu winnego (1867). OD, 1.
 
26.
Drużba, K. (1870). Dobra i zła żona. OD, 1.
 
27.
Drużba, K. (1870). Dobry i zły mąż. OD, 7.
 
28.
Drużba, K. (1870). Kilka słów z powodu odczytu wypowiedzianego przez panią Aleksandrę Marczewską na dochód Warszawskiego Towarzystwa Dobroczynności w dniu 11 marca b.r. pod tytułem Kobieta kobietą. OD, 14.
 
29.
Drużba, K. (1870). Potrzeba pracy umysłowej. OD, 8.
 
30.
Drużba, K. (1870). Pisma periodyczne. OD, 10.
 
31.
Dwa zaścianki: Podanie rodzinne (1866). OD, 9.
 
32.
Dwóch młodzieńców: Powiastka z małego miasteczka przez Paulinę Wilkońską (1867). OD, 5-6.
 
33.
E.B. (1873). Nauczycielstwo matek. OD, 40.
 
34.
Estreicher, K. (1881). Bibliografia polska XIX stulecia: Cz. 1, Stolecie 19: T. 6, Dopełnienia (A–O). Kraków: Akademia Umiejętności.
 
35.
F.K. (1873). O przyzwyczajaniu dzieci do pracy. OD, 7.
 
36.
Falkiewicz, L. (1871). Groźna gwiazdka Wigilii Bożego Narodzenia. W: Dzieciom czytelników swoich: Opiekun Domowy na gwiazdkę [dodatek]. OD, 51.
 
37.
Falkiewicz, L. (1872). Kilka słów o kierunku wychowania. OD, 11.
 
38.
Farba do podłóg (1865). OD, 43.
 
39.
Feliks (1870). Kilka uwag o wychowaniu dzieci. OD, 43.
 
40.
Florencja: Nowa stolica Włoch (1865). OD, 26.
 
41.
G.Prz. (1867). Chleb pytlowy i razowy. OD, 51.
 
42.
Gawarecki, Z. (1866). O marnotrawstwie czasu. OD, 39.
 
43.
Gawarecki, Z. (1866). O myszach i szczurach. OD, 12.
 
44.
Gawarecki, Z. (1865). Praca i oszczędność. OD, 28.
 
45.
Gawędy psychologiczne Juliana Ochorowicza (1871). OD, 46–50. (1872). OD, 1, 6, 12.
 
46.
Głowacki, A. (1875). Jak należy rozwijać umysł dziecka?. OD, 5, 7.
 
47.
Głowacki, A. (1873). O potrzebie gimnastyki. OD, 20.
 
48.
Gluziński, J. (1867). Westchnienie ojca rodziny do Boga. OD, 35.
 
49.
Gorące napoje (1868). OD, 49.
 
50.
Grajnert, J. (1865). Lato. OD, 29.
 
51.
Grajnert, J. (1865). Lipa. OD, 38.
 
52.
Gumowski, F. (1867). Anioł rodziny. OD, 12.
 
53.
Gumowski, F. (1871). Od Redakcji. OD, 24.
 
54.
Gwiazdki i kolendy (1870). W: Rozmaitości [dział]. OD, 52.
 
55.
Hajkowska M. (2015). Wychowanie dzieci i młodzieży na łamach „Opiekuna Domowego” (1865–1876). W: R. Bednarz-Grzybek, M. Hajkowska (red.), Problemy opiekuńczo-wychowawcze w polskim czasopiśmiennictwie: Przeszłość i teraźniejszość. Lublin: Wydawnictwo UMCS.
 
56.
Herbata i wódka (1865). OD, 47.
 
57.
I.Z. (1876). Wady w dzieciach i sposoby ich usuwania. OD, 1.
 
58.
J. z Mazowsza (1865). Przed ochroną. OD, 34.
 
59.
Jak się wznoszą poczciwi ludzie: Obrazek wiejski w dialogach przez Eleonorę Ziemięcką (1865). OD, 35.
 
60.
Jakubiak, K. (1993). Popularyzacja wychowania rodzinnego dziecka w polskiej literaturze pedagogicznej i czasopiśmiennictwie XIX wieku. W: J. Jundziłł (red.), Rodzina w starożytnym Rzymie: Materiały z konferencji naukowej, Zacisze 20–21.05.1991 r. zorganizowanej przez Katedrę Historii Wychowania WSP w Bydgoszczy. Bydgoszcz: Wydawnictwo Uczelniane WSP.
 
61.
Jakubiak, K. (1995). Wypracowanie modelu wychowania rodzinnego dziecka w polskiej pedagogice XIX i początku XX wieku. W: J. Jundziłł (red.), Rodzina i wychowanie: Ciągłość i zmienność na przestrzeni wieków. Bydgoszcz: Instytut Wydawniczy „Świadectwo”.
 
62.
Jakubiak, K. (2003). Wzorzec rodziny i idee wychowania rodzinnego dziecka wypracowywane i propagowane na łamach „Kroniki Rodzinnej” i „Opiekuna Domowego” w drugiej połowie XIX wieku. W: Z. Ruta, R. Ślęczka (red.), W służbie szkoły i nauki: Księga poświęcona Profesorowi Czesławowi Majorkowi. Kraków: Wydawnictwo Naukowe Akademii Pedagogicznej.
 
63.
Jakubiak, K. (2004). Modele rodziny jako środowiska wychowawczego wypracowywane i upowszechniane w polskim piśmiennictwie pedagogicznym i rodzinnym drugiej połowy XIX i XX wieku. W: K. Bartnicka (red.), Historia, społeczeństwo, wychowanie: Księga pamiątkowa dedykowana profesorowi Józefowi Miąso. Pułtusk - Warszawa: WSH im. Aleksandra Gieysztora, PAN.
 
64.
Jakubiak, K. (2004). Rodzina polska w dziejach nowożytnych i najnowszych jako przedmiot badań historii wychowania. W: A.W. Janke (red.), Pedagogika rodziny na progu XXI wieku, rozwój, przedmiot, obszary refleksji i badań: Praca zbiorowa, Toruń: Wydawnictwo Edukacyjne Akapit.
 
65.
Jakubiak, K., Nawrot-Borowska, M. (2018). Idee i postulaty wychowania rodzinnego oraz edukacji domowej w świetle polskiego piśmiennictwa pedagogicznego od końca XVIII do początku XX wieku. Kultura – Przemiany –Edukacja, 6, 22-45. DOI: 10.15584/kpe.2018.6.3.
 
66.
Jakubiak, K., Nawrot-Borowska, M. (2016). Rodzina polska w XIX wieku jako środowisko wychowawcze i jej funkcja edukacyjna. Studia Paedagogica Ignatiana,19(2), 15. DOI: 10.12775/SPI.2016.2.001.
 
67.
Jakubiak, K., Nawrot-Borowska, M. (2017). Poznański „Dziennik Domowy” (1840–1847) – pierwsze polskie czasopismo rodzinne – o wychowaniu. W: E. Głowacka-Sobiech, K. Kabacińska-Łuczak (red.), Wielkopolska i Wielkopolanie w dziejach polskiej edukacji: Księga Jubileuszowa z okazji 50-lecia Zakładu Historii Wychowania na Uniwersytecie im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM.
 
68.
Jaroszewski, Z. (1865). Jak. OD, 36.
 
69.
Jedynak, B. (1990). Dom i kobieta w kulturze niewoli. W: B. Jedynak (red.), Kobieta w kulturze i społeczeństwie: T. 1. Lublin: Wydawnictwo UMCS.
 
70.
Jeleński, A. (1874). Pensyjonarskie kształcenie panien wobec potrzeb dzisiejszych. OD, 15.
 
71.
Jeleński, J. (1874). Czytelnie dziecinne. OD, 9.
 
72.
Jeleński, J. (1875). Zabawy dziecinne. OD, 46.
 
73.
Jeske, A. (1872). Udział rodziców w wychowaniu dziatek przed rozpoczęciem nauki elementarnej. OD, 5.
 
74.
Jędrychowska, B., Jurczyk-Romanowska, E. (red.) (2013). Wychowanie w rodzinie: Od starożytnej myśli filozoficznej do współczesnych rozwiązań legislacyjnych. Wrocław - Jelenia Góra: Zakład Historii Edukacji Instytutu Pedagogiki Uniwersytetu Wrocławskiego, Wydział Nauk Humanistycznych i Społecznych Karkonoskiej Państwowej Szkoły Wyższej.
 
75.
Jodła (1865). OD, 26.
 
76.
Józef z Mazowsza (1867). Do Matki Boskiej. OD, 22.
 
77.
Józef z Mazowsza (1865). Ewaryst Estkowski. OD, 42.
 
78.
Józef z Mazowsza (1866). Na nowy rok 1866 do naszych czytelników. OD, 1.
 
79.
Kabzińska, Ł. (2000). Rodzina jako podstawowe środowisko wychowawcze w pedagogicznych koncepcjach Królestwa Polskiego z lat 1846–1914. W: K. Jakubiak, A . Winiarz (red.), Wychowanie w rodzinie polskiej od schyłku XVIII do połowy XX wieku: Zbiór studiów. Bydgoszcz: Wydawnictwo Uczelniane WSP.
 
80.
Kalendarze nasze (1869). OD, 52.
 
81.
Kalendarze tanie na 1868 r. (1868). Rozmaitości [dział]. OD, 1.
 
82.
Kamiński, M. (1867). Gospodyni. OD, 14.
 
83.
Kamiński, M. (1867). Mąż. OD, 33.
 
84.
Kamiński, M. (1867). Wdowa. OD, 50.
 
85.
Kamiński, M. (1857). Zapalenie się do wódki. OD, 3.
 
86.
Kamiński, M. (1868). Guślarskie sposoby leczenia. OD, 23.
 
87.
Kamiński, M. (1868). Pierwszy dar Froebla. OD, 36.
 
88.
Kamiński, M. (1868). Słówko o powinszowaniach noworocznych. OD, 3.
 
89.
Kara i nagroda w wychowaniu (1867). OD, 36.
 
90.
Katedra w Mediolanie (1868). OD, 22.
 
91.
Kilka słów o kierunku wychowania napisał Lucjan Falkiewicz (1872). OD, 11.
 
92.
Kilka słów w kwestii kobiecej (1868). OD, 19.
 
93.
Klementyna z Tańskich-Hoffmanowa (1866). OD, 15.
 
94.
Kobieta (1865). OD, 16.
 
95.
Kogut polski (1865). OD, 37.
 
96.
Korepetytorowie w naszym wychowaniu młodzieży męskiej (1876). OD, 17.
 
97.
Korespondencja od redakcji „Opiekuna Domowego” (1867). OD, 22.
 
98.
Korespondencja od redakcji „Opiekuna Domowego” (1868). OD, 1.
 
99.
Korwin (1869). Słówko w kwestii będącej dzisiaj na czasie. OD, 52.
 
100.
Kosmowski, W. (1874). O stołach i ławkach szkolnych: Urywek z higieny szkolnej. OD, 36.
 
101.
Kowerska, Z. (1883). O wychowaniu macierzyńskim. Kronika Rodzinna, 10.
 
102.
Ks. Drużba (1865). Dzień zaduszny. OD, 44.
 
103.
Ks. J. Osiecki (1865). Adwent. OD, 48.
 
104.
Ks. J. Osiecki (1868). Wniebowstąpienie Pańskie. OD, 19.
 
105.
Ks. J. Osiecki (1866). Zielone świątki. OD, 20.
 
106.
Książki dla dzieci (1873). OD, 52, 53.
 
107.
Kuczyński, A. (1865). Piotr Gabriel Boduen. OD, 27.
 
108.
Kuczyński, A. (1865). Stanisław Moniuszko. OD, 45.
 
109.
Kuczyński, A. (1865). Szkółka wiejska. OD, 37.
 
110.
Kunicki, L. (1865). Koza: zwyczaj noworoczny wieśniaków nad Bugiem. OD, 32.
 
111.
Leja, E. (1866). Pieśń kolendowa ubogich dziatek. OD, 51.
 
112.
Lekarstwo na czarną krostę (1869). Rzeczy domowego użytku [dział]. OD, 36.
 
113.
Lekarstwo na emancypację żon (1870). Rozmaitości [dział]. OD, 18.
 
114.
Lewartowska, Z. (1975). Prasa kobieca i rodzinna. Zeszyty Prasoznawcze, 4, 65-70.
 
115.
Listy o wychowaniu (1876). OD, 26.
 
116.
Lubomirski, J.T. (opr.) (1885). Dom [hasło]. Encyklopedia Wychowcza: T. 2. Warszawa: Jan Tadeusz Lubomirski.
 
117.
Lubowski, E. (1865). Wyścigi: Humoreska. OD, 27.
 
118.
Lutyńska, K. (1958). Ideologia czasopism rodzinnych Królestwa Polskiego w latach 1860–1880. Przegląd Nauk Historycznych i Społecznych, 7.
 
119.
Łatwy sposób oczyszczana beczek, kadzi i innych naczyń drewnianych: Nowy sposób bielenia bielizny (1869). Rzeczy domowego użytku [dział]. OD, 37.
 
120.
Łatwy sposób robienia suchych drożdży (1869). Rzeczy domowego użytku [dział]. OD, 45.
 
121.
Łoziński, B. (1866). Pieśń przy żniwie. OD, 32.
 
122.
Łukowski W.S. (1872). O wyborze pokarmu dla niemowląt i dzieci. OD, 26.
 
123.
M.K. (1868). Chełmno. OD, 36.
 
124.
M.K. (1868). Słówko o początkowym nauczaniu. OD, 33.
 
125.
Machczyńska, A. (1870). Nauczycielki domowe. OD, 12.
 
126.
Majewski, S. (1870). O gimnastyce. OD, 25.
 
127.
Makowiecki, A. (1865). Błogosławiony Wincenty Kadłubek. OD, 40.
 
128.
Makowiecki, A. (1868). Ogrody froeblowskie. OD, 32.
 
129.
Malczewski, K. (1865). Praca. OD, 37.
 
130.
Małe dzieci (1874). OD, 41, 42.
 
131.
Maria (1867). Abecadło dla młodych kobiet. OD, 48.
 
132.
Maszyna do korkowania butelek pomysłu Chopina, maszyna do łupania drzewa (1865). OD, 44.
 
133.
Maszyna wynosząca butelki z piwnicy (1865). OD, 48.
 
134.
Maszynka do krajania chleba (1866). OD, 36.
 
135.
Michalska, I., Michalski, G. (red.) (2010). Czasopiśmiennictwo XIX i początków XX wieku jako źródło do historii edukacji. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
 
136.
Michalska, I., Michalski G. (red.) (2013). Addenda do dziejów oświaty: Z badań nad prasą polską XIX i początków XX wieku. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
 
137.
Mieczyński, A. (1865). Indyki dzikie. OD, 33.
 
138.
Mikołaj Kopernik (1865). OD, 4, 6.
 
139.
Mowa w kwestii kobiecej wypowiedziana przez Katarzynę z lordów Stanleyów hr. Amberiny Russel na wielkim mitingu w Londynie (1872). OD, 13.
 
140.
Myśli i zdania (1868). OD, 30.
 
141.
Na co najwięcej zwracać należy uwagę przy kształceniu kobiet (1872). OD, 22.
 
142.
Na nowy rok (1867). OD, 1.
 
143.
Nakęski, A.N. (1866). Polowanie na wilki. OD, 14.
 
144.
Nakęski Ad.N. (1868). Gimnazjum i gimnastyka. OD, 7.
 
145.
Nasze podręczniki do nauki historii powszechnej (1875). OD, 47.
 
146.
Nauka czy zabawa (1874). OD, 23.
 
147.
Nieco o fizycznym wychowaniu niemowląt (1868). OD, 43.
 
148.
Nosorożec (1868). OD, 49.
 
149.
Nowa kolenda dla dzieci (1866). Rozmaitości [dział]. OD, 53.
 
150.
Nowe dzieła (1870). Rozmaitości [dział]. OD, 1.
 
151.
Nowiny [dział] (1871). OD, 51.
 
152.
Nowiński, S. (1866). Franciszek Karpiński. OD, 28.
 
153.
Nowości wydawnicze [dział] (1867). OD, 46.
 
154.
Nowości literackie [dział] (1867). OD, 49.
 
155.
Nowości literackie [dział] (1868). OD, 10.
 
156.
O czytaniu książek, skreślił Walery Przyborowski (1870). OD, 2.
 
157.
O koniu pod względem historii naturalnej (1865). OD, 41.
 
158.
O książkach wydanych (1869). OD, 3.
 
159.
O nauczaniu początkowym (1872). OD, 14-18.
 
160.
O pracy umysłowej w stosunku do pracy fizycznej: Odczyt publiczny Juliana Ochorowicza (1872). OD, 3, 5, 6, 7 , 8, 9, 10.
 
161.
O reperowaniu sukni bez igły i nici (1865). OD, 41.
 
162.
O temperamentach dzieci: Odczyty publiczne miane w Krakowie przez Lucjana Falkiewicza. OD (1871) 42, 43, 49, 52; (1872) 2, 4, 6–8.
 
163.
O wychowaniu [dodatek] (1870). OD, 17.
 
164.
O zimnicy (1865). OD, 2.
 
165.
Ochorowicz, J. (1874). Szkoła ze stanowiska metody freblowskiej. OD, 46–48.
 
166.
Ochrona nogawic spodni od zabrudzenia. Konewka do polewania. Maszynka do czyszczenia noży (1866). Rzeczy domowego użytku [dział]. OD, 23.
 
167.
Od Redakcji (1865). OD, 38.
 
168.
Od Redakcji (1866). OD, 49.
 
169.
Od Redakcji (1867). OD, 49.
 
170.
Od Redakcji (1871). OD, 46.
 
171.
Ogłoszenia [dział] (1876). OD, 14.
 
172.
Opieka (1865). Pogadanki prawne [dział]. OD, 13.
 
173.
Owady i zwierzęta, których tępić nie trzeba (1865). OD, 40.
 
174.
Papłoński, J. (1897). Zasady i zakres wychowania domowego oraz historyja metody poglądowej. Warszawa: [b.w.].
 
175.
Papłoński, J. (1871). Zasady wychowania domowego. Kronika Rodzinna, 12.
 
176.
Paw (1866). OD, 28.
 
177.
Piła do rżnięcia drzewa opałowego (1866). OD, 41.
 
178.
Pompa do pojenia bydła (1868). OD, 29.
 
179.
Popławska, M. (1868). Słówko o szkole Rzemieślniczo-handlowej dla kobiet. OD, 32.
 
180.
Posag (1868). OD, 46.
 
181.
Powieści dla młodzieży (1866). Rozmaitości [dział]. OD, 48.
 
182.
Prasa periodyczna [dział] (1871). OD, 29, 30–34, 36–37, 41, 44.
 
183.
Prusinowski, J. (1865). Czwarte przykazanie. OD, 36.
 
184.
Prusinowski, J. (1869). Słówko o wartości czasu. OD, 34.
 
185.
Przepis na zapalenie oczów (1865). OD, 44.
 
186.
Przyborowski, W. (1870). O wczesnym małżeństwie. OD, 30.
 
187.
Przystański, A. (1970). Rady dla rodziców o fizycznym wychowaniu dzieci w pierwszych 7 latach ich życia [dodatek]. OD, 20.
 
188.
Puchewicz, Wł. (1872). O nauczaniu początkowym. OD, 14, 15.
 
189.
Puzynina, G. (1865). Sierota. OD, 32.
 
190.
Rady dla pływaków (1865). OD, 23.
 
191.
Ratusz w Warszawie (1870). OD, 12.
 
192.
Rodzice i nauczycielki (1872). OD, 27.
 
193.
Rogalewicz, A. (1870). Zakład leczniczy dla dzieci doktora Sikorskiego przy ulicy Solnej w Warszawie. OD, 5.
 
194.
Rogalski, L. (1867). Ignacy Kraszewski. OD, 31.
 
195.
Rosół posilny (1866). Rozmaitości [dział]. OD, 1.
 
196.
Rozmaitości [dział] (1865). OD, 5, 23, 26, 41.
 
197.
Ryx, B. (1869). Przyrząd do wydobywania miodu z plastrów. OD, 42.
 
198.
Sen (1867). OD, 40.
 
199.
Skiba, W. (1866). Pałac w Wilanowie. OD, 50.
 
200.
Słowo w swoim czasie: Pokarmy, napoje, powietrze (1867). OD, 31.
 
201.
Słówko o nauczycielkach (1869). OD, 29.
 
202.
Sobczak, J. (1992). Przejawy zainteresowania wychowaniem rodzinnym w pracach niektórych polskich pisarzy i pedagogów u schyłku XVIII i w pierwszej połowie XIX wieku. Zeszyty Naukowe Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Bydgoszczy: Studia Pedagogiczne,18.
 
203.
Sobczak, J. (1988). Warunki i przejawy rozwoju teorii wychowania rodzinnego i edukacji rodziców od czasów odrodzenia. W: A. Tchorzewski (red.), Rodzina: Przeszłość, teraźniejszość, przyszłość: Materiały z konferencji organizowanej w ramach CPBP 08.17.III.1. Bydgoszcz: Wydawnictwo Uczelniane WSP.
 
204.
Sokół, Z. 2000). Rola czasopism kobiecych w kształtowaniu modelu domu rodzinnego i wzoru osobowego matki (1860-1914). W: K. Jakubiak (red.), Partnerka, matka, opiekunka: Status kobiety w dziejach nowożytnych od XV do XX wieku. Bydgoszcz: Wydawnictwo Uczelniane WSP.
 
205.
Sosna (1865). OD, 31.
 
206.
Sposób przechowywania mięsa. Ocet domowy (1869). Rzeczy domowego użytku [dział]. OD, 36.
 
207.
Sprawy wychowania (1875). OD, 20.
 
208.
Strzeżcie się kwiatów (1865). OD, 30.
 
209.
Sztuka wyszukiwania źródeł (1865). OD, 29.
 
210.
Świetne wychowanie i szkoła nieszczęścia: Obrazek obyczajowy przez Adama Pługa (1868). OD, 36.
 
211.
Tur, H. (1869). Stosunki prawne familijne: O małżeństwie. Pogadanki prawne [dział]. OD, 51.
 
212.
Turski, J.K. (1866). Fryderyk Chopin. OD, 45.
 
213.
Turski, J.K. (1865). Vasco de Gama. OD, 36.
 
214.
Ulepszona pralnia (1865). OD, 46.
 
215.
Ulepszone wieszadło do bielizny (1865). OD, 51.
 
216.
Uszlachetnione piwo, konserwy z poziomek (1867). Rozmaitości [dział]. OD, 31.
 
217.
Wady naszego czytelnictwa i stowarzyszenia czytelnicze (1873). OD, 31.
 
218.
Walasek, S., Haratyk, A. (2015) (red.). Rodzina na przełomie XIX i XX wieku. Wychowanie w Rodzinie, 12.
 
219.
Walasek S., Jurczyk-Romanowska, E. (red.) (2016). Rozważania o wychowaniu, opiece i wsparciu rodzin (XVIII–XX wiek. Wychowanie w Rodzinie, 14.
 
220.
Wernic, H. (1872). Listy o wychowaniu. OD, 36.
 
221.
Wernic, H. (1873). Gawędy o wychowaniu. OD, 9.
 
222.
Wernic, H. (1973). Jak się mają zachować starsi wobec zabaw dzieci. OD, 18.
 
223.
Wernic, H. (1873). Zabawki dziecinne i ich znaczenie wychowawcze. OD, 17.
 
224.
Wernic, H. (1895). Myśli o wychowaniu i nauczaniu. Warszawa: [b. w.].
 
225.
Wiadomości literackie (1867). OD, 6.
 
226.
Wiadomości literackie (1868). OD, 34.
 
227.
Wiadomości o wydanych książkach (1869). OD, 20.
 
228.
Władysław z Zacisza (1867). Przedwiośnie. OD, 15.
 
229.
Wybór nauczycieli domowych (1874). OD, 45.
 
230.
Wychowanie domowe (1873). OD, 28, 44.
 
231.
Wychowanie w Rodzinie (2016). T. 16.
 
232.
Wyżymadło do bielizny (1867). OD, 9.
 
233.
Z czego i jak robi się cukier (1869). OD, 22.
 
234.
Zadanie kobiety przez Oskara Stanisławskiego (1870). OD, 4–5.
 
235.
Zagraniczne wychowanie naszych paniczów: Napisał Oskar Stanisławski (1870) OD, 33–43.
 
236.
Zaleska, Z. (1938). Czasopisma kobiece w Polsce: (Materiały do historii czasopism): Rok 1818–1937. Warszawa: Wyższa Szkoła Dziennikarska.
 
237.
Zapłata robotnika (1865). OD, 25.
 
238.
Zbytek (1869). OD, 2.
 
239.
Zdrowie, czas i pieniądze: Napisał Aleksander Osipowicz (1870). OD, 23.
 
240.
Zofia z Brzozówki (1869). Małżeństwo. OD, 19.
 
241.
Zofia z Brzozówki (1869). Miłość macierzyńska. OD, 4.
 
242.
Zofia z Brzozówki (1869). Młodość. OD, 40-41.
 
243.
Zofia z Brzozówki (1870). Oszczędność. OD, 6.
 
244.
Zofia z Brzozówki (1869). Zaraza mody. OD, 5.
 
245.
Żdzarska, J. (1871). O pisaniu powiastek dla dzieci. OD, 17.
 
246.
Żdżarska, J. (1867). Wigilia Bożego Narodzenia. OD, 51.
 
247.
Żniwo: Pieśń wieśniaczki (1865). OD, 35.
 
248.
Żołądź-Strzelczyk, D. (2010). Polska rodzina szlachecka w XVI–XVIII w. i źródła jej oddziaływań wychowawczych. W: K. Jakubiak, T . Maliszewski (red.), Z dziejów polskiej kultury i oświaty od średniowiecza do początków XX wieku. Kraków: Impuls.
 
249.
Żona i matka (1873). OD, 19.
 
eISSN:2300-5866
ISSN:2082-9019
Journals System - logo
Scroll to top